장음표시 사용
41쪽
ea qua aduentitia continon veluti homo vel omniano animal, fatuae causa sit. Illud etiam intelligendum est, rerum aduentitiarum ali, aliis, viciniores esse causas ct remotiores: ut si albus musicu statuam fecisse dicatur. Sed praeter eas omnes, quae Osua vi, O aliena causae sunt: aliae quia psint facere: aliae . quia efficiant, in causis habenturivi architectus causa ad candae domus,aut is qui re ipsa aedificat,archia tectus.Idem etia,quod expositu est in causis, potes in
sectis locis habere, veluti causa est quippiam huius
saluae,aut statuae,aut etia imaginis omnino: huius, aeris aut aeris aut planὸ matrem Duod etiam in rebus aduentitiis contingit. PVterea coniuncta interdit, O c ct illa dicetur,ut non Polycletua, nec statuariu sed Tobcletus saluarius. Veruntamen se omnes sex quidem sunt numero, dicuntur autem duobuου modis. Aut enim vi res singulae,aut vi genus,vel Ni adaei titia,νel ut genus rei aduerititiae, vel νt eadem coniuncta,vel ut ea qus seorsum di tur:qus omnes causae aut re ipsa efficiu aut efficerepo punt. Hoc autem tantum diserunt,quod ee que re ipsa e dictat, O sunt res singulae,earumqMe esse eam inter se coniunctio nem habent, ut una ct sint in rerum natura, ct to lantur,ut hic qui curationem adhibet, ct hic qui curatur. itemq; hic qui aedificat, hoc quod aedificatur. At vero eae Ps efficere possunt, nsemper. eq; nim ut domus Oarchitectus intereunt. Sed extrema cuiusq; rei causa semper exquirenda est, quemai modum a s in rebus solet:veluti homo aedificat, quia architectus est archite V autem ex architectura diacitur , que quidem causa prior est: eodemque modo omnibus in rebus faciendum M. TVterea ct genera ne um causi sunt, O rerum singularum res singulae : victatuarius statuae, σ huius status hic statu
42쪽
et tu . Q calvi que emere postiunt, rim qus fieri possunt: autem qus re ipsa efficiunt,eoru qussiunt cauo habe hsunt. Satis quidem a nobis expositasunt
caruorum genera, ct earum modi.
UOrtunae autem es casus etiam in causis esse dicuntur , multaque O csse Ofieri fortuito O casu.
Quem ergo in bis causis locum fortuna O casus siti neant, O virum idem sint fortuna ct casas, anne a
ἐiud, o omnino quid fortuna sit, quid casus, vide um t. connulli enim sit,necne sit, sitant.negant enim
quicquam fortuito fert,conte iduntq; certam causam esse eoru omuiu qus foria, temeia, aut casu eri dica--- , veluti causam cur aliquis foria in forum ven rit , iuuenerit quem vellet: non ta en putauisset, aiunt esse voluntatem veniendi νt emeret. I mque iu teris, qus fortuito euenire dicuntur,causam semper aiunt quandam, non fortunam, posse inueniri. Nam
fortuna si aliquid sit, assurdum sa/ὰ videri potest,
quaeretque non immerita aliquis,quid ita nemo vel ram sapientum cum ortus O interitu rei m causas exponere quicqua de fortuna explicauerit. ne illi quidem quicquam fortuito euenire existimauerunt. Quanqua hoc etiam mim est. Multa enim Ofiunt, sunt fores,tem casu, quom cum miniis ignor rent unumquodq; ad causam aliqua eorum qus fiunt referri posse,quemadmota vetus ratis,quae fortunam tollit Ocet: tamen eoru partim fortuita eueniresa; tim non fortuito omnes asserunt. Itaque fortuns quadam ex parte eis facienda fuit mentio. c vero it rum quicqua,concordia dico,aut discordia,aut ignem, vel mentem, vel aliquid eiusdem generis, fortuna esse putat erunt. cxare absurdum est, eos siue nullam ese eris mauerunt, e eseputauerunt, nusiam eiκSc inf
43쪽
fecisse mentione , praesertim cum ea interdum ut renatur, veluti Empedocles non semper ait sursum a ra dimpari, sed ut res tulerit. Ibit enim, cum de ortu mundi loquitur, Saepe alias aliter,sed tum sic Duὸ cucurrit.. Tlurimάsq; animantium partes fortuito, casu tr dit fieri. Sut autem quidam, qui etiam huius coeli eorumq; omnium quae in mundo fiant,causam ct fortunae, O temeritati Dribuat. Casu enim conue sol ne mo- τumq; feri, quae hunc νniuersitatis ordine distinxerit, O constituerit. Et certὸ hoc admiratione dignum vi, quod animantia ct ea quae terra ex se edat, nec fomet vito,nec casu feri, aut esse cresent,sed vel natura,vel mentem, aut aliquid aliud eiusdem generis eoru causam esse ponunt, quoniam non quod casus tulerit, nec quiduis ex semine gignitur,sed ex hoc tuli,olea, hoc homo eoru Nero causam, quae maximὰ diuina sunt omnium, quae se oculis nostris ostendunt, fortunae casui ascribunt ceorumq; causam nullam ese tale: qua lis sit animalium, eoru quae ἡ terra oriantur. tqui
si ita es, hoc ipsum consideratione dignum est, de eoq; non alienu erit aliquid dicere. Nam praeterqua quod alioqui absurda est baec eoru sententia, hoc etiam a surdius est, eoru hanc esse orationem, qui nihil in coelo casu fieri cernat, in iis vero quae non fortuito fiunt, multa fortuito euenire. Atqui contra fieri decebat. Sut etia, quibus fortuna illa quide causa esse videtur, sed obscura humana menti, quod in ea diuinitas sit quaedam suapropter quid sit viri que, O sintne idem, an aliud casu s O fortuna, O queadmodum ad ea causo qua expositae sunt,referatur,videndii eri.
Ac prim im qμiae,quoniam aliasemper eode m do fieri cernimus, alia plerunque, peupicua enneutrius
44쪽
neutrius horum causam ad fortunam referri, que id quod fortuito euenit, in iis esse quae necessario ac semper, aut in iis quae plerunque fiant: sed quonitam alia etiam praeter haec ful,quae omnes fores,temerὶ c fu fieri concedunt: profecto aliquid si fortuna oec ova necesse est. 2 am ct quae sunt eius generis, formiuito euenire, O quae fortuito fiunt, ea in hocgendire esse scimuσ.Eorum autem quae fiunt, partim alio ref
runtur,partim non referuntur. Llia vero arimi iudiacis ν0luntate,alia no animi judicio O cosilio tiquorum utrumque in iis est,quae ad finem alique per tinent.Ita perspicuum est,in iis etiam qus nec neces rio,ne plerunque fiant,quaedam repeririposse qua re ferantur ad sinem. Alio autem referuntur ea omnia O quae ratione fiunt, O quae natura: quae eadem cum aliena aduentitiaq; vi futfortuito se euenire dicimus. Vt enim res alia per se vique sua constat,alia aduentitia alienaque vi, sic causa etiam duplex esse potes. veluti domus per se causa est architectus: nouper se, sed per alia aliquis qui albus est musi c. c ea quidem causa quae per se viquesua efficit,cemia GI: quae aut ali a vi, corta. Infinita enim in unum caderepo punt. Quemadmodum ergo dictu est, cum hoc in iis quae ad aliquem finem pertinent,coriti git,tum foria temeta castu euenire dicitur. Eorum autem quae sit distinctio, post plicandu erit. u hoc tantum intelligatur, utrumque in iis esse, quae admnem aliquem pertineant:νeluti sui piam argenti a cipiundi causa venisset creditam p uniam accepi Pruss ei exploratum D se ed non ea de causa venit, se accidit ut veriret O hoc faceret, ut argentum acci peret. Idque fecit, non quod saepe eo proficisceretur, nec quod necessario. Ea autem sinis acceptio, non in
iis causis quae in eos sunt, sed in iis quae sub consi-
45쪽
lium cadunt, ct praeter spem ac cogitationem n stram eueniunt: tumque fortuito is venisse dicitur. 9uodsi hocsibi ad agendum proposuisset, eoque conmyliumpropositumque retulisset, semper aut plerumque veniems solitus esset accipere, profecto hoc ei fores accidisse minimὸ diceretur. Perspicuum est igiatur, fortunam in iis causis es e quae aliena aduentiti que vi efficiant,eamque in iis rebuw dominari O ve fari quae ab animi iudicio oe voluntate proficiscatur,
alioque referantur. Itaque ratio O fortuna in iisdem Nevsantur rebus: neque enim propositum aut consiliusne ratione esse ullo modo potest. Causae ergo incerta
sint necesse ent: a quibus id quod fortuito euenit,proficiscitur:hinc fortuna incertae rei esse, obscura b mini, ct latens videtur. Estque quatenus nihil forur πὸ ct casu euenire videatur. Haec enim omnia r
m dicuntur, propterea quod consentanea sunt. Est enim quatenus aliquid fortuito eueniat, quoniam aliena vi euenit cenquefortuna in iis causis quae ali avi es ciant, per se autem suaque vi, rei nullis est
cari D. Vt d0mus architectus quidem author est,aliena autem νi ct casu etiam tibicen. Infinitaeque sunt innumerabiles causae atque rationes, quibus adductu quispiam aliquo veniat accipiatque pecuniam,etiamsi non ea de causa ν erit. am eo consilio,vi quendam
Ῥideret, ut persequeretur, ut ludos lectaret, ut fugeret. Illud. etiam rem dicitur, fortunam esse quis dam, quod a ratione aduersum alienumque sit, quippectivi ratio vel in iis quae semper funt O eueniunt, νel in iis quae plerunque,cematur fortuna aute in iis quae
praeterea eueniunt. Quocirca quoniam incerta sunt
causa eiusmodi, fortuna quoque incerta ct infinita est In quibusdam tamen ambigi potest, num fortunae quaeris absqtie νllo discrimine causae eseposiint , ut
46쪽
LIBER II. s ualetudinis aut spiritus, aut ae ius, potius quam chpillorum motio. Sunt enim causs quae aliena xi effisiciunt,aliae aliis viciniores. Prospera autem fortuna dicitur, clim aliquid boni euenit: aduersa chm aliquid mali,ἐυτυχία δυς υχία cilm in bis ipsis praenantia quaeda magnitudo incidit. Itaque cum parum a en,quin insignem aliquam calamitatem, autproo ritatem quis accipiat tum eum fortunatum aut mis rum esse dicimus, propterea quod ita censet ratio Oanim , visi res adesset. Quod enim parum aberi, de eo ita sentimus, ut si non abesset. Praeter fecunda fortuna infirma est O inconstans . nec iniuria. Infor tuna enim inconstantia dominatur, quippe cum nec semper esse,nec plerisque euenire positi quicquam e r ,quae fortuna fiant.
Est igitur utrumque xt dixi in iis causis quae ex
accidente nuncupantur,ct fortuna ct casus,amque in iis quae nec omnino, nec plerunque euenirepo ssunt, in iis etia- quae ad aliquem finem pertinot. Hoc autem disserunt, quod casus latius patet. Quod enim
fortuit id etiam casu euenis,hoc autem no omne fortuna. ' amfortuna ct quod fortuito fit cadunt iuea Omuia,in quae prosperitas, atque actio. Itaque tu iis quae Menda sunt,fortuna versetur necesse est. Idque hinc sciri potest, quod aut idem secunda fortuna quod felicitas videtur esse aut ei finitima. st quifaelicito quaeda est actio,ci praeclara O beata actio sit. Quo
circa ea omnia let quae actio cadere no potest,ne ea quid facere po sunt,quae ortuna eueniunt: ob eamque causam nulla res inanimata,nulla bestia,nullusq; puer quicquam facit eorum quae fortuna eueniunt, quod iudicio careaut: nec aduersa. aut pro pei a fortuna
in ca cadunt , nisi quadam similitudine, quema
47쪽
modum Protharchus ait, fortunatos beatosque esse lapides quibus arae extruerentur, propterea quod cubonos tribueretur, quum alii eiusdem generis concurucarentur.Pati autem fortuito ea etiam quae modo e
posita funi, dicuntur quodam modo, quum is qui aliquid operis in eis ponit, fortuitu facit, aliter non
po sunt. At casus in multa animantia , O in multa eorum qua sunt inanima conuenit. Veluti quum casu Nenisse dicimus, quoniam incolumis oesaluus venerit, cum non eo consilio venerit, ut seruaretur e ct tripoda casu cecidissse. Ita eriim st tit ut sedeat , sed tamen non sedendi causa cecidit. Quareperspicuum eni, in iis quorum euentus mnino ad aliquem sine pertinet,cum non meritus causa fiunt, eorum extra rem ipsam eri causa, tum nos ea α ο ταυτοματου,id es casu feri solitos dicere. tuna autem ea euenire,quae in deliberationem caden
tia , casu eueniunt iis qus iudicio praedita sunt. ἱμod hinc sciri potest,quia aliquid μά-,id est, frustra,d citur fert,cum id quod alterius causa fieri soletino i lius sit gratia. ut si ambulatio purgationis gratia in stituta suscepta es,nec ambulati Uuuenit, fruti susceptam dicimus, eάmquesuperuacaneam, quod id domumfrustra sit, quod alterius causa fieri solet, nec illud perficit, cuires causa paratum erat. 'cam si quisses ustra laui se dica quodsol non defecerit,ridiculus
sit necesse est neque enim ea de causa illud insiluerat. Ita deniq; αυτομοι 'ον ex vocabulo dicitur, cum ipsum ματην id frustra, euenit. Decidit enim lapis non incid di in quempiam gratia,ex quo fit, vi frustra lapis c ciderit quoniam aliquo iaciente que feriendi causa cadere potia. Maximὸ autem id quod fortuna euenit, ab iis quae natura eueniunt, seiungitur. Cum enim alia quid contra naturam exivit, tum non fortu a id, sed
48쪽
ca tu potius euenisse dicimus. Hi autem O hoc ab i lo diuersum. huius enim aduentitia ct exterea, illius insita est causi. At qκid casus sit, quid fortuna, quid
inter se disserunt,dictum e l. Vtrumque autem eorum ad id causae genu ,νnde motus principia dicitur, pertinet. ut enim eorum aliqua quae natura,aut eorum quae ratione fiunt, causae sunt semper. Sed eorum incertus infinitusque est numerus. Quoniam autem da sus O fortuna, causi sunt eorum,quae vel a mente,vela natura proficiscantur,idque tum demum,cum adu
titia aliquid borum ipsorum causa',nihil autem a uetitium trius ij; e i quae per se sunt, pro sim ne ad uentitia quidem causa prior ea si antiquior, quae per se xiquesua e dicit. Ex quo escitur, casum,
fortunam posteriora esse mete atq; natura. Ita γt c sus caeli causa quam maximi ponatur, tamen O mnis O natura tu es ciendis ossim aliis permultis , tum hac rerum νniuersitate, priores partes habeant ne cesse est.
I Llud autem perspicuum est, ct causas esse, O tot I earum genera esse,quot dicimus. Totidem enim qu'sio qua quaeritur cur quicque sit,complectitur. Aut enim ad definitionem quaestio cur quicquest,pertinet quod νltimum est in iis quae immobilia sunt,mi in m tbematicis,in quibus ad rem eius quod aptὸ componitur, vel ad alicuius alius definitionem, ad extre mum reuocatur: aut ad id quodprimu mouit.νt, cur
bellumgesserunt e quia templum diripuerunt O θ
liaueripit: aut ad aliquem sinem , Neluti Ni rerum potianetur : aut denique ad materiam in js quae fiunt Perspicuum est igitur, has esse causo, tot num ro. ureoniam autem quatuor sunt causarum Icnera, ps secorum in omnibus scientia ita Ῥersari debet :
49쪽
ut cum omnes hasce ad quaestionem cur res sit, redii derit,accommodaia ad hanc de naturastientia re diderit, ut materiam, νtformam, vi ef cientem, ut finem. Sed plerunque tria gsnera in unum cadunt. 2 mi forma atque is νnum sunt, id νnde motus principium ducitur,eadem specie,qua haec,co tinetur. Homo enim hominem gignit, o omnino ea
mnia quae mouentur dum mouent. Quae autem λιο monentur,non iam physicae disciplinae sunt. Ῥque enim
ea in se motum habentia, aut motus principium, mouent, sed ab omni motu libera sunt. Itaque tres sunt huius insit uti partes,quarum una in eo quod no movetur, altera in eo quod mouetur quidem ,sed non in terit, tertia in iis quae intereunt, cernitur. Ita sit a tquaIlio qua cur quicquest quaeritur, O ad materia,Cr ad formam, oe causam efficientem reuocando e plicetur. De ortu enim hoc modo maximὰ causas exquirunt, vi quaerant quid quanque remsequatur, O
quid primu fecerit, aut quid passum sit O acceperit. eodemq; modo semper id quod deinceps sequitur. Duo
autem genera sunt principiorum quae naturaliter m uent,quorum alterum naturale non At, quoniam motus principium in feno habet. quo in genere est,se quid
mouet, nec mouetur, quemadmodum id quod omnino motus expers in, ct quod sprimum omniis. Itemq:
forma,quia finis es. Quocirca quonia natura ad finem aliquem refertur, eaq; p sico cognoscenda est, nullsi genua causae est quod asse i non possit, cum quaeritur cur quicq;fat: veluti quia ex hoc illud necessario sit, ct ex hoc illud vel sempo ,vel pleruque, si aliquid 'futurum, 't ex propositionibus conclusio. Ite quia hoc ipsum est in quo natura sentiaque rei cernitur: O quia hoc modo melius sit,uo omnino ed ad id quod
50쪽
Icertium in autem primum, quod tura in iis cai is si,qua adfinem aliquem pertineant eis de quae iii rebus naturalibus necessitatis sit ratio. Ad hanc enim necessitatis causam omnia omnes reuocanto refer ut, propterea quod cum calida O frigida tolia se soleant, νnumquodque eiusdem generis,haec O nece lario sunt,atque eueniunt suapte natura. E enim ut aliam causam asserant, ut hic discordiam O
concordiam ille mentem, tamen cum attigerint,val
resinat Sed existit quaestio, quid naturam non alicuius gratia facere prohibeat, nec quod melius sit. sed que- admodum Iuppiter plui no vi fruges augeat,sed necessaria Nam ct quod usum elatum est, 'lefiat, quod frigefacitum in equam mutatu es, de Dedat ne cesse est,quod cum factum est,tum deniq; fruges crescere solent Eod inque modo si in area alicuius frum tu corrupta est. no ea de causa pluit, νt corruperetur, sed ita res tulit.Quid ergo impedimeto est, quo misus eandem vim partes in natura babeat'veluti detes ita nascantur, vi priores acuti sint, O apti ad diuidenta cibum: genuini autem lati, O ad commanducantam Ῥtiles. non enim ea de causa ortos esse , sed ita contigisse eadem es etia ratio aliarum partium, in quibus inesse causa videtur cuius gratia aliquid fiat. Aloe in quibus omnes ita concurremunt, ut se alicuius rei causa feren ea casu apte composita seruata sunt Q sautem ita non sunt,corrupra sunt O corrumpuntur, qualia sunt qua Empedocles vocat αυγενη ανδρο ξωρα. cc ratio quidem, qua aliquis ductus dubitaueri: talis es, o si qua alia generis eiusdem Haec autem ita esse no possunt. Ea enim omniq; qua natura consant, aut semper,aut pleraque ita eveniat ea aut e quaeso tuna oe casu,no item. necfortuito,nec casu si pe