장음표시 사용
51쪽
eme pluere videtur, ed Gol est sub coeones aestus cum sol est sub cane , si si id De me eueniat. Quod si
omnia vel temetia ct casu, vel aliqua de causa fiunt, haec autem nec temetia, nec casu fieri psint i profecto ad aliquem nem referantur necesse in. t quae natura sunt,talia pro sim sunt, i etiam ij qui sec asserat,
fateatur. Valet ergo id cuius gratia aliquid sit, in iis omnibus, quorum origo statuN a natura proficisciatur.Praeterea in quibua aliquis finis est,eius causa, prima, quae deincepssequatur uni. Vt ergo qui quid si ita natura ferisolet, O quemadmodum n
tura cuiusquefert,sic nisi quid obstet, sicitur. Et
citur autem alicuius gratia, eius ergo causa naturae
suae impulsu agitur. Velatisi domus in iis esset, quae a
natura e merentur, ita feret, ut nunc arte construi tur. uuod si ea quae natura facit, non solum natura, sed etia- arte conficerentur, eodem mosi ferent, quo eorum natura praescriberet.Ita alterum alterius gratia e dicitur. Ominoque ars alia absoluit,quae natura perficere non poten, alia imitatur. Si ergo ea quae ab arte proficiscuntur, alicuius fiunt gratia O alio re feruntur : certe ea etiam quae natura e Nit. Eandem eium rationem inter se habent, priora ct poneriora, tam in iis quae arte,quam in iis quae natura conficiun tur. Hoc autem in bestiis maxime animaduerti licet, quae nec arte, nec inuenigatione, nec deliberatione adhibita quicquam aciunt. Itaque quaerunt nonnu ' li, utrum mente ct intelligentia, an aliquo alio ara nes formi , aliaque eiusdem generis operentur.
qui ita sensim pedetentimque progredietur, ei in iis etiam quae terra ex se fundit, ea quae utilitatem asse runt , alicuius rei causa fieri videbuntur, ut folia fructus tegendi gratia. Ita se birundo sus duce na
tura, alicuius rei causa nidum conni ruit, ct aranea telam
52쪽
telam, quasi rete. ea quae gignuntur ἡ terra, i lia esserunt,fructus gratia, ct radices agunt non sum sum versuis ita deorsum alimenti sutaque causasse ibicuum est in iis quae natura θ' eueniunt, constat,
hac causam reperiri. Quoni clue duplex est natura, Nna νt materia,altera vlforma, quae eadem finis est, O ad finem caetera referuntur,haec sit causa ea, cuius causa aliquid fit,necesse est. Error aute in iis etia quae arte cosiciuntur,existit. Nam ct grammaticus no v
mscripsit, O medici s no rem potione dedit. Ita fit, mi in iis etia quae natura ducent,versetur. .Qu)dsi in arte quaeda sunt,iu quibus recta fatieri ratio admne spectat , O in iis in qui ι peccatur ad aliquem mnem, illa quide nititur,sed ab eo aberrat,profecto in iis ctia quae a natara proficiscutur, ide νaleat necesse in monstrumq; erratio est naturae ab eo ne quem sibi iu edo proposuerat. Et in primis igitur molitionibus bouigena, sei ad aliquῖ finem peruemre non poterant, corrupto aliquo principio, vi muc semine olebat ex stere. Praeterea semen primo exsat, vecesse est, non statim animaliarct totu id quod congruum erat,principio ουλοφυὲς pellatum semen fuit. In iis etiam quae oriuntur ὸ terra,id cuius causa sit reperitur, quainqua minus cinctum est. Vtrum igitar, in iis etiam quae terra ex fefundit, vi ουγενῆ φροπρορα, c*ενῆ ελαιο ρωροι oriebantur, n&ne' Hoc enim absurduesiet. Atqui oportebat, se modo in animatibus etiam existebant.Praeterea in seminibus hanc tem re nasce di rationb iste enire oportet. Omnino aut qus hscconcedit, tollit quae natura facit, O naturam. Natura enim ea facit, quae a quodam principio insito continenter agitat ad finem aliquem perueniunt. . quoque autem non idem cuis propositus est, nec t
meia quiuis,quanquam ad eundem Pectant, nisi qui
53쪽
3O ARIST. DE obnet.. νοὸ id cui ' causa sit , O quod eius causa efficitur fortuna eaeuire posunt: ν eluti hospite Io, id men se dicimu reumq;.cum ablutuis esset,abiisse, cumpe rinde asi ea de caβ' revisset, fecit, etsi non ea de
causa Menerit.atque id i quadam aduentitia Fortuna enim, qaemadmodκm etiamsupra dictum est in iis causis est, quae a hiis: itiae fortuitaeque dicuntur. Sed cum hoc ipsum semper. aut plerumque euenit , n9 c se nec fortuito e citur. In iis autem quae naturas cit costantia est,nisi quid impediat.Illud etiam absumd m es, no existimare alicuius causa quicquam fieri, nisi id quod motum asere, consulto mouere viderint. Atqui ars etiam sis inultat. Etenim si in ligno ars adimandaru/o uirum inesset,eodem modo quo natu ra faceret. Si ergo in arte id cuius gratia sit,νale ν
let etiam in natura. Quod tum maximὸ pe pici potest, 'cum quispiam ipse sebi iurationem adhibet. Ei enim natura essimilis. x illud quidem perspicuum est, Onaturam esse causam, innumero causarum,qus ali cui gratia efficiuntor eponi.
J Ecesitas autem virum ex adiunctione insit, aut etiam omnino O absolutὸ,quasio est. Nunc enim nec sitatem in ortu inesse extimant, νt siquis domum necessario est . iam putaret: propterea quod grauia deorsum euia insublime natura duce feratur. Itaque lapides O fundamenta infimas partes: terra. autem superiores propter leuitate occupare: summum autem; locum ligna maxime obtinere, quod in eis ma ima sit leaitas. Quanquam autem no sine his domus extitit rosi tamen eorum causa, nisi νt propter mat
ria sed ubi di quaeda conseruandiq; gratia. Itemq; in alitis omnibus, quibus sinis aliquis propositus est, non fumi il a qui de sene his quae necessariam naturam h
54쪽
bet,no tone eoru causabaecsant, vis ut materia, sed alicui gratia. os qusratur,cur serra sit talis reo debitur,ut hoc sit, huius gratia:cu tamen is ipsie rare no posit nisi sit ex ferro. Si igitur ex ferro ne cesse est, i serra sit, /stei' extet .Es igitur necessiitas ex adluctione, n5 νt finis, qHInx cu D materia sit necessitas idane culi gratia aliquid',informar matur cecsitatis aute νis O ratio, in m thematicis, O . in rebus quae naturae praescripto ac legem radia fetia cernitur. onia enim rem hoc est,tri. guta duos rectos,qui pares G tineat necesse est. nos hoc sit,idcirco illud esse necesse in , sed hocsublato, etiam id quod rectum est,tollitur. At νοὐ in iis quae alicuit gratiam cot misi ei Vt erit nicquod an tecedis etia est aut erit Si hoc nos, i illiesublatacdclusi)n principium tollitur oc etia sinis, O id cuius gratia ii qui piam, Pitu . Est enim sinis id νη leprincipium no agendi sed cultandi, ducitur: illa aute principia sunt cogitandi, quippe uin nullae sint actiones. - 'i futura s,haec eri,aut fune tere,aut esset necessu en, quis nominem feriam iapsam,quae eo referanturiri lateres lapi es, si in mise aedificanda est Et quanquam uis propter haec uid haec usi ut ad materiam non refertur, re ut ei rei η: nusia sinit mnino, ne domuου ui de m aut serra erunt: ista nisi lapides ,haec ni ferrum fi perit. quis pq cum ne illic idem principia ni nisi trihu- - duobus rectis parsit a iura cuum effigi λ in iisqn natur fiant , mi materiam dici necepit rem, lasemateria mutioncs, . miraque quidem ca inphysico. exponenda est,sed ea multo magis, ad quam H veri
55쪽
3 ARIST. DE PL. TV quemadmodum enim in iis quae artis sunt, quonia hudomus est,haec existant O suppetant,necem est: qu niumque hoc valetudo est, haec Di ct adesse oportet ita etiamsi hoc homo est,haec, ct se haec, ra etiam n cesse est suppetere. In definitione etiam necessitas cemnitur. Cum enim munua ferrae definitum in hoc modo, diuiso talis,haec ipsa non eris,nisi sites huiusmodi h beas, qui non extabunt,nisi sint ferret. Sunt enim etiadesinitionis partes quaedam quae materiae vim O l cum obtinent,in qua ipsa ratio consistit.
VO IAM. natura motus murationis principium est,in utiq; noseri ratio in natura Nersat ur,motus quid sit tenendum in. Eo enim ignorato, naturae etia ignoratio consequatur necesse est. Cum autem de motu explicatum erit,de iis qus deinceps sequuntur,dicendum erit eodem modo.Quoniam autem motus in iis videtur esese,qur cobaerentem naturam habent O continuatam,
id quω infinitum est rimum in iis quae continuat funt,pers icitur i,viij qui cohaerentem naturami finiunt, rationem eius quod es infinitum adhibere soleant, quod natura cohaerens .d sit, quod in isὸ d uidi potes.Praeterea cum sine loco,inani, O tempore motu esse non siit :pe picuum est, O propter haec ipsa quod baec omnium communia snt atque ge
56쪽
radia, de quope eorum esse disserendum. Eorum enim quae propria sunt, poterior ea quae ad commisenia pertine tractatio est Sed primum de motu, ut d -
xi, disseramus. Est igitur aliquid quod reuera est tan Gn, aliud quod esse potest, simulque reipsa est,atque hoc, vel substantia quaeda , vel quantum quippi mel quale ictuque in aliis eius quod est attributu. Diis autem quae cum aliquo conferuntur,partim ex el tione submissione diculur,partim exeoicientia Operpsione, πnoque nomine ex eo quod mouet, ex eo quod mouetur. Quod enim est movens,eius mouens est,quod moueripotest: O quod moueri potest, ab eo potest, quod vim mouendi habet. Motus autem sine rebus extare nullo modo potest. Quod enim mutatur, i semper vel essentiam mutat,vel magnitudinem,Nel qualitatem, vel locum, in quibus quoniam nihil con mune notari potest, ut diximura, quod nec essentia sit, nec quantita , nec in aliqua alia categoria reponatur: t, ut nec motus, nec mutatio in ullo alio praeter ea quae enumerauimus, cum nihilpraetereasit,elsepsit, numquodq; aut eorum duobus modis in omnibus
dicitur, ut haec sentia, in qua aliud eius forma est, aliud priuatio: in qualitate, aliud est album, aliud norum: in quantitate, νnum est id quod perfectum est,alterum quod inchoatum imperfectum. Itemq; in loci mutatione,νnum locus superior, alterum inliserior vel νnum id quod leue es, alterum quodgrave. μocirca tot sunt motus mutationisquegenera quot
QVoniam autem in quoque genere ita haec diui
mus, vi unum iam esse, alteru posse e se dicer mus: eius quod esse potest, a s qua ex parte ea vim balet, momi dicitur, ut actus eius quod commutari
57쪽
potest quia tale sit,commutatio: elua autem qu od a geri potest, elua quod diminui quod superioris con
tramima est neque enim utriusque nomen communecti accretio O decretio, elata vero quod oriri, O eius quod interire potes ortu interituό vocantur:eius quod mutare locum potest, loci mutatio. Hoc autem
motam esse,hinc peroicilicet,qu)d cum id quod aedis
cari potest,qua ex parte ipsum tale e se dicimus, actu est: tum aedificatur, idq; aedificatio est. eodemq; modo curatis, uersio,O saltatio, o ad virilem tatem, ad senectutem progresse.Sed quonia quaedaeadem O p sunt esse, O rei a sunt: quaquam no
mu aut no eade ex parte: ut aliquid vim caloris habet,calidumq; esse B t l,quod reis' a frigidu est , .mu torum iam tu faciendo accipiendo, O quas fer doxicissitudo erit.Omnia enim eam νim habebili, vi co face' e ct pati psint. Itaque id quod naturaliter m tum a ert,motu cieri poterit. Duod enim in eo genere est,id omne mouerimm interim idem pulsu agitetur Itaque nonussis omne quod motum asserti moueri ν detur quod quale sit,ἡx aliis inteli et ur liquid quod mouet nec moueri potest. Eius aute quod esse poten, aritus,no is quidem per que res eii idipsum quod est, sita is qui rei hoc ipso couenit,' mutationem aliquam accipere potest,motus.dicitur. Iliud vero hoc ipso,hoc modo intelligo. es emim ea, vim habet, vitiatuq seposit, sed tamen non aeris acti per quem aes dicitur,motus eri. neque enim eadem ill aeris ratio, O eius quod motu cieri pote i. aliter se eadem esset mnino, ex desinitione profecto aeris qua ex parte s vocatur actus motio esset. At non eadem est, ut d ximus idque in contrariis animaduerti potest. Aliud Hi enim posse valere,aliud aegrotareposse. ' a Vr tare idem quod valere, et.quanquam subiectum,
58쪽
tit quod valet, id quod aenotat, uehumor sit, csanguis,unum o idem est. Quoniam autem non idem eii,quemadmodum nec color, id quod cerni pote uidem fant: illud cote confectum HI: motum esse eiust quod esse poteu,qua ex parte eam vim habet, actum c illud quidem perspicuum eri, hunc actam motu esse, tum denique cum hic actus ent, nec prius, nec ponerius moueri aliquid lere. Vnaquaeque enim res alias ad opus deduci,alias non deduci pote I,veluti id quod aedificari pote l. . tque eius quod aedificari po-εere,actus qua ex parte aedificari potest, aedificatio diacitur. ut enim aedificatio en actus rei quae aedificari
potest,aut domus. Cum autem domus est,non im cares erit quae aedificari potest: res quae aedificari po-t l,aedi catur. edificatio igitur actus ipse i necessee haedificatio autem motus e i quidam. Atque etiam aliis motionum generibus eadem definitio accommodabitur. Vera aute esse sententiam qua de motu exposuimus, ex iis cyrae caeteri de eo censuerunt, ex eo
quod non factu exi eum alito definire, per pici licet.
2 t nec motus o mutatio in alio genere reponi po ssunt, nec eorum qui aliter de eo diseruerunt, vera ensententia Quod i actu intelligent, qui quemadmodsi eum nonnullι definierint, conside rabunt. diuersitatem enim O in ualitatem, id quod nullum est,motum esse dixerunt, cumnecesse non sit ea moueri, quae aut diuersa inti aut inaequalia , aut ou nino nulla. Quinetiam mutatio no magis ad hec progreditur, aut ab eis quam a contrariis proficiscitur. Qu)d autem incertuo infinitum quiddam motus videtur esse, causafuit,
cur ad haec motrum accommodarint, alterius porro
coniugationis O ordinis principia infinita sunt quod sint priuantia. uirum enim eorum nec ef- sentia est,nec quale,nec in rila alia categoria num
59쪽
ratur. Ouod autem motus nec in eorum qμae essep sint, nec in eorum quae re ipsa sunt, Humemo omnino
reponi potest: causa fuit, cur infinitum quiddam e se, fideretur. Nam neque id quod quantum esse potest, neque id quod rei a quantum est,necessaris mouetur: motus autem actus quidam Midetur esse, sed tamen imperfectus inchoatus , propterea quod impers citam in id quod esse potes, cuius actus fit motus. ob eamque causam difficiliὶ es quid sit, inuenire. . ut Gnim in priuationis, aut in eorum quae essepossunt, aut in eorum quae plaηὸ sunt, numero reponi debet: qu rum nullum esse ullo modo potest. Relinquitur ergo is modis quem exposuimuta, motu actum esse quondam, sed elusenodi afium, quem difficilem quidem inuentudia ima sed tamen qui esse positi.Motu autem cietu omne id quod mouet,ut diximus,quod idem eam νimhalet, ut pulsu agitari posiit, O cuius vacuitas amotu, fretes est. Cui enim motus conuenit, in id etiam acuitas a motu,quae quies dicitur,cadit. Xam in eo operari qua ex parte eam vim natur que habet, idd rem mouere est: quod tactu ficit. Ita sit, visimul etiami patiatur, rimque externo accipiat. Itaque moti π actus est rei quae motu cieri potest, qua expa te eam vim habet: quod quoniam rei quae moueri vim habet, tam perficitur, simul etia- eadem patitur Oaccipit Formam autem quandam id quod mouet, imprimit , aut es cutiae, aut qualitatis, aut quantitatis, quae motus cum assere,principium est causa. veluti
homo qui in rerum es natura, ex eo quod homo esse poto hominem gignit.
A 7 Me etiam id quod in quaestione vocari potuit,
hinc clarum es,quod motus in eo est quod moste tui . cst enim actus eius: O ab eo quod vim mouendi . habet
60쪽
habet proficiscitur: nec rei quae mouetai vim halet, alius es actus,quippe cum xtriusq; adius esse debeat. EIl erum mobioe ex eo,quod potest: mouexs autem ex eo, quod operetur Ged eius quod moueri potes, 4m
ciens dicitur.Quocirca vina ex aequo utriusque actusen. Quemadmodum enim interuallum idem unum a duobus duo ab uno disiungit,acclivis ue rem Odeclinem, haec enim virumsunt, ratio autem non ν-
sic in eo quod motum asseri , hi eo quod motu cietur. Sed hoc loco exictit quaestio quae probabili ceruratione nititur. Necesse est enim tortasse, alium esse efficientis rei actum, alium accipientis atque patiensetis.horum enim unum essessionem,alterum perpesii nem nominari. Et opus finisque prioris factum,post rioris assectio vocatur. Quoniam igitur νterque motus dicitur,si diuersi motus sunt,in quo siti sunt' Aut enim uterque in eo quod accipit O mouetur, aut ctus facientis,in eo quod facit, patientis,in patie te locatur: quod si hunc quoque patietis actum acti nis nomine quis appellet, id profecto homony mωsset. Ac si illud ita es, motus in eo quod motum asserti l
cabitur. Eadem enim ratio in eo quod motu afert, O in eo quod motu cietur, valebit. Ita aut omne quod motum assert, mouebitur: aut id in quo motus inest, non mouebitur. Si vero utraque insit in eo quod motu
cietur quod accipit,actio inquam, passio, doctrina ac disciplina indiscente est:primum sua cuiusque inctio in eo non erit deinde absurdum erit, duplici motu semul cieri. Duae enim Nnius erunt commutationes ad xnum genus pertinebunt quod fieri non potest. Andinus erit actus t aliedum est, duorum quae genere diuersa sint, a nam eandemque esse actionem. Atque
etiam, si opera quae O in discendo quae in docendo consumitur, idem set, taque qui infaciendo O pa-