Physicorum Aristotelis libri, Ioachimo Perionio interprete. Nunc verò opera doctissimi Nicolai Grouchij integrè restituti, limati, & emendati ..

421쪽

um coueniat definitio. ecesse est enim in Jecie isq; omnibus quae specie participavi, generum dici definitiones.Quod si quo loco nιn conueniat,certe quod data est, generis nomen non obtinet.Illud etiam, num disserentia

progenere adhibuit, vis immortale genim dei dixerit. Est enim animantium disserentia immortale:qua qudem animantium ala,sunt mortales,alij immortales, quo perspicuum est in errore illum esse versatum. quo niam nullius rei genus disserentia est. Quod Perum ef- se ex hoc intelligi potest, quia disserentia quid res set, non indicat, sed potius quale quid sit, quemadmodum gradiens O bipes Illud etiam,an disserentiam in genere quasi θeciem posuerit,νω quis impar*ecie numeri dixerit differentia enim numeri est impar,no Jecies: haec disseretia generis est particeps,praefὸrtim cum quicquid generis est particeps, id vel si ecies sitia et indiuiduum disserentia irrespeciei nec indiuidui nome obtineat omnino.Ita sit Ni generis non sit particeps dis ferentia. igitur imparspecies est lied disserentia, quandoquid e non est particeps generis definitionis.Praeterea illud etiam considerandum est,an genera informatrum numerum retulerit: νt contiguitatem esse cbtinuationem: aut permixtionem id quod temperationAaut, Ῥt Plato definit, delationem, loci mutationem, neque enim necesse est contiguitatem continuationem esse: sed contra, continuationem contiguitatem esse necesse est, quippe cum non omne quod coaptatur continuetur edquod continuatur aptatur. Quod idem sit in caeteris: neque enim cofusio omnis temperatio est, quoniam si corum permixtio non est temperatio: nec mutatio loci omnis,delatio. Ingressus enim delatio non νidetur esse,

propterea quod in iis fer) quae non sponte sua locu mutant, dicitur:id quod in rebus inanimis cotingit. Et quo

intelligitur specie,quam genua in pluris ici,in iis qup

422쪽

qro A RISIT TOPI C. data sunt,cum confra necesse sit fieri. Videndum etiam illud est,an subformarum aliqua disserentiam colloc r it: ν eluti si immortale id essse quod deum dixerit. Ex eo enim consequens erit d quod inferius es specie in paribitis aut pluribus dici specie semper enim tu paribus rebus aut in pluribus,quam si ecies disserentia dicitur. Etiam illud an genus sub timerentia quas speciem ropbfuerit , νt colorem sub eo quod νim babet ad aspectum oculorum comparandum, vel numerum sub impa .ri Itemque illud, an quod genua est dixerit esse disserenti m. Fieri enim potest, xt aliquis hoc propositum ess rat O inducat, temperationis disserentiam esse confusionem,aut delationis,loci mutationeM.Arque haec oriunia ex iisdem loίis, quoniam inter eos communio est societas quaedam intelligenda sunt. N in genus iupluribus dici debet quam disserentia, disserentiae non esse particeps, quod se ita, ut insuperioributa exemplis, genus detur, neutrum eorum quae exposuimus accidem re potest. Sic enim O in paucioribu dicetur genus, participabit disserentia. Praeterea illud intelligendum est,si disserentia nulla earum quae generi subiectae sunt, de specie quae data esset, licatur, ne genus quidem dictum iri: nam quoniam de animo,nec impar nec par diacitur , eo sit, vi ne numerus quidem. Iam νero sit species sit prior naturae ordine, genus una secum tollat, O euertat, nam id contra fieri debet, quod idem ' si species genus propositum, aAt disserentiam potes relinquere t animin motum, aut opinio verum o falsum: neque enim alterum eorum genus potest isse,aut disserentia, quoniam quandiu species est,eam genua O disserentia sequuntur. cap. III.

ATque etiam illud videndum est, an idipsum quod postum es in aliquo genere esse particeps sit

423쪽

LI B EI I I I I. η riaefinitionis costrarjgeneris, aut esse posiit: sic enim eadem res simul contrariorum poterit esse particeps, propterea qno species nunquam genus praetermittit: contrarij est aut potes esse particeps. Illud etiam,aucum specie aliquid communicetur, quod iis quae subi

cta generisunt, conuenire non positi omnino, ut si animus vitae est particepsinec virus numerus pinit Nivem re, certὸ animitis esse numeri species nullo modo potest. Illud etiam videndum est,an nominis tantum commi vio sit for cum genere. In quo ex locis eoru qus multis modis dicuntur quos exposuimus, argumenta nobis suppetent.Sunt enim genus O species synonyma Cum-qze omatum generu multa sint formae ac species, considerandu est an positi alia species esse illius generis quod datum est.2 amsi non sit alia species,projecto id quod

propositum est, in numero generum non est habendum omnino. Illud etiam, an quod per trinationem dicitur, progenere sit propositu, veluti si quis teperantia concordia concentumve dixerit. a cu genera ovinia propria de formis dicantur, concentura de temperantia non

propriὸ ,sed per transationem dicitur: quandoquidem

concentus omnis insonis cernitur. Iam vero an aliquid

speciei contrarium sit, videndum est qui sanὸ locus multis modis tractari potest. Primum, si in eodem genere etiam contraria reperiantur, cum scilicet nihil est g neri contrarium. In eodem enim genere contraria es Edebent,si nihil generi sit contrarium Quod si quid contrarium sit generi,an contrarium in cotrario hi vide dum est. Contrarii; enim, siquidem sit generi aliquid contrarium, in contrario necesse est esse, quae omnia ex inductione intelligi licet Praeterea illud etia, an in nutato omnino genere id sit quod speciei contrarium Uri se daenus ipsum sit:quale es bonu. Namsi illud in genere

non reperiatur, nec contrarirem quidem erus in genere

424쪽

'ra iac*IS T. TOPIC reperietur, sed ipsum in generum numero habebitur.

uod in bono maloque contingit: quorum neutrum ad genus refertur ustum,sed utrunq; eorum genus est.I

lud etiam au contrarium Ogenus sit alicui ct species, sed inter illa aliquid sit interiectu . inter haec nihil. si quid interiectum sit generibus, etiam formis es: Osi formis, etiam generibres vicissim. Quod in virtute O xitio,iustitia ct iniustitia perspici licet:quorum trisq; aliquid interiectum est. Sed hic datur exceptio, quod inter valetudinem ct morbum nihil medium est, inter malum o bonum aliquid e . Tum videndum est, an inter species O genera aliq'id interiectum sit, nec

eodem modo, sed ita ut inter alia per negationem medium nuncupetur, inter alia res aliqua subiecta: siquidem eodem modo utriusque probabile es data else. Id quod videre licet in virtute oe in vitio, in tu titia O iniuilitia, quibus quod interiectum est negationecppellatur. Porro quando non erit generi contrarium, non solum illud videndum est, an contrarium in eodem aenere reperiatur, sed etiam illud quod medium est; quandoquidem in quo extrema, etiam meditim cosioca tur , quod in candore O nigrore contingit am Oeorum colorum omnium qui medijsunt O interienti, color gentra est. Hic tamen datur exceptio. Parum enim ct nimium cum in eos genere reperiantur munienim in maliso tamen mediocritas quae in iis interiecta est, non in malis est, sed in bonis. Illud etiam, angeni alicui, pecies nulli sit contraria. am si genus alicui cotraria est, etiam forma est, veluti virtus O vitium, iustitia ct iniustitia. Quod idc in caeteris omnibηs pe Pici licet. Excoptio in valetudine O morbo: valetudo

enim ν; uersa, morbo cotraria est, certus aut morbi

cum sit species nolit contrarium est:vt febris, Pt ocreio-ν dolor, sen uti alij. Ac ei quidem qui refellendi

partes

425쪽

, LIBERC Im. 62 partes tuebitur,tot modis haec videnda sunt: quoniam si ea ipsa qus exposuimus minus reperiatur,certe quod datum es ct propositum, non es genus. Ei autem qui. confirmabit, tribus ex locis ad di putandum suppetet copia. Primum ess quod contrarium est peciei, id iueo genere situm sit quod positum est, cum interim contrarium generis nullum reperiatur. Si enim contrariuad aliquid genuis pertineat,profecto propositum etiam ad illud genus pertinebit. Alter locus es, si id quod interiectum est O medium, ad genra propositum referatur ad quod enimgenus media, etiam extrema reseru-tur. Tertio loco,si quid contrarium est generi, an etiam contrarium sit in contrario, videndum est si enim sit,

profecto propositum etiam genus sit in proposito necesse est.

p. IIII.

AT vero O ei qui infirmabit ei qui confirmabit,

j casibus o coniugatis videndum erit, an eodem modo sint consequentia quae proponuntur. ' amys mel in uno, etiam in omnibus intelligetur aut non intelligeturi veluti si iustitias cientia quaedam est, etiam

id quod iusust scienter fiat, O iustus sciens sit necesse est. Quod si nihil rerum sit, ne aliorum quidem esse alia Oidpotest. Ab iis quae similiter interse asse funt

hoc modo: Quod iucundum est,eandem habet rationem au voluptatem quam id quod utile est ad bonum siqui- sim utrunq; utriusque efficiens est: ita sit, vis voluptas sit in bonis, etia id quod lucis tu est,sit,in iis quaeq;xtilia sunt.Peroicuu est pnim boni esse efficiens,quam do quidem voluptas est in bonis. Hoc etiam modo locus inb origine oe ortu interiisque ducitur: νt si aedificare, sit agere: aedifica se etiam erit egisse : O si discere est recordari, certὸ didicisse recordatum esse erit, O

si dissolMi , interire est , prosccto O dissolutum esse D d iiij

426쪽

interiisse erit, dissolutio,interitu s. Eadem est ratia eorum quae vim habent ad gignendum O interime dum. Itemque facultatum uum, omninoque inquavis similitudine, O is qui refellet, O qui confirmabit, eodem modo perspicere debet, quomodo in loca ab ortu interitu exposuimus. Si enim id quod vim habet ad interimendum, id est quod rivm babet ad dis mendum etiam interire erit dirimi: O si quod gignendi mim habet,id sit quod habet ad gignendum pertineat ad vim efficiendi,certὸ O gigni ide quod enici erit, Oortua idem quod effectio:quod de potentia ct Uu eodemodo iudicandum est. P amsi potentia affectiosiit, Otiam posse, mi erit: si alicuius rei usus O functio actio sit profecto Ofungi idem quod agere: Ofunm esse,idem quod egisse valebit. Quodsi priuatio erit id quod Jeciei contrarium es,dupliciter licebit refellere. Primo quid si in genere quod propositum est,id contrarium reperiatur. Aut enim in nulio omnino gene eeod m,aut certὰ non in extremo priuatio est: veluti si

=ectus in extremo genere sensu insit, certdsensus carito esse non potest.Deindes O generi Ospeciei co et ria sit priuatio, neque sit contrarium in contrario,

ne id quidem enus quod propositum est, in proposito

intelligetur..atque is quidem qui refellit, argumenta sumet,quemadmodum exposui:qui autem confirmabit, Ῥnum tantummodo depromet,boc modo:Si contrarium in contrario, etiam propositum genua in proposito reperiatur nec be est: νι si caecito quaedam sensus vacuitas sit:etiam a petitu sensu sit necesse est. aientibus autem oe negantibus,commutato ordine quemadmodum in accidentibus expositum est, argumenta

ducenda sunt,hoc modo: Si quod iucundum est, bonum e si quod est non bonum,id non iucundum e fis enim non ita si erit aliquid iucundum,quod non es bonum. A

427쪽

ri autem non potest, ut si bonum genus sit,eiuue quod iucundum esset aliquid non bonum iucundum resertim cum in quibus genua non dicitur,ne νlla quidem Jecies in iis dici queat. Hoc quidem modo ei qui conmmabit ducendum argumentum es: Si quod non bonum est, id non iucundum est, quod iucundum est,in ιonis est: ita genua est bonum eius quod iucundum est. Luod si in iis sit species,quae cum aliquo conferuntur, an tiam genus in iis sit videndum est. Si enim species in

eorum habeatur numero,quae cum aliquo conferuntur,

etiam genus habeatur necesse est: quod in duplo OmAltiplo cernere licet, quorum utrunque in iis est quae cum aliquo co eruntur. At vero non si genus ad ea pertineat,speciem etiam pertinere necesse est. 2 ammentia in iis est grammatica non item. An ne id quiadem quod supra diximus,verum videri potest: na cum Dirtus in bonis sit O in rebus honesis , virtusque in iis quae cum aliquo conferuntur, sed in qualibus.

Traeterea videndum es, an species non ad idem re'

feraturi per Ie, est generis ratione, ut si duplum simpli dicitur duplum,etiam quod multiplum est, ad I

plum referri debet in minu ,certe multiplum essege'nus dupli nullo modo potest. Itemque illud,an minimὸ ad id e referatur oe genetris omniugener usuperioru rationes enim duplum sit simpli multiplum, erit etiam

duplum exuperans simplum omnivoque omnium generum quae supra sunt ratione ad simplum referetur. Sed hic exceptioni locus est propterea quod non necessest, ipsam per D generis nomine cum eadem re con ferri. V am cumscieutia ad rem quae scientia compr henditur referatur e tamen habitus sectio non ad

rem quae submentiam cadit, sed ad animum pertinet ac refertur. Illud etiam an genus oe species isdem

428쪽

casibus explicentur. Ni an alicui tribuatur, an vero Glicuius sit, aut alione modo dicatur. Eadem enim est ratio speciei generis. Id quodsit in duplo, iisque omnibus quae supra sunt. Alicuiuis enim rei o duplum multiplum, plum multiplumque dicitur,quod eodem modo de scientia iudicandum est. Alicuiuis enim scie ria, ct ipsa scientia, genera, ut assectio, ut habitus

esse dicuntur.Occurritur tamen, interdum non ita rem habere propterea quod disseres contrarium alicui in dandi casu dicitur, cum interim diuersum, quod illorum genus est,no alicui diuersum,sed ab aliquo dicitur. Diuersum enim quid ab aliquo nominatur. R Jrsum illud videndum est an ea quae cum aliquo conferuntur,cu Ef-dem casibus dicantur,minimὸ reciprocentur eodem modo,ut fit in duplo ct multiplo, quorum utrunque alia cuius oe ipsum, cum vicissim reciprocatur dicitur.' am ct ymplum subduplum alicuius rei simplum submultiplum appellatur, quod idem inscientia Oopinione contingit,quae alicuiua esse dicuntur,eodemq; modo reciprocantur. 2 cam ct opinabile opinione opsenabile, scibilescientia scibile dicitur ex quo fit, visi

in aliquo non vicisim eodem modo re pondeat alterum alteri,non sit futurum genus. Illud etiam viaecdum est, an in hoc ipso genere quod tractamus genus o species paribus camus explicentur,quoniam modo similibus, sed etiam totidem casibus utrunque dici debet,quod sit in dono largitione. Nam σ donum alicuius δε- num,o alicui dono datum e se dicitur: largitio alicuius largitio ct alicui facta largitio dicitur: quorum largitio genus doni est.Est enim donM,largitio quae res di non debet. Quanquam nonnulla sol in boc genere, quae paribus c ibus non esserantur. Duplum enim tantum alicuius duplum est, quod autem exuperat Omaius est, ct aliqua re exuperat oe aliquid exuperat.

cuicquid

429쪽

IIBER PIII. qa7Quicquid enim praestat, id excellentia aliqua psaestat alicui rei prolat. Ita non sunt genera dupli qus pro positasunt: quandoquidem paribus casibus ea . sp

ciis non exprimuntur,aut certὸ non omnino verum est,

speciem O genu paribus casibres efferri. Atque etiaillud videndum est, ut contrari, contrarium genwssit, γt dupli multiplum, O mpli submultiplum, contra rium enim contrario genus esse debet. Quod si quis scietiam ponat esse sensum,id etiam quod sub scientiam cadit sub sensum cadere oportebit: non ita est: neque enim omne quod scientia compreheditur,mouet fensum: cum Iraesertim quaedam eorum quae intelligentia oe ratione continentur,subiecta sint scientiae: ita non est genus e

ius quod scientia comprehenditur, id quod sub fensum cadit:quodsi ita non est,nesensua quidem scientiae genus est. ureoniam autem eorum quae cum aliquo con

, feruntur, partim necesse est, in iis sita esse quibuscum conferuntur,ut assectio,νt habitis,ut apta compositio membrorum, quae in nullo alio possunt inesse quam iuiis ad quae referuntur: partim non est necesse in iis sita esse ad quae pertinent,potest tamen, νt ita sit, euenire. ut se animuου est,qui scientia contineatur: nihil prohibet animum sui continere Ii ientiam, O tamen non est necessita cum praesertim fieri pini ut haec ipsa in alio sita sit:partim non possunt in iis inesse omnino ad qus r feruntur , ut contrarium in contrario esse non potest, neque scientia in eo quod subiectum est scietis, nisi cum animio aut homo ea sunt quae sub scientiam cadunt: illud videndu est, an aliquis ad aliquod geni, eiusmodi quippiam retulerit quod non est elua generis: ut siquis memoriam retentionem scientiae dixerit.Omnis enim retentio in eo sita est quod retinet. Ita fit ut scientiae retentio inscientia sita sit, memoria igitur inscie tia sita eritiquandoquidem scientiae retentio es, quod

430쪽

feri non potest. Omnis enim memoria in animosita est. Hic autem locus ad accidens referri potes: nil il enim interest virum memoriae gonuue retentionem dicamus 'an ei hoc accidisse: quoniam se quouis modo, memoria , retentio sit scientiae, eadem haec ratio hic conueniet.

Cap. V.

I Llud etiam intestu endum est ,s quis habitum ada

ctum retulerit, aut actum ad habitum, eoru neutruesse genus, is quis sensum, motum corporis dixerit; est enim sens s habitus, motu autem actus. Ouod idem fiet,si memoriam habitum retinende existimat iunis V pellauerit, nulla enim memoria habitus est , sed potius acto.Errant etiam ij qui habitum statuunt esse facultatem qres consequens es ex habitu, Pt clementiam irae continentiam, Ofortitudinem atque iustitiam, mei ualuorsque continentiam Porm fortis clemίn Aue v acuus a perturbatione dicitur: continens is q ui est i perturbatione ,neque ab ea vincitur. Ac potestata quiadem ex utroque, talis fortasse consequitur, ut cum sit in perturbatione, non ab ea vincatur, sed eam vincat, sed tamen fortem aut clemente esse, non est hoc se modo continere ed κibit omnino ab iis perturbationibus etiatari.Interdit etiam quod ex re'quoquo modo nsequerest,id progenere dicunt:νt dolorem,seae genus, ct fidei

opinionem,νtrunque enim eorum cum ex formis pro positis quodammodo consequatur,neutru tameu innumerum genem venit,qui enim irascitur, dolet ille quia

demsed ita ut dolorem auὸ esse quam iram intelliga mo quandoquidem nou ira doloris, sed dolor irae causa est:ex quo escitur, ut ira non sit dolor omnino. Ex quibus etiam intelligi potes, fidem non esse θeciem opinionis. eri enim potest, ut as etiam qui non De babeat, eande habeat opinionem, quod sieri non po se , quidem fides esset opinionis species. 'bu enim peri potest a tidem