Physicorum Aristotelis libri, Ioachimo Perionio interprete. Nunc verò opera doctissimi Nicolai Grouchij integrè restituti, limati, & emendati ..

171쪽

abit.'onnunquam enim trabit eoubi est,interdu eo Ῥbi erat. Fieri autem no potest,νt aliquid vel a se ad aliud, vel ab alio adsemouear,quin cotingat.Ex quial ' peroico est, nihil in medio eius quod motu cietur, O quod motu a seri locatu essemec ei quod comutatur, ct quod comulas quicqua interiectu est.uuod ex inductione pelici licet. In omnib' enim simul essu let id quod postremo comutat, quod primum comitatur ab iis quae enumerata sunt. Sunt autem haecsab-ie' qualitatis assectiones. Aut enim id quod calescit,

aut dulcesiit,aut concrescit,aut exsiccatur, aut albescit,commutari dicimus iue id animatum est, siue i animatum.ac mysisis eorum qua animata sunt, partes non1yntientes,i Uque; fu . mutantur enim stir sua quodammodo.Sensuue enim qui in opere occupatus

est,motuS est a corpore ita profectus, visinsus isse se liquid accipiat, quasi patiatur. in quibus quidem id quod inanimum est commutatur, ijs etiam id quod animatum est commutari solet. Quibus autem id quod animatum est, non isdem omnibus id quod est inaniamum commutatur. eque enimβnsus ei immutatur.

Atque hoc quidem ignarum est,illud non ignarum eo-τum quae accipiat, quasi ferat. ibit autem probi bet,id etiam quod an atum est,ignorare, cum non insensibus immutatio consequitur. Quφdse id quod commutatur,ab uis rebua quae θnsibus percipiuntur, ii mutari solet profecto in his omnibus simul sunt, id in quo eis extrema vis comutandi, ct id quod primo

commutatur.Illi enim continuatus est aer,aemi autem

corpus .Rursius color lumini, lamp lectui continuatuest, iamq; modo es auditus, ct odoratu . -r enim qui primu mouet,ei quod mouetur cotinuatus est. Eade est gu status ratio. iunctus est enim curi status

172쪽

ZIBE VII. 169mutari,vel domus, aut aliquid aliud eorum, quae orta factasunt,absurdum alienumq; bidebitur sed io lasse νnumquodq; ortum sit,necesse est, cum quaedam praegressa sit commutatio:vt materi cocretio,vel e

tenuatio,vel concalefactio,vel refrigeratio. At vero ea quae omiuntur,non commutantur, nec eorum ortus commutatio est. Sed nec halitus,nec virtutes corporis sunt comutationes. Habitus enim alii virtutes,alij viatia dicuntur. neque vero virtus, aut vitia commut

tiones sunt: sed virtus perfectio ct absolutio est quae

dam. Cum enim suam quicq; virtutem adeptu est,tum . id perfectum absolutumq; dicitur. tum enim maximὰ id quod secundum naturam cti, stuppetit. Quemadmodum circulus perfectus dicitur,cum circulus factus es praeflanti mus.Vitium autem,huius en interitus Oamotio. Vt igitur nec domus assolutionem commutationem dicimur, c alfurdum en sit, si Diligium tegula commutatio dicatur,aut si domus cum Histri apponitur,aut tegitur,commutari dicatur, non absoruui ct perfici sic virtutes, vitia, O quae ea b bent,aut accipiut. Illae enim perfectiones, haec amoti

nesmon igitur comutationes.Prsterea Nirtutes omnes

in quada ad aliquid affectione cerni dicimus. Corporis enim virtutes, Ni valetudinem Ofirma con tituti nem in caloris ct frigoris temperatione, apta coni positione ponimus, que aut ad ea quae interiora sunt, aut ad aera qui circunfusus ent, referimus. Πέmque pulchritudinem O vires, aliasque virtutes oe vitia. Vnumquodque enim eorum ex eo dicitur, quod certo

quodam modo ad aliquid a1fectum est,ct id in quo haec insunt in 1His ac propriis assectionibus bene aut viatiose confiituunt.propriae autem sunt eae,a quibus aut oriri solent, aut interire. Ouoniam ergo ea quae cum seliquo conferruntur, neci a commutationes sunt, nec

173쪽

eorum est comi latio res ortu nec ulla alia mutatio perspicuum est,nec habitus,nec habituu amisiones susceptiones esse in commutationibus. quanquam haec omnia fortasse,inoriuntur, O intereunt necessario se liquorum, quemadmodum etiam species O forma, ut eoru quae calida ac frigida, aut arida ct humida sunt, xel eorum in quibus haec primo insunt,commutatione In tu enim unaquaeq; virtus cst vitium dicitur,a qu Da id in quo insunt,comutari solet. Virtiri enim illud reddit impatibile,vel patibile,ut esse debet. Vitiu au tem contra, patibile ct impatibile. Quod etiam in nimi habitibus contingit. Hi enim omnes quodamm

do,etiam id quod eis praeditum est, ad aliquid praeparat citrac Pirtutes quide absolutiones sunt: ν

tia, otiones. Praeterea virtus ad proprio assecti nes bene assicit, comparat vitiu autem male. ou igitur haec commutationes erunt, nec vero amisitone eorum adeptiones. Oriuntur autem tum deniq; n

cessario,cum ea pars quae sensus est particeps, commutatur. commutatur aute ab ijs quae percipiatur scii bus. Omnis enim τirtus quae more perficitur,in voluptatibus O doloribus quae ad corpus pertinent, cerniatur. Haec autem vel ex actione capiutur,vel ex recordatione, vel ex expectatione. Ac eae quide Noli tates

quae in actione versantur ensu percipiuntur, ita Ni licuius quod sub sensum cadit,motu excitentur. Quonautem in recordatione O expectatione consistunt, a sensu etiam oriuntur aut enim eorum que ipsis euen runt, recordatione homines laetantur, aut eorum qu ο1perant expectatione. Ita necesse est omnem eiu gen ris voluptatem a rebus quae sensum momet, oriri.ure niam aute tum cum voluptas gignitur, ac dolor, Ni eus etiam ct vitium oriuntur cin his enim cerni tur ωoluptates aut dolores,coinutatio res, moi

quidam

174쪽

quida sunt eius parti in qua est sensus: profecto prae

gressa alicuiuis commutatione ac motu, O amittatur, accipiantur,necesse est: itemque ortitis eam est cum immutatione,nec is tamen ortus commutatio est.2 cmero in ea animi parte,quae est rationis O metis pamticeps,commutatio reperitur. Qui re scientia praeditus est,is maxime in iis est, quae cum aliquo cineru tur.Quod hincsciri licet, quia scietia non oritur m n bi cum alicuius partis motus antecessit ,sed alicuius anticipatione. Experientia enim quae in parte ver tur, uniuersae rei scientiam adipiscimur: nec vero actio

quae ex habitu scietis nascitur, es ortus,nisi quis aist

Aium O tactum ortu nominet. Talis enim est actio. Traeterea usus actionis non est origo. risi quis etiam a spectas ct tactus ortum esse, O agere his simile ex stimet. Prima autem scientiae usceptio, nec ortus est, nec comutatio. Quievisse enim ct inIlitisse intellige tiam,id demium scire ac sapere dicimus: O quietis non est ortus,quippe cum nullius etiast mutationis, qu

admota supra demonstrauimus .Praeterea quemadm dum cum aliquis ex ebrietate somno,vel morbo in co-trariam partem m2tatur overtitur, non eum iterum

scientia preditum fuisse dicimus, quanqua antea scientia uti no possetfc ne tum quidem cum primum biliatum percipit.Ex eo enim prudens aliquis doctus uadit, quod in eius animo virtus quae more perficitur, confirmatur. Itaque V qui admodum pueri sunt nec diascere possint, nec eosi mo sensibus quo maiores natu iudicare. Multae enim ac variae in eis vigent per turbationes atque motus. Sedantur autem interdum natura, interdum ab aliis, in νtrisque, cum aliqua in corporesecuta est immutatio .non aliter atq; aliquis inexpergefactione γ actione cum vino concocto excita

tur.Ex quibus perspicuum es, hoc ipsum comulari O

175쪽

commutatione n in eo res cadere, quae sensibra percia piantur,ct in eam partem animi quae olfensata partia cepLin aliud autem nihil,nisi per aliud usq; aliena.

Orari aute potest,psisne omnis motu omni mo

tui comparari.Si enim omnis coprearipotest,

pari est celeritate id quod pari tempore par spacium

c ciat,erit circulus lineae rectae par aequalis:itis que eo O maior minor. Praeterea commutatis motu aliquis quo movemur loco,pares erut,cumpari eodemque tempore illud commutatum erit, hoc mota.

loco. Erit igitur longitudini par aequalis assectio. quodsieri non potes.' O vero cum pari tempore per aequale mouetur aliquid,tum pari erit celeritates Atlongitudini par sectio non G.Non igitur commut iis motui quo loco movemur, par est aequalis, nec maior,nec minor. Ita nou omnis comparari potest. Ire circulo aut e ct recto quomodo' surdum enim erit, ni sesimiliter positi hoc in orbem, illud in rectum moneri,s statim necesse est id aut celerius aut tardito moueri, vis hoc decliue,illud acclive esset . nec νου quicquam interest ad ratio; rem,si quis concedat,ne ese se esse cotinuo,vel maiore celeritate,vel tarditate se: ri. Sic enim fiet, ut m maior minor circulin recta linea: quo fit, ut sit etia par aequalis. Si enim tempore virum B,alterum C spacium cofecit, maius Squam C erit. Sic enim id quod celeris es definiuimus uuodsi minore breuioreq; tempore parem cursum coufecit, celerius etiam erit. Erit ergo aliqua pars g tem poris, in qua pare circuli id quod celerius fertur, partem decurrerit, O toto A tempore C lineam, id quod tardius mouetur. At veros conferri intersepossunt,

si cietur id quod modo dicitum est, rectam lineam p rem esse circulosed chferri no posuist.ne igitur motAs quidem

176쪽

LIBER VII. in

quidem. Omnia autem quae non sunt sola nominis societate coniuncta, comparari possunt, ut cur conferri non liceat,quodnam sit acutius, stylus,vinu, an net 2 bque enim vitam babent comparationem,quod sunt homo ma. Vete autem ei chordae, quae isti proxima est, comparari potest,propterea quod idem acutum in utraque declarat. Non igitur idem velox hic O ii Sesgnifica ac multo etiam minuN in commutatione, o loci mutatione. An primum quidem quod dictum est, non in verum. Si qua non sint homonyma, posse inter

se comparari.Haec enim N ,multum,idem in aqua ost. aere significat, O tamem coferri non possunt.Si miniis idem significat, at certὸ duplum idem e dicit in vir

que.Duorum enim ad Nnmu proportionem: ct tamen conferri non possunt. An in his etiam eade- ratio ν let' Etenim multum, ambiguum est vocabulum sequorudam ambiguae sunt etiam definitiones,xt si quis id multum esse dicat quod tantum sit, O aliquid proterea.Sanὸ illud tantum, itemque aequale, ambiguum G, νnum:quod si unum, . duo. ioquin cur alia comparationem inter se habent,alia non babent, na natura est ' An quod in alio sunt quod primo reciapit e Equus ergo canis tuto pacto comparari pote--t,uter sit albior.Extremito enim est id in quo priamum candor inent. Itemque in magnitudines compa

rentur, eadem erit ratio. Aqua aute O Nox non poterunt in alio enim atque alio sunt primo receptaculo.

At perspicuu en fore isto quidem pacto, ut omniamnum sublata omni ambiguitate facere liceat, O in alio atque alio νnumquodque inesse dicatur. erisque Ῥnum idemque omne par, dulce album, sed in alio

atque alio erunt .Et praeterea non quodvis datum cuiatiis est receptaculum, ita virlim νnio est primum. Oigitur ea quae comparationcm haberit non solum non

177쪽

homonyma esse debent,sed etiam non habenis di milia tudinem Odisserentiam,tam id quod inest,quam id tu quo inesse dicitur ' Vt color quonia multa genera

compleuitur,non potes in eo isse comparatio,νt quae ratur, Nirum magis coloratum sit, non certo quodam colore,vel colore omnino. in candore sit coparatio Sic etiam in motu , pari celeritate praeditum id dici tur, quod pari tempore parem cursum confecit in lon gitudine eius Ugeneris. Si igitur Nnum comutaturoes,alterum motu agitatum,per haec commutatio m tui quo movemur loco erit, eadMq; celeritate facta

At id absurdum est. Idq;sit propterea quod motus ge nera cotinet. Ita si eapnt eiusdem celeritatis, quae eodem tempore idem spacium confecerunt, profecto par erit linea recta oecirculus. Vtrum igitur id contingit, quod mutatio locigen' est,an quod linea genus' Te

pus enim idemsemper est indiuiduae speciei. Ansimul illa etiam 'ecie disserunte Nam mutatio loci genera habet,si illud genera habet,in quo est motua: O pro terea si id quo res mouentur. vis pedibus aliquid ingrediatur,ingressus spennis moueatur, Nolatus. Aut certὸ non his e guris magnitudinum motu quo loco movemur, diuersu est. Quapropter quae eode tempore per idem istacium mouentur, pari celeritate prodita dicuntur, ita tamen ut idem specie non disserat, tum enim motuN specie non disseret.Itaq; hoc diligen ter videndum est,quae sit motura disserentia oed imia litudo. tq; haec quidem oratio hoc indicat genus nouesse νnu quiddam, ob eamq; causam multua latebras habere.Sunt autem ambiguitatum aliae obscurae, aliae quae quandam habent smilitudinem, quaedam Nicinae

sunt, finitimae aut genere,aut comparatione.Itaque sunt ambiguitates,quae esse non a identur.uuando igia

tur diueba erit1pecies' ans idem alio,an aliud in alio

178쪽

VII.

sisP ct quae en definitio, aut quid est quo idem album

O dulce iudicamus' An ex eo aliud, quod in alio diati sum νidetur H an quod non est idem omnino ' Commutationes aut e quonam pacto aequὸ celeres en ut e sicurari es comutari,a nu autem celeriter, alter tarda curari potest imulq; nonnulli, commutatio erit paris celeritatis. E cm enim tempore commutatum est.Sed quid commutatum eni' Par enim o aequale no hic diacetur, Jed quemadmodum in quantitate aequalitas, ichoc loco similitudo cernitur.Sed faciamus pari celeri tate esse, si vim aequali tempore idem quod altera a soluerit. t νο δ νtrum tandem conferendum es isne

in quo affectiqst,an ipsa assectioiatq; hic quide ν

letudinem eandem esse, aut nec magis nec minra , sed

peraeqisi inesse, fumi potest. Alus a femo alia atq; alia sit ut si hoc dealbetur, O hic curetur in his nibitidem est,nihil par nec simile: atque haec iam immut tionis I ecies faciunt, nec νna est, quemadmodum nec moturi quo mouetur loco. ut ocirca quot commut

tionis aenera sint, quotque mutationis loci, explicandum est. Igitur si ea quae mouentur specie disserunt, quorum per se motu sint,non per aliud alienaque νi, motiis etiam speciesi genere genere: si numen ,num , O disseret. Sed si aequὸ celeressent commutationes, trius habeda est ratio, assectionis inquam sitne eadem aut similis, an eluta quod immutatur, Nise huius tantum dealbatum est, ct illiuου tantundem' an νtrumq;θectandum est ' fc eadem quidem comutatio et i aut alia, s eadem aut alia sit affectior par aut dispar, si i lud par aut dispar inaequale. Ortus etiam ct interitus , quemadmodum eiusdem celeritatis snt vide dum est, xt si pari eodonique tempore idem Atiliuia

duum oriatur,ut homo,non animal, eiusto celeritatis erit ortu . celerior aure, si pari tepore alteru oriatur.

179쪽

Neque enim ulla ex parte duo habemus, quibus iatiositatem appellemus, quemadmodum in di mili tudine habemus.Quod si numerus quidam sit essentia, plus aut minuta numeri eiusdem speciei dicaturi sed id

quod commune es, nomen non balet , nec utrumque

quod Al tale quale in qualitate id =uod magis dici tur, cum plus ines assectionis, aut ipsius si excessus

quidam: in quantitate autem malim. C A P v T V.

QVoniam autem id quod motu affert, O aliqui ct aliquo tempore mouet, o ad quendam UD finem ac treminum spacis: memper enim O mouet mul, ct mouit, ob eamque causam quantum sit necesse est, ct id per quod, o id in quo aliquid motum est si A quidem id sit quod movet: B autem id quod motu cietur, C vero interuassum per quod mouetur , O Diempus quo mouetur, pari certὸ tepore vis ipsi Aparct aequalis per ipsius C duplum, ipsius B simplum mouebit, O per C in dimidio ipsius D tempore mouebit.Sic enim erit proportio. Eademque xisse idem ce to tempore per tam magnum ypacium mouet, per simplum etiam simpω tempore mouebit ros laxis plum per aequale istacium eodem parique tempore eodem modo:νis Esempta A, O ip π B,F plum

ponatur , profecto quoniam eodem modo sectasunt inter se, vis eandem adpondus rationem habe per aequale lyacium pari tempore movebunt. Ouodsi EG um F in D tempore per Clpacium moueat,non nece Ffe erit pari eodemque tempore E ipsius F duplum per simplu ipsius F mouere. Si ergo A ipsum B in D tempore per spacium tam magnum, longum quam sic mourbit, certὸ E quod At ipsius A simplum, ipsum B non mouebit in D tempore nec in certa D parte per oliquam C partem, quae eande m ad C totum rationem habeat

180쪽

ita res ferat, loco mouebit. Si enim tota vis per tam longum flacium mouit, simplum eius, nec per quale. liber,nec quouis tempore mouebit. am Ῥnira nauem mouere posset,si vires eorum qui nauem impellunt, innumeτum Oini'acium per quod omnes mouerint,diani latur. Ob eάmq; causam Zenonis ratio vera illa non

est,quamuis miljpartem Aonu edere. 2 hil enim pro

hibet, non moueri aera vllo tempore, e quo totus m dimnus casafuo sonum elicuerit. non igitur tam magna pars, qtiam est ea quae cum toto sonus reddidit, se separatajit, mouebit. neque enim ulla est nisipotest te, quadiu rei in toto. Quod si duo sint, O virumque

horum per se aliquid certi poderis certo tempore moueat loco,vires etiam se coniungantur id quod expon- deribus cocretum est,per aequale pactum pari eodemque tempore movebunt. Eadem enim proportio est. PQ Ῥm igitur idem etiam in commutatione O accre intione contingit eodem modo' Est quod auget, O quod aregescit, atque illud aliquid accessionis certo tempore addit, hoc accipit: items id quod commutat, O quod commutatur, aliqua ex parte certo tempore magis minis De illud mutat, hoc mutatur. duploque

tempore duplum, O quod duplum est duplo.uuod a rem simplum Hismplo tempore, aut mplo tempore simplum immutabit, ct amplificabit. At mero si id

quod commutat,vel auget, certo tempore talism amplificat,aut commutat,no necesse est id quod simplum sit, simplo tempore, simplam etiam quantitatem aut qualitatem amplificare immutaresed si ita res ferat,nihil aut immutabit aut amplificabit,quemadmodum

nec ingrauitate.