장음표시 사용
71쪽
et Iuris Naturalis Elementa O .mm, senti , seu actuali , ut loquuntur , imputa . OGι- I trone dicemus , postquam obligationis naim o' δ' eam explicuerimus , ' hominesque suas acti nes revera teneri praescriptis regulis subjicere demonstratum fuerit. Quidquid hue usque disseruimus ad naturam humanae mentis proprie pertinet , seu ad interiores hominis facultates , quatenus propter illas ad moralem directionem idoneus est. Sed ut naturam hominis penitus habeamus perspectam, dispiciendum insuper est quemadmodum homo se extrinsecus habeat , quarum sit rerum indigus , a quibus pendeat, ad quas res referatur, seu quas experiatur varias relatiostes , ac uno verbo investigandi sunt quos possis dicere varios flatus hominis. Ex nostro enim statu situque judicandum est quis suturus sit inis genitarum nobis facultatum usus.
In quo pergitur eorum inquisitio quae ad NATURAΜ ΗUΜΑΝΑΜ pertinent , varios scilicet flatus hominis explorando.
Definitio. T AR11 status hominis nihil sunt aliud Dixisi', V quam ejus positio quantum ad res qu illum circumstant , tum quα ex bo positιons
72쪽
Pars I. Cap. IV. 43puos hominis status in universum delibare, & singulorum quid proprium sit exerere , neque jam nunc peculiarem cujusvis status indagationem aggrediemur i,' cui suus erit locus , cum de quolibet statu singulariter
Uarios omnes status hominis ad duplex genus juvat referre : alii sunt status primigenii annatique ' alii vero sunt status supervenientes seu a entitia.
f. II. STAT Us primigenii in natique illi sunt
in quibus homo ipsa Dei manu constitutus hia/s , nullo hominis facto intercedente. rique . Hujusmodi primo est status hominis quod 3. Status ad Deum attinet , siquidem homo propter hunc statum Deo sit omnino obnoxius. Et e- Deum at nim homo si vel tantillum facultatibus suis tinet. utantur, & le tolum scrutetur , liquido perspicit, & vitam & rationem, atque omnia vitae rationique adjuncta commoda sibi a summo illo Deo concessa esse , in quibus etiam omnibus aperti mimo modo sui Conditoris & potentiam & benignitatem quihusvis diebus experitur. III. PRIΜICANI Us etiam & innatus est aliorum cum aliis status hominum . Eamdem singuli terram incolunt , alii nempe juxta alios eonstituti, communemque singulis na
73쪽
iiii Iuris Naturalis Elementa . turam sortiti eisdem facultatibus instructi sunt , eisdemque propensionibus , necessitatibus , & cupiditatibus afficiuntur . Neque aliis alii carere possunt, neque aliter quam datis acceptisque beneficiis jucundam , &quietam vitam agere. Itaque in hominibus deprehenditur innatum se alteris adjungenis di desiderium , unde inter illos operarum& beneficiorum existit communicatio , ex qua gignitur commune bonum omnium &cujusque privata utilitas. Naturalis ergo status inter se hominum status est conjunctionis sos cietatisque , cum societas nihil sit aliud quam plurium in communem utilitatem conjunctio . Cceterum liquet hunc societatis statum primigenium esse , nec enim illius homo , sed auctor est ipse Deus . Naturalis porro societatis propriae sunt AEqualitas &Libertas . Cunctorum hominum in hac na.
turali societate sunt eadem jura , & alieni cujusvis imperii sunt immunes , nisi quod uni Deo subditi sunt . Natura enim sui ipsius quisque dominus est , nisi se alicui propter initam pactionem subjecerit. . . f. IV.
. SOCIETATI opponitur solitudo , id est , flatus ille in quo putamus fore hominem , si Io. Ius viveret , sibi uni permissus , nullumque
habens eum Meteris hominibus commercium .
Fingamus igitur nobis adultum hominem , cujus nulla institutio , nulla sit cum aliis hominibus consuetudo , atque ideo nullae
74쪽
Pars I. Cap. IV. . Ascognitiones, nisi quas e proprio penu eruisset ' equidem hicce homo prorsus esset cunctorum animantium miserrimus , in quo nihil videre esset praeter imbecillitatem, inscitiam , & barbariem ' qui corpori necessaria vix esset idoneus comparare, & cui continuo timendum ne fame , vel frigore, Vel ferocis alicujus bestiae dentibus interiret. SO-litudinis status ille quantum a societate discrepat , in qua propter mutua inter 1 e hominum adjumenta, cognitiones illas Omnes, omnia illa commoda , discesque utilitates consequuntur , quae Vitam effciunt tutam , felicem , jucundamque . Quae omnia non aliter vera sunt , quam si homines conco
deS agant, nec noceant sibi, sed beneficiis dandis accipiendisque concordiam suam Q.Veant , qui dicitur status Paris. Sed qui ex altera parte volunt alios offendere , & qui
ex altera coguntur offensionem propulsare ,
ii sunt in statu Belli , qui status & acerbus est. , & per se a societate alienus.
ADvERTENDU Μ deinde venis natura hin Hominis minem telluri adhaerere , cujus e sinu hau- status rit quaecumque vel ejus saluti conducunt , quλΠtum aut Vitae commodis . Unde primigenius alia δd bon
xor hominis status paritur, dignus etiam ad yς ῆς'R 'quem animum attendamus. Corpus humanum ita natura comparatum est, ut per se ipsum & unice propriavi servari nequeat . Plurimis enim in quavis
75쪽
6 Iuris Naturalis Elementa . vis aetate adjumentis externis homo eget , tum ut se alat viresque instauret , tum ut suas in statu sano facultates tueatur. Quapropter Deus omnia nobis necessaria juxta nos larga manu circumfudit , simulque no
bis instinctus illos dotesque illas indidit
quarum ope nostram in utilitatem quidlibet verteremus . Hominis igitur sic specta.
ti, & prout se habet ad ea bona quae ipsi
terra exhibet naturalem conditionem intelliges statum esse indigentiae Iemperque renascentium necessitatum , quibus con Uenienter ne quit contulere , nisi continuo labore sole
tiam suam exacuat . Ejusmodi praecipui sunt primigenii in natique status hominis . h. VI. SED homo natura liber primigeniam
suam conditionem haud levibus modis po- test adtemperare , multasque & varias res instituere , quae novam inducunt humanae vitae faciem . Hinc generantur satus superis venientes vel adventini , qui proprie sunt
hominis opus, in quibus ille proprio suo fa-eio versatur , m propter illos quas ipse sibi
consiluit vitae conditiones , quarum hic praecipuae sunt evolvendae. Ac primo sese offert status FAΜILIAE , quae societas ut magis ad naturam accedit . sic omnium antiquissima , & Societatis Cia vilis fundamentum est ; ex pluribus enirn familiis Populus conflatur seu Natio. Ex matrimonio iuum ortum habent fana i-
76쪽
miliae ; ad conjugium autem homines alliiscit ipsa natura. Hinc liberi nascuntur qui familias non sinunt extingyi, sed humanam societatem fovent , & quae mors quotidie
Statum familiae subsequuntur Variae conaditiones, qualis est mriri, 3c oris , Parris , Matris, & Liberorum, Fratrum , Sororumque ' atque sic omoes alii consanguinitati. gradus , quo primo vinculo homines inter se devinciuntur,. l
HOMINERI in ortu suo si spectes, mera se prodit in illo tum mentis tum corporis imbecillitas.& impotentia . Quem etiam imbecillitatis, & infantiae statum advertendum est in homine quam in coeteris antis mantibus esse diuturniorem. Eum innumerae circumstant premuntque necessitates , quibus quoniam nequit consulere, mentis intellectu viribusque corporis pariter deficientibus , idcirco singulari aliorum Ope necesse est illi subveniatur . Quamobrem di- . Vina providentia parentibus naturalem illum impulsum seu eam charitatem indidit, qua ita vehementer assiciuntur , ut laborem quemvis gravissimum lubentes aggrediantur , propter eorum, quos genuerunt salutem, & utilitatem . Ex hac eadem imbecillitate atque ignorantia , in qua nascuo-tur homides , etiam si ut lilari natura parentibus obnoxii sint; natum enita neces
77쪽
8 Iuris Naturalis mementa sariam auctoritatem potestatemque parentibus tribuit , ad eos regendos quorum debent utilitatem promoVere .
VIII. mimi se ΜAGNI etiam momenti est constitutum tui. inter homines bonorum dominium , quae constitutio novum peperit statum adventitium . Primigenium enim jus illud quod
unicuique in universa terrae bona competebat , sic ad temperatur per novum illud dominium, ut quoniam accurata est eorum
distinctio quae ad quemque pertinere debent , singulis illarum rerum quas possident placidus , & quietus usus asseratur e quae ratio prorsus aptissima est ad fovendam hominum inter se pacem atque concordiam . Sed siquidem fuit hoc hominum primigenium jus , ut quaecumque in eorum utilitatem e terra gignuntur , eisdem in commune uterentur, profecto liquet jus illud, si jam diversimode coarctatum sit, non aliis ter quam humano aliquo facto fuisse eoarctatum, atque ideo inter status adventiti recensendum esse Dominium per quod naturale jus circumscriptum est.
6. Status VERU Μ inter eos omnes status ex hu- Civili , mano facto generatos primum locum obri-3 . - net Status Civilis seu Suietas Cimilis , &ρoblisa. administrario publica. Haec autem Societas
78쪽
Civilis ab ea , de qua prius dictum est , naturali societate potissimum in eo differi
quod homines cum antea pares essent &neuter altera obnox/us , jam aliuno imperio seu summae auctoritati subjiciantur . Initio rerum homines non in Populos , sed in familias distinguebantur. Eae porro familiae paterno ductu regebantur vel patris vel avi. Sed aucto familiarum numero , & earum viribus in communem defensionem adunaistis, coeperunt an populum coalescere, quem ille vel illi arbitrio suo moderabantur cui vel quibus demandatum erat summum imis perium. Hinc Aammis ratio Gυilis nata est
necnon Principis , & Iubitorum distinctio . '
Ex SΥATU Civi LI, & rerum dominio dimanant plures aliae constitutiones , quae societatis Ornatus, & pulchritudo sunt &ex quibus totidem nascuntur status advenistitit: qualia sunt eorum munia qui publicae administration in sunt participes; huiuimodi sunt Magistratus, Iudices, Priucipum admiam stri, rebus sacris praepositi, Doctores &c. Quibus addendae sunt artes , Agricultura ,
Navigatio , Μercatura , tum quae omni: ex illis pendent , unde totidcm existunt peculiares hominum conditiones quae utilam sane varietatem in vitam humanam II. Buriamaqui .
donlinio dimanant plures alii status ad ventitii
79쪽
XI. ATQUE ii sunt praecipui status ex huismano facto generati . Verumtamen quoniam homo primigenium statum suum variis mois dis ad temperavit ex ui quidem libertatis naturalis, ideo quae hinc oriuntur nova &diversa vitae genera haberi debent ut toti. dem satus naturales ; si tamen quidquid homines constituunt, id suae naturae, videlicet νationi & societaιi consentaneum sit. De quo argia mento non abs re erit adis Vertere , cum de uaturali flatu hominis disputamus, non solum intelligendum esse statum illum naturalem, & primigenium, in quo, ut ita dicam. ipsa naturae manu homo constitutus est ' sed etiam intelligendi sunt status illi omnes, quos homo proprio suo facto induit , & qui revera non tantum cum illius natura atque indole , sed etiam cum eo fine contentiunt in quem natus est. Naturalem enim statum hominis ut vere perspectum habeamus, advertendum imprimis est, posse hominem, cum sit intellectu praeditus, & libertate, tum dignoscere suam sortem , tum sibi propositum finem dispicere , atque ut eum assequatur certam ra4tionem inire. Quibus ita positis, sequitur naturalem statum hominis in lata sua significatione, illum esse , qui consentit cum bo-
minis natura, oe conditione, necnon cum ra
80쪽
Pars I. Cap. M. frpostquam suam maturriarem, oe perfect/onem hae facultates assequutae sunt . Quae ultima definitio eo magis attendenda est , quod quanti momenti sit clarius innotescet, cum illam in multis argumentis uiui apPOnemus e, XII.
ADvERΤENDU Μ etiam discrimen est Statuam quod inter statum primigenium & advenis primige-titium interjacet. Status enim primigenius morum ideo omnium hominum communis est , . δμ' η'
quoniam adhaeret hominis naturae atque differen
indoli quales illas accepit a Deo Sed a- tia . liter se habent status adventitii, qui cum factum aliquod humanum praesupponant , non ' quibusvis indiscriminatim hominibus conveniunt, sed iis dumtaxat, qui hanc vel illam vitae conditionem sibi ipsi adepti
sunt Superaddendum tandem est pIures illos status adventitios, modo sibi invicem non adversentur, in eodem homine conjunctos
adunatosque inveniri posse. Sic aliquis simul potest esse Parerfamilias , Iudex, Reia publicae adminiser &c. Hominis natura ejusque varii status e quo diximus modo intelligendi sunt , &ex omnibus enumeratis partibus totum existit humanitatis 1 ema. Eas esse dixeris alicujus machinae totidem rotulas, quae invicem interpositae, &inter se solerter aptatae, in eumdem finem coeunt; quae si in