장음표시 사용
281쪽
Σs Dei Privilegiis Ignorantiae
pria 'causa testis vicem gerere potest, eontrarham se gatur, exeas. Arsm da cum nemo in propria causi praesumatur accusation. Et merito, nam dicet Denun- testis idoneus ;&' neque in causa com- ciator, se delictum manifestire pinciis
muni, quando agitur principaliter de Eclo boni communis, quod plikrtim eius interesse , ex probatis per eundem in delicto haeresis locum habet,c rei a
Fardonum res Io 3. n. ii . unde pertessi demigravitatem, & communis damnites propositam querelam plinare debet. periculum. Et hoc idem est quod docto At Denunciator, in casti nostro, nullam Emerkus in vire . Immmor. par. 3. prolequirur causim propriam, sed com- Rusemeseremia avido Medendi in Gas munem toti Reipublicae, hinc nulla ra- fidei per denunciat mem,n. 68. in princip)tio valet siradere Iudicem , denunciato- se mihi 183. dum ibi asserit: ita in
rem praesumi male affectum esta contra denunciatione non est necesse, quod dea denunciatum , ted sui 'proximi delictum nuncians osterat se probaturum, vel vel revelare conicientia propria impellente, te facere partem in iudicio, sed sufficit ut praecepto latisficiat, & poenam tum dicere, quod Alum; denunciat vel zelo spiritualem, rum temporalem evitet, ut fidei, ves timore poenae contra non de- etiam supra diximus. Hinc patet quod nuneiantes inflictae. Et Franei'u Perna denunciator cogitur ad denunciandum , in additioni L 3. par. eiusdem Dire tor.& revelandum: accusator vero a nemi- In visit. Schol. sieu comment. r 1. ne cogitur, sed simiate sua agit ad delin- His peractis, '. 'mihi I, s. ait S Quod quintis punitionem: denunciator inten- quamvis de iure ut in Instantia) denon die obedire, ut bono publico con sulatur: ciado teneatur probare ea, quae denun- accusator sponse agit, ut iniuria sibi il- elator asteruit, L dimus,o t. hodie tamenlara a Iudice vindicetur; ac per hocinde contrarium servatur, ex Angelo, Sabesto, etiam dissert denu lator ab accusitore, riano Soeeino inlocis per e m relatis:
quod ille non habet onus probandi per Et ita pluries decim fuisse testamr apud tertium, idcirco seipse probat: iste vero Del riue n. 8 est 3 Trivi anus Neris
onus habet probandi per tertium, neque s i. Et ita etiam servari in supremo imrejicit onus' in Iudidem, uti ficit denunia tius Christianae inquisiti mis tribunali clator, cui per denunciationem simul innuimus supra, teste. Farinacio De M- testificari sufficit; quae omnia sequuntur resi tu. is T. f. α. 36.3nsne, qui etiam ex dietis, & recenset Sorinus n. έito 1 . antea dixerat: cyenenaliter, in hoo erimine Sed contra haeresis denunciator non irenetur sua 84 Insubis Ex Vmberto Lotato.im hunciat timem probaret sic qu. I 83 71 Le-maxi Iudiciaria DPMorum everbo De- resis 3. n. 3. infine: nec dissentit; Lu-mιnciatio in princip. in Repertorio Inqui- domicus a Paeramo de .Origine Sa Ator. Verbo eodem, Versu An eo imo. Qui sitionis sibr. 8. n. LI. a L. tibi denuiaciat debet sitiam denunciationem pariter dicit: quea detrunciator noti teai probare, & ei assistere, cum talis rico iactui velificardiluam deduciationem;& accusatoris habeatur ad Tarpilli . l. non verifieando pdiatur.Dicero enima si aecusatione, f. nanciatores , hU. C. de ctiam potest se denunciasse, eo quia peri edendo l. quι ace are. Et eo ipsis quod de- D. D. Inquisit una edicta f. b poenis inunctator non probet, eonvincatur pro- in eisdem edictis eontentis stricte me pterea de calumnia, Abbas in cap. dile- cipiatur, ut quilibet haereticum , sive elux de earumn. ergo. Resimndeo cum publicum,sive occultum revelare tenea P. Det Bene dubi is .cit. n. 8. Esto etiam tur. Quod originem duxit tum a Iu deberet de iure denunciator probare de- communi, ut e caρω Σ. de haeretu. nunciationem, de conluetussino tamen cap. 4 propter α. P. 7. tum ex constra
282쪽
post D redimum, inter literas Apostolicasse mihi a '. in quibus ambabus constitutionibus sic praecipitur e Si quis haereticos sciterit, eo uisu indicare Confessorisus, mel alii, per quem credat ad Pra latis in suisitorum haereticae pratiratis notitiam ρ eper venire,alioquιn excom municationis sententia percellatur. Et ex
Constitui Alexand. kVI. edita die 8. Iulii 166Ο. qua incipit: Licet alias, in es 38- huius ministur m to. s. Sullarii Romani fol. mihi ,3ia. in qua districte mandat, ut tam cereticus, quam quilibet alius quomodocumque, vel levissime de haeresi fusi,ectus, Loeorum ordinariis, aut Inquinioribus,nulla praemista correctione, denuncietur. Hinc in materia hinresis, vi huius Decreri, non admittitucorrestio fraterna ut patet, & idem du
eitur de suspectis de naeres ut in ipso
rum quoad denunciationem quod docuit etiam ante huiusinodi Alexandrinum Decretum , Carensis Insuis. par. R.
tit. s. f. s. n. a L. inflare, allegans Di num p r. p. tria. 4. res a 4. tum quoad fraternam correctionem . Quod pariter videtur statutum per Inquisitorum edicta ut inter alios norant Diana to, F. O inaestiriat. s. ras. 68. n. s. eΝ p. y-ν--8. 'st 3. res s. vel Fene de lusus s. par. p. rub. I 7. n. 19.
quibus praecipitur quod haereticqs in
omni casu, quamvis delictum sit occultu in, quamvis non alius praeter eum,qui denunciat, sciverit, de qWamvis si secreto corrigatur, sit spes emendationis , de- nuncietur: Quae edusta maxime post adductum Alexandri m Decretumyu mstat in materia magni momenti, certς obligant sub mortui. 4 1 Et quamvis inquam delictumst occultum , nec ullus alius sciverit praetcI eum, ut denunciat, haereticus tamen talis, vel de haeresi lubectus, iuxta
citatum Alexandri Decretum, denunciari debet,quia sicut notat Vmbertus cit. Verabo Denunciatio, de cum ipsis Farinacius de inrest qu. 3 81. g. s. n. s . in Dei FGue par. p. cit. Lb. a s. n. 8. in fine. Simplex denunciatio sola sitfficit ad inquirendum , himsta autem cum fima sufficit etiam ad torturam . Unde fit, quod licet denunciator probare non possit delictum, per illam tamen simplicem dc- nunciati nem diligentia, Δ inquisitionς Dominorum Inquisitorum , & etiam aliis revelationibus, seu denunciationibus advenientibus,delictum illud probabitur in beneficium fidei, & Religio nis, ac totius Catholicae Christianitatis. 486 Ratio autem cur omittenda sit correctio fraterna in peccato haeresis,est. quia cum peccatum haeresis sit valde grave, & de facili totum regnum inficiat, rar meque contingat, quod hx teticus per staretam admonitiQnc in corrigatur; si enim non audit Ecclesiam, multo minus persenam audici parti
cularem, & cum insuper possit fingeruse resipuisse , & tamen adhuc in eadem voluntate prava persistere , non potest, nec debet quaelibet persona p mcul iris
dijudicare, &discernere, an re vς rasς-cuta sit emendatio , an vero solum fili, gatur. Igitur potest hanc cognitione in Ecclesia sibi reservare,& non concedem,
quod quaelibet persisna particularis pos
sit de hoc iudicare , sed debeat hoc crumen statim, omissa omni correctione fraterna, Sacrae fidei Inquisitoribu4 de, nunciare. Adde primo, quod & si in aliqvo ςasu delinquentis emendatio ιμ- retur, secreta correctione fraterna, regu lariter tamen credendum potius est sqdistimulaturum correctum, ut sic fictilius delinquat, & erroxes distundat, at ob hoc periculum boni communi. potest Ecclesia praecii ere, uti de facto praecipit ex dictis, ut sibi immediate denun- cientur delicta: Ergo posito tali praece pio squantumvis in aliquo casu particulari iperetur correctio) tenemur p
283쪽
116 De Privilegiis Ignorantiae
catum haeresis, omissa correctione fra- datio fratris,& elasdem utilitas uti etian, terna denunciare ; quia non cessat finis legis absolute, & in universili.Addo secundo, quod secundum classicos,ae primarios D. D. qui scripsere ante relatum Alexandrinum Decretum debct denunclare haereticus occultus, etiam si fuerit emendatus: Ergo multo magis denunciari debebit si non emendatus. Denunciari autem modo debet,quavis emenda tus,& occultus, quia sic prccipit in dicto suo decreto Summus Potifex D. N. Ad do tertiΘ, firmam Doetorum sententiam, absolute asserentem etiam ante incretum Alexandri VIIJ denunciandum esse immediate haereticum occultum absque praevia ulla correctione fratcrna, ut videre est apud Dianam to. s. Gordia.
8 Neque huic doctrinae, aut praecepto obstat Christi Domini praeceptum de correctione fraterna praemittenda: tum quia praeceptum Claristi Domini
est de peccatis,quq non vergunt in damnum commune,vel tertii,sicut satis constat ex verbis illis: Si peccament in te frater tuus: tum quia sui optime Pater vel Sene dub. a 7. cit. v. 24.ὰ loquitur Chri
tus Dominus rebus spectatis secundum se; secus autem si ob bonum commune lata si aliqua lex cui in casia nostro quae
casus communiter contingentes respiciat: tunc enim particulari bono praeferendum commune , & potius curandum vitare boni communis periculum communiter contingentis, quam in uno, vel in alio casti vitare damnum
alicuius delinquentis particularis . Tum etiam quia, Christus Dominus loquitur ibi de correctione, quae fit ibium, ut
frater emendetur, ut apparet ex verbis illis:& audierat,iacratus erasfratrem tuum.
Hinc D. Augustinus in ea)em verba inquit quod correctionis finis sit. emen.
habetur in cap. Nomit,de iudiciis v. Super his, de accuset, in cap. Si peccamerit et '.
u. p. In huiusmodi correctione servari utique debet ordo ille a Christo Domino praefixus, cum secreta admonitio sessiciat, quod frater emendetur. At nos lueloquimur de denunciatione iudiciali, quae fit; ut delinquens publice puniatur ut alii abstineant, & ut peccatum non inficiat alios. Quapropter TertiabanM de Ur t. cap. 16. expresie docet, quod in haereticis locum non habeat praece plum Domini de ordine servando quoad fraternam correctionem. E D. Tia. 2.2. qu. 33. art. P. ad 3. dicit quod quando imminet periculum misitarinias uti.imminer in haeresis deliino nos
habent ibi situm merba ilia Domini , quia tunc frater peccans non peccat in re tantum: nec consequenter tale delictum reputari debet privatum, seu secretum, sed ex
vi oblini tanquam publicum; cuius m di est delictum hae esis, cum ipse nain
mei repugnet Deo, & comminii,m uni
versali fidei, atque fidelium bono, quod praeserri utique debet bono particulari, quod provenire rosset ex correctisne
frateriaa,atque adeo illa omista in omni casu, haercticus etiam occultus denuneiari debet, quia maior ratio habenda est ad bonum commune universaliter, &spirituale, quam ad mala,& incommoda, quae pati potest ob gravis simum suum delictum persena particularis. Adde quod hoh etiam redundat in bonum ipsius mei personae particularis, scilicet haeretici, nam sciens s quantumvis occultὸ haeresim manifestet) elle utique
denunciandum, omissa etiam correctione fraterna, ct secreta , continebitur acrimine timens correctionem supplicii, sicque , vel resipiscet, vel saltem minus peccabit.
88 Et si opponas quod dicitur Ad
Titum 3. Haereticum hominem post unam , aut alteram correctionem de ita: & exin
de inseras, quod antequam denuncie.
284쪽
riit admonendus 9.Negatur huiusmo-O illati. Quonian, Apostolus ibi scribit, non ad quam libet Hisaram p xl nam, sed ad Titum Epilaopum, cui ex ossicio incumbebat haereticum hominem corripere, & ris excommunicatio nis sententiam rejicere, devitare ,&pr
hibere ne fideles cum illo , si post
admonitionem non resipisceret, ullam com municationem haberent, & ita explicant dicta verba L ranus, S. Thomas,& alii, quos sequitur Amaneta de s Instit. tit. δ ην Limita traditum praecerum,& obligationem de nunciandi immediate, omissa etiam ona uino correctiones aterna haereticum occultum , si talis tamen sit cu pertinacia; iram si erret non ex periinacia , sed lotuna ex ignorantia , non est statim denunciandus, ed admonendus cum Tolito ubi supra; quod si spreverit admonitionem, iam erit pertinax, & denunciandus 3 quam limitationem dat etiam Pater dei Bene dub I 1. cit. n. 4. ius re: extendetas illam n. s.
sequenti in ine'. ad eum etiam qui facit actum aliquem contra fidem , sed smiliter constat, vel probabile eit quod id ex metu, vel ex aliqua alia passione fecerit; nec enim talis inquit simi litet statim denunciandus est,quod advertit etiam Toletira uti supra, cum ciumphos G Castra bis. 1. de E retim. puniis
o Quaeres, an denunciandus sit haereticus, etiam si illius haeresim sὀiam sub magno secreto , etiam iurato: Respondeo affirmative, etiam si ille diceret:
manifesto tibi hoc sub sigillo Conses.
scinis. Nam haec manifeshatio nec est Confessio sacrameritatis , nec fit animo confitendi, ut notant rus, Caiet, Solus, iuuaret. Sanctaresius, ct alii allega
F. n. 22. Secus vero si quis manifestaret suum crimen haeretiola in Consellione Sacramentali, tunc enim non posset
Confessarius illum denunciare,ut Theo-
logi docent omnes, piscipue Scottis im - dist. 2 I. P. L. ad a. id enim quod stit Consessarius in Confessione non scicut homo , sed ut Dei Minitur, de quoenec de F,nec potest testimonium ferre,
nec quid dicere,D. Tho. 2-L. M. Te arcis p. ad 2- alioquin confessio. redderetue odiosa,& ab illa retraherentur homines..
Uerum si accederet ad Consessarium , non animo confitendi peccati, sed petrivertendi, & inducendi illum ad simile
crimen committendum,teneretur Consessarius illum denunciare,quia haec nouesset Confisito Sacramentalis, sed modus occultus dogmatizandi. Ita Genuens; in axi Ar episcop Neapol. cap. I s.
t. influe : & alii . 9I Probatur res γnsio , tum quias ut optime etiam Sanctarettas n. Io. it. alioqui praeceptum de manifestando haereticum occultum esset inutile , cum quilibet stib tali secreto possit alteri de tegere suam haeresim, ad eamque trahere; tuin quia Superiores iusti Limis de causis praecipiunt, uth etici denun- cientur quamvis occulti, atque de hoc Edicta, Decreta, & leges serunt, ergo nullum secretum humanum impedire potest ne haeretici denuncientur: Omne enim aliud secretum, excepto secreto Consessionis, est meret humanum, & ex privato pacto, vel ex presib, inter loquentem, & audiantem nascitur,& idcirco non potest obstare legi Superioris
prςcipienti de nunciationem . Farinaciam remiu. I97. f. a. n. 1 o. Sanctareia
reta de aliis ibidem: tum quia quilibet tenetur, quae sibi sub secreto commissa sunt, revelare, si vergant in damnum publicum , vel tertiae personae in futu'rum imminentis,ut docet S. Tiam . t. e. adsecund. argum. communiter receptus.
At haerese vergit in damnum publicum, ergo: tum quia haeretici denunciatio fit ob bonum commune, & spirituale , α servare secretum, in casia nostro,ordin
285쪽
118 De Privilegiis Ignorantiae
tur ad bonum privatum, & tempo- usnifesto tibi Mesuli confesι- , num rate, ergo haeretici delauiaciatio antepo- etiam hoc in casu teneretur homo teU- .nenda; tum tandem , quia hic agitur de lare, & denuntiare occultam haeresim , vitandis malis gravibus, & de eripiendo quia talis confessio non est Sacramen- haereticum ipsum a gravistimo peccato, talis, nec ille habet animum confitendi:& de consulendo communi fidelium itin idem Sanctareg. v. est. infrie: α ibi bono, cum ergo haec sint rebus om nibus Caiet. Namare. Sotum Ariag- Victor, o anteferenda , lex de denunciando haere- Armilia . . esticum, tanquam sertior, vincit legem . si ide servando secreto, ita etiam-PRIVILEGIUM OCTAVUM
92 Et responsio, ac doctrina tradita seando restir iuridice interrogatur, in is vera est etiam quando quis stib iura- eriam sub mortali 0n responsione rem mento promisit so non revelaturum . lare Iudici deli uentem,aedet Mo-
S. ThImas l. t. ad 2. Farinac. u. 3 o. cit. netur, ab eodem mortali,non re ve-
ubi, quod humsi nodi iuramentum non laudo. xcusatiresecundum μ' sit obligatorium , pro qua re iura, de Us D. D. probabiliter ista Doctores allegit cit. in eum deliquisse ex igni quo abundantius idem facit, & comuni- rantia incul itter. Ratio aute est,quia tale iuramentum cum occidit iam cst de re mala ,& contra bonos mores, nem putans esse ergo non est obligatorium , nec servan- Ieram. dum; nec enim iuramentum esse debet , vinculum iniquitatis. Deinde tale iura- 493 π Ta expressea J. I si mentum includit tacitam conditionem, . . . in Summia caseum Veient. niti Superior aliud praeceperit, alioqui ing Decal. praerapta cap. 8. De TUAssesset iniquum Hinc L. Coψ- are. 3. . ubi de resteinit: ei huissem bborrabr. 6. cap. 2. dub. xi. ait: In qui- persenardudici mamfestare debere visi sciabus casibus quis testificari, vel denuncia;- ex ignornntia factam. ut eum quis octiore tenetur, vel quando a Superiore iv - Romem putans e feram .., his . enim
tur , ad id tenetur , non obstante tur subiungit )similliarique casibus , non re mento. Quia si quoad istos caliis voluk nexis νeαιlare . Huius autem privilegii iurare, temerὸ, & illicite iuravit . Unde ratio est. Quia quantumvis rudere tes- iuramentum est nullum ,& In tali iura- tem iuridice interroget de aliquo delimento, quod ultro fit, potius invenitur isto ab alio perpetrato,quod quidem de- temeritas, quia fit quasi in odium testi- lictum dicet ex se sit grave peccatum , monii, quae non sic invenitur in fide, nihilominus icit testis, reum fecisse ex quae sinpliciter praestatur de secreto ser ignorantia invincibili s vel ex iusta de-vando,quae ad cnarietatem , & pacem est felisione , aut alia legitima caiisa , allum neces laria: sic ille cum S, estro, Angelo, corami Deo a culpa gravi excusinte σ--rro, D. Bo in sentura, & aliis. Praeia absolutό potest i m testis occultare terea, Edicti , & kgcs feruntur,i ut limia teum, aut veritatem illius facti, inera se retici etiam octulit denuncienturi at le- in ligelido scut stibintelligere potest) ges, & edicta publica, pactis,& promis. fictum illud non commisiste por. -- sionibus privatorum mutari non posa dum deuisti: hoo enim est, quod Iudex iunt, exclariς iuribus adductis a Sau- intendit scire , & punire . Unde absis-ctaretio l. c. ergo & hqc eadem doctrina litte i inquam res,ndere potest . cum vera est,quando etiam quis aheri dicerct: oodem a S. Ioseph I. c. Se id nscire ita ut
286쪽
Cap. XIII. Privit. VIIIJ et so
teneatar remetire qua responsio videtur Director. Confitentiae par. i. 8 -- esse ad mentem Iudicis, ut etiam infra . cal. Praecepi. s.f. a. . dub. II. emcl. 3.
Verum quidem est quod si testis deponendo probare, & tueri posset innocen tiam Rei stipposui , teneretur utique Veritatem fateri, o: illicὁ ostendere probationem innocentiae illius ; at cum hoc
plerumque sit factu difficile, absolute
negare sis test . Quod docet etiam L .sius libr. 2- c. si .dub. 3.n. t . sic ibi dicens et Admerte , si iudex quaerat de facto ab iue culpa, saltem tithali,patratum sol m. I. occidisti Petrum te inmadentem cum iusto moderamine , melabseae notabili exagis, non teneris fatera te occidisse, etiams de res fasit it mia : nee Testis tenetur iliadtestari, quia Iudex quaerit de occisione criminosa: in si fatereris, nec pses probare te causa neces arιμ defrasoms fecisse , eo
demnaret te homici ιι exfalsa praesuptione. Pari moao, si tu non es aiatiar criminis,non teneras μόσι aliquas circunstantias, m quirbus oriretur mehemens si cis re se aucho rem, g. hunc esse tuum pugionem: te eo loco fuisse, me. quia i rus inrerrogatis ins iuridiea' tamen ex falsa praesumptione
procedit; ita Leseius: cui addo Salon L. 1.
sua '. Theologia Morali tract. 4. de Iurei, Iust. dis' Io.- . quos allegat, &sequitur Oerrus ab Angebs De Iudice Re Plor par. p. cap. I 8. n. 3. apud que do strina haec est communis. γηρ Cui doctritiae non obstat, quod testis juridice interrogatus tenetur sub
mortali veritatem res Madere , ex Doctorum communi,cum D. Tho. L. L. qu.
TO. art. p. alias non possent puniri delicta , ex quo innumera mala Reipublicae obvenirent. Concedimus enim denos,testem ad id teneri, per se tamen lo- uendo, ut optime etiam De D. la Cruet
Nam non tenetur testis Veritatem respondere in aliquibus casibus prςcipue in casu huius privilegii. Qua si iudex seiret,no posset cit interrogare,& si tunc id faceret non iuridice interrogaret, ita pec-ciaret, ait idem La Crue l. c. n in me, cum Pannes , nisi excusaretur ex ignorantia,&c. In dictis initur inquam eventis , similibusque casibus potest testis licite, ac tuta cola scientia Veritatem --
cultare: sicque etiam in casu nostri huic privilegii, in quo ex doctrina allegati
clus. p. n. p. potest testis, sicuti & reus,di. cere non feci, non dixi, &c. cum sic verum dicat juxta mentem Iudicis interrogantis . Nam interrogatio Iudicis terminatu ad reum de crimine, .sed occi-ibr, v. g. in casu nostro norxest reus sui
supponitur) de occisione,ob inculpabilem ignorantiam, vel quia fuit nece flaria pro sua licita defensione, ergo. Hinc
quoties retus editam non potest suadu
probare innocentiam falx idemmet &ii alias a Iudice ob ignorantiam sine peccaro inrerrogetur , potest reus ditest utique & testis occultare Veritate . Ut si Petrus occidit suum invas rei nocum debito moderamine, & interrogatus,an illum occiderit,nec potest pro θ. re tale moderamen,licite dicet, non ocreidi ι & sio etiam testis dicet licite , non occidit .Quia inquam interrogatio Iudicis,ad reum de crimine terminatur, Petrus autem non est reus de occisionis crimine. Idem docet Trultinch in Decalo
ibi tum de teste, tum de reo , qui no
tenetur inquit) fateri Iudici se occiditase, si homicidium a se patratum sit absque culpa saltim lethali; ut si in siti d
iansionem occidit: Iudex enim quaerit de criminosa occisione,&c, sic ille n. cit. in sine . Haec tamen refero, non quia intendam ego probabilia esse in sente tia proprio, tantummodo in iopinione Κ E L cisa - by Corale
287쪽
15 o De Privilegiis Ignorantiae
eitatorum Doctorum , uti sic etiam & ιxp. 4. π -eest. res M. Pirigi privilegium ipsum ut paret) propono, mi in Pradi. Ormin. canon. derisA. cui postea aiablute non Libscribo, nec cap. 6.ff. is 3. Meanus in a. a. D. Ih. adhaereo,imo oppositum sentio,&astir- de Iust. Iure P. O. de Testo. P. I. mo; nec illud in praxi consiliendum es- allaga ei a C a zmilem, in meat. D. a. se dico,quia pura, simplexque, ac nuda sise. 8. ta'. 3. dub. 7. n. R. veritas aperienda semper est Iudici, a Decalogum tum. L. in 3. Praceptum M. l. Fo etiam aequa, & iusti sententia ex- eap. 41. n. s. & alii. Sub una eademque metanda est, quam utique talem seret, Cainani data ratione, & cum ipsb privi- prout videlicet, secundum re tam suam legium propositum admittentes: Quia constientiam coram Deo, post invoca- videlicet dictus testis non tenetur extionem Spiritus Sancti, & secundum al- obligatione iustitiae ratione rei acceptae, legata, & probata bene iudicabit, &c. cum nihil habeat: non ratione iniusta acceptionis,cum nihil acceperit: non ra-
PRIVILEGIUM NONUM tione iniuste damnificationis. cum falsi Tesis,qui in praeiudicium tertis falsam de .posuit ex ignorantia , ιnad emtrauia non damnabili, excusatur tum a reatu lethali, tum . restituendi
obligatione ex iustitia . ys Aletanui λἰ 2. f. 7O. art. 4.
in princip. proponit, & ain probat hoc idem privilegium: do ejusdem verba. hia debet facere testis, cui praemissa debita dilitentia testatus es finsum , deceptus Uua memoria, propter suum testimonium alter est condemna das,aut condemnatus Ad hoc dicitur, auod cum dictus restis non teneatur ad restit tionem ratione rei habita,uit patet, quia non si testis in causa propria nec ratione adit
nisini α,quia non perfecte, informaliter iniustum testimoniti tuliti nec ex ignorantia damnabili,eonfeci'ens est, quod sicut excusa σαν abstensa Dei in fas iuramento, ita ex salar ab offensa proximi rn Mocumentos Rcuto. Sic Caietanusi que in sequuntur
eiusdem depositio fuerit involuntaria, ignorantiae inculPbilis causa, di saltem lethaliter non peccaverit, ut suppon, mus: Valde autem probabile est ex his quae habet Leptin libr. 2. Lap. 7. M. 6. neminem teneri ex damno illato, quam do in illo inserendo mortaliter non peccavit . Cum igitur non appareat aliud principium ob quod dierus restis ad res titutionem ex iustitia obligandus sit, i strui ibnuitd accidisse damnum subseccurrum, ac praeiudicium, atque adeo v rum privilegium propositum . 96 Dicit privilegium,testem exciμsari nedum a culpa, utrum etiam ab obligatione restituendi,nec reneri ex iustitia resareire damnao pranudicia su iecuta, quia non comisit iniustitiam λαmaister. Tenctur tamen ex chazitaret
Unde si commode potat, tenetur se reia tractare, & partem admonere, in Cuius favorem testimonium secit, ut restituat:& si opus fierie talamare apud iudicem cum Iuramento, se ex las ii memoriae filii im dixisse, modo tamen haec facere possit, absque Mo notabili damno, quia cum dictus testis nullam commiserit iniustitiam ibia lege charitatis ad hoe
tenetur, quae non Obligat Cum tanto detriment Sinesed is I. c. n. ala. Tria tinth as. 2. eis. masne . Diana res est. 934ctor ara r ubi n. Σ resert Pulthera
288쪽
FO. an. 4. eonesus 3. sentiententiquod dilhus testis rectior fiebis do
ignorantia, Denetur revocare, & restaurare damnum, Miam cu periculo mortis,si ne tuas urgeati AE Lee opinis λ-
ρος, a peccato excusetur non faunia merietatem, rogatur etiam a Iudice.
terrogat. idque reo no est, tene r iste veritatem fiteri, etiam si capite plectendus sit, ut vult communior sententia in v. Tiam. in Caiet. vad, in cum Lessio libr. 3 I. dub4 3. num. I 2. Qui Munusquisque obedire tenetur Superiori
legitime praecipienti. At superior legitime praxipit, quando secundum D
dinem iuris reum interrogat, aut iuramentum ei deseri, ergo reus parere tenetur dicendo Veritatem. Praeterea, quia
in hoc vise Iudex habet ius eliciendi v ritatem ob bonum publicum , ergo si
eam occul et reus adit contra ius,& a thoritatem Superioris, atque adeo pe cat mortaliter D. TE L. L. qu. 6s art.'on Carpone . Quod procedit etiamsi reus sine iuramento interrogetur, ex vi solius praecepti superioris,ut colligunt Soto De decrem, Membro x. q. 7. & alii apud Lese.
38 Quando vem ignorat reus, &dubitat an iuridice,& secundum ius procedat Iudex, ut si interrogat de crimine occulto, de quo non est infimia , neque indicia competentia , neque semiplena probatio,&c. non tenetur veritatem fateri , & huius ignorantiae, & dubietatis causa excusatur a culpa illam occultan
do, ut in proposito privilegio ι quod
ubi, quod sit communis Doctorum pro hoc privilegio.Quod probatur Tum
quia nemo tenetur Superiori parere cum gravi sito, vel alterius incommodo, nisconstet eum legitime procedere,ac praeincipere, & habere authoritatem obligan di, aliter praesumendum est pro reo, cui in dubio utique flvendum est. tum quia reus est in possestione honoris vitae,&αergo ius habet haec conserva di,& non expoliendi periculo. Igitur ut teneatur respondere, Oporter quod prius ipsimet constet iuridice interrogari. Non constabit autem durante in eo ignorantia, ergo quoadusque haec durat excusa. bit,&c. sicque verum privilegium.Quod extenditur ad testem etiam per Doctores, ut videre est apud ipsos;& pariter observat Trullaniano 3. ret. ubi expres e sici Bod dieitur dereo demistote exstimans. dicendum Doctores.
99 Intellige tamen hoc privilegium
muni.Quando crimen de quo Iudex inquirit,non est in praeiudiciu Rei Uicti ut crimen laese maiestatis, haeresis, pr ditio,&c. ut probat idem Sanciae oam aliis: videatur. Insuper illud intellige : Quando Iudex praecipit rexi, vel testi, ut crimen aliquod detegant,ex quo aliquod sequatur damnum , ac praeiudicium,ut punitio,&c. Nam ubi nullum vel mihi, vel alii praeiudicium sequitur,teneor ob dire superiori: non teneor eidem in dubio obedire quando agitur de proprio,
vel alterius damno, etiam rogatus a tu
dice, usque dum ignoro , vel dubium habeo, an Iudex iuste interrogetJc pr cedat: alias huius privile i limisationes adducit idem Samiac dia. eis Ioo ta
289쪽
161 De Privilegiis Ignorantiae
1 oo Exposito, & approbato privi- fulciri. Sicuti enim testis sex ibi dicti, legio apparer, quod quando ignoratur, qui si istim ex ignorantia deposuit in
seu dubium est , an Iudex iuridice inter- praeiudicium tertii, excusatur a culpa, deroget, ac proinde, quod idem est, an in ab obligatione restituendi ex i,stitiam casu sit Iudex , & Superior, potest saltem quia . videlicet ad hoc non ten Subditus non obedire, & reus , vel testis tur nec ratione rei acceptae, cum nihil non manifestare , sed occultare verita- habeat: nec ratione iniustae acceptionis, tem : & sic etiam in facti contingentia, cum nil acceperit: neque ratione 4niussae restem non teneri in tali casia ad intem damnificationis , cum illa actio fuerit rogata res μγndere , se olim consuluisse ;testatur Pater Diana, licet inquit) tunc
in contrarium sentirent, trepidantes timore, ubi non erat timor, ita ipse tract.
'cit. Coordis. ref. 93 in fine: deducens ref 96. cit. m fm. quod quando superior generaliter inquirit super aliquo delicto
notorio, cujus auctor ignoratur, tunc
Subditus, qui dubitat an infamia, Vel indicia sint contra illum , quem ipse scit commisisse delictum , non tenetur prodere delinquentem occultum, sed debet respondere se nescire quis commisit: Notentur Lee, quia circa miserrime deiacipiuntur aliquando testes, in Iudices : sic concludit Diana quem vide tum res ιlutionis. c. e. Coordinatis 's. ω 96. tum 94. antecedenti, tum to. coordinato tractia p. rcf. 13 4. e p. q. tr. I. rQ. y. in quibus de eadem re .
M ocatus, qui ignoranser ignorotia pro
basilis rapit causam iniustam . Taseiabo, seu Notarius, civi ex eadem ignorantia, aut inadvertentiafalsum instrumentum ferit, excusantur a culpa, . ab obligati orestitutionis ex iustitia :G idem est de quocu ν
alio Misistro iustitia in suis
actiombuδ. 3o i Equitur hoc privilegium ex praecedenti nono , quinimo fere idem cum ipsis esse videtur, ac iis dem mei rationibus, & authoritatibus involuntaria , ut supponimus: ita etiam ratiocinandum , & concludendum. de Tabestione,Notario,& quocumque alio Ministro iustitiae, ex ignorantia inculpabili scribente, agente, operante,&c. in praeiudicium tertii: Quod etiam expresse docet Fagundes. ibidem c. eodem n I.
ut sequitur: Pi falsum testi m n dixit
ex ignorantia, inadmertentia, mel oblimo. ne mortaliter non culpabili, ratione cuius contigit aliquem gramiter udi, in dam . scari, non tenetur ad restitutionem ; idem
de Tabellione , qui falpum ivsrumem is
fecit ex eadem ignorantia,aut madmerten.
tia, in de quocumque alio Ministro iusiuia in suis actionibus cor ratio est, circ. idest eadem hic modo, ac in primigio 1'. cit pax
riter data. Et Hlbuccius to a. tract. U. cap. Io. in quo de Ad ocato, Procuratare Notario n. 284. in princip. item docet
sciSi ignoranter suscipiat causam inriseam: siquidem ignorantia probabilis sit , ne is
peccat, neque tenetur ad insationemrepeiatens in fine: Si adhibita diligentia putans defendere calfam iustam defendat iniustam, excusatur ἀ culpa, o ά restitutione. Et pro hoc eodem privilegio sunt etiam cui fu- gra) iidem Authores,qui &pro 9.cit. ut videre est apud ipses, quos etiam inuosdam salte in ) rereri idem Fuund. n. y.cit. sunt &alii apod liuectum l.c. Vide antur. Quamvis tamen pr dicti in privilegio allegati non teneantur ex iustitia
restituere, ut supra, damna resarcire, S o. tenentur saltem ex charitate eo meliori modo quo possint: ut etiam dictum est de teste in eis. praeced. pri . s. n. AF 6.
290쪽
CIRCA PRAECEpra ECCLESIAE: ET PRIMO CIRCA PRIMUM. ζ.
Audietidi Assiam Dominicis, in Festis diebist. iso I. sunt Ecclesiae prae cepta: primum de Audieda Misas a Dominicis, & Festis dissius. Secundum de C sις,.spne semel in anno instituenda. Tertium do Eucbaristi i iii Paschate sumenda. Quartum de Ieiuniis cenis, diebuti servandis. Quintum de lolvendis Decimis. λα praece pia utique ad sui obiervationern obligant. sub I tali, per omnes, hisi excuset Vc pasVit S materiae, Vel aliqua Ata cauta,vel etiam Un irinita.dς qRRNm ni si '
p Rivi LEGIUM PRIMUM so Qui tamen ex ignorantiam in i
teret Sacrum , seu Missam a ne , is,at culpa, de a peccato excusaretin ysic Ctiam,
cepta, quam omnes. Catholici Vim ie- sisus in mib. .eia MDigis habere unanimust xxjstimant. εt castrasistam. GCurs. l, trin. tio iniriturionis est, quia pm Ecclesia φ p. sec. . n. a. s. armis H. mTILinstituerit. Felia ad colendum Deum , Tho. io.. 3.. De: charis iust 882 consentan ad hune finem ubi inedum, Hrso, Vstimo re tuti fr-iseus ora iussit sit nidi iamine ab operibus servi- is Sacram. -. I S. s. p. v. is, Trullent, Iibus vacarent , se quo supra. mp. g. in rq Decal. M. 3, cap. p. . b. I; N. I 6. I sis mode s. vera raecepi. Sabbatha Sanct qualgus De μ Q. ista v. qu. I 31s. Leo, es) &.Missae schidicio devote interes der in Praecepi. Eccles par. s. tract'. aesidia sent. Quostyrsccprum cui 3 sit dς re gra- 2. qu. Ir δέ ap d hvuc iam omne eom-m, ita communiter i 'in ligitur, ut obli- munitoria ρομνο excusantes Eum, qui gersub mort li. Quo N, ut si quis sine aliquo ata QMittiti laudirς Sacrum , eo lagitiui acinia omittat aletsesso Miis'm quia invincibiliter ignorat quod talis audire, peccet mortalit x inties quoties, dies sit festivus ex praecepto , qtiae igi- etiam si non praetermittat audire ex tantia ficile potest contingere: sub qua contempN, aut prava consuetudine ; sed etiam per eosdem Doetorescomprehen- ex mera Uflavia , & negligentia, vel ditur & naturalis, & rationibilis obli- ut studio, aut alteri res tiroo necesigris: vio, vel incoiasideratio, eadem enim est PT amdςt. i. ratio ignorantiae, ac oblivionis naturalis,