Physicorum Aristotelis libri, Ioachimo Perionio interprete. Nunc verò opera doctissimi Nicolai Grouchij integrè restituti, limati, & emendati ..

431쪽

, L IB EI IIII. q: γidem etiam permaneat aliqMid , se ex specie omnino sit mutatum: quemadmodum fieri non potest, ut aliquod idem animai,alias homo sit,alias non sit. Quod si quis

contendat,necesse esse eum qui opinetur etiam credere, idem parta esse, aequὸ patere opinionem ac fidem fatebitur. Ita non erit genuis, quoniam genuN ad plura debet Drtinere.Illud etiam videndum est,an in aliquo e dem virunque inesse positi.In quo enim genua ines, tiam species ut in quo candor existit,etiam color: in quo grammatica,etiam stientia solet exsere. Si quis igitur verecundiam metum esse dicat,aut iram dolore, non es cietur, ut in eodem genus speci sque intelligantur.Gl enim verecundia in ea parte animi sita, qua rhtionis est particeps, metus autem in ea in qua irarum exivit ardor, dolor in ea in qua cupiditates versantur e quoniam in ea etiam voluptatis est sedes: ira xero in qua ira versatur. Ex quo enicitur non esse genera ea

quae proposita sunt quandoquidem non in eo ipso inseunt in quo species O formae. Itemque si amicitia in ea sit

parte in qua voluptates habitant,non erit voluntas a

liqua, praesertim cum νoluntas omnis in ea parte sitast quae rationis est particeps. Valet etiam hic locus ad subiecta accidentia,in quo enim accidens situm est, etiam id cui conuenit situm est:ita sit visi in eodem nouexistant,non si accidens. illud etiam, an quadam ex parte cum specie genu4 quod datum est communicetur. 2 con enim quada ex parte genus communicatur,quippe cum homo non sit quadam ex parte animai,necgr matica aliqua ex partescientia, quod idie in caeteris co- tingit.Illud ergo considerandum est,an quada cum genere quadam ex parte communicentur: velutis animal,

sensibile quiddam:asti aspectabile quoddam esse dictum est. cnimal enim Osub sensum, sub aspectum quadam ex parte cadit: quandoquidem corpore sensum σ

432쪽

pectum move animo aut d non mouet:ex quosequitur no essegenera animalis a spectabile, quodsensun a mouet. Iuntur etiam interdum aliqui in eo quod nouanimaduertunt se totum partis speciem facere, Neluti cum animal corpus animatum esse dicitur:atqui pars hi toto nullo modo dicitur,no est igitur corpus genus ania malis,quandoquidem pars eius est. Atque istud etiam spectandum est,num quid eorum, quae vituperanda Ofugienda sunt, ad vim aut ad id quod aliquid potest,r latum sit:τtsi sopbissam eum statuerit aliquis qui potest parare pecreatas sapientia, quae in eo videtur exia stere: ut calumniatorem eum,qui potes calumniari, ex inimicis inimicos facere:aut furem eum, quipotes clam aliena furari nemo enim eorum quos exposuimus eiusmodi appellatur, ex eo quod positi aliquid eorun aenicere. Quandoquidem. Dei, potest, ct xir bonus quae mala sunt efficere, cum interim non snt ei Mo-di. Omnes enim improbi ex agendi consilio nominan

tur. Praeterea omnis Nis facultas in numero ex petendorum habentur: etenim malorum facultas e

petenda est. Itaque Deum O viros bonos iis ipsis praeditos esβε dictan. Eos enim fatemur res mala st .gitiosis agere posse. Ita fit vi faculta nullius res,quia dem xituperanda sit,genus positi esse. Sin secus, ce tὸ enicietur, ut aliquid eorum quae vituperanda sunt, D expetendum. Sic enim acuit o aliqua vituperan da erit. Itemq; illud videndum est, an aliquid eoru quae propter se per se honorabilia sunt, aut expetenda, ad vim facultatera aut ad id quodpotest aliquid, aut quod efficiens es relatum sit.Vis enim omnis, qui quid aliquid potes,aut es ciens est, id omne propter aliud expetendum est. t n aliquid eorum qiis daplex

habent Genus, aut plura,ad alter u retulerit. Sunt enim

qHadam, quae ad νηumgenres referri nonpossunt, quo iu

433쪽

genere sunt impostor, calumniator:neque enim is columniator aut imposior habendus est, qui vult, nec ρο- test , neque is qui potest, neque νult ,sed is demum in quo utrunque horum inest ex quo efficitur, ea quae posta sunt non in νnogenere,sed in utroque esse collocanda. Iam vero contra interdum genuis pro disserentia,Odisserentiam progenere dicunt, visuporem magnitudinem admirationis, O fidem stabilitatem opinionis rneque enim magnitudo: neque firmitas ct sabilitas generis,sed disserentiae nomine appellari debent:quonia stupor admiratio est nimia, sides firma opinio: ex quo per*icuu est, ct admiratione genus esse opini nem e magnitudinem vero nimiam ct firmitatem essedisserentiam. Praeterea se quis exuperantiam Osirmitatem progenere explicauerit, esscietur Ni res imantiniae Osidem habeant O consternentur. N im qu niam inest uniuscuiusque rei firmitas, O magnitudo , aut exuperantia in eo cuiuta est firmitas ct exuperati certe sistupor exuperatia est admirationis olupor inerit in admiratio neuta obstupescet admiratio:itemque deserit in opinione: siquidem firmitas opinionis es:ex quo

efficietur opinionem credere: Consequens etiam erit,viis qui isto pacto de genere sentiet, firmitatem firmam

exuperantiamque nimiam esse fateatur: quandoquiadem sides aliqua firma est. Si igitur fides firmitas sit,

certe firmitas firma futura est. Itemque quoniam stupor aliquis nimiuta est,si stupor exuperantia sit,erit niamia exuperantia .quorum neutru verum est queam

- dum nec scientia,ia est,quod subscientiam cadit,neque motus id quod mouetur. Errant etiam interdum ij qui assectum eius faciunt*eciem cuiua es assectus,quatersunt j , qui immortalitatem νitam sempiternam esse definiunt.Est enim assectus quid ,aut certὸ accides νia

434쪽

3a S T. T OP I C. fex mortali immortalem enisi conceserit. 2 Lemo enis i eum hominem aliam vitam degere sed aliquid ei accidisse,aAt assectum aliquem accesiisse fatebitur. Ita sit

ut immortalitatis vita nou sit genu . Quo etiam in e rore versantur ij qui assectum elud rei cuius est asseritus genus esse ponunt,νt ν tum esse aerem motum O gitatum.Est enim potius ventus,aeris impusu:qua' doquidem idem aer cum agitatur, cu stat, ρ manet : ex quo es citur venti non esse omnino a rem. Eset enim νentua etiamsi aer non impelleretur; siquidem idem aer qui ventus erat, permanet. Similis est ratio caeterorum eiu generis. Quod se etiam in haere ventum esse aerem impulsum agitatum concedere debeamus,at certe no omni ex parte id approbandis

esimon iis quidem in rebus,in quibus hoc tale gentra nomere dicitur,sed in iis in quibus verὸ intelligitur genis id quod propositu est.Sunt enim quaedam in quibuσ nouverὸ dicitur: ex quo genere funt,nix coenum. Aiunt

enim niuem esse aquam congelatam atque concreta .coernum Nero terram humore temperata: atqui neque coe

num terra est, neq; nix aqua. 2 eurru igitur genua esse eoru quae prophita sunt,ullo modo potest: quippe cum semper genua deformis νero dici debeat. Item ne vinuquidem aqua est putris,ut ait Empedocles, Aquaputruit in ligno. Iam vero si omnino nullus sit genus id quod datum est,persticuum es ne eius quidem quodpo

ptum es esse quod hinc intelligi potest, quia nihil specie

disserunt ea omnia, quibus cum genus id quod datum est,communicatur. Cuius generis sunt alba quae lecte interse non disserunt. Species autem omnis generis dis ferunt. 2 on igitur id quod album est, ullius genus esse potes. Illud etiam xidendu est, idne pro genere aut differentia dixerit, quod ex rebus omnibus consequens est. Sunt enim multa quae res omnes, consequuntur, veluti

435쪽

γ eluti id quod est, ct unum in iis suint quae rem omnem sequuntur Itaque se id quod est genus e se posuerit,ce

tὸ omnium rerum genus futurum est,quandoquidem in iis diciturigenisε autem de nullo nis deformis dicitur.

Ita unum riua quod est species esset:ex quo Osicereturi in iis omnibus in quibus genu ,etiam Jeciem dicioquadoquidem O id quod est , νnum de rebus omnibus dicitur, cum species pauciora quam gentia continered beat. Quod se id quod omnibus ex rebus sequatur disserentiam appellauerit, profecto paria aut plura quam genua disserentia continebit. Ram se genua sitam in iis est quae consequentia sunt ex omnibuo, ex aequor sin minus ex omnibua genus sequatur, plura eo contineat disserentia necesse ei Iam si in subiecta specie genus id quod datum est, νt id quod album est in niue insit,pe picuum esti no esse genM.Solum enim genua de subiecta specie dicitur. Atque illud etiam. videndum est, an genus pecies sint fanonyma. Genus

enim deformis omnibus nominis desinitionisque communi societate dicitur ut etiam error nascetur/uando generi ct speciei aliquid erit contrarium, meliusque contrariorum ad genus deterius referetur:ita enim fieto t. id quod reliquum est, insit in alio sunt enim in con trariis generibus contraria: sit igitur eae his ut id quod melius esset in deteriore:atque optimὸ cuin D; rei etiagenus optimum est.Illud etiam videndum est,idemne aliquid quod ad utrunque eodem modo assectum sit, ad deterius genus, non ad praefantius retuleriti xt si aniamum motum vel id quod mouetur dixerit. 2 Uam quo niam idem animus aequὸ vim habetstalidi ac mouendi, profecto si status melior est,in eo genere animus sartien

dus erat. Iam ex maiore O minore elicere argumenta

licet ei qui refellit,si genus accestone capiat, pecies non capiat, nec ipsa, neque quod ab ea cognomisatum

436쪽

est hoc modo:Si virtus elatione habeat, etia iustitia, iustus habebunt:alius enim alio iunior dicit urina segenin quod datu est accestone accipiat peciesque non ac cipiat, neque ipsa,neque id quod ab ea cognominat misset, id quod datum est , ese genus nullo modo potest Praeterea si id quod magis aut aeque ridetur genus; non es genus: certὸ ne id quidem quod datum est. At que huius loci in iis plurimus UM est, in quibud multa de specie tu quaestione dicentur qua quid res sit quae ritur, nec certum genua traditum est, neque quod eo rum genus sit possiimus explicare: ut de ira, ct doloro opinio contemptus in naturae quaestione dicuntur: praesertim cum is qui irascitur, angatur s que contemni putet. Qua eadem tractatio in specie per locum comparationis suppetit, hoc modo: Si quae species m gis aut aquὰ esse νidetur in genere quod datum est,nou est in genere, ne ea quidem quae data est in genere erit omnino: Atque is quidem qui infirmabit quemad-Modum exposui hunc tractabit locum. qui autem con firmandi partes tenebit, et hic locus nihil ad argumen tandum suppeditabit, quoties genus quod datum est, species recipient accestonem nihil enim prohibet si

Ῥtramque recipiat, alterum asteri no segenus.7

id quod album est, quodque honesum, accestonem

capri,nec alterum alteri genu s es.Sed gener u ac formarum inter se comparatio magnam ei suppeditabit argumentorum copiam,hoc modo: Si eadem es huius ct i lius generis ratio, o alterum genres est, etiam alte rum erit.Itemque ex minore maiore idem edici potest , hoc modo: Si continentiae vis magis quam Nirtus genus est, Nirtus autem genus es,vis etia erit.Quod de specie eode modo iudicaridu es. Si enim aequὰ hoc atque

illud eius de quo agitur species est, ct alterum es De cies, etiam reliquum Et si quod minus videtur, species

437쪽

L IBE IL II II. , uiam quod magis videtur Illud etiam in confirma- . rmue videndum est,augeuus de iis quibus datum est tributum,in quaestione quid est dicatur, nec una tu eies eius quod genus esse positum est , sed O plures σῶ ferentes.Sic enim genus erit. Quod si a sit species ea quae data est, videndum est,an etiam de aliis formis genus dicatur in quaestione quid est: ex quo iterum e ficietur pluribos ipsum ac disserentibus dici, O genus opprobari: Quoniam autem quibusdam placet etiam disseretiam in quaestione quid est dici deformis, secernendu es genus a disserentia, iis locis quos exposuimus, quorum primus est, genus plura quam di

rentiam cbntinere: Alter, Genus in respondendo quid

quicque sit aptius dici posse quam diFerentiam. Qui e-nιm hominem animal esse dixerit,planius facit qulast

homo,quam si xradiens dicat. Tertius es disserentiam generis quaιitatem declarare semper,genus disserentie qualitatem non item. 2' amo qui gradiens dixerit quale quid animal exprimis: O qui animal dicit, non quale quid gradiens explicat c disserentiam quidem agenere hoc pactos aranda est. Quoniam aut e via rur musicus, quia musicussit, sciens esse, etiam mu- Iica1cientia quadam est: quoniamque se quod ingreditur , ob eam causam quia ingreditur ambulat,mouetur, ingressus etiam quaedam est motio. In quo autem genere aliquid confirmare O esscere velimus, quemadmodum dixi, diligenter vide adiim est, hoc

- Sis entiam esse Mevi confirmandum est: si isquisierita praeditus est quascit credit, proferi scientia sidesset necesie est. Eademque ratione in aliis omnibus facere licebit. Poriremd quoniam quod ali ic 'te V per, nec vicissim retro eommeat, id di uicile est improbare no esse genus,s hoc ex illo oni ex partestquatur:ilAd νero ex hoc nρ omninocvelati ex

438쪽

cari potest,contraque nonsequitur: qua idoquidem non quicquid diuidipotest,numerus est,nec quies traim i litas omnis eo quidem Niendum est progentire cludi i semper sequitur, tum cum alterum non reciprocatur, quod si ab altero id proponatur,non in omnibus,neque omni ex parte probandum est. Sed hic exceptioni locus est nam id quod non est, ex rebus omnibus quae gignum tur consequens est, cum praesertum g od gignitur non sit,neque retro id commeat vicisiim. enim omne quod non estgeneratur, attamen non est genus id quod non est, eius rei quae gignitur,quandoquidem eius quod non est,nullae sunt species omnino.- in genere quidem probando vel improbando eam νiam ac rationem, quam praesoripsi equi ac tenere debemus.

propositum est,ex iis locis quos deinceps exponemuσ,intelligetur.Explicatur quidem proprium aut per se,ac semper,aut

alteriira comparatione, interdum ν

luti hominis proprium est per se ,animal esse humanum

natura, alteriua autem comparatione, νt animi ad coampus,quod animus imperare, corpus parere debet. Pr

439쪽

mmortale. Interdum proprium est, ut certi humia eambulare ivvmnasio. ascuntur autem ex eo, quod collatum cu altero proprium explicatur, aut duae aut quatuor quaestiones: nam si alicuius proprium esse ponat, alterio idem neget es ,dua tantummodo qussiones oriutur, ut bominis cum equo collati proprium

est bipedem esse. 26rm hominem non esse bipedem aliquis positi concludere, o equum bipedem:'viroque modo, proprium c positum confutabitur. Ouod se utriquesuum proprium detur, ita vi etiam utrunque ab viroque negetur,quatuor quae Iliones existent: veluti hominis cum equo collati proprium est bipedem esse, equi quadrupedem. 'cam ct hominem non esse bipedem, O natura quadrupedem esse , argu mento concludere licet. Itemque equurbipes esse Onon quadrupes,probari potest.Ergo se quouis modo Oceamur, quod propositum est refellitur. Proprium au tem per se ac visua id est, quod omnibus tribuitur, O ab omni genere separat,vi hominis propriam est, mortale esse animal natum ad cognitionem O scient iam Proprium Dei δ ad alterum est quod non ab omniburi

sed a quodam certo distinguit O separat, O virtutis cum stientia collatae proprisi est,in plurimis animi par-ribus esse frientia in ea folii quae rationis est particeps, O in iis solum animalibus quae ratione νtuntur exia si e Semper proprium est quo per omne tempuss Neredicitur, nec νnquam amittitur: ut animalis, ex animo

O corpore constare. iquado id proprium est quod adoliquod tepus verὸ dicitur,nec semper coseques es necessario, veluti cuiuola hominis in foro deambulare Fieri aut em potes ut proprium proponamus ad aliud, O di ferentiam inser aliqua dicamuis duobus modis.. Vno modo ut id quod propris dicitur, omni est semper Olivelliat .altero vi in maxima paute O pleruq; isset,

440쪽

γeluti hominis cum equo collati bipedem esse ita pro pria est, ut oe in omnibus hominibus id σ semper i . telligatur quandoquidem omnes homines bipedes si i lper omne Ῥitae tempus, equus autem nullus unquam bipes est. Imperare autem parti ei animae in qua voluptates νersantur, O ei in qua irarum ardor existit icproprium est ein partis animi qgae rationis es part i ceps, ut fere oe maxima in parte intelligettur,huris senim imperare es,illarum,parere:nec pars animi rationis particeps omni ex parte imperat, intersima; contra paret. eque pars ea in qua voluptates habitant, O in qua irae, parent semper ,sed interdum impcrant, tum itam hominis animus Pit io's es O deprauatus. Sed ea plurimum ad disserendum νalent propria, quae per se sunt semper conueniunt, ct ea quae cum aliquo conferuntur:nam ex eo quod proprium est cum altero collatum, multae quemadmodum supra dixi, quaestiones nascunthr, aut enim duo aut qηatuor inde eliciuntur necet ari), multa igitur argumenta ad ea tractata suppetere possunt ad id vero qμod perse perpetuo proprium est,multa argumenta licet ducere,aut

ad plura tempora trahere: quod enim per se inest, ad multa pertinet, quandoquidem ci cui proprium est ex clusis separWtisque omnibui aliis quod hoc modo proprium est,conuenire debet. Quamobrem si ab omnibus non separet,certὸno est comωὸ attributum proprium. Quod autem semper proprium est, id in pluribus temporibus obseruari debet an conueniat: nam nisi conueniat O conuenerit conueniet, non est futurum pro- prium. Quod vero interdum proprium est non in aliis temporibus, nis in inflanti spectatur. Itaque paucae Wrgumentationei ad id tractandum suppetunt, quaestio autem ad diserendum valet ea, ad quem di crebra firma argument*suppetunt tq; iisdem ex locis quos