장음표시 사용
481쪽
i ribuatum ut animal in terrenum Nolucre, in aqua-
tile, bipes. Aut se est disserentia qua ex altera parte g . o diuidatur,nec degenere Nerὸ dicatur, pesicuuneutram generis esse disserentiam, praesertim cumo aes di orentiae in quas genus tribuitur, de proprio uo genere verὰ dicantur. Itemque si verὸ illa quid edicatur,neque adiectageneri Jeciem efficiat, profecto non erit generis haec talis, Jeciei procreatrix dissere rrit quippe cum Jeciei ebrix disserentia lectem pro-cy to cum genere iungatur. Quod se haec in dissere tiis non numeretur,nec ea quidem qus prolata e qua-doquidem in hanc etiam genua diuisum est. Illud etiam consederandum est,an in negationem genus sit diseributum. Quod ij faciunt,qui lineam definiunt, longitudianem esse latitudine carent em. am cum nihil aliud in dicet, nisi quod non habet latitudinem, ita siet, ut g nin definitionis formae sit particeps:.quandoquidem l
gitudo omnis aut caret latitudine, aut habet latitudianem, O de rebus omnibua aut alentia aut negantia πω rὰ dicuntur.Ita longitudo cum lineae genus sit, aut non
habebit aut habebit latitudinem. qui longitudo non habens latitudinemdeciei ratio est. Itemque habens latitudine, praesertim cum quod latitudinis expers est, O particeps, sint disserentiae: ex disserentia autem ac genere 1peciei consant ratio oe desinitio: ita genus sibi formae desinitionem vendicabit. Itemque disserentiae, quandoquidem altera diserentiarum qκπι exposuia mi , degenere dicitur necessario. Hic autem locus ν let contra eos, qui ponunt ideas esse. Si enim no est ipsi logitudo, quona tandem pacto de genere dicatur, quod aut latitudine caret,aut latitudinis est particeps ' D bet enim alterse modo eorum de omni logitudine dici, quidem futura est, vi verὸ de genere dicatur. Quod itat simen non sit, cum sint longitudines quae latitudine
482쪽
q8o ARCIS T. TOPIC. careant, quae habeant latitudinem. Ergo hic loci 'contra eos solos Natcbit, qui genus νnum numero esse contendunt, quod j faciunt,qui ideas ponunt. Vbim σψfum logitudinem, ipsum animal volunt genua es se. Ouanquam in quibusdam desiniendis negatio adbiabenda est necessario,cuius generis sunt priuationes. cum enim et id quod aspectum non habet, tum cum ei es aptu s natura. Pohil autem interest, negatione res desiniatur,an af irmatione ei muri, cui necessest negationem ex altera palle in diuidendo resipondere, visiquid, longitudinem quae latitudinem habeat,definierit. Quod enim habet latitudinem, ei quod ea caret, cum iueas quid diuiditur,re pondet,praeterea nihil,ita rursu in negationem genus tribuetur. Illud et i a videndum
est, pectemue definiendo pro disterentia dixerit : quod faciunt ij qui conuitium contumeliam cum imisone d finiunt.' am cum irrisio quaedam sit contumeliast νt non disserentia,sed species sit irrisio Iam illud etiam augenua pro disserentia desini edo posuerit,ut si quid vim tutem,habitum bonum definiat.Fs enim bonum virtutis genu .Pos fortὸ non genu bonum est,sed disserentia quidem verum es illud, non posse idem in duobus
generibuύ numerari, quin Nnum altero contineatura PQ que enim bono habitus,neque habitu bonum continetur. quandoquidem non omitu habitus bonuri est, nsque omne bonum babitua. Ita virunque essegenus nutato modo potest. Quod se habitus virtutis genus est,profecto bonuno virtutis genu sed disseretia est. Praeterea babituου quid sit virtus declarat :bonu aute non quid
sit,sed qualis,indicat. Atqui quale quid significat dis
ferentia. Videnta etia es,an hoc aliquid no quale quid, quae data est disserentia,declaret: quoniam qualitat cm omnis disserentia declarat. Atque etia,non ex accid uteret quae definiatur disserentia convcniat . enimnu D
483쪽
nullum genus, sic disseretia nulla in iis numeratur quae
ex eventu rei conueniunt, praesertim cum alicui conuenire non conuenire monpulit disserentia. Iamsi degenere dicatur disserentia aut lytiles, aut aliquid eo rum quae speciei subiecta sunt, missa definitio est. 2 hil enim eorum qua enumerata sunt, de genere dici potest , quandoquidem in pluribua genua quam omnia reperiatur. Quod idem fiet , si de diferentia genus dicatur: cum praesertim non de disserentia genus, sed de iis de quibus diserentia dicatur. Veluti animal in bomine, boue, caeterasque terrenis aninialibus diciatur, non in ea disserentia quae despecie dicitur. Si enimae singulis isserentiis animal dicetur, certὸ multa animalia de specie dici poterunt : cum praesertim de specie
disserentis dicantur .Praeterea impacto aut informis, aut in indiuiduis omnes disserentiae numerabuntur, mquidem animalia esse ponantur: quandoquidem omne animal νesspeciei vel iu)iuiauorum nomen obtinet. Similiterque consederandum est an species , vel aliquid
eorum qujsubiecta sunt subhpectent,de disserentia dicatur, quod fieri non potest,quandoquidem ad plura di ferentia quam torvia transfertur.Iso etiam pacto fiet, ωt inter species disserentia numeretur, se quae species de ea dicatur: Si enim de ea homo dicatur, certὰ homo est illa disserentia. Illud etiam xuendunt est,an specie non sit prior disserentia: debet enim ut genus sequi,scipecie antecedere disserentia. Illua etiam; an alterius generis sit disserentia ea qus producta est, quod quidem
nec contineatur nec cotineat. N eque enim sidetur duobus generibus data eadem disserentia, quorum alterum
ab altero minimὸ contineatur. Sin secus, profect) istud etiamt,νt eadem species in duobuσgeneribus sit clu
rum unu non contineatur ab altero. Ex disseretia enim,enm concluditur, t ex terreno O bipede,animal.Ita
484쪽
H, ut in quo disserentia, etiam genus utrunque dica tur. Ex quo perspicuum est, formam induobu generi bus esse, quorum Nnum altero non comprehendatur Posi forte id non sit incommodum, ut eadem disserentia duorum sit generum,quoru- neutrum alterum contineat: sed adiungendum est, quorum etiam νtrunque eidem minimὸ subiicitur. Nam terrenum animal σvolucre animal, genera sunt, quorum neutrum alte rum complectitur, quorum νtriusque bipes disserentia est: ita addendum illud est, quorum virunque sub idem genus non subiicitur: baec enim duo animali subiecta sunt.Illud etiam perspicuum est,mn necessario ex omni disserentia suum concludi genus . quandoquidem leduorum generum, quorum νnum altero ubia continetur , eadem potes r. sed alterum modo neesse est ex ea concludi probari,eaque qua suprasunt omnia:que madmodum volucre Nel terrenu ex bipede concluditur
O animal. Videndum etiam, an id quod alicubi quid esse significat, pro disserentia posuerit. P eque enim inter substantiam ct substantiam hoc inter ei, quod
licubi sit. Itaque eos qui animat,in terrenum aqv ille partiuntur, represtendunt: propterea quod torc
num o aquatile in aliquo esse declarant. 2 D forte iuris non iure reprehendunt. ' eque enim in aliquo esse aut alicubi aquatile ρο terrenum, sed quale quid indicat praesertim cum si sit in loco sicco,tamen aeque aqua- ille si terrenum in humido loco, terrenum non aquatile sit futurum. Sed tamen hoc perspicuum est, s qκid esse in aliquo significet disseretia,in ea exponenda explicanda peccari. Praeterea videndum est,an assectu iudisserentia numerarit. Omnis enim assectus amplifica tus, ex statu suo naturam dimouetnex quo genere no essdisserentia. Magis enim satum elua cuius es disserentia, disserentia conseruat:nequefieri potest omnino, ut
485쪽
ynesua quicque disserentia permaneat: sublata enim
teneni disserentia, e ebomo nullo modo potest.uuibuis autem cui omnia semel complemo variatur ressu tecta, eorum nihil illius disserentia est: quandoquidem omninὸ eiusmodi amplificata naturam ἡstatu suo dimouent. Quapropter qui talem aliquam disserentiam dederit, in eo peccauit,quoniam in disserentiis non cerniatur variatio, quae alteratio solet appellari. Iam si quis idefiniendo aliquid eorum quae cum aliquo confreuntur, non constituerit disserentiam quae ad aliud aliquid referatur, errabit. Eorum enim quae cum aliquo cons runtur, tales etiam debent esse disserentiae. Quod iuscientia perspici potest, cuius disserentiae sunt, νι una sit cognitionis, altera actionis, tertia essectionis, quae 'ad aliud referuntur omnia. am ct contemplatrixo activa oe effectrix intelligi non possunt, quin alicuius rei esse dicantur.Illud etiam considerandum est,an ad id definitionem accommodarit is qui rem desinit, ad quod natura apta sunt omnea, qua cum aliquo conferuntur. Sunt enim quaeda,quibua ad id solum νti licet,ad quod natura aptum est νnumquodq; eorum qua cum aliquo conferuntur: sunt quibua etiam ad aliud licet: veluti pectu ad cernendum tantummodo uti licet: aistrigili etiam quis hauriat, tamen si quis definiat , strigil instrumentum esse ad hauriendum,peccabit : quoniam ad id non est natum comparatum.Definitio autem illius, ad quod natum institutum est νnumquodque, haedes,id ad quod prudens qua prudens sit,νtitur, pro pria cuiusque rei ara Oscientia. Peccabit etiam desiniendo, qui rei cui primum conuenit, non accommodat definitionem, quoties in pluribus intelligetur: νt siquis exempli causa prudentiam definiat,hominis aut animi virtutem,non eius partis animi quae rationises
particeps.Est enim prima sodespruderis in parte animi
486쪽
quae rasione utitur: quod quidem ex ea O animus σhomo prudens esse dicitur. Praet erea se non est hoc rei quae definitur subiectum,cuim νel perturbatio vel a fifectio aut aliud quiduis in definitioe esse dicitur xitio-sὲ definiuit. Omnis enim affectio, omnisque perturba'tio in eo sita esse solet, cuius est assectio O perturbatio,qaemadmodum scientia in animo,cuius est assectio, sita est. Interdum autem in bis ipsis peccatur, velut ab iis qui aiunt somnum esse sensus imbecillitatem: dubitationem, aequalitatem rationum contrariarum, σdolorem discordiam partium coniunctarum natura, vehemetiore motu excitatam. V que enimsomnua inest
insensu:quod necesse esset, si esset sensus imbecillitas.
Itemque ne dubitatio quidem in contrariis rationibus inest, nec dolor in coniunctis natura partibus:dolebunt enim res inanimae, siquidem dolor eis aderit. Atque tiam illa ex eo genere νaletudinis desinitio est,apta co- positis caloris frigoris. Sic enim necesse erit valere res calentes O frigido. Nam cum cuiusque rei apta compositio n illis si,quorum s apta compositio,certe in eis etiam valetudo insit necesse est.Prster ea ita fiet,
νt ij qui sic definiunt,quod essectus est. Diens esse dicant,aut contra. Neque enim dolor immio partium natura coni unctarum,se hoc es quo ad eum efficiendum vim habet : nec imbecillita s sensus , somnia, sed alterum alterius es telis est: quippe cum aut propter imbrestritatem sensus somno opprimamur, aut propter
somnum ,sinsuum munere non fungamur. Itumque dubitationem afferre solet contrariarum rationum aqualitas Cum enim in νtranque partem de aliqua re cogitamus, ct paria sunt momenta rationum. tum dentque quid nobis agendum sit dubitamus. Iam omnium temporsi babeda ratio est cubi di crepet evrse quis immortale,animal quod huc est interitus expers definiat. Sicentu
487쪽
LIBE R VI. ' A83xhim et ut Mimal quod nunc interitus expers est,hoc tempore sit immortale. 9se fortὸ in hoc id non es v
rum : est enim ambiguum nunc interitus esse expers aliquid. Aut enim non interisse nunc significat, aut hion posse interire hoc tempore, aut esse hoc temtore eiusmodi, vi nunquam interiat. Cum igitur dicimuσ,hoc tempore interitus expers esse aniuial non hoc dicimu ,tale
esse nunc animal sed quod nunqνam occidereposeir:hoc enim ideis est quod immortale. Ita minimὸ eoicitur ut id nunc tantlim sit immortale. Attamen sicubi id accia at , vi quod oratione explicetur, hoc tempore insit, auisuperiore, id autem quod nomine declaratur non insit,nunquam idem erit. - ergo huius loci talis est. Atque etiam illud videndum est, idne quod definitum sit, alia oratione, ac ea quae allata est, aptius explicetur : ut si iustitia definitur, facultas suum cuique tri buens : iusius est enim potius qui suum cuique consulto vult tribuere,quam qui id potest. Ex quo sit τι non sit iustitia facultas suum cuique tribuendi, si alioqui iustus etiam est, qui suum cuique tribuere posset. Illud etiam vitiosum est definiendi genud, cum res accestone
recipit,sd autem quod oratione eaplicatur non recipit, aut contra cum id quod oratione explicatur recipit, res autem non recipit accestionem. Aut pnim Ntrunque
aut neutru explicare debet, siqusdem id e es quod oratione explicatur, res ipsa. Vitiosum etiam illud genus est cum utrunq; accessionem illud quidem recipit, sed non simul,ut se amor cupiditas concubendi defini
tur Cu enim is qui vebementius amat, non m s concubitu appetat,sit,ut non recipiat nisi utraq; accese sonem quod quide deberent, siquidem idem valerent. suod ι fiet se propositis duobus,de quo magis res diacet. , de eo minus dicetur oratio. Vt se lanis definitureorpus tenui mu. a magis ignis est quam
488쪽
lux, ct corpus tenuisiimum flamma est minus, luce. . Atqui virunq; eidem magis conuenire deberet , quidem idem valerent. Vitiosum etiam est definiendi genus, s duobus propositis unum viriq; aequὸ conuenit, alterum non aeque,sed alteri magis. Item cum duo sunt
ad quae res qua definitur pertinet, si utrunq; definien-dsi acceperit,quas ponens duas definitiones: νι se puruchrum definiatur id esse,quod vel oculos vel aures δε- mulceat: id quod est, quod pati, νel facere quid potes.Sic enim simul idem O pulchrum erit: non pulcbru , itimq; idem erit O non erit: quandoquide quod
aures mouet ac demulcet,idem erit quod pulchrum:ita
quod non demulcet aures isse valet quod H,quod mini- ὸ pulchrum est.υbus enim eisdem, eadem data sunt contraria. Contrarium autem est pulchro id quod pulchrum no est, dq; quodsensum auriumsuauitate quadam mouet,id quod non mouet sensum aurium: per sp cuum est igitur, idem valere id quod non mouet aures
suauitate quadam,oeid quod est non pulchrum, Si quid
igitur est quod sensum oculorum moueat, non aurescidσ pulchrum, ct non pulchrum futurum est. Eodemq; modo idem esse, non esse doceremus.Iam vero si orationes pro nominibus sumamus, O generum O di serentiarum , er eorum omnium quae desinitio complectatur,an aliquid eorum discrepet, videndum est. Cap. LIII.
O d si rei qκα definitur in iis sit quae cum aliquo
conferuntur, vel persei Nel ratioηeaeneris co siderandum eris, an in definitione expressum non si id cum quo vel ipsa perse, νel generis communione cos ratur: ut si quis sitientiam opinionem cui fides derogarition psit definiat,vel voluntate cupiditate ab saritudine νacuam.Eoru enim omnium quae cum aliquo co
489쪽
. LIBER VI. 7γniuscuiusque eorum quae ex illo sunt genere , natura illa sit,ad aliquid quodammodo affectum esse. Debuit ergo scientia definiri opinio de eo quod scientia continetur , O voluntas boni cupiditas. suod item siet, si
grammatica literarum scientia definiatur. Exprimendum enim fuit definitione cum quo ipsassenusue conferretur.Illud etiam viden um est, an alicuius eorum quae cum aliquo conferuntur, non ad finem directa sit definitior finis autem unicuique est quod optimum est, aut quo caetera omnia referuntur.Ita aut quod optima est,aut sinis, ct extremum exprimi debet. Vt cupiditatem non quae voluptatem affert , sed ipsius voluptatis: quippe cum elua gratia etiam id quod eam efficit, expetamuS.Videndum etiam est De ad quod retulerit in ortu vel actu consectat. ihil enim eorum sinis es. Egisse enim, ortum esse, sinis potius nomen, quam dies
oriri, vel in aritatu esse,obtinet uuanquam non in omnibus rebul ita est Orὰ enim omnes voluptatem capere
malunt, quam desisse capere: ita in actu esse potius senem constituunt,quam Disse in actu.Iam in quibusdam si quanta qualiάque mi, ubi fiant, itέmque caeterae dissimilitudines minime explicentur, vitiosa erit de nitio. Ut si non aperiatur,qualis O quanta gloriae cupidus sit ambitiosus. 'cam quoniam omnes gloria ducuntur,non satis est ambitiosum dicere eum qui gloriaest appetens:addendaeque sunt di ferentiae quas enumerauimus.Itemq; si auarus definiatur, quanto studio pecuniae teneatur exponendum est: aut si impotens, qua rum voluptatum sit,in quibusque νersetur.' eque enim si quia qualicunque o quavis voluptate vinca-τur : is continuo impotens habendus est e sed is demum qui certa quad. seuperetur. Eiumegeneris siri definitiones, qua nocte definiui νmbra terrae O qua terr motu motione terra, qrea nube aeris cra litudinem,
490쪽
edi qua ventum aeris motionem taenia enim qua
modo de aliis eiusdem generis iudicandum est. Qui enim quamuis disserentiam praet mittit,is naturam rei non explicat .in id aute quod praetermissum est, omnis semper dirigi debet argumentatio. enim si quomodocunque,aut quantumlibet terra mota sit,continuo resera motuta est: nec se aer quoquomodo aut quiuis peli zur,ventris est. Eodem modo peccatur in appetitioniabus definiendis,cum illud quod videtvr, non adiicitur, in caeterisque omnibus,in quibus illud adiiciendum est: visi volunto definiatur,appetitio boni:o cupidita ,
appetitio rei quae voluptatem efficit,nec addatur,eiu quod bonum videatur,aut ei a rei qua voluptatem efficere videatur. Saepe ρηimignorat j qui cupiditate tenentur,bonum esse aut lucandum se id quod cupiunt. Ita non est necesse id esse bonum aut iucunsum, sed modo videri .debuit ergo eo pacto explicatisfieri. Quodsi ita ut dixi,rem tradat O aperiat,ad species impellendus erit is qui admittit ideo esse. eque enim idea est in ulla re quae esse τideatur oe appareat, or species ad speciem referri videturi. Pt ipsa cupiditas ipsius iucundi est,ct ipsa volunt, ipsua boni. 2 on igitur eius
quod bonum esse videatur,ipsa voluptω erit:.neque rei qua voluptalem asserre videtur, sa cupiditas. Absurdum est enim esse aliquid ipsum bonum appares aut iucundum. Iam se habitM definitio explicetur ex eo in quo est habitus, ducetur argumentum: si eius in quo est habitu , ex habitu. Itemque in caeteris talibus, ut si id iucundum dicatur quod potest, etiam qui voluptate dicitur,adiuuatur In definitionibus aute eius generis sit, nescio quo modo , ut is qui rem definiendo aperit, plura uno definiat. Qui enim scientiam desinit, quoda- modo etiam desinit ignorationem: itemque quod O-