장음표시 사용
381쪽
L IB E II. 379- principium numeri, O punctum ineae principium esse
definiunt. quo petr Oicuum est,eos commune a triusq; genus dicere. Ac rationes quidem quasi instrumen ta,quibus ratiocinationes tractabuntur Aiximo. L cos autem , ad quorum Uum haec ipsa accommodata sunt, inceps trademu .
: V siones autem partim de toto genere sunt,partim departe. uniuersa sunt bae, Omnis voluptas in bonis est. Nulla νο- uptas in bonis est. De parte hs,Estqvs- - dam Noluptas in bonis est. Quaeda voluptas no est in bonis Vtrunq; aute gen quaestionu, comunes habet uniuersales illas rationes quae Oadco madum ct infirmandu valent.Si enim docuerimin aliquid in totum genuue cadere, etia in parte aliqua cadere ostenderimus.Itemque,si in nullam rem cadere ostende- muta,no in totu genus docebimus conuenire. Primu igiatur de locis qui ad refellendum totum genus pertinet,
dicendu est quodsimul ad generalesineata qua tanqua partes subie sunt generi, quesiones,valent: quod quaestiones sepius asperri soleant ad disputandum quae
aiunt,quam quae negant:iis autem qui contra di putat, refutationis locis Ptendum.Sed di Rillime ab acciden- te,quas commutata dicendi ratione, appellatione propriam desumimus. Aliqua enim ex parte,non omnino
382쪽
sgo S T. T OP I C. inellie in s ulis accidentibus reperit r. am a propria a desinitione O a genere commutato sic mone appellationem accipi necesse se xt si cui inest, νisit ani--mal gradiens bipes, vici in id animal gradiens bipes esse νere dicetur. Similis est generis ratio. Si cui enim conuenit esse animal, id animal est. quod idem cotingit in proprio.Si cui enim id tributum sit, γt aptum animAhabeat ad percipiendam grammaticam, is grammaticae capax rectὸ appellabitur. 2obit enim horum potes aliqua ex part e couemi Caut non ennueri re sed omnino γel conueniunt vel non conueniunt. At accidens, ut cadorem O iustitiam, nihil prohibet quadam ex parte inesse. Quocirca non satis es candorem O iustitiam docere inesse, si docere velimva aliquem album esse νeliustum. Habet enim dubitatione, prorterea quυd qua dam ex parte albus est, γel tisas. 'ia igitur in accia dentibus Pici in haec retro commeant necessario. Iu quaestiones autem duo peccata incidunt, quae op0ne da sunt eccatur enim aut mentiendo, aut discedendo a' Nerbis quae impo sita fulit rebus. bam O ab iis peccatur,qui quod non cadit in aliquem, cadere confirmant. O ab iis qui res minus Utatis tritis nominibus appellant, ut qui hominem platanum appellant Aom num impositorum sines transeunt.' Cap. II.
PR res ergo Iocua est ut νideamus,an id quod alio
modo dicitur, pro accidente explicari: quod peccatum ingenere versatur maxin ἡ: ut si quis candori a cidere dixerit, ut sit color. on enim accidit candori ut sit colo cum eias sit genus color. .ritque id quid feri potest, ut nominatim quod genvi es accidens esse ponat: veluti si dicat accidere iustitis,νt sit virtus Sspi Emὸ autem etiam hi non exprimat, tamen facile intelligitur genua pro ac dente didium esse: visi quis cadorem
383쪽
' LIBE II. 38idorem colore perfusum esse dixerit,aut incessum moue
ri. Jllo enim. ex genere παρωνυμως, id est cognomina .iὸ trahitur deo me dicendi ratio sed omnia genera -
νωQμως deformis dicuntur.Species enim o nomen generis bi Pendicant,o definitionem. Qui igitur candorem colore tinctum dixit,necprogenere UM G. colore quia παρωνυμως dixit: neque pro proprio aut demnitione, quia proprium depnitio ad nullam rem aliam transferri possunt. At calore perfusasunt etiam alia permulta:vt lignum, lapis,homo, equus: Ex quo pςrspicuum est, id expressum esse,ialiquam accidens ef-set Alius locus est, 't sit uia persequendo vide o,s ne quod dictum est,in totum genuis cadat, an in partem. nullam. Quod in f rmis, non in infinitis xidendum est. Ac enim via O ratio erit certior, in paucioribusque consistet consideratio. Initium autem a primis faciendum es,deinde a que ad indiuidua progrediendii deinceps, vi si in contrariis versari eandem scientiam dixerit, videndum, an in iis qus cum aliquo conferuntur,
in iis qus aduersa appellantur, in priui litibus oe iualentibus O ne antibin, eadia spectetur silentia. Quod se ne tum quidem id perspici poterit, rursum hisc in partes que ad indiuidua tribuenda sunt, ut in iustisne iniustis rebws, aut in duplo ct simplo, aut in caritate aspectu,aut in eo quod est,ct in eo quod non est. Si enim in eorum aliquo ostensumsit,non esse eandem,sub lata O infirmata erit a nobis quaestio. Quod idem. iudicandum est, si uniuersὸ negaret quaestio proposita.
Hic autem locus G ad confirmandum O ad insit mandum valet. Si enim diuisione facta, vel in omnibus intelligatur, vel in plerisque , poscendum est ,
Ni aut uniuersum detur, aut certὸ detur oceptio alicuius in quo non ita sit. Nam si neutrum borum faciat nepos Pidebitur qui non concedat. Alius icuus
384쪽
ducitur ex definitione accidentis O rei cui id accidit, vel utriusque vel alterius.In quo id consideradum est, num quid tu definitionibus non verum pro Nero sumptum sit:xclutisi quaeratur , Deusne iniuriam faciat,
constituendum es,quid sit iniuriam facere. Xam si sit,
sponte nocere, profecto Deus non facit iniuriam, quo niam Deus nocere non potes.Si etiam ponatur inuidus
vir bonus, statuendum est, quis sit inuidus, quid in uidia. Cnmenim inuidia,aegritudo sit ex rerus secundis alicuius probi viri, certὰ vir bonus non inuidet: esset nim improbus. Itemque si ponatur,Eum qui indignatur inuidum esse, definiendo aperiendum est, qui sti νtei que. Sic enim Nerumnest anfalsum quod dictum est, intelligetur: velutis is inuidere dicitur, qui bono rum dolet rebus fecundis: indignari is,qui dolet improborum secundis rebis: perspicuum est non inuidere eum, qui indignetur. In quo saepe etiam adhibendae sunt definitiones pro iis nominibus,quae in definitioniabus continentur, nec ab hoc demendum, quo ad res intelligatur: 1 spe enim tradita tota desinitione, nouintelligimu)quod quaeritur: at definitione adhibita pro aliquo nomine eorum qu in definitione sita sunt nielligimu .Praeterea posequam ex quaestione tibi propos tione feceris , quaerendum est, sitne quicquam quod pro exceptione opponere contra posiis: nam se quid inueneris quod contra propositionem excipias, id erit
aduersus quaestionem,argumentum. Quanquam autem
hic ferὸ locus idem valet, quod is, quem iam exposuia
muta, videndum esse, utru in toto genere,an in nullo re
perietur,quod pro accidiate dictu esset: tame modo quodam ct ratione disserui.Iam vero exponendum est,qus
appellata siui,νt plerique solent,quaeque non sint appellanda: qui locu ad confirmandum O refutanta Naset; ut res nominibus iis qua trita sunt xusto γν sitiata,
385쪽
usitata, pellandas esse:at vero in constituendo, quae res tales, vel non tales sint, non audiendam essὸ multitudinem: Neluti salubria ea quae valetudinis efficientia snt,vocanda sunt illa quidem vulgi opinione jed utruid de quo agitur efficiens sit necne valetudinis,de eo notum vulgi sed medicorum iudiciu expectare debemus. Praeter eas multis modis quid dicatur, propositum autem si conuenire illud alicui,vel non conuenire, ad aruterum significatum multiplicis conferendum eis argumentum , si ad utrunque nonpositi. Hoc autem faciendum es in iis quorum latet ambiguitas. Namsi
incertum non sit quot modis dicatur, occurretstatim, non esse de eo disputatum, quod quaereret ac dubitaret, sed de altero.Hic autem locus O ad probandum, O ad reprehendendum valet. Nam si confirmare νοlemus , alterum accidere docebimus, si νtrunque non poteriamus, essentes autem,si utrunque non possimus, a terum certὸ non dici reperiri in re de qua agitur
ostendemus. Sed hoc interest, quod is qui reprehendito refutat, nihil debet ex iis quae concessa sunt, ct ex
conuentione accepta di*utare,nec si in toto genere,nec
se in nulla parte positum sit quid reperiri. Nam si cuiauis non accidere docebimus,m toto genere reperiri ali' quid reprehendemus. It&nque si in νno aliquo reperiri demonstrabimus, nulla ex parte reperiri co utabimus.
At is qui proba ante debet ista quasi conuentione uti, si in parte aliqua inteffigatur, in toto etiam genere i telligis modo pronuciatum verisimile habeatur. N que enim satis est adproba tam aliquid in totum genus
cadere,in aliquam partem cadere, docere, veluti si h minis animus immortalis sit, omnem etiam animum esse immortalem. Ouapropter antὸ conuenire oportet, se quaevis anima sit immortalis, omnem etiam immo
talem esse, Quanquam hoc non semper objici Handum
386쪽
Lρd tum denique,cum de toto genere communem es uniuersam rationem non habebimus talem, qualis est ea, qua geometra demonserat,triangulum tres angulos
habere duobura rectis pares. Quod si non ignoret νο- hi ambiguitatem is qui ponit quaesionem , cum explicatum erit quot eius sint modi, tum id ct confirmaniadum erit, refellendum, ut se id quod decet, xtile s-gnificat honestum, omnem diligentiam adhibere oportebit, Ni xtrunque probemus, vel refutemus in eo de quo agatur, ut esse honestu νtile, aut neque honestum neque νtile. Sin νtrunque non potes, alterum. docendum erit,ita tamen ut praemone mus es e quidem vnism verum sed alterum non esse verum.Eadem ratio
est si pluressint partes,in quas id quodpropositumst,
tribuatur. Praeterea exponenda ea sunt, quae non ut homonyma multis modis dicuntur,sed alio modo, ut arte
Ῥnam esse multarum rerum,aut quia ipsius fuisset, earum rerum quae ipsae ad finem pertiuent atque referuntur: veluti medicina es valetudinis, ct rationis victus caut quia est rerum duarum, quaru νtraq; sinis est, veluti rerum contrariarum eadem esse scientia diciturineque enim ex eo quia alterum alterius dicitur, nem esse nis intesilare oportet caut quia νnius es per se O vi su ,alterivi, ex accidente, Tt per se quidemihi. suum sim π habere angulos pares duobu4 rectis, ex accidente. ,id quod latera habet qualia. Nam quia accidit triangulo qui constat lateribres.aequalibu tri
gulum esse,ob id intelligimus quod duobus rectis p re
habet tres angulos interiores. Si igitur eadem ars esse' multarum rerum nullo horum modorum potest, cepi
omnino esse non potest,aut si quodammodo potest, per spicuum es id fieri posse. In quo ad utilitatem caussi nostrae referenda es diuisio , ut se confirmare quid ν limus, ea proferenda sunt omnia, in quibum id τeram
387쪽
est quod volumus ostendere, taque tribuenda sunt inera solum partes, quae ad probandum νalebunt. n aiutem refellamus, in ea quae ad refutationem valent, -- tera Nero omittenda erunt. Sed hoc tum erit fatiendum, cum incertum erit quot modis quicque dicatur Atque hoc in illo versari, aut non versari,iisdem locis confirmandum erit: ut artem hanc in bac re cerni aut tanquam in me,aut tanquam in iis quae ad finem ref i untur, aut in iis quae fortὸ temere accidunt, aut contra non cerni aliquid νllo modo eorum, quos modo diximus. Eadem etiam ratio est cupiditati eorumque omnium quae sunt multarum rerum. Est enim cupiditas huiua aut illius res,vel quasi sinis, ut valetudinis: vel t eorum quae ad finem pertinent, veluti reme j: dies mi eius quod est ex accidente,quo modo asseritus es qui dulci vino delectatur,non quia vinum hised quia duLee. Dulcedinem enim per se expetit, Ninum ex accide; te: quandoquidem si coacescat,non id iam appetit. Ita
sit vi vinum ex eventu appetat. Huius autem loci
fus est plurimim in iis quo cum aliquo corifer utitur,quoniam huiusmodi omnia filiabunt, qus eii generis sunt Praeterea commutandum es verbum, in id quod magis dilucidum esse videatur, utpro eo quod accurat uuio exquisitum est in opinione,apertum perspicuum
dicendum est,ct pro nimia cura rerum agendarum, seu dium rerum agendarum. Si enim apertius O planius
fiat quod dictum es, tum denique propositum facilius
argumento tractari poterit. Valet aute hic locus o ad confirmandum quid, ad refellendum . t autem contraria in eadem re cerni doceamus , genua spectare debemus : veluti si volumus confirmare in sensu. resars integritatem O deprauationem sentire iudicare est O iudicare licet re M non rem cera in sensu inteiritu σ prauitas νersetur necesse G. Qui locus
388쪽
6 A FL I SIT TOPI ex genere ducitur. Iudicare enim genus est sentiendῖ quoniam qui sentit,quodammodo iudicat.Ex forma e ilamgeneris duci potes.Quae enim peciei accidunt,e . dem e se in genere intelliguntur omnia: vis scientiast bona ct mala, recta etiam sit O praua assectio necesse est: siquidem assectio genus est silentiae. Ac prior quidem locus vitiosua est, si ad confirmandum adhibeatur, alter NerM commoduT. Neque enim necesse es quaecunque generi accidunt, eadem species accidere: quandoquidem animal es pennigerum o quadrupes, homo non item. Omnia autem quae cadunt in speciem eadem necesse est cadere in genim. Si enim homo pr bussit,animal etiam probu In refellendo contra, prior locus verus est, alter vitiosua. amo qua generi nouaccidunt,speciei accidere non polliunt: qus in speciem,
non cadunt, ea non necesse es ingenua non conuenire. 'Quod idem; acera licebit, cum abductione itemur. Graeci codi- ς hie mendosi sunt,in quibus legitur, ταγωγήν duobus in lo- .cis, eum legendum sit ἀπὸ γον ': quid vero sit απαγωγοῦ Ar, not.docet liber.2. de ratiocinatione ad finem.
u. cap. II LGomam aut necesse est,in quibus genus dic tur, in iis etiam speciem aliquam dici, O quae-eunque genus habent, aut quae a genere cognominata, sunt,eadem aliquam speciem habere,aut nomen ab alia iqua specie ducere: velutis de aliquoseientia dicatur, certὸ de eode vel grammatica dicetur,vel musica, νel
aliqua si tia. Et si quia scientia sit instru ad prae
ditus, aut asilentia cognominetur visitos dicatur,ceria grammatica vel musica,aut aliqua alia telia instructus sit necesse est,aut nomen ab Aientia aliqua di cet, veluti grammaticus vel musicus appellabitur. Si quid igitur proponatur, de quo genua aliquo horo mo
389쪽
D dicatur,veluti animum moueri, consider dum est, moueaturne animus aliquo genere motioni ut crescat ne,an imminuatur,an tutereat,an orta tur, an alio genere motus agitetur.Si enim nulla genere motus agitetur, certὸ non mouetur. Atque hic locus O ad cons mandum valet, ad reprehendendum. amsi aliquo genere motus cieatur, mouetur: O si nullum genus in eum cadat,certὸ non mouetur. i autem copia non optetet argumentorum ad propositiim confirmandi , aut infirmanom,is a definitionibus praesidium petere debebit, aut quae rei propositae propriae sint, aut quae e se videantur: quod se ab νna nonpinis, a pluribua petat. Ram iis qui rem definiendo explicarint, facilius erit argumetum ducere: quippe cum fatilior sit ad demitiones argumentatio .Videndum etiam est cui rei res pro posita adiunctasiit, aut quid necessariis res propolitas sit, νna secum esse νelit. Ac is quidem qui confirmare et olei,cui rei res proposita adiuncta sit, videbit, quonias rem illam doceat cadere,rem etiam propositam doc bit.Qui autem refellendi partes tenebit,qus res rei pro pG s sit adiuncta, considerabit Si enim id quod rei propbsitast consequens, non esse ostendemua, rem etiam propositam non ese docebimM. Spectandum est etiam an tempua alicubi discrepet: ut si quis id dixerit quod visitur,augescere necessari). Et si enim amimalia seper alantur,tameu no semper auge Dunt. Itempsi quisscire dixerit memoria tenere.' am hoc ad praeteritu texispus pertinetustud O ad instans, adfuturum.' an Oscire dicimur praesentia O futura, Ni solis des dilonem fore, meminisse nis praeterita non possumur. Iam modus sophisticu est, eo loci ducere alterum, Ῥbi magna argumetorum copia nobis suppetet .Quod interi dum necesarium est,interia necessarium videtur:interdum nec νidetur, c necessaria est. N cessario aute id
390쪽
faciendum est, tum cum is qui contra disputat, negat aliquid eorum quae ad rem propositam pertinent , alter de illo disserit, accidit autem eiusmodi illud esse, ad quod probandum copia argumentorum suppetat. Duod idem facere licebit, cum abductione utemur, ad aliquid quod es cum re proposita coniunctum , quod nos euertere conabimur. Eo enimsublatos' infirmato, res etiam de qua igitur, infirmabitur. ecessarium autem id videtur cum id ad propositum pertinere videbitur, quo disputatio confertur,necpertinet tamen ueneget is qui respondet, siue facta abductione probabili ex proposito ad aliqAid quod infirmare conetur. Relia
quum autem tum incidit,cum nec est nec videtur necessarium eo transferre di putationem, quo ille traducit: accidit autem citra vllam rationem eum qui respondet redargui. Hoc autem extremum genus, quoniam
omnino a disserendi ratione alienum remotumque est, declinare debemuT. LV irca debet is etiam qui resopondet, nongrauatὸ ei qui hoc modo di putat respondere,iaque dare, quae ad propositum non pertineant,
ita tamen ut interim Ruimet sibi quidem illa non probarcea tamen se admittere, propterea quod ferJ in maiore animi disti actione versari solent ij qui inteis o gant: si iis talibus omnibus positis nil ad extremum se
confecisse videant. Iam ero quoniam omnes qui Oiduis dixerint, quodammodo multa complexisunt cvnamquanque enim rem multa necessario consi
quuntur e ut is qui hominem esse dixit, ct animal esse dixit O animatum bipedem, O mentis ac disciplinae compotem sit, ut infirmata , O reprenhensa
uuaquauis re earum quae sunt consequentes, id etiam quod initio dictum est, reprehendatur.Sed Nidenda est, ne ad rem di miliorem delabamur.Interdum enim facilius es id quod re propositam consequitur, interdum a