장음표시 사용
391쪽
rem ipsam proposita euertere. In sis autem rebus quibus alterum inest necessarib,aut non inest, veluti in homine vel morbus inest, vel valetudos de abero posumas di putare in utranque partem,ti altero etiam poterima s, Quod ad νtranque partem trahi potest. Si enim alterum accidere doceamura, alterum non accidere docebimus: si alterum non conuenire demonseremus, reliquum docebimus conuenire: peroicuum cs igitur ad probandum O refellendum valere hunc locum. que etiam argumentum duce lum est a notatione verbi, quae multo aptius videatur vim verbi explicare,
quam id ipsum ad quod significandum impositum est:
veluti ευ υχον non fortem, ut tritum est, scd eum qi ibene animo sit assectus: eum qui bona opsectat. Itemque ἐυδῶ μονα eum esse,cui daemon sit bonus : quemadmota Xenocrates ἐυῆ ήμονα ait esse eum cui animus bonus datin sineum enim daemona e se cuiaque. Iam cum res aliae necessari) eueniant, aliae plerui
que,aliae fortὰ te eme utramuis in partem si quis eam quae nec saru euenit, pleruq; sieri ponat,aut eam quae plerunque fit,eiusue contrariam qus pler utique ita sit, necessariu fieri, is semper locu suppeditabit argumento. Nam si id quod necesse est fieri,plo unque fieri ponat,profecto non in toto genere in se dixerit, quod toti conuenit: ita aberrauit siue id quod plerunque accidit, necessari)feri dixerit, quoniam de toto genere diaxit,quod toti no accidit. Quod idem sit,si id dixit quod
rei contrarium est quae plerunq; euenit, euenire necessari), Semper enim inpaucioribus dicitur quod rei qua plerunque sit, contrarium est. Veluti si ferὸ mali sint homines, boni rarius, certe vehemotius m rabit,si quis bonos dixerit esse necessaris. Eodemq; modo se id quo diemere utramuis in partem accidit,necessario sieri, aut plerunq; dixerit. V eri enis id quod temere utraq; iu
392쪽
390 S T. T O PILpartem cadit, necessario fieri potest,neque id quodpi
runque. Fieri autem potest,ut etiamsi non dixerit ineque exposuerit, πtrumne plerunq; fieri, an ex neces rate velit, quod propositum est: se fiat autem pleruns, tamen d putet alter, quasi ille ex necesitate feri vis ruerit, νt se malos exbaeredes esse dixerit,neque expo' lsuerit, oportet Elputare quasi ex necessitate id ille dixerit.Iilud etiam videndum est, an eandem rem sibi accidere quasi aliam posuerit, quod alterum eidem sit nome impositum. Quemadmodum Prodicus diuiset voluptatem ingaudium,delectationem, O latitiam. Eius dem enim nominis voluptatis haec sunt omnia. Si quis terra gaudio laetitiam accidere dicat: is idem sibi accia
cap. III. Omoniam autem sex modis inter se contraria iunguntur, o quatuor solum modis iuncta repu- gnantiam e diciunt umenda sunt contra ria ut commq-
dii erit, ct ei qui confirmandi, O ei qui refellendi par
tes tuebitur: Ac sex modis ea componi inter se hinc perspici potest, qu)d aut utrunque contrarium viriq; comparatur adque bifariam vi de amicis bene merci co de hostibus mala mereri:aret contra, de aneticis ma- D mereri, ite hostibus bene: aut utrunque πni,quod etiam duobus sit modis , ut de amicis bene mereri, erde amicis malὸ mereri: vel de inimicis bene mereri, Ode inimicis mau mereri: aut νηui' νtriqtie, qu*d tiamsit duplicater, vi de amicis bene mereri, de in Micis b ne mereri, vel de amicis mali mereri , ψ ς Wimitas 'alὸ mereri. fc duae quidem primae compar tiones non sunt pugnantes,quoniam de amicis bene mereri non est illi contrarium. mali de hostibus mereri: quippe cu sint expetenda, ad eos e mores pertineat: nec illud de amicis mala mereri, huic repugnat, bene
393쪽
, LIBERC II. 39iisereri de inimicis. Sunt enim haec fugienda, ct moria ius eisdem continentur utraque. cyes quae fugien-
a est ei quae fugienda est,aduersatur,nisi νnumsit niamium,alterum parum:quoniam quod nimium est, id iu rebra jugiendis ducitur, it cmque parum. At reliqua quatuor contraria sunt inten fe.' am ct de amicis bene mereri,illi contrariu es,de amicis malὸ mereri:qua-doquidem a contrariis moribus proficis tur, atque ii ludsequendum est,hoc fugiendum. Eadem est ratio criserorum.In coniunctionibus enim singulis quiddam est expetendum, O quiddam repellendum . O illud ad bonos mores pertinet,hoc ad malos. Ex quo perspicuum est,eidem plura data esse contraria. Huic enim, de amiacis bene mereri, illud contrarium est, de inimicis bene
mereri: illud, se amicis male mereri.Itemque et,qui illa omnia intuebitur,duo videbuntur contraria. Sumenda igitur sunt ea contraria, quae prodesse poterunt causae nostrae.Iam si quid sit accidenti contrarium, considerandum est,an ei accidat cui accidens conuenire diaxerit. Si enim hoc conuenit, illud nunquam conu niet: quoniam fieri non potest, ut simul eidem contraria conueniant. cui an tale aliquid dixerit ,quod si sit,
necesse sit contraria simul eidem inesse, vis ideas iunobis esse dixerit. di am ct moueri eas ct stare concludetur , sub sensum cadere , ac ratione ct intelligentia contineri.s tm ct quiescere eas ct immobiles esse, sub intelligentiam cadere placet iis qui eo ponunt.
uae si in nobis sitae sint profecto non poterunt esse immobiles : quum praesertimsi ipsi moueamur,necessem
ea omnia,quae in nobis sunt, una moueri, Atque etiam
sensu era percipis modo in nobis sint, ex hoc intest i potest, quὸdsensu oculorum Ormam uniuscuiusquemei cognoscimM.Ldirsuasi positum est accidens id cui quid es contrarium vidend3m est demnest cotrariistac-
394쪽
3 r AILIS T. TOPacicidentis subiectum Eadem enim res vim habet adreriet pienda cotraria.Veluti se de odio dici iram dixerit,prorfecto odium in ea parte animi in qua irarum existit ardor in sit necesse est:est enim sedes irae. Considerandum iagitur,s sine contrarium in ea parte animi in qua ira ians, qualis amicitia est. amsi no insit, in eaque pam te animi quae cupiditatis sedes es, insit amicitia, certe non est consequens irae odium. Eadem ratio est, si eam partem animi in qua voluptates insunt gnorare dis rit.Sedes enim erit scientiae,si quidem etiam ignoratio nis sit:qMae pars non videtur sedes esse scientiae. Atque ex hoc loco quemadmodum docui, ei qui refellendi
partes obtinebit,depromenda erunt ar umenta: eum qui confirmare volet,nibit adiuvabit biis locus, quatenus accidens conuenit: quatenrus vero potest conuenire, adiuvabit. P amsi non posse contrarium recipere do mira nec conuenire accidens,nec conuenire posse docebiamus. At vero non se contrarium conuenire, aut vim habere ad recipiendum contrarium doceamud; idcirco etiam accidens conuenire demonstrauerimus Ged posse conuenire tantummodo confirmatum erit. Quoniamque quatuor sunt contrariorum aenera hyectanda erunt disparata ex eo argumento, quo vicis in retro se sequuntur, ct ei quiprobabit, O ei qui refellet. Terinductionem vero argumentatio qualis sis, intelligendum,hocmodo, si homo est animal, quod non es animat,id 'ion est homo. Πέmque in caeteris: hoc enim
Lo: commutato ordine tractatur argumentatio. Cum
enim hominem sequatur animal, ta nen non si quid nou sit homo, id continuo sequitur non esse animat:
sed contra si quid non sit animal, sequitur non es se
hominem. In omnibus ergo id pronunciandum est,
τι si quo honesum est, id iucundumst: etiam se quid non sit lucrendum id non sit honestum. Quod si hoc non
395쪽
s consequens ne illud quidem erit. Itemque si quod iucundum nρn est,id non si honestum: certe quod honesti est, etiam iucundumsit necesse est. Perspicuum est igiatur reciprocari in alentibus O negantibus arxum sationem ,si retro tractetur. In iis autem contrariis
quae aduersa appellantur,hoc videndum es, ct ei quirrobabit, O ei qui reprehendet, an ex con trario con- rarium sit consequens siue directo, me conuerso ordiane tractetur consecutio. Harum autem consocuti
numgenus virunque quale sit, ct quomodo aduersis conueniat, inductione 1sumendum. Directὰ autem argumentatio tractabitur hoc modo fortitudinem xir- ,
tus, ignauiam vitium sequitur, fortitudinems quitur id quod expetendum es, ignauiam id quod fu- iendum. In his ogo valebit directo a consequentibus ductum argumentum quoniam id quod expetendum est,ei quod fugiendum contrarium est. Ouod idem sit in
caeteris. Contra autem consequentia sunt, ut ' mam corporis assectionem sequitur bona valetudo: infirmam vero a fectionem morbitis non sequitur,sed contra morbum infirma constitutis. Ex quo peripicuum est, contra in bis argumentationem a consequentibus valere.Raro autem illa E conuerso consecutio in aduersis incidit,ac fer ἡ directo tractatur argumetatio. c. lsi nec directo contrarium ex contrario erit consequens, nec vis im, retro commeabit profecto in iis de quibus Mitur nunquam alterum ex altero erit consequens: Sin in aduersis sequatur, etia in propositis alterum a teri consequetur necessario. Quod item tu priuantibus perinde atque in aduersis considerandum est, ni quod in his non-vic im retro commeat auumentum
ex consequentibus Jed directo necessario. Quemadmodum aspectum sensu sequitur, c cscitat sensus pria natio. Opponuntur emitu sensus priuatio se s
396쪽
Ῥt priuantia, quoniam eorum illud babitus est, hoc ius rei priuatio. Atque etia de iis quae cum aliquo co- feruntur, eodem modo quo de priuantibus iudicandum est. In iis enim etiam valet a confriuentibus tractum
directo argumetum: visi triplum multiplex sit, etiam subtriplum submultiplex erit. Confertur enim triplumcumsubtriplo, multiplicum cusubmultiplici. Rursum scietia opinio est etiam quod ob scietiam cadit, erit opinabile. Et si a pectos fussit, id etiam quod
aspectabile est,subsensum cadat necesse est. Hic autem adfertur exceptio,non duci necessariam in iis quae cum
aliquo conferuntur argumentationem a consequentiabus quemadmodum dixi: on enim si quod sensum mouet subfrientiam cadit dcircoseusus estscientia. 2 ec
vera certe quidem exceptio est.Multi enim negant, e quae sensus mouentiasunt, caderesub scientiam. 2 Gmino contra hoc quod dixi valet hic locus: nempe id
quod sub sensum cadit,non posse scientia comprehendi:
quoniam ne sensus quidem sit scientia. ιrsum, a coniugatis o casibus ducendum est argumetum, siue con firmemus quid ue refellamus. Cui iugata aut sunt haec , iusta θ' luctus, cum iusilia: O fortia O fortis,cum fortitudine. Πέmque es cientia O conse uantia coniugata eorum sunt, quorum sunt O conse uantia o Umientia: vi efficientia valetudinis, cu -
seruantia firmam corporis colistitutionem, firmae comporis constitutionis. Eo iamque modo cie caeteris iudia porιscandum est. Atque haec quidem. Coniuata appellari solent. Casus autem sunt,νt HIM, fortiter , salubriarer, O aptὸ ad firmam corporis assectionem, quaeque rodem modo dicuntur. Sed etiam ea quae ex casibus diacuntur,in coniugatis esse videntur,ut iuIlὸ cum iustiatia,O fortiter cum fortitudine,coniugata sunt. Colliugata aute dicuntur, quae sunt ex Perbis aeneris eiusde ut iu-
397쪽
probatum sit eorumquae eiusdem funt generis coniugationis,esse in bonis, laudabilitau, caetera probata esse omnia:veluti si iustitia sit in rebus laude dignis, etiam iustus in iis sit, O res iusta, quod tum sit, necesse est:concludeturque,quod iussὸfit,etiam laudabilia ter fieri, ex eodem casu quoniam a laudabili ortum est: quemadmodum illud iuste a iustitia. Oγn solum autem in eo quod in quaestione est , hpectanda sunt conietata, sed etiam in contraris,ut quod bonum sit non neces rio esse iucundum. eque enim quod malum est,necessario
nolestum est: aut Ii boc, etiam illud Et si iustitia scientia sit,iniustitia ignoratio erit: si quod iam si id fiat scienter o perit id etiam quod iuiuiu,inscitὸ, O -- perite sat necesse est. ut se haec non placent,ne illa quidem quemadmodum in eo quod modo commemoravi,
perspicipotest: multo enim potis videbitur quod inium sit,id peritὸ,quam imperitὸ fieri. Atque hic locuSexpositus es tum,cum de contrariis qu* aduersa dici xur, di putaremus. Vibii enim nunc aliud volumus, nisi contrarium ex contrario esse consequens. Praeterea vibortu interitu rerum, O ex causis efficientibus O corrumpentibus magna copia suppetit ad di puta dum, ue confirmare velimva siue fellere. marum enim rerum ortu origo es in bonis, eae etiam in b nissunt: O si hae in bonis sentiorigines etiam earum runt.Si vero origo sit in malis, es etiam in malis num rabuntur. A rerum interitu contra ducitur argumentum a consequentibus. Si enim interitus rerum sint in bonis,res ipsae erunt in malis.Et si interitus O eue yo rerum sit in mali res ipse ducetur in bonis. Eadem se etiam ratio causarum 4 cientium O euertentium. Quorum enim effectorum cause sunt in bonis: esse
etiam in bonis erunt. Quarum aut e rerum causae memtenterfunt in honque,eae sunt numerandae in malis.
398쪽
39s T. TOP IC. Cap. IIII. PRoximn locus est a simili ii quo videndum es,au . res similes eodem se modo habeant,ut si scientiaν-na sit multaru rerum, etiam opinio. Et si a pectum ba
berest videre,etiam auditum habere sit audire. Quod idem contingit in caeteris omnibus, quae sunt, qμs videntur. Valet autem tu utranque partem hic locus. Si enim in aliqua re simili valeat in caeteris etiam Na-leat necesse est. Et si in aliqua re simili non νaleat, nec in caeteris valebit. Considerandum etiam est, an in νηοO in pluribus eodem modo res habet: quoniam inter
dum discrepatio dissimilis est affectio,xt si scire sit cogitare:multa scire, erit multa cogitare: quod non es Nerum. Multa enim scientia comprehendi possunt; multa simul cogitari non item. Ouod si non hoc, nec
scire erit cogitare. Sumuntur etiam ex maiore coe munore regumenta. Suntque ex maiore o minore qua
tuor loci. Vnus, si maior res ex maiore sit consequens, hoc modo: Si voluptas bonum sit,maior voluptas ma- iussit bonum. Si iniuriam facere malum est, maiorem iuiuriam facere maius malum erit. Atque in πtraque partem hic locus trahi potes.Si enim rei subiectae elationem ct summissionem accidentis sequatur elatio oesuvim io,quemadmota dixi,necesse erit in re proposita accidens inesse: sin minus sequatur,non in rit.Hic autem locus per inductionem intelligendus est. Alter locus est,ciam νnu de duobus dicitur.Si cui verismilius est conuenire non coueniat,ne illi quide cui m -s: si cui minus probabile est conuenire coveniat, ei etia cui verisimilius.Tertius est ciam duo de uno dicuntur,si quod magis conuenire videtur non conueniat,nec quod minus Et si Od mlares videtur couenire conli niat,id etiam quod magis conuenire videbis ur, conu
met Extremus locus est huius nodsicum duo de duobus
399쪽
dicuntur. Si quod alteri magis videtur conuenire nou conueniat,ne reliquum quidem reliquo conueniet: si id quod minus conuenire alteri videtur conueniat, reliquum etiam reliquo conueniet. Sequitur locus, ex iis qua paria sunt aut paria videntur, atque is triplex , quemadmodum exposui de tribus locis postremis, quos ex ma lare elici dixi.Si enim una aliqua res duabus eodem modo conueniat aut conuenire videatur,neque at teri conueniat ne alteri quidem conueniet. Quodsi viii etiam alteri. citer locus tractatur hoc modo:Si diis res eidem pari ratione conueniant, altera non conueniat, ne altera quidem conueniet.Quod se altera, etiam reliqua. Tertius hoc modo: Si duae res duabus eodem modo conueniant, Ῥnsque altera non conueniat, reliqua etiam reliquae non conueniet.qu)dsi νυ alteri conu niet,reliqua etiam reliquae conueniat necesse M.Atque ex maiore o minore O paribus tot argumenta duci elicique posui. ius locus sequitur ex adiectione, hoc modo:Si una res ad alteram adiecta eam faciat bonam aut alba,cum prius bona aut alba non esset,qus adiecta est,bona erit aut alba,quale etia totu reddidit. aeter
eas ad aliquid quod inest, quippia addatur, quod illud
magis tale essicia quam anu erat,idem tale erit. E dem est ratio caeterorum. Quanquam hic lacus non νalet in omnibus,sita in iis tantummodo quae elationem a 'liquamsusciperepo sunt. que idem non νic imr tro commeat in refel do. on enim si id quod additur non facit id cui adiectum est bonum, propterea id non bonum esse necesse est. Quod enim bona est,si ad id quod
malum sit addatur, totum non e dicit bonum necessariis, nec rem nigram candor albam facit,nec dulcedo rem amaram dulcem necessaris,si addantur, in cit. Iam προοs quid maius aut minus dicitur,omnino etia ac simpliciter conisenis. Ham quod bonum non es nec albumid
400쪽
nec maira bonum, neque minus dicitur: neque assiua neque minua album: quippe cum id quod malum est, nulla re maius bonum sit,aut minus bonum ,sed maius malum,aut minus dicitur. se vero hic locus in refellendo vicimm retrὸ commeat. Multa enim eorum quaiqud magis respuunt,omnino dicuntur. Homo enim, O si magis aut minus quam alius homo non dicitur, non tamen propterea bomo esse defiat.Eodemque modo ubdendum est quid quadam ex parte , quid aliquando, alicubi esse dicatur.Si quid enim quadam ex parte pos si esse, aut aliquando,aut aliquo in loco,id certὸ oviniano ac simpliciter esse potest. Quod enim omnino fieri nispotest,id nec aliqua ex parte,nec interdum, nec alicubiferi potest. Sed hic multae sunt exceptiones, quod quadam ex parte homines natura boni sunt, ut liberales, 'ut temperati, cum interim boni nosint omnino natura: siquidem nemo prudens est natura. Πιmq; fieri potest, ut aliquid eorum quae interire possunt,quodam tempore non intereat occidat, eum fieri non positi omnis: quin occidat.Eodemque modo alicubi banc vel illa viactu's rationem feruare,ut in locis pesilentibus Ohis lubribus prodest,Omnino nonprodest. Aliquo etiam tu loco fieri potest,ut unus modo sit, O tamen non unus modo esse illic positi omnino.Itaque alictibi etia imm lare patrem laudi ductum es,ut apud Tribalos, omnino aut e non datur laudi gloriae. Nyse fortὸ hoc noualiquo in loco fieri declarat, se apud aliquos quonia nia hil refert ubisimi:γbique enim, ud Tribalos idglorigducitur.R Arsum medicamentorum UM,interia veluti cum in morbo,adiuuat,nec adiuuat omnino. Nysso
τὸ nec boc quidem aliquando fieri significat,sed certum quoddam affectioni, genuta. que enim refert id quocunque tempore fiat, dummodo ita sit assectus. Id autem demum omnino oe absolutu esse dicitur, qMod