장음표시 사용
251쪽
mani. habentis locum etiam in conis
que praescribens cum 'ignorama Ἀ- incisib circa titulum , ab eiusdem restituisone excusatur.
i s Λ D praescriptionem, cum possessione bonae fidei,
requiritur titulus, ut patet ex praecedenti privilegio, & ex communi sententia Doctorum . Titulus autem , prout hic sumitur, nil aliud est, quam ratio,radix, origo, ac causa aliqua , ex qua oritur dominium,& jus;seu ex se habilis ad transferendum dominium , cuiusmodi sunt Donatio, Emptio, Permutatio, Legatum, Fidei commissum , Occupatio rei prodereti ista habitae. Aditio haereditatis, Transae io, Ad iudicatio,&c. Donatione. enim, Emptione, permutatione,&c acquiritur jus , dominium; & propterea hi omnes appellantur tituli, ex qui bus oritur dominium . Ex his ergo requiritur aliquis ad praescribendam rem alienam cum botra fide ; quia si talis titulus , seu talis causa qualis est donatio, emptio, permutatio, testamentum , vel 1.ccessio ab intestato,&c. defuerit, nihil erit cur quis sibi rei dominium vendi-Cet: eamque tanquam suam bona fide possidere censeatur potius , quam quivis alius. Non est autem necessarius titulus verus , seu validus hoc est vera radix dominii, aut iuris) quoniam qui cum tali posiidet, non eget praescriptione, quia per eum vere adeptus est domi nium: sed sussicit quod sit coloratus , seu apparens, Vel praesumptus, quod videlicet probabiliter putetur verus, etiamsi re vera sit invalidus, quia licet talis titulus non transferat dominium in possidentem e ipsum mei tamen essicit habilem , ac dis risitum ad tanto, vel tanto tempore praescribendum, sibive acqui-redum dominium authoritate iuris hu- scientia ex dictis in praecedenti privilegio, & ex doctrina certa,et communi. is Ex qua doctrina certa, insertur quoque certitudo propositi huius privia legit. Quod probatur , ac simul explic
tur. Emptio, permurario, donario, etc. sunt de se veri tituli, ac radices , quibus acquiritur verum jus, dominiumque verum transfertur: at, si is qui vendit, permutat, aut donat rem aliquam, non
fuerit illius legitimus dominus : iidem tituli desinunt esse veri, ac tales quibus transferatur dominium : nihilominus sunt colorati tituli,seu praei ampli validi, quatenus bona fide putantur tales, per quos quis rem ipsam possidet, ita ut ignorans probabiliter , et in vincibiliter illorum conditionem , idonei sunt ad prςlcribendum, consequenter ad pariendum jus tale, ut res aliena , exactqtempore definito cum bona fide, et dicta ignorantia circa tituli coditionem
deveniat possideritis, per conleque; ifacta sua amplius ad restitutionem clul-dem non teneatur. Et hoc vult, ac intendit privilegium nostrum,quod communiter sic conceditur a scribentibus de Titulo ad praescribendum requisito. Ex quo infertur , quod licet titulus co loratus, seu pr aesumptus non sit verus, nec validus in se, ideoque inflassicien ad transferendum dominium: puratus tamen validus, ac sufficiens ex ignorantia probabili, et bona fide , prodest
ad praetcribendum , ad dominium verum, verumque jus inducendum, valetque excusare in utroque foro a restitutione fecienda. 17 Raaeres. Aa in omni paescriptione requiratur titulus. Respondeo. Iuomni priaescriptione videtur necessarius titulus, qui cognoscatur, aut aliquando cognitus fuerit a praetcribente. intelligo hic de titulo, non undequ.ique validor
sed de titulo, qui quidem ex suo genere verus est , sed propter concurrentes circunstantias ignoratas ignorantia fusti
252쪽
116 De privilegiis Ignorantiae
desinit esse verus, et validus, ut innui- s. n. η. aliique plures , Suffeiens inmus sit pra) Colligitur responso ex Cap. quam est,nisi jus resistat possessioni proaSi diligenti, De praescriptionib, Ubi in fine hibendo videlicet talem possessionem , sinpliciter dicitur, quod in pr scripti de qua re idem Ggo n. cit. cum Moriane bona fides, et iustus titulus exigan- apud ipsum disp. 73. &alii. tur. Nec facit, quod ibi agatur de rebus i' Caeterum quando a Doctori- Ecclesiasticis praescribendis, nam sicuti bus videriir assirmari quod in praei cri-
quoad bonam fidem non ponitur di- ptione centenaria, & immemoriali trul-stinctio in praestriptione rerum laic, lus requisitus sit titulus, ab ipsis non rum et Ecclesiasticarum , ita nec vide- excluditur s& si fiat, non beiae 4 etiam tur ponenda quoad titulum . Probatur autem responsio: Quia ad omnem prae scriptione na requiritur ut praescribens bona fide rem possideat ut suam; atqui non potest quis incipere bona fide possidererem ut suam, nisi subsit aliquis titulus, ex quo putet eam esse suam , sive titulo derelictionis, v. g. quia reS antea nullius fuerit, sive donationis, sive emptionis, sive haereditariae succelsi nis, aut aliquo alio. i8 Quamvis autem titulus sit adeo requisitus, ac necessarius, ut sine ipse non possit esse initio posislsionis bona fides, nec initium sumere praescriptio: quia tamen potuit esse titulus in ipso initio, et postea per oblivionem deper-di : decursu enim longissimi temporis facile contingit ut obliviscantur tituli, nam multa solent homines habere in rebus suis, de quibus post multum tem
poris non satis recordantur, utrum emptione,donatione, aut alio titulo illa acquisierint, aut si recordentur non possint id probare, ideo statutum est, quod ad prςscriptionem decem, vel viginti
cinnorum , qu ordinaria est, cum bona fide tituli allegatio, et probatio necessaria sit: ad praescriptionem vero triginta , aut quadraginta, vel plurium annorum ,
quae appellari solet possessio, scu f scriptio longissimi temporis, iussiciat cum bona fide titulus praesumptus. Qui
titulus praesumptus , multo niagis, di a fortiori in praetcriptione cemenaria , &immemoriali iussiciens est.Lu o de lusit to. p. arip. T. Iec. t. n. is astra Patio densiit. in genere div. Vbica, pum. 22.
illius presumptio: quia absque ejusdem praesumptione s ut Cptime inter alios lao n. 4. cit 2 bona fides stare non potest, quae in omni praesaiptiom ne
cessaria est. Imo maiori cum ratione
hoc procedit in praescriptione immemoriali, ubi enim illa probatur, eo ipse praesumitur bonustituitas, quia ipsa immemorialis possessio, de praescriptio habet vim iustis imi tituli, ut docent . 23 a D. p. de Iust. Ahp., is princip. Re
4I. n. p. quos resere, & sequitur Faraemde de Iust. bbr. a. cap. 1 F. n. ΣΤ. Et hinc est, quod iplamet etiam immemorialis praescriptio.ccitat, quando constar de iniusto, invalido , & tincto titulo, ut domat Gonoris: super reg. s. Caucesicylog. 38. n. 48. & cum aliis Rimus in raxi fori rassiastici decis l4 . n. 18. R ita cum constet de veritate uisecti tia tuli principii, & sic simus in claris, ce sat praesumptio , quae ex praeseriptione immemoriali resultat, &ita declaratum reserta S. Congregatione . Ex quo infer tur necestitas tituli in qualibet praescriptione sui supra & saltem praesia mpti
in immemoriali. Vide Riccium l. e. Ubi agit quando cesset immemorialis.
probat nostram doestrinam superius traditam in responsione ad qualitum, ait enim: Non serosamus docti,nam illorum, mi dicunt , non posse dari bonam fidem asserue ritula , di ter, qua bona fide ρUndebis qui uam rem ut propriam , nsit titulum, seu tausam ob quam res ad
253쪽
se penis tecum titulus sit causa, radix , adeste titulum, qui legitimus praesumia
origo dominii rei quam possidemus . tur; aliud nullum adesse titulum, prς-Nam, feri potes , ut tituli oblitiscamur ; .sumi tamen adesse. Ad praescriptionemmiata erum sive habemus i ra potes decem, vel viginti annorum, titulus
rate, qu quo titulo μή nos permenerint, necessariis adeste debet, nam esto ex lolapσnitus ignor4mus, quisd egregie inter Do- praesumptione tituli hdes bona consiste-Ectores citatos probat Co arru vias a ga- re possit, non tamen constituitur pia i-r- ad reg. p essor. 2. Par. I. 8. Ubi asse- criptio ex ea bona fide , titulo deficiei xit bonam fidem consistere posse absque te: at ad priscriptione 3 o. vel o. anno- titulo . Quod probat prim. . Qui renu rum , & a fortiori ad pra scriptionem Possedit triginta, Vci quadraginta annis, centenariam, & immemorialem nul- Cui possessioni jus non resistit, vere exi L lus titulus requisitus est , bene tamentimat rem esse libam , immemor tamen illius, quia absque illius praesumptione est tituli, & causie , ex quibus ad euixta bona fides stare non potest, quae in om- Pervenerit propter longum tempus, fa- ni praescriptione necessaria est. Discite enim ex facto proprio contingit ritustione huiusmodi supposita. oblivio ex temporis antiquitate. W- Ad argumenta praedicti opposi- regre, si dei acquirenda possessione . Ergo ra, respondeocu eodeabsque scientia tituli stare potest prae- mu.Nil referre,an memor,vel immemor si1mptio . Secundo. Possidem rem ex ti, sis tituli ex quo rem postedisti completatulo alioquin invalido potest habere . usucapione per 3 o. vel o. annos, ea nam fidem ex qua praescribere possit,' enim continuata possessio bona fide ficia sed tunc non praescribit ex titulo. Ergo ta sibi titulum iuridicum. concedit. 'Et titulus ad praescriptiovem necessarius ad inducendam praescriptionem titulus Non est. Tertia . Emens rem ab eo, qui requiritur, non autem postquam ipsa
bona fide incepit possidere , non prae, inducta est . Adde, quod in praescrip-
scribit ex titulo emptionis, sed praesEria tione triginta annorum, titulus non est
Ptionem ab alio coeptam prosequitur . necessarius, sed satis est, si adsit titilli Ergo stare potest praescriptio , & bona praesumptio, ut supra. Ad secundum. . fideς absque titulo. Ubi quis Concedo talem posse habere bonam fi- rem aliquam possidet, credens sibi do- dem cum titulo alioquin invalido, eo
natam1, aut legatam esse, cum tamen quod validum esse prassumit, quo non nec donata, lnec legata sit, bonam fidem solum ex bona fide , sed ex titulo praef. habeo praeseriptioni senicientem . quin eribit. Ad tertium. Admittitur sic emen titulum i habeat.' Ergo c. o Si rem , ex titulo emptionis non prael quis rem possideat Nisi inares quia, id cribere, sed praeseriptionem ab alio in i sibi a fide dignis diarum est) esse pro- ceptam continuared negatur tamen . hi priam parentum quibus iure haeremta- que titulo in venditore, praetcriptionemrio succedit, cdm lamen vere non siti, ipsiam inchoasse , praesumitur namque habet bonam fidem. bsque titulo . Ergo in illo adfuisse. id quartum, in quintum: bona fides stare optime potest absque concedimus optime stare posse bonam titulo. lia. Comarrum at allegatus a, P fidem absque titulo vero, sed non abiquelao, 3. 3. cit. n. yrio . it.:. iii l. ii titulo probabiliter praesumpto valido ,
Cum quo n. pro responsione vel abique tituli praeium Wione. Et ob dictorum obiectorum , & confirmatiori id dictum est iupra, ad praescriptionem ne uostrae superius datae doctrisae in quae completur decem, vel viginti an- respinasione quaesiti. Distinguendum est nis necessarium esso. titulum probabi- in hac re quoad titulum G nam aliud est liter validum. Ad praesci iptionem ve-
254쪽
1 18 De privilegiis Ignorantiae
ct, quae triginta, vel quadraginta anno- Εκ verbis D. Tia. l. e. dieentis: Si quis rum pesseisione inducitur, praesum- praestribat bonafri possidendo, non tenetur ptionem probabilem tituli sufficere , ad restitutionem, etiamsi 'at alienum
tametsi titulus non adsit. Dis post prascriptionem: quia lex pres
aliquem pro peccato, negligenim punire PRIVILEGIUM XXVII. in re sua,c illam alteri dare, m concedere. Hic ibi: Et idem dicet omnis bonus Τ Ae
qui rem detinet, quam bona fide, in qu subiungit B Uter Verbo eis.
rantia in incibili ιuxta legum, in 3 n. i3.2 sitasecundum S. Thoc tene- canonum Constitutioneι praestrι- tur quis sollere poenam iudicialem, id fasit, etiamsi postea cognomerit ad suam condemnatur a Iudice sui p. a.
Diae alterius, in utroque i qu. 96. art. J in consequenter ille , cui foro a restitutione applicatur,eam in conficientia potest retinere: excusatur . . consequenter licitum est tenere eam quam
infligit legistatis , euiusmodi est praescriptio ,
13 Uod excusetur in foro poli, inducta est principabier in poenam n st & conscientiae , constat gligentium,st uietem Cimitaris, ita SI apertissimὸ ex duobus prae- alios quana plures allegans ibi, redentibus privilegiis . Quod vero ex- indiltincte dicentes, quod non teneriareusetur etiam in foro fori, ita ut possit quis in conscientia restituete praescri- se tueri in iudicio contra priorem do- in , si concurrunt omnia de iure reminum, & eandem rem ut si iam defin- quisita ad praescriptionem. Diras condere, apud D. D. Utriusque Iuris, est cludit ipse ) mdctitanter tenendum es. communis sententia.Unde Amnes xs Secuodo probatur. Ex l. 3.d. Iersia Line, in Iustitia tradi. p. cap. s. usurpat. in Hacapiamb. us4 6.copiodub. s. a. 13. optime sic ad rem hujus dicitur esse, sive desulitur esse adiectio, privilegii: Fremiter dico, ex communi seu ut alii.) adeptio dominii percon-
v. sententia, talem p e tuta co scien- tinuationem possessionis tempore i legitia retinere rem quam sic legitime praeseria bus desinito. Et in hoc Canones nec re-8sit, eam uisuam posse in iudicio fen- prehendunt, neque corrigunt ius civile, dere contra priorem dominum. Desumitur quamviis tollant praescriptionem icum ex D. Tho. βuadbbero a L. art. 11. de ita mala fide: unci potius idipsum omnino docent Gl a imop. Vigilanti. De praeia supponere, de approbare videntur, dum scriptionibus . Panormit. Aud. ubi asteria iuxta eandem lebim dispositicinem iu- eam esse communem Canonillarum dicant; & iudicari volunt, ut patet eπsententiam. Comarri ad Reg. Porsor par. Causa I 6. v. 3. 'per diversia Canones, 3. f. a. ibi plures allegans. Caiet. S - εem Cap. Sanctorum, myrastra . Po meser Verbo Praescriptio. Meo A sust. b . tifex ait, se irrefragabiliter confirmare, A. P. I. arr. 6. aliique recentiores quam- ut omnes possessiones ad singulas pro- plures, tam Theologi, quam iurecon- vincias ilioru confratrum pertinentes, a
sulti . . quibus per 3 o annos tossessae sunt,qui 14 Quod inquam talis, qui sic le- te, & sincere perpetuo teneantur. Quod gitime praescripsit, a restitutione excu- eodem titulo in aliis capitibus indicatur letur in conscientia , & foro poli, quae Igitur legitima praelariptione abiolara, videtur esse prima pars hujus privilegii, licet praeseribens postmodum intelli- praeterquamquod constat ex superiori- gat rem filisse alternis , absislvitur a bus privilegiis , ut dixi, nihilominus ad restitutione, Oe potest eam ut tuam sibi
abundantiam ulterius probatur. Primo. tuto retinere: ciaequemia haec proba
255쪽
tat, quia res illa iam ex dis' sitione le- quam dieit induxisse Ephesinum quen-gis, in praescribentis dominium transi- dam legislatorem : dc hanc vult non havit; imo lex ipsis, re vera illius rei domi-nlam eonstituit e & si sic est, uti est, nulla. est ratio dicendi, quod non pessit eam tempore legibus definito praeseriptum tuta conseientia retinere. Confirmatur: Quia lex inducens praescriptionem iusta est, ut videre est apud D.D. Praecipuὸ com 'u . par. s.cit. dc praescriptio ipsa dat jus proprietatis praescribenti, transsertque dominium in usucapientem: igitur haec dominii transario etiam in animae iudicio, & foro poli servari, & rata haberi debet: ergo vexum privilegium propositum quoad primam Priem, & inscientiae, ac po-Ii forum . 1s Et si verum quoad primania Partem, hoc est in iudicio animae, non potest utique non esse tale etiam in iudicio externo, de foro seri; aliter sequeretur ut bene arguit etiam idem Comar ru. g. 2.cit. n. p. posse Iudicem liuertatis fori ,& Iudicem exteriorem, comperia rei veritate, contraria pronunciare, & utrumque iuste: quod adeo absurdum est sinquit matrumias ) ut qui
vis mediocri praeditus eruditione hoc minime posse contingere palam testetur. Siquidem uterque Iude tenetur jussuum unicuique reddere, ac iussitiam in pronunciando amplecti, ut iudicium aequum sit. Idcirco imposii bile iure censetur, contrarias sententias ex iustitia ferri in eadem re, & iuxta eandem cognitionem , unde vel altera necesse est, quod sit iniqua, vel parem utraque habere debet definitionem. Sic Comrrum. totus ut patet pro hoc privilegio . Contra quod tamen.
α obiicies primo. cap. Vigilanti. De asteri r An quo Pintifex derogare videtur legi civili: dum ait: Nobis autem
tam in rebus cognitis, quam latensibus placuit vim halere storem. Respondetur, eo
loci Pontificem loqui de praescriptiones . Vel 4o. annorum cum mala fide, re vigorem, sive rem possideamus domino conscio, de negligenti, sive in seio; modo nobis constet rem esie alterius Non autem loquitur de praescripti ne cum bona fide cum potius contrarium de hac significet, dicendor Θ .niam nun dierumposiessio tu vat aliΡem
maia fisi spfrem. Inde enim potesta contrario sensit colligi, quod ex me te Pontificis, antiqua dierum possessio
iuvet eosiesiorem bonae fidei. Neque valet, si dicas: Iuvat quidem bonae fidei possesito, sed quamdiu illa est bonae fidei, & ignoratur , quod res sit alterius :cum autem hoc scitur, iam desinit bona fides,si ulterius detineatur . Non inquam valeti Nam vel cognoscitur quod res sit alterius antequam completumst prcscriptionis tempus legibus definitum , & concedo tune celsare bonam
fidem si ulterius detineatur i vel id eo snoscitur post tempus legitimum praescriptionis abs tutum, & licet tunc cognoscat rem fuisse alterius, agnoscit tamen simul eam authoritate Superi
rum qui iustis de causis publici boni id
possun) factam esse suam,& translatam in siti dominium, atque ita bona fide ex novo titulo illam possidere ut sitam . i8 obiicies secundo: asteriar iniuria, aut iactura , non debet quis loeu pletari, Regula iuris in s. Insuper: Ne mo rebus suis privandus est absque sua culpa: Saltem igitur quando prior do minus non est in culpa, dominium rei suae non perdet, & proinde tenebitur restituere. Respondeo negando consequentiam illa enim regula luris intelligenda est, quod nemo cum alterius iniuria , aut iactura iniquὸ illata locupletari debet: non autem quod nullo modo id fieri positi cum alterius iactura : Qui enim ludis licitis, aut sponsione, aut certamine, debitis circumstantiis vestitis lucrum faciunt, locupletantur utique cum aliorum iactura
256쪽
ria, oe sonacina concedunt hoc esse probabile, vocant tamen contrarium
43 i Dices primo. Pretiu m rei alienae loco illius iaccedit,ergo est alienum sicut & ipsa res eo vendita: ideoque --ro domino tenetur id restituere ratio ne rei acceptae, ac si eandem rem alienam apud se haberet. Respondeo cum
S eis: in Summa Pompr. hsr. L. cap. o Diana rescit. n. 3. no
esse universaliter verum, pretium succedere loco rei: id enim inrum habeturici selis universalibus iudiciis,cuiusmodi scint, haereditas, fideicommissum universale, dos,&c. l. stem audendum, j.
quae iudicia ideo universalia dicuntur, quia unius iuris petitione plures res si mul peti censenturo si sngulae nomi
natim non exprimatur Hinc fonμLtus vocat eas, actiones de universitat
Iudicium aute nominatur singulare, particulare , aut speciale, cum est de re singulari, vel ex ungulari contractia petita. Ut in mandato,commodato, depo sito appareti Pro socio,st. Pro socio. mssat ergo, ex linibus, aὸ ductis etiam ab
eodem Sanciae n. est. non transferri d
minium rei alienae venditae in emptorem e bene tamen transferri dominium pretii in venditorem . Quod non contingeret,si pretium succederet loco rei. Et ita notant G s. l. Si in rem, pretium, ΣΙ Verb. Qia pars, s Depet. haered. o' ibi Bartes. in μου , in omnes scribentes: ita Saniam. c. Cum quo
3α Confirmatur primo responsio , α roboratur magis privilegium propositum . Si venditor bonae fidei, ea durante , de ignorantia invincibili, rem eandem latroni vendidisset, & eodem pretio, non teneretur utique pretiam vero domino restituere, cum sit illud idem, quod prius dedit. Ergo nec tenebitur restituere, si alicui tertio vendat: pretium enim illud, duidem vide-
tur esse rationis, sive a latrone recupe ratum sit, sive ab alio tertio acceptum . Secundo confirmatur. Quia si teneretur restituere domino,id esset, vel ratione inlustie acceptionis, vel ratione rei acceptae, vel quia auxerit suum patrimonium. At non tenetur ratione primi, cum totum factum sit bona fide: nouratione secundi, & rei acceptae, cum eam iam distraxerit, & pretium loco illius non succedat, ut dictiim est; nec moraliter aliquid illius rei, aut aequi Valens maneat in bonis creditoris: nec tandem ratione tertii,quia nullatenus patrimonium suum auctum est, de subinde talis venditor nec locupletior fictus est.
ut supponitur in privilegio: pro quo sum
omnes Doctores allegati a Sa hee cap. 23. cit. n. Is in n. 23. cit. in flue: ubi
ipse sic : Pro haesententia sidest privile
gio nostro ) sunt Hare omnes Tractoret allegati n. I 6. quos retuli asserere ιndistincte h.nc bonae fidei possessorem ad nil restituem. dum obligari. Atque in propriis termim tradunt Gabriec ine. 33 Dices secundo. Ex Sors is cu-
mi Regia libr. IO. tract. L. cap. I. u. 3'. Medina , marrum. . Ialonio ibidem .
Si rem illam alienam a fure bona fide
emptam haberet,& apud se servare vellet , ejus animi esse oporteret, ut rem domino vero restitueret, si constiterit cuius sit. Ergo etiam eam vendendo, pretium pro ea recipiendo , parati ani mi esse debet,ut cognito vero domino pretium rei venditae eidem domino restituat, cum pretium loco rei succedat. Respondeo primo cum Rebello de oblig. l .p. 2. lib. 9. qu. I 8 sec. p. n. II. apud ,& cum Diana res est. n. s. negando consequentiam , maxime si pretium bona fide a venditore fierit conlamy- tu in , nec inde ditior effectus est ι nam
sic certum est inquiunt) apud omnes, Venditorem non teneti ad ullam restitutionem .Respondeo secundo cum Sanciae cap. m. 23. n. I 87. in Thana tradi. 3. cit. res I 28. in x. Ex par. 3.
257쪽
2 3 et De Privilegiis Ignorantiae
lam eodem pretio quo emit vendidit, ubi in sine, respondet ad Authoritatem Lnon tenetur id pretium vero domino Sic rem. Dicendo, id esse speciale in restituere; non enim ut supra) pretium distractione haereditatis , seu iuris uni- succedit loco rei.Si vero pluris vendide- versalis, ut pretium succedat loco rei . rit,excessiim tantum, in quo locuple- secus autem res sὸ habeat in particulatior factus est. tenetur restituere. instar ribus contractibus . ut docem Doctores
aliorum possetarum bonae fidei,ex quibus ipse quoque iam est. Unde si res illa
extaret teneretur quidem possessis r rarione rei acceptae illam integre restituere. at re ipsa vendita, non tenetur ratio isne rei acceptae, nisi quoad illum excessum,si adesset: & rationem reddit Lesesius de Iust. libr. 2. cap. I . dub. q. n. 23.
infine, dicens sic: Si ex ea favus est locu
pletire,eatenus tenetur; res enim ratione ria
lius accessonis,quae ex ea rebus illius aetas, censetur adhuc extare. 3 Sed non desinam hic adnotare, quod licet communiter Doctores, ex authoritate i. J. depet. haered. , assirment, qui rem alienam a fure
bona fide emit, & maiori deinde pretio vendit, teneri restituere domino illud plus,in quo ditior factus est. Nihilomi
LI. n. Io. existimat verum contra
rium . quia 'it ipse ) istud plus non ost
ructus rei, sed industriae,illam ementis iu- ste uno pretio minori, mendentu etiam iuste abo maiori pretio , fructus autem in
is triae ad ps orem bonae fidei, in non ad domιnum reispectat. Θod autem id nou
sit fructus rei, sed industriae patet. Qiasi
fur ipse emeret iterum eandem rem ab ultimo possessore,eamque domino restitueret mna usia proximi laesione, sermandocitιe omnino illum indemnem , neque res illa ullos fructus habuisset, sane qui ita esset lucratus emedo idam a fure, aut alio intermedio meia tare,o mendendo illam maiori pretio iusto alicui alteri, non teneretur illud restituere,eo quod essetfructussuae industria, non rei.Alias etia rationes ibidem addueit Sanciae, quem sequuntur Diana tract.cit. 3. coordinato res. III. Ex p. I. r. f. in L Mater, C. de rei πι-ndis. Docet etiam Atilina n. Io. cit. ut pariter observat Diana res cit. I 31. n. 3. furem vendentem rem f.rtivam, & postea ius cminori pretio redimentem , non teneri excessum illum pretii domino resti tuere , sed satisficere rcddendo ei rems iam non deterioratam , & fructus ex ea debi os .. 43 1 Dices tertio : Contra secundam privilegii partem ex Lvisto de Iust.bbr. a. cap. I . dub. 1 Bonarina De restit. HI,
p. qu. q. punc. 2. qu. p. n. F. Barthol. a
S. um in Spec. Confessor. disp. q. qu. Σ.1 & aliis apud ipsis : Qui Vitrum CX. g. vendit pm gemma, aut solvit, seu permutat aurum. selsim pro .vero, debet in conscientia contra Im disialvere', ergo pari ratione s vendat rem alienam, putans esse suam, debet dirimere con-
tr. iniim, postea quam noverit, rem ibiam esse alienam : eo magis quia vemditor tenetur emptori de evictione: nec
potest ad alium ablegare, cum quo illi negotium non filii, sed ipsemet tenetur illi satisfacere. Addo quod venditor non
potuit transferre dominium in emptorem, cum res fuerit aliena , ergo etiam ex hac parte contractus dirimedas quia invalidus. Res andet huic argumento
res tr. 9. cit. in fine : assignando disparitarem rationis: quoniam qui dedit falsum aurum edit rem intrinsece deis tuosam, non autem qui bona fide dedit rem alienam. Et si instes parum refert
sit ne vitium intrinsecum, aut extrinsecum, quando in re, & realiter tale est, ob quod merito erriptor sit invitus, rediadatque contractum in voluntariu: tunc enim
258쪽
enim emptio est invalida, ae proin- contulit donum, obsequium ignora ve- de rescindenda si velit emptor, reddito rit debitum ex iustitia3 Rodiriquet in Sum-, pretio. Huic quoque instantiae occurrit ma par. 2ή cap. 9. Conclus 2. non im-
idem Pia arrus , dicens s ut supra ) tu probabiliter. asserit, postea quando debiti ex
tum venditorem facere satis emptori , iustitia recordatur, poste jacere compensas cedat ei a stionem de evictione con- rionem , per rem illam iunatam eum talitra primum illius rei alienae vendit ignorantia: quia praesumitur quod non fusorem . Unde in forma ad argumentum: set tam liberalis, si debiti fuisset memor . assignata disparitate rationis, & distinc- ώacsententia,ut dixi non est improbabilis,to antecedenti: negatur consequentia . cui fatet Lauman citatur a nobis in p.: Ad id autem quod additur, patet res- praecepto cap. I. LL 24. u. 8. Hucusqae' Ponsio ex dictis uuench : ciuem etiam Diana tom. 6.
taui donat alicui centum, ignorans quod tantum etiam ulli ex iustitia debe- 'bat, satisfacit debito, nec
. . amplius tenetur alia cena .
in Summa to. p. cap. II. n. II. m pri 'cip. dum asserunt: Debentem cuidam ce
eumfatisfacere huic debito, si debiti prorsus
immem- , tantundem ei donet: nis in remunerationem tantissem muneris accepti
donatio feret. Et ut probabile etiam idemmet2 Maemittit ex Emanuele Ro-driivet Elidius Trulgenta in Decalog. ro.
res , Irarum in debitis ex iustitia dari possucompensatio cum bonis, etse obsequiistra tuitis: αγ. gr. Ego debeo tibi ex obligatione lusistia centum aureos , postea gratis praesto obsequium eiusdem valoris . , aut aequi valens tibi confero titulo donaitionis: manebo ne exemptus ab obluatione iusti
tiae Respondeo, si quando contuli illud δε-
num eram memor obligationis, ex iustitia, olui per illam rem,seia donum satisfaceresedgratis rem illam praestare certzmesi me non satisfecise obligationi ex iustι-tia,nec posse postea uti eompensatione; 3μiares illa scienter fuit gratis donata,'ube
raliter. Titulus autem donationis, in tit
ius iustitio sunt distincti. Rod si, quando
bat privilegium propositum: ibi enim
quaerens: in in delitis ex iustιtia dari possit compensatio cum bonis , et ei obsequiis. gratuiti Respondet assirmative: Qando inquit volui cum dono gratuito satisfacere obligationibus ex iustitia, uas scisin i
bam debere. Di cultas est subjungu
quando praebui donum vel obsequium igno-j rabam debitum ex iustitia. au possim postea facere compensationem , m a rmati-,mam sententiam probabilem esse putat Ro-.driquet, ex ipso Trullench : quam pro'. babilitatem, eo loci non reiicit 'Diana ro Tom. 8. coordin. tract. T. res. 46. v L. Ex pari F. tr. r 8.- seest . pr. res.' . ipsam expresse admittit,per ea maxime quae adducit Nicolaus Baldellus in Theoti adorat. tom. p. libr. r. disp. 2y.
37 Probatur' autem privilegium propositum, ex illo principio theologico , quod videlicet sussicit voluntas
interpretativa' ad causindam voluntarium : Unde stant ligatione ex iustitia sel vendi centum v. g. Petro,si eidem
tantundem donem , habeo voluntaterninterprotativam restituendi ', ' satisfaciendi, atque adeo censeor satisfacere
obligationi,' & tanquam si satisfecerimpositim , quandooccurrit cognitio obligationis,facere compensationem: Ergo dcc. Et ita etiam ad casuin similem de
quo in privilegio sequenti arguit P.
se ligus in Derisionib. Morat. Decis
259쪽
r 34 De Privilegiis Ignorantiae
1 n. 3. Voluntas autem interpretativa in materia iustitiinisque non solam est ex eo colligitur, per eundem etiam, rum, quando in actusumendi nusta cassa, Pari valgum, quod quilibet prudenter nuta'ue titulus avrimitur, aut determi agens, prius vult satisfacere , quae fiant natur,ex quo*tsolutio; sed etiam quanais de obligatione, quam praestare ea, ad ςxprimitur, in determinatur unus aliquis quae non tenetur; & ideo si interrogare- minus principalis ex aliorum Ab imis,eν tur, an si cognovisset propriam obliga- incogitantia: Nam Me oblimis, inco-tionem , voluisset re illa satisfacere, uti- gitantia facit sititionem pro illo alio itaque, & dubio procul responderet ha- tulo simpliciter in Doluntariam , eamque buisie intentionem ratem, satisfaciendi resolant in hanc conditionalem: ado, e videlicet. Quod totum . solio ex hoc titulo,nisi teneor ex aliquo agis 38 Confirmatur ex doctrina, & potiore, ' maioris momenti. Haec docet verbis Baldelli, a Diana n. a. cit. relatis . Faldestus apud Dianam L cit. cx quibus
'Negari non potest inquit ille quin etiam ipse quoque concludit quod . intentio
in materia iustitia possit - cere ad illius implendi quamcumque obligationem , obligationes tollendas intentio generalis, semper videtur haberi saltem generali- implicita, quae defaeti habetur ab unoquo- ter, & semper potest: praesumi ab un que, satisfaciendi omnibus suis obligatio- quoque, quando non ςonstat de intennibus, quibus absolute potest satisfacere per tione contraria,quia unusquisque in suis unamquamquesuam actionem. Neque oblia actionibus generaliter semper intenditiis, is incogitantia huius, mel istius obli satisfacere obligationibus quas habet. gationis spectasis potest tollere, aut impedire Et hinc a fortiori infert: si quia ex moluntatem generalem,'implicitam,f i demotione inmiseret hanc,mus illam Eccle-ciendi omnibus, quae habentur , sed solum: sa,m non recordaretur,quod ad id tenerae tollit , aut impedit moluntatem sipecialem, ex moeo, et ex paenitentia . Conmaris i inexplicitam satisfariendi huis , aut illi iuncta, quando postea ad erreret debitum, obligationi in specie, ut ex se patet , in ideo'. in retardaretar moti,aut poenitentiae. 3 re etiam in casibus positis, obligationes iusti'. netur iteru illas Ecclesias inmisere, is potestiae dicenda sunt mere tolli dependenter . existimare utrasquesatisfecisse: ita Diana. moluntate eorum , qui per allai sunt obl- 439 Quod idem docet etiam Sangati. Nam Me modo L cum ex pluribus . cher in Consiliis bbr 2. cap. dub. 121-
β. de solui. expresse dicitur, quod qui ex n. p. dum ibi ait: Quod qui ex devotio- pluribus causis uni alicui debet peruniam . ne opus facit ad quod tenebatur, ex. gr. neque exprimit, aut demonstrat, dum il- audit Missam in die festo, immemor , iam sol it , ex qua causas at , in cui aut ignarus praecepti ; quia videlicet obligationi intendit sesisfacere, censendus ignorabat, vel non recordabatur esses pro illa sumere, quae apud ipsum est po- restum,satisfacit praecepto, ita ut postealis et ut. m. r. si aliqua ex causa tenetur memor, vel factus certior de praecepto
sollere subpama infamiae, melsub aliqua non teneatur iterum audire , quia licet alia, mel sub iure laypothecae aut pignoris, desit intentio actualis satisfaciendi prae- in similibi s.Er ratissubditur, quia meri- cepto, adest tamen virtualis , vel habi- simile est dilipentem debitorem flesset ada tualis saltem, quia si talis novisset praemonitur ita uisiegesturumsuum negotium. ceptum, vellet utique illi eo opere satis
Eis 1- textu clare habetur, quod voluntas facere, quando non est intentio contra implicita, e, generalis, quam unusquisque ria. Probat Sanciae etiam ex inconVC-
habet satisfaciendi prout potest per unum- nientiis, quae aliter sequerentur. Narraremqur actum suis obligationibus , potest qui ex consuetudine celebrandi,celebra- habere locum etiam in obligationibus, in tet in Paliphate, nec praecepti recOIdar , tur,
260쪽
tur, non adimpleret illud, sed peccaret sme non repugnet melle satisfacere pro δε- inortaliter : & similiter, qui frequenter bita alias eleemosina, censetur habere hanc in anno confiteretur, quos tamen da- intentionem minualem,o sic satisfaciet. mnabit nullus. Accedit, quod lex abso- Similiter quando quis tenebatur propter iu-lute praecipit alitiam, & non tali inten- certitudinem creditorum , mel ob altam tione fieri praecipit. sic plures quos causam restituere pauperibus , si ignarν , idernmet Gretati p. Summ cap. II. n. 9. aut immemor huius oblitationis , facit eleemosinaspotest omnes eleemosinas, quas
PRIVILEGIUM XXX. fecit post talem obligationem compensare eum debito illo. Et hoc idem privilegium
Ign aus se teneri ad aliquam restitiuionem confirmari potest ex doctrina, quam pauperibus faciendam , er eleemosinas etiam tetigi pro privilegio praecedenti, cum huiusmodi ignorantia erga Uit, . n. 437. desumpta ex voluntare interpre- excusatur a tali restitutione , s tativa, quam quisque habet prius satis-e pro eadem postea restia faciendi quae sunt de obligatione, q iam tutione a licet. praestandi ea, ad quae minimo tenetur. Advertas tamen hic,rrit Lector, non esse o Equitur hoc privilegium ex extendendum huius Exodi Privilegium praecedenti ut patet. Et ad Beneficiariti, qui eleemosinas eroga idem mei ponit Saniae: dub. iii. est. n. vii ignorando se teneri ad restitationem a. σ3. Sub his verbis: Secundum mustos fructuum ob omissionem Horarum es malae probabile, quoa extreme Canonicarum ; nota enim ipse pores genti teneatur drires eae sustitia dare eteoc facere compensationem , quando co-m senas 'tamensi ex paenitentia Sacra gnoscit obligationem suam , sicque limentati, veleto quod habet debita iurenti herari a restitutione Quoniam hoc idem domin , oneretiar ad eleem nas, suti danaitiavit Eanctissi Alexander VIL in suis et dandose indigenti cum enim eleemoa propositionibus damnatis: Propos . 33.
Hiijusmodi aurem in tu i a ciliitra proximum de qua ui hoc pr. ecepto colui initti sit teli vel id iudicio, vel extra In Iudicio committi potest a Iudice, inique iudica iiH6 'Α Teste', talium test; ἴ-'do. A Reo, iniuste negando. Ab Accusatore , Disd .iacus ahte. Ab λδ vocato, ivit quam causini defendente . In Iudicio concurrunt e iam A fissor, Procurat se,. Tabςllio, sive Notarius, &c. Extra Iudicium auteri multis modis committi m Gg α reli