장음표시 사용
121쪽
n8 ARIST. DE NATVR. illud ipsum id esse quod non sit Eodemq; modo id quod
non est,non potest quiescere. Haec autem omnia incommoda ex eo sequuntur, quod id quod non est mouetur: etsi omne quod mouetur,in loco est: quod aute non est, no est in loco,alicubi enim esset.Pesicuum igitur est, ne interitum quidem motum esse. praesertim cum m tui, Nel motus cotrario nomine opponatur, vel quies: O ortui interitu sit contrarius. Quoniamque motus omnis mutatio eri quaedam: mutationis autem g nera tria sunt quae exposuimua,quorum ea quae ex ortu interitus muntur, in motuum numeτο non habentur, quae eadem inter di parata cernuntur:id solum genus mutationis quod ex eo sit quod subiectum est,in id quod est subiectum, motus sit necesse est. Duae autem subiiciuntur, ea vel aduersa sunt, vel in medio eorum locata, in aduersiorum enim numero priuatio repon tur affirmatione quidem declaratur, quod nudumeni cui album oe nurum. Quodsi categoriae diuia sae sunt in essentiam in qualitatem, locum,tempra,r lationem, quantitatem, actionem perpsionem: tria snt motus genera necesse est: quantitatis, qualitatis, or loci.
EX essentia autem nullum ducitur, quod res sit
nulla, quae essentiae aduersietur: nec in iis es, quae cum aliquo conferuntur. quum enim Nnum mutatur, alterum verὸ dici potest, quum interim nullam subi rit mutatione .lta eorum aduentitiira est molin. nec
eius quod facit, quod patitur accipit nec cuiusequam quod motum asseri, quod mouetur. proptem
ea quod nec motus in motu, nec ortu in ortu, nec νno nomine mutatio in mutatione reperiatur. Primum
nim motionis motus duobus esse modis potes, aut νt eius quod subiectu es,ri homo mouetur, p in nigrore
122쪽
ex candore mutetur. An igitur ita etia motus,aut chlescit,aut refrigeratur, aut locum mutat, aut crescit,
aut decrescit' ,hoc fieri non potest. non euim ν meorum quae ubijciutur,es mutatio. Aut quod aliquid aliud quod subiicitur, ex mutatione in aliud genus
mutationis mutatur, nonsecus quam homo ex morbo
in valetudinem At ne hoc quidem nisi aduetitia vi Oper aliud fieri pote t. Hic enim motus ex alia forma in aliam mutatio est, itemque ortus interitus e dem modo sed hoc interes,quod haec inter talia cotroria fiunt: motus,no item. Simul ergo ex valetudine in morbum, oe in aliam ex hac ipsa mutatione mutatur. Ex quo pesimis est,cum aegrotabit ore, vi in quam uis si mutatum. Potest enim quiescere. O praeterea non in quamuis semper: nam ct illa ex aliquo in ali quid aliud erit. Ita etiam contraria erit curatio. sed id aduentitia vi,ac per aliud euenire potest:vis ex obi uione in memoria mutetur, quod id cui conuenit,alias ins entiam mutatur,alias in valetudinem. Praeterea in infinitum res progredietur, si mutationis sit muta tio , ct ortus in ortu reperiatur. Necesse ergo erit,
priorem esse sit posterior,ut se simplex ct absis lutus
ortus aliquando fiebat, id etiam quod gignitur, gen rabatur. Itasit , ut nondu est e aliquid quod absoluidsigneretur,sed aliquid quod gigneretur, iam gigneretur: quod etiam aliquado iterum gigneretur. 2 o dum igitur erat,tum id quod genitur. Quonia autem eoru quae infinita innumerabiliaq; sunt, nihil en priamum, primu non erit quod oriatur. Ita ne id suidem, quod deinceps sequitur. hil igitur oriri, nihil m
ueri aut mutari poterit.Praete rea cum eiusdem motus sit contrarius, o praeterea qκies,ortu interitu :id
quod fit cum gignitur, tu interit. neq; enim νt primum Signitur, nec posterius, praesertim cum id quod interit
123쪽
HO ARIST. DE ese oporteat Praeterea quum materia subessesub r-Mq;, ct ei quod gignitur,o ei quod mutatur, beata aliqua erit, vi id quod commutari potest, aut corpus, aut animus: sic hoc loco id quod sit, motus vel ortus. O aliquid rursum quὸ mouentur. In motu enim ali cuius,quo ex hoc,vel illo ad hoc, vel illud feratur, a liquis terminus esse debet,qui nec motu sit,nec orturi. Iam vero quo tandem pacto id erit e di eque enim doctrina es,doctrinae ortuN. quare nec ortu , nec ortus
rit,nec quidam cuiusdam. Praeterea si tria sunt motu
severa, horum aliquid natura sit quae subiecta est, O
ea quo aliquid mouetur, necesse es: ut necesse erit motum quo aliquid loco mouetur, commutari, atque ferri. Omninoque quoniam omne quod mouetur, tribua modis mouetur, vel aduentitia vi, vel qu)deias pars aliqua mouetur, Nel per se: aduentitia vi fossim mutatio mutari potest , vis is qui curatur, cumrat, aut discat. eum motum qui est aduentilius, iam antea praetermisimuN . Quoniam autem nec inessentia, Dec in iis quae cum aliquo conferuntur, nec in
iis quae faciant O patiuntur,ntotis essepotest, relin quitur, eum in qualitate, quantitate, O in loco solum posse reperiri. In his enum repugnantia inuenitur. is quidem motus, qui ex qualitate sium
turicommutatio est. Hoc enim commune nomen inu
nit. Voco autem qualitatem non eam quae in essentia
reperitur, cdisserentia cum qualitas est quaeiam 9 sed eam quae patibilis est, ex qua aliquid aut pati,aut
non pati dicitur Is autem qui ex quantitate elicitur, commune quidem nomen non habet, sed ex utroque accretio, o decretio nominatur. quarum ea quae ad perfecta in magnitudinem progreditur , accretio , quAE ab eadem de lectit, vocatur decretio. uri vero a loco sumitur, proprio ct communi nomia
124쪽
ZIBER V. mne caret: commκne autem sit sine φορα id es, visite dicam , latio. Quanquam ea quidem Dia propriὸ femri dicuntur,in quibus stum non est,ut cum locum mutauerint,in ant, O quae seipsa loco mouere nonpossunt. quae autem mutatio reperitur in eadem forma, quae intenditur remittitur,commutatio es. Motu ses enim, quo ex contrario in orarium, aut omninoo plan aut quadam ex partem mutatio,Si enim ad minorem qualitatem,sit, Pt ita dicam,regressua in co-trariumsn ad maiore, quasi ex contrario in illud mutatio fieri dicetur. 2 hil enim interest, quadam ex parte,an omnino muιatio fiat, nisi quod cotraria quadam ex parte inesse oportent. Magis aute aut minu
tale eo, est plus minui e contrari, O inesse, O non inesse. Ac ex his quidem perspicuum est, tria haec δε-la esse motus genera. Immobile autem id est, O quod omnino moueri non poteri, quo modo Diius insect bilis dicitur,oe quod longo tempore vix mouetur,aret quod tarde incipit, quod alio modo δυσώνίον, id est,
dismile mobile appellatur: quod per se quidem ii turaque sua mouetur, O moueri pol est :sed non tum
mouetur, cum, qao, O quatenua eius natura fert.
quod unum eorum quae immobilia sunt, dico quiescerem am cum motui sit quies contraria, certὸ priuatio eius sit necesse est,quod aptam ad recipiendum motum naturam habeat. Ac motus quide quid si quid quies, quot motu geuera, O quales motus sint, ex iis qua
S Eqμitur, νt quid sit simul, qrid separatim , quid
tangere, quid medium,quid consequens, quid id quod cohaeret,quid continuum, quibus haec natura sua couenire soleant,dicendu esse videatur. Simul igiatur in eodem loco ea esse dictitur, quae in νno prima
125쪽
quod fieri non potest, cum duae sunt extremitates. Quo ita constituto perspicuu est, in bis esse continuatione Oconnexionem, ex quibus νnum aliquid tactu coagmentatione solet existere: atque ut continuum unum espcitur,sic totum unu fore,veluti aut clauo,aut gi tine, aut tactu,aut copulatione. Perlpicuum est etiam,
primu esse id quod deinceps sequatur. Quod enim tan git,deinceps necessario sequitur: quod deinceps sequiatur,non omne contingit. Itaque quod deinceps o dine quodam siequitur, in iis quae ratione ct cogitatione priora sunt vi in numeris reperitur, tactus autem non reperitur. Ac si quid continuatum est,id rugat ii cesse est,si tangit roudum continuatum est.neque enim necesse est unum esse eorum extremitates simul sint: sed si unum sint, simul etiam sint necesse est. Itaque iuortu rerum origine,po trema est copulatio. ecesse est enim inter se tangantur extremitates, si connecti copularique debent. t ea quae se inter se contingant, non omnia copulata. Perspicuum est autem in quibus non reperiatur tactu , in iis non valere copulatiouem. uocirca si punctum vnio sunt separata, vi quibusdam placet, punctum νnio idem esse non posse sunt .Puncta enim tangunt, Nntones deinceps qu dam ordine sequuntur: ct illorum medium aliquodessepotes. omnis enim linea punctis interiecta es: h rum autem non est necesse, quandoquidem inter νnum
O duo nihil locatum est . . c simul quidem quid sit, quid si aratim,quid tangere,quid medium,quid dein ceps sequi, quid cohaerere, quid continuum, quibus
numquodque horum conueniat diximuN.
V us autem motira muciis modis dicitur. quoniavnu dicimi, multis mutis. cc νnius quide generis motas ex formissigurisque categoriaru dicitur,
126쪽
omnis enim motus quo per locum ciemur, unius es e neris. comutatio autem ct motus quo per locum ci
mur,diuersi generis sunt.Vnius auia species motus est, cum o vniua est generis indiuidua specie contine tur. veluti cum sint coloris disserentiae, diuerse speciei sunt denigratio O dealbatis. Itaq; omnes dealbati nes, omnisq; denigra tiones eiusdem speciei sunt, cadoris autem non item sunt dioerentiae. Itaq; omnes dea
bationes eiusdem sunt peciei. Quod se quaedam genera Al species sint, perspicuu est, νηius speciei motu
esse quodammodo: absolues aute ct omnino non unius esse, ut doctrina scientia species opinionis sit, ct g nusscientiarum. Sed quaeri hoc loco potest illae moto Ῥnius species, si ide ex eodem ad idem moueatur, Nisi
punctum unum ex hoc loco ad hunc locum iterum a
que iterum. Quod si ita est,conuersio, recto moture eiusdem speciei erunt volutatioque ambulatio. Auidiam constitutum est, si id in quo aliqua mouentur, specie dissert,motum occisi disserre' quod autem gi bosim ct roludum est,id ab eo quod recta, disseris' cie.Vnius ergo O generis Ospeciei motus, ita definiatus est. Omnino autem motus unus is dicitur qui essentia unus est, O numero. Quis autem sit talis, diuisione intelligetur. Tria enim sunt,in quibuου motii qui xuus in dicimus consistere:quod mouetur, in quo est motu quando. Dico autem,quod mouetur,quia necesse est aliquid, ut bomisse, aut auru esse quod mo ueatur: in aliquo moueri,ut in loco, vel in assectione: aliqua :in tepore enim mouentur omnia. quorum illud,νnius generis motum aut speciei νnius esse, est in re in qua quid mouetur. motu autem motui co inere in tempore: omnino autem unum esse, in his mribus cernitur .etenim id in quo mouetur, unum Oindiuiduum esse debet, vi Jecies, templia ν , neq; id ,
127쪽
I I B ER IDI. Irsia intermitti ct interrupi, O vnum esse id quod mouetur , non aduentitia alienaque Ni nec per aliud: micum dicimus id quod album est, denti mi, Coriscum ambularciunum est quiddam-Coriscus o quod album est,sed ex eventu.nec commune quiddam esse debet. Eadem enim curatione adhibita duo homines c
rari possunt , Ni lippitudinis morbo: sed unius byecta
est, non una curatio O motio. Quod si Socrates commutatione immutatur, quae sit illa quidem eiusdem steriei,sed quae in alio atque alio tempore exinat, si id quod interiit iterum vnum numero esse potest, haec Gliam una commutatio erit. Siri minus, eadem erit,
xa non erit. Exsit autem alia quaestio superiori simiali sitne valetudo unius essentiae in corporibus h bitus ct perturbationes. Ea enim in quibws sunt,mutari ct fluere constat. Quod si νυ ο eadem est, ea quae manὸ, O ea quae nunc inest valetudo,quid cause est, quamobrem non etiam cum interruptam intermis Iamque iterum eam quis accipit, ct haec O illa rura
numero habeatur/ Eadem enim ratio est. Sed hoc tam tam interest, quod si duae actiones sint numero, eti habitus sint duo necesse est. Vnims exim habitus numero, νna numero At actio. Si vero habitus νnus sit, fortasse non etiam a na actio cuiquam videbitur. Cum
enim quispiam desinit ambulare, non es iam ambul tio ,sed erit cum iterum ambulabit. Si igitur νna ct eadem sit, feri poterit, mi νnum idem saepeo i tereat, o sit. Atque hae quidem quaestiones nonsunt huius in ituti. Quoniam autem conminuus est motus omnis,is etiam qui absio,tὸν tuae est, continuus sit cesse est quidem omnis est diuiduus: O si continuus,
Ῥnus. neque enim omnes c9ntinuatisunt quemadmodum nec quiduis aliud cum re qualibet cohaeriet,sed ea demum, quorum coniunctae sunt extremitates Exir
128쪽
mitates autem alia non habent alia habent edspecies disserentia ct homo ma. Qui enim=eri potest, xt se
inter se contingarit,νnumque fiant extremitates lineaeo ambulationis' Consequentes quidem eae etiam, quae
non sunt eiusdem speciei O generis, esse possunt. Fieri enim potest, νt quempiam post cursum statim febris
inuadat. Etamfax de manu in manum cursu tradiatur,motuo quidem cohaerens in continuus autem noucti. Postum est enim ea continua esse, quorum unum sunt extremitates. Quocirca consequentia O cob rentia aliqua ex eo dicuntur, quod continuumperpetuumq; sit tempus. Continua autem, quod motura sint continula quod tum denique sit, cum utriusque νnasito coniungitur extremitas. Itaq; uniari rei, eiusdemque species, O in νno tempore sit necesse est motu is,
qui omnino ac ploὸ continuua ac unu habeatur. Iutempore quidem νno,ne motu s vacuitas interueniat. Cum enim interrumpitur , quies necessario sequitur. multi ergo moly sunt, non unu , inter quos intercedit quies. Ita si quis motussatu inter rumpatur,is nec 'nin est,nec continuus. Interrupitur autems tempus interueniat.Qui autem non uniusspeciei est,no est ν-ἡus,etia si tempua non intercesserat. Tempuri enim ν-hum est quide, sed motus specie dissert, cum praesertim eum qui νnus est,mnius etia species esse oporteat, qui
idem non continuo absolute νnin futurM es. Quis e go motu omnino plane unus sit, dictum es. Vnus' etiam omnino is qui perfectua est,dicitur, siuegenerest unus, uespecie iue ratione ct natura sua:que admodum etia in aliis rebus perfectu totum νnius est. Interdum autem etsi imperfectus est, tamen νnus licitur, dummodo sit continuus inq; etia aliter prae
ter eos motus quos exposuimus, nus motuN appella
tur aquabilis. Is enim qui non es aequabilis, intrerdum
129쪽
Z IB EIL V. irrvnus non videtur, sed is potius qui aequabilis es, non aliter quam recita linea. Is emim qui est insquabilis,d tiiduus est,sed ut magis .minus disserunt Est autem
in omni motu aequabilitaό,aut abest. Nam ct comutari aliquid potest aequabiliter, in re aequabili ferri, mi in circulo,aut in directa re quapiam. quod sit in a cretione O decretione eodem modo. Inaequabilitatis autem causa ct disseretia es interdum id in quo quid mouetur. Fieri enim non potest, vi motuue sit aequabiali nisi in aequabili magnitudine:νt motus, qui in pr' rupta re,aut flexuosa iunt, aut in aliqua alia re magna, quarum partes non cohaerent inter sese, nec aptae sunt. Nonnunquam vero nec locus, nec templi , nec
id quo res mouetur , sed modus distinctionis est causa. I 'terdum enim celeritate O tarditate disin ius e i. sui en ea se celeritate conficitur, aequabilis:qui noχ eadem, inaequabilis. itaq; non ἴpecies motur sunt, nec disserentiae celeritas ct tarditas, quod omnes motus specie disserentes consequantur. Quocirca necgrauitas nec leuit , cum restediu eiusdem sumuntur. Ni terrae adse, O ignis adse. Et in equabilis quidem νnuri est. ex eo quod continuus, sed minus est quam aequabilis. q dod idcm in motu quo per locum clemur,cum fractus est, cor inzit. Quod autem mimis est, id semper cotrarii Er Uo νnus motus oe cotinuus u omnes qui no suu eiusdem speciei, non erui, Qui enim fieri potest,xt is sit aquabilis, qui ex comistastione O mutatione loci co stabit ' Cohaereant enim inter se, apti sunt oportet.
Vnc exponedum es qui motus sint cotrari, quiaque Natus eode modo. Explicandiamq; es primo. sit ne motus contrarius ii qui ex eodem incipit, ei qui
130쪽
eodem peruenit,ut is quo ex Naletudine muta ur, erquo in valetudinem mutamur. quo in genere ortuU Ointeritus videntur esse: an ii quae ex contrariis, Ni is quo ex Naletudine deiicimur,ei quo a morbo conual scimus: an ii quibus ad contraria compellimur, ut is quo valetudini restituimur,ei quo in morbum coniiciamur: an is quo ex contrario in contrarium compelliamur , Ni is quo ex valetudine ei quo in morbum incia dimus:an is quo ex contrario in contra tum, ei νυ ex contrario in contrarium peruenimus, velutis quo ex maletudine tumorbum, ei quo ex morbo in valetudian sit mutatio. Vnum enim aliquod horum generum, aut plura sint necesse en praesertim cum alia aliis con trario nomine opponi aliter no positat. Motus quidem quo ex contrario commutamur, ei quo in contrarium, non est contrarius:quo in genere sunt, is quo ex ves tudine deiicimur, O is quo in morbu incissimus. Vnus enim idcinque est,ct si num eadem eorum ratio quemadmodum no est idem ἡx valetudine commutari, quod in morbum incideme nec is quo ex contrario, ei quo ex contrario depellimur. Simul enim accidit vi ex contrario O in contrarium,aut cen te in id quod eis inter lectum est at mutatio. Sed de hoc posterius dii er mus. Verum mutari in contrarium caresa potius repugnantiae , quam ex contrario videri potest. 'cam hoc contrarii gepulsio en, allud acceptio. appellaturq; m gis unusquisque motus ex eo quo mutat, quam ex eo Ῥnde inutat vi curatio motus qui ad valetudinem, σaegrotatio qui ad morbum spectat. Relinquitur ergo is
motus, quo ad contraria compellimur, ct is quo ex contrariis in contraria ei contrarius,quo ex contrariis in contraria mutamur. Fortasse quidem ij motuta quiabus hi contraria mutaMur i, quibu ex contrariis