Physicorum Aristotelis libri, Ioachimo Perionio interprete. Nunc verò opera doctissimi Nicolai Grouchij integrè restituti, limati, & emendati ..

411쪽

i olor aspectum oculorum diuidens s albior color erit,

quo magis dioertit aspectum .Quod si quaestio no generalis sed quae subiecta sit generi tanquam ponatur ruemum loci qui expositisunt ad confirmandum vel reprehendendum omnes valent plurimum. Si quid enim omnino ct totum confirmemus aut refellamus, etiam partem ostendimus : propterea quod se quid in toto genere reperiatur etiam in parte: si in nulla parte , iualiqua intelligi non potest. Apt imi autem sunt loci, lati m que patent ij, qui ex contrariis coniugatij quesumuntur. Aequὸ enim probabile est elfari,si omnis voluptas sit in bonis, etiam dolorem omnem in

malis esse:acsi qua νoluptas sit bonum, aliquem etiam dolorem esse in malis. Et si quis sensus no sit vis Ofacultas, equitur,'isen μου priuatio no sit imbecillitas.

Et si quod opinauelle est, scientiae subiectum sit, sit ναννsdam opinio sit scientia. R. rsum si qua res iniusta ti, bonis aliqua etiam res iusta sit in malis necessὸ: quid eorum quae inius ὸ fiunt,malum est, aliquid etiam Orum quae tum fiunt, erit bonum: O si quid eorum quae iucunda sunt in rebua fugiendis sit aliqua etiam volupta fu tenda.Eodcmque modo si quid eorum qiis iucuda sunt visitat, aliqua etiam voluptas erit in bo nis.Quod idem in iis quae vim interimendi habent, oect in ortu O interitu cotin it. quid enim quod vim habeat interimendae voluptatis, scietia in bonis est si etiam necesse est aliqua voluptas scientia in malis. Itέmque si aliquis interitus scientiae sit in bonis,

aut ortus in malis,erit in malis aliqua scientia: xt se oribliuio agitiorum alicuius in bonis, aut recordatio iumalis numemetur , certὸ cogoitio flagitiorum alicinius in malis ducitur. Quod idem in csteris contingit, Frster ea quod eadem ratιo verisimilitudinis valet imomnibus. Idem ex maiore, minore pari es citrer,

412쪽

qio S T. TOPIC. hoc modo:Si quid eorum quae ex alio genere sunt , m

gis tale vel tale sit Morum autem nihil sit, efficitur ut id quodpropositum est,non sit eiusmodi:νt si quascis tia bonum sit potius quam voluptas, nec ulla sit in bonisscientia, ne voluptas quidem in iis numerabitur. Similiter ex pari O minore licebit confirmare r fellere,nisi quod ex pari virunque efficietur, ex mianore conituere forum,non etiam destruere. Si enim pori ratione, facultas aliqua in bonis sit oescientia, sit autem facultas aliqua in bonis etiam scientia erit. Sivnulla vis facultas,ne ulla quidem scietis. Si autem minore ratione facultas aliqua bonum sit, quam scie tia, sisque facultra aliqua bonum etiam scientia: Sinnulla facultas in bonis ducatur, non necesse est,nullam etiam scientiam duci in bonis. Ex quo perspisuum est,

locum ex minore solum vim habere ad probandum P solum aut ex comparatione eorum, quae sunt diue forum generum,argumentum duci potest,sed ex eodem

etiam generes quis sumat quod sit in eo genere maxi-mὸ tale:γt si qua ponatur e e in bonis scientia, prob

isimque sit non esse in bonis prudentiam nulla alia numerabitur: quippe cum ne ea quidem quae maxime videatur. Eoctione idem e dicitur,si id ante coueniat, pari ratione si cui conueniat, etiam omnibus conuenire aut no conuenire t si hominis animus sit immortalis, etiam taeterorum. Quod si no his,ne caeterorum quidem esse Si igitur in quaestione positum sit alicui conuenire, non conuenire alicui docere debemua. Sic enim illud consequens erit ex fictione nulli conuenire. Quod si cui non conuenire ponatur, probandum est alicui con uenire sic enim illud consequens erit, conAenire omniabus.Illud autem per picuum est,eum qui ex huiusmodi fictione argumetu ducit, ad generale reuocare quaesti

ne qus in parte proposita est, eam enim vult qui partε

concedat,

413쪽

oncedat, totum etiam concedere qua loquidem si et ni, pari ratione aequum putat conuenire omnibus. Ac in vitae quidem quaestiones uno modo euerti refelli; pose sunt, visi voluptatem bonum esse dixerit', aut non esse . bonum, neque aliud quicquam adiecerit quo rem magis

definiat. cim se voluptatem aliquam in bonis esse diaxerit,nullam esse omnino probatam est,si rem propo tam Nelit euertere. Item si voluptatem aliquam noubonam esse enunciarit omnino demonstrandum est omne cialiter enim non potes reprehedi. am si volupta tem aliquam non esse bonum,aut esse doceamus, monduproposita res reprehensa est.Ex quo perspicuum est,rem infirmari γ modo posse,confirmari duobus.Siue enim omnino doceamu omnem in bonis voluptatem ducimve aliquam,res confecta erit.Itemque se opus sit ostendere aliquam voluptatem non esse in bonis, si nullam

esse doceamin, aut aliquam non esse, Ῥtrum esseceri mus , aliquam in bonis non esse voluptato docueriamus. Definita autem quaestione, duo ad refellendum loci suppetent, vi se quis ponat in bonis voluptatem alia quam esse,aliquam non esses ue omnis in bonis esse doceatur , siue nulla esse, res proposita infirmata erit. Luod si unam tantummodo in bonis voluptatem yo- fuerit,iribus modis id poterit refelli Si enim omnem civel nullam,veli lures docuerimus, reis proposita euerterimus Si vero quesio definita set pluribu ,πHuti prudentiam folam ex virtutibus esse scientiam,ad id reprehed edum quatuor modis instructi erimur. amsi

doceamus omnem virtutem scientiam esse, mi nullam,

aut etiam aliam,veluti tufitiam,aut Usam prudentia non esse scientiam,euersum erit id de quo agitur. In quo mille erit,quid cuiq; rerum singularum qus continetur sub specie de qua q ritur accidat,aut noaccidat πid re : quemadmodia de generalibus quaestionibud tradiri.

414쪽

Ei aceps ea quae ad genus O proprium pertinent ideamus.In iis aute elemen' tu definiendi tradentur: illa autem is Meraro in di putationem incidunt. Si igitur potiatur genus alicuius eorum Is T. TOPI c. qIa Generra etiam videnda sunt diligenter, eaque in partervi dixi, que ad indiuidua, tribuenda. Sive enim in toto genere videatur inesse iue in nulla parte, postquain singulis rebuου aliquot,ita rem habere docueris, petendum est, Ni omnino totumque cocedat,aut certe

cipiat, in quo non ita reperiatur. Postremo quibus in rebus diuidi in specie diuersa, aut numero potest acciadens facta eius diuisione,nunquid conueniat videndum est:νt tempus non moueri aut non esse motum, si probare velimus quotmi genera motus docendum est. Si enim nullum eorum conueniat tempori, tempus certὸ non mouetur,nec motus est. DEmque animum non esse numerum licebit docere,diuisione adhibita,omnem numerum aut parem esse aut imparem. Nam si animus neque par,neque impar sit, profecto esse numerus nulla modo potest ac ex iis quidem locis argumenta ducenda sunt, depromenda ad confirmaηdum,νel refellendum accidens.

415쪽

BIBER IIII. qis' quae sunt, primum videndum est, an de aliquo eorum quae illi cognata sunt O vicina, minimὸ dicature misit in accident ibus, vis voluptatis genua bonum metu tur, an aliqua voluptas no sit in bonis videndum erit. Nam si ita fat, certὸ voluptatis bonum non est genus, quippe cum genus formis omnibus quae sub ipsum sutate faut attribuatur. Deinde considerandum es, an in quaestione qua quid sit res exquiritur,minimὸ dicatur, sed vi accidens: νt id quod album est de niue, aut nimo d quod pulsu suo,o interiore agitatur. Neque enim id nix est quod album aliquid: itaque non est id quod album est niuisgenm, nec animi id quod a se mouetur : accidit enim ei Ni moueatur , quemadmodum sepe animali ut ambulet. Praeterea moueri,

non quid est, sed facere aut pati indicat. Itemque id quod album est,iid non quid sit nix significas, sed qualis sit. Ita neutrum eorum in quaestione quid est dicitur. Maximὸ vero an definitio accidentis in id genus quod datum est, conueniat, spectare debemus. Nam ut in eo exemplo quod modo protuli, permaneam , feri potest ut aliquid seipsum , O m

ueat , ct non moueat. Itemque νt album sit alia quid O non assum: ex quo efficitur, neutrum eo-τum genus esse, sed accidens : quandoquidem a M' dens diximus esse , id quod O conuenire alicui pom test O non conuenire. Iam illud etiam videndum est, an nou in eadem diuisiones, genua species numerata sint, unumque eorum ad substantiam, aseterum ad qualitatem : aut illud ad ea qua cum liquo conferuntur , hoc ad qualitatem pertineat:

relati nix nus ad substantiam : id autem quod album est, non ad substantiam , sed ad qualitatem pertinet. Ita id quod album est, nec niuis

416쪽

qi ARIST. I OPI. c. genua est, nec cygni. R JUus quoniam scientia istis est quae cum aliquo conferuntur, bonum autemo honestum in. qualitate: sit, vi honestum, aut bonum non sit, genas scieutiae, praesertim cum eorum, qua cum aliquo conseruntur genera , etiam ipsa iu dem genere esse debeant. id quod in duplo cernere licet. Nam cum multiplum dupli sit genus , ipsum etiam in iis est, qua cum aliquo consevuntur: atque

ut summatim dicam , eidem diuisioni, cui species, genus subiici debet. Sive enim species substantiast, etiam genisis a me qualitas sit species , etiam genus qualito sit necesse est. Ut se candor ad qua

litatem referatur, color etiam refertur. Quod etiam

sit in caeteris. Praeterea videndum est, an necessest, aut possine genu s eo participare quod in genere po' tum est, desinitio atitem participandi es, eius quod communicatur, recipere definitionem. Ex quo perspicuum est , species generum participes esse , geu ra formarum non esse , quandoquidem generis 'cum specie communicatur definitio , speciei cum genere non item. Illud ergo videndum es , genu ne id de . quo agitur, particeps sit , an positi esse speciei pamriceps: ut si quis eius quod es, aut xxiva aliquod genus tradat. Ita enim siet, νt particeps sit fommarum genu : quoniam in rebur omnibus quae sunt, id quod est O νηum intelliguntur: ergo etiam e rum defuitio. Illud etiam, an species data pr posita in aliqua re verὸ dicatur , genu s non dic tur : velutis id quod est, aut quod sciri potest, opinabilis ponatur genus: de his enim resua, quae nullae sunt, opinabile dicitur: quoniam multa eorum quae nulla sunt, in opinione consilunt. Id autem quod est , aut quod scientia comprobenditur , de iis quae nulla sunt, ut perspicuum es, non dicuntur. Ex quo

417쪽

ZIBER IIII. qis quo fit mi neque id quod est , neque id quod stae

ita comprehenditur , sit genus opinabilis , praese tim in quibus species dicitur, genitu quoque dici debeat. Praeterea illud etiam consideranduis est,

an nullius formae id quod positum est in genere, pareticeps esse posiit, fieri enim non potest, xt gen isse particeps, id quod nulliuis formarum est, nisi fortὸ aliquid eorum sit, quae in diuisione prima formarum

collocantur , quae omnia genore tantummodo partiacipant. Si igitur motus ponatur Noluptatis genus esse, an neque interitus, neque variatio vel ut vulgo appellatur , alteratio , neque vitas moim alius eorum qui eodem genere continentur, Noluptas sit ,

videndum est. Perspicuum es enim, nullius forma recipere pose communionem: ita ne generis quidem: quandoquidem id necesse est , quod aeneris es pamticeps , alicuius etiam particeps esse formarum. Ita fit, 't motionis species νoluptas esse non possit , neque indiuiduorum , neque eorum , quae subiecta sunt sub Ipecie motionis: quandoquidem generu θ ciesque cum indiuiduis definitio communicatur , Nicertus homo , O hominis particeps es , O animalis. Praei erea illud etiam videndum est, an id quod positum est in genere, in pluribus quam g . nus intelligatur , ut opinabile in pluribus quam

id quod es , dicitur. Etenim id quod es O quod

non est, in opinione chrisit. Ita opinabile eius quod es species esse nullo modin potest. Semper Gnim ad plura genus quam species pertinet. Πλ-que illud , an genus totidem rebus quot forma diacatur , νt s eorum quae res omnes consequuntur, unum genus, alterum species statuatur, qualia sunt id quod est, O Ῥnum. Omnibus enim in rebus id quod est, o νmmis ci zuntur. 23 utrum litur al-

418쪽

is R I ST. TOPI C. terius ese genus potest, quandoquidem in rebus parbus aequalibusque dicuntur. Quod etia fiet, si quodprimu est principia,alterii alterius genus essestatuatur: Nam ct initium primum est: O quod primum es, uinitium. Ita si utrunque idem valet, certὸ neutrum auterius genus futurum est. In quibκs omnibus illud innitum quasi elementum nobispropositum esse debet, genua ad plura quam speciem disserentiamquepertia re.Pauciora enim quam genuU,etiam continet disseret tia. imaduertendum etiam est,an id quod pro gen re adhibitum est, non est genua alicuius eorum quae * cie non disserunt, an etiam non possit videri. Is quideri qui rem confirmabit,sitne cuius iam videbit. V eniivi omnibus iis quae specie non disserunt, idem datum g nua, quod si uniri docuerit esse, profecto omnium esse ostenderit:sin uniu3 non esse docuerit,certe nullius dorcuerit. Vt si quis indiuiduo lineas ponat,dicatq; earis genua esse id quod secari non potes: linearum eni* e rum quae diuidi possunt,non est genus id quod datum est cum specie non disterant:quandoquidem rei linee Omes specie non disserunt. Cap. II.

I Llud etiam, an set aliud aliquod genus eius species

quae data est,quod nec genus propositum cuntineat ,

neque sub istu ubiectum sit, τt quis iustitiaegeno

escietiam ponat, quoniam enim genua es etiam Nirtus, neutrumquegenus alterum continet, scietiagenus esse iustitiae nullo modo potest. Cum enim species γna' duobus generibus subiecta est,tum alterum altero, c tinetur. Vuanquam de nonnullis quaestio est nonnullis enim virtus, Icientia prudentia νidetur esse,n

alterum genus altero continerimon tamen omnium Co-

sensu prudentia scientia est. Quod se quis id quod dixi

419쪽

uectum esse concedet, at certὸ alterum alterius genus esse,aut sub eodem genere νtrumque subiici, quod ei dem genus sit necesse est,quod in virtute, inscientia contingit: utrunque enim eidem generi subiectunu es, quippe cum eoru νtrunque habitus sit O affectio . Illud igitur νidendum est,an neutrum generi proposito conueniat: quoniam se nec alterum altero continetur, nec νtrumque eodem, certe id quodpropositum est,esse genus nullo pacto potest. Spectandum etiam genus es

propositi generis, Iemper id genus quod supra est, omniane illa de specie dicantur, in quaestione quid eis intelligantur. De specie enim in quaestione quid est genera quae supra sunt dici debent omnia.Quod sicubi brenon constet ratio , profecto id quodpropinitum est noues genus. Iam illud etiam considerandum e t, ansp ciei cum genere,aut cum aliquo genere eorum quae supra sunt,communicetur desinitio. Quod enim genus supra es, nullius eorum quae infra sunt, definitione participat. Ac ei quidem qui partes infirmandi obtinet, ita ut dixi, hic tractandus locus est.Ei autem qui probabit rem speciei, genus propositum conuenire co niterit,in dubium autem Meniat, an νt genus conu niat satis erit aliquod eorum generum quasi pra sunt,

dici de specie in quaestione qua quid quicque sit exqui- 'ritur, docere. Etenim se Nilum aliquod in illa quaestione dicatur,certὸ omnia O quae hoc priora antiquioraque sunt , O quae posteriora sequidem de specie diacantur,in naturae quaestione dicentur: ex quo efficitur, id genus quod datum sit,in eadem quaestione dici. Quod si xtium in naturae questione dicantur, tera et iam omnias quidem dicantur, in eadem dictum iri quaesione, inductione concludenduest. Sin an omnino genus propositu speciei conueniat tu controuersa νebeturmosatis

420쪽

qi8 . I ISIT TOPIC. ω docere,unum aliquod genuta eoru quae supra sunt,mnaturae quaestione dici de specie, velut si quis ingressi genu4 dederit delationem, non satis est ingressum esse

motionem docere, ad probandum ingressum esse dei tionem,quandoquidem alia sunt etiam motionum g nera : fed antὸ docendum est, ingressum illius eorum, quae in eadem diuisone,qua dulatio collocantur,nisi d lationis retinere definitionem. Quod enim particeps es definitionis generis, id alicuius etiam formarum quae prima partitione continentur, desinitione participet necesse est. Quodsi ingressus nec accretionis , nec imminutionis, neque aliorum motionum sibi desinitionem xendicet, profecto delationis vendicet necesse eis, ita ingressus delatio genus erit.Praeterea in quibus species posita ut genus dicitur, considerandum est, an etiam

genus quod datum est, tu quaestione quid est de iis de

quibuis etiam forma dicatur : itemque an quae supra genus sunt omnia. am se quo loco hoc non conueniat, certὸ id quod datum est, generis nomen non obtinebit.

Etenim se genua esset, omnia oe quae supra sunt, ipsum illud in quaestione quid es dicerentur, quemadmodum etiam species in ea quaesione dicitur. Commo dum igitur erit ei qui refellendi partes obtinebit, noudici genus in quoctione qua quid sit quaeretur , de

iis omnibus de quibus etiam forma dicatur: at ei qui confirmabit in ea dici quaestione. Ita enim effcietur, O genus O formam de eodem in quaestione naturae dici: ex quo consequens erit, idem duobus generibus esse subiectum. Alterum igituer altero contineatur ne cesse M. Quod si demonseratum sit, id genu quod constituere volumus, non esse subiectum sub specie profe- .cto species sub eo subiecta erit. Ita ostensum erit, gen ris id nomen obtinere. Videndum etiam est, an peciei propost iisq;quibocum species cominunicatur,gene