Physicorum Aristotelis libri, Ioachimo Perionio interprete. Nunc verò opera doctissimi Nicolai Grouchij integrè restituti, limati, & emendati ..

551쪽

iudicandum sit: quemadmodum euenire olet, ctim duo aduersa pariter alicui insunt: tum enim aut utrunque, aut neutrum simpliciter dici admittendum videtur

Verbi gratia, si dimidium totius cuiusdam album est, O alterum dimidium nigrum , si ne illud nigrum potius an album appellandum,incertum est. Captiosa au- .rem argumenta quae ex eo vim habere videntur, quod

non sit consitutum ac definitum,quid sit ratiocinatio, aut reprehensio, omnia ex omissis aliqua definitionis parte oriuntur. Et enim reprehensio est contradictio ν-nius O eiusdem non nominis,sed rei oe nominis,atque adeo eiusdem nominis ut non synonymum sit,sed idem ipsum: quae contradiectio ex iis, quae sunt posita, ita fe-quitur necessario, vi in sumptionibus non si acceptum illud, de quo instituta est di putatio:quae deinde ita uecta es, ut pars νtraque in eodem, ad idem, eodem modo, ct eodem tempore sumatur. Quae omnia quomodo reprehensorii conueniunt, eodem p punt errori omnino ac deceptioni conuenire. moniam ergo horum ali-qyid, quae in desinitione poseta sunt, praetermittitur, idcirco sit, vi reprebendere alterum videatur: qui ta-Meu reuera non coarguit. Vt, duo ad Nnum sunt dupla,

ad tria no sunt dupla, est litur aliquid duplum non duplum: Item, se unum cum viro coiratum in longitudine superet illud duplo, in latitudine autem non duplo, videbitur idem, facta etiam ad idem cuparatione duplum esse O non duplum: sed non in eadem certὸ re νtrunque drcitur. Postremo si factast ad idem comparatio, cernaturq; in eadem re viruΤ;, O eodem modo, ad idem autem tempM utrunq; non pertineat, erit etiam ex hoc loco ducta fallax O captiosa reprebensio. Verum quae ducta est ex hoc loco reprehensio, potest etiam pertinere ad aliquῆ ex its, quos iu verbis esse dixi ur. Captiones aβtem, is suiblis id ipsium accipitur iu

552쪽

no A IST. Drsumptionibus,de quo est instituta disputatio,iisdem, tot modis fiunt, quot, O quibus petitio principii committitur. Causa autem, cur speciem aliquam reprehem

sonum babere nobis xideantur, est quia discern re ii terdum non possumus, quid idem sit cum eo quod a nobis ad di utandum propositum es, m quid diu sum.

Fallaces autem ex consequentibus reprehensiones i de vim habent, quod retro verti consecuti ones existia mem 'lis minime retro commeant.Quia enim ex hoc

illud necessariosequitur, ideo vicisiim ex illo hoc eoici necessario opinamur. Muque ex eodem hoc genere sun falsae illae opiniones, quae gignuntur ex sensuum perceptione. Quia enim mellis consequens est lauua color, inde sit, vi saepe fit, pro melle accipiatur: Et quoniam pluuiae consequens est madefieri terram, se madida sit terra, pluissestatim existimamus: quod tamen minimὸ

necesse est. T. ertinent etiam ad hoc genus illa fere bra torum argumenta:que ex signis duruntur.I ωim,ri probent adultera esse aliquem,consequentia accipiunt: ut quod accuratius coptu omni genere ornatus sit, aut quod aberrare noctu conspiciatur,quae tamen multis insunt, quibus attributum illud non posiit couenirα. 23 ec di imilis es in iis argumentis ratis,quibua hi υ-tuntur,qui syllogismis non signis di serot. Quale est i lud Melisii,quo in initam esse νniuersitatem hoc modo estodere conatur: Letiuersias est ingenita: cnam ex nia hilo nihil gignitur quod autem genitum est, principiuhabet. Itaq; si ingenita es νniuersitas omni principio careat necesse est: infinita igitur: qu profecto infirma est minimeque necessaria concluso. ans ut verum sit,omne, quod generatum est, babere sua quaeda principia,cur, quaeso, vicissim id erit necessarium, ut omne, quod principium habet genitum fidiauds ρ non magis necessarium, quam hoc Si quis habet febrem, caletr

553쪽

eriosi quis calet, babet febremSequitur locu , cum nqmusa tanquam causa accipitur: quo referendae sunt omnes captiones,quae ex eo nascuntur,quod in sumptionibus aliquid tale accipiatur, quale poti mum via deatur esse causa reprehensionis, cum reuerstea non sit causa,cur ad extremum iliud effciatur quod concluditur.Quod in iis maximὸ ratiocinationibus Uuuenit, qua aduersarium urget incommodo.Semper emim quod huiusmodi ratiocinationibus refellitur, est una ex sumptionibus. Si igitur praeter necessariassumptiones ante conclusionem acceperis illud, unde incommodum sequi debeat,illa saepe videbitur esse causa, cur tu coarguo absurda conclusione aduersarium,quae non erit. Exempli causas probare velis, quod idem no sint vita

hima, b c tu ratione viaris: Si aduersatur omnino ortus interitui,*' cuidam interitui aduersabitur quί-dam ortus est autem mors,qua vita est contraria, in reritus quidam erit igitur vita ortus quidam, ovis

gigni ac oriri: quod fieri omnin) no potest: quare verum illud non fuit, vitam est animam idem esse. Hac tu profecto ratione non confecisti quod volebas. qam ut illud nemo dica nil interesse inter animam, O vitam: nihilominus idem illud incommodum sequitur: s illud modo admittat quilpiam, cum mors interitus quidam fit, eam esse vitae contrariam interitui autem generationem. .ac huiusmodi quidem rationes non sunt mavitiosae,ut nil omnino necessarib efficiant : serou n e sariae conclusiones sint, ad Azud modo conficiendum, quod propositum est, infirmae ac minimo necessariae cutur. di eque his captionibus respbndentes modo Dialuntur, sed etiam qui contra di putant, saepenumero ineonclusiones huiusgeneris incurrat, chm se optimὸ a sumentari exsimant. Atque ista quidem sufficiant de

captiombres, qua tum ex consequenti, tum ex no causa

554쪽

dicuntur.PUrernua locus superes,duo interrogatio pes quasi νnam accipere: quo tum referendae sunt captiones, cum non putat respondis multata esse interrogationes ob idque quasi ad Piram interrogatione, simplicem dat te ponsonem. c nonnullae quidem interro

gationes sunt, quas Iacilὸ νidemus multas esse ideoq; non esse Kd illas simpliciter responiadum: cuius generis est tua:Sitne terra mare,an caelum In aliis quibusdam non ita facita perspicitur: quis interrogationes η, quire pondent perinde qu's: νnum esset quod rogatum est,

aut admittunt,quia nil babent quod rectὰ ad interrogatum respondeant, aut coargui reprchendique merito' identuraeripli causa. Lunquid hic, ille homo est qui igitur buc ilru caedit boni ue verberat,mo homines :Iι em illud: Pliti, quibusdam, quor' partim bona

sunt,partim mala Suntva illa omnia bona aen mala Hieenim xtrumuis dixerit , Nno modo habebit, qui contra dissputat,unde te non isse quidem Hrὸ coaetuat,sed νι- deatur certὸ reprehendere, aut πως e) te deducat νς

absurdum aliquid dicere videare: nam in bonis allia quid numcrare,quod minim bonum es, aut contra in non bonis, quod bonμm absurdum es. Alio modo, hoc est alia quaedam praeterea assumini, habebit unde tu γ era reprebensione coarguatruelutis quis ia ante concessisset,ea m ratione νnum, multa dici alba,nuda, seca. amsic cum id appellatur, quod cum in genere eorum s Psi videre possint,carcisensu oculorum cscarsia dic tur,qμή non vident, cum in genere tamen ear: rerumsen quae oculor issensι praedita esse possunt. Hic igitur se dei duota rogaueris, quorum unu Nihat. alterum non videa , ativi simpliciter respondeat ialud necessario Uscietur,viraquesensum o lorum babere aut caeca esse, quod fieri omnino noη potest.

555쪽

Cap. V. Vt igitur illa, ct tot fallacium ratiocinationum, reprehel onum genera statuenda sutit, que oequot mo do exposuitnud :aut se malimus unum qua mritum principium constituere, reuocanda sunt omnia a d ignorationem reprehensionis N am posse omnes modos,quos paulo antὸ docuimo, referri ad definitionem

reprehensioni potest his rationibus inrelligi: primum se infir ma est conclusio. Hi enim hoc in definitione reprehensionis positum, vi ex iis,qMepositasunt, coν ciat id quod vult,atque ita conficiat, ut necessariast rei a conclubio, non tantum videatur.Deinde vero si singulo defuitionis partes persequamur, ide illud plana' fet. am ex iis captionibus, quae sunt in verbis, m riura ex eo ducuntur, quod dupliciter non singularim in catione aliquid dicatur:νt quae sui ex homonymia ambigua oratione, dictionis forma. Solent enim ista omnia,quas virum quippiam signi icarent,ita Uurpa-0.Reliqua autem, ut quae sunt aconiunctione, diuise ne, accentu,captionis inde origine habent, quod non eade semper oratio,aut nomen sumatur. Atqui ut fiat repreheseo,aut omnino 3llogismus, oportebit sicut e gem res est,ita eadem die nomina, orationes atque ta eadem: ut si de tunica verba gratia, concludendu esset aliquid, non esset illudsub nomine vestis conclude dum,sed sub eodem ipso nomine tunicae inon quo illud in altera nomine non tam verumst,quam in hocse quia sub illo altero nomine adhuc non confectum est necessaris,quod propositum erat sed illa praeterea interrogatio debet accedere,nonne idem νnu valeat,atque alterumsi mo do Pelis ei qui causam rogauerit, unde illud sequeretur, quod concludis, iusta rationesatisfacere. Quod aute captiones,qus ab accidente ductitur huc reuocari possint, ex definitione ratiocinationis 'al im

556쪽

siet manifestum. Est enim eadem reprebensionis quae

hilogismi definitio, nisi quod praeteribilogismi ratio me

adiungitur verbum illud, contradictionis : reprehensio enim nihil aliud est, quam ratiocinatio quae ad cans ciendam contradictionem pertinet.Si igitur quae ex a cidente captiones ducuntur syllogismi non sunt, nec re prehensiones profecto erunt. N que enim si ex illo a tecedente 4 citur hoc consequens, hoc album si,n cessari) conficitur, ut etiam illud antecedens albumst. Sed nec illud necessario concluditur, si triangulum habeat tres angulos pares duobua pectis , ei autem accidat, ut aut figura sit, aut primum , aut principium:ex iis inquam non poterit necessario sequi, eandem illam proprietatem conuenire figurae, primo, aut principio, quandoquidem huiuῬ rei demonseratio non

fiat de figura aut primo: quia figura sit, aut primum, sed de triangulo hoc ipso quod triangulum est.Quod idealiis eiusdem generis dicendum est. Quares omnis r prehensio est ratiocinatio, nulla erit ex aceid et e captio, quae possit reprehensionis nomine appellari. Veruntamghoc maximὸ fallacium conclusionum genere falluntur, ct coarguuntur ab imperitis bominιbuis j etia, qui vel arte aliqua, vel omnino scietia queda sunt prpiti. Ducunt enim illi ab accidentibus argumenta, quae contra sapientes obiiciant:quae quoniam docti alioqui homines discernere ac di inguere rectὸ interdum non possunt,

propterea ab illis inter rogati aut concedunt, aut etiam quae non admiserunt,ea se conces se opinatur.Quae v ro ex eo ducuntur, quod simpliciter, ex aliqua pam te dicitur in reprehensionis ignorationem eo incurrunt, quod in iis asyrmatio, o negatio in eadem re non accipiuntur. V m ei quod ex aliqua parte album es, id c tradicit quod non est ex aliqua parte album: ei Nera

quod omninoalbum est,id quod non enimpliciter alba.

557쪽

piam,ita alius accipiat,quasi omnino album esse concessisset, eo modo nunquam illum veta reprehendet: quod autem reprehendere videatur, ex eo promisicitur, quod ignoratur, quid sit reprehensio. Iam autem aperti me omnium ad hoc caput referuntur illa captiones, quo supra,ex definitione reprehesonis appellauimus: unde etiam factum est,pt illa nomine vocarentur. Cau

sa enim cur illae aliquam habeant speciem reprehensio, nis,in praetermisitone alicuius partis definitionis posita est. Atque si di ribuantur singula in partes, eo modo quo iam aggressi sumus, communem esse omnibuU captionibus,hac definitionis praetermissionem factu pem

.spicietur. Quod vero huc etiam reuocentur captioneΙ,

quae oriatur ex eo,quod illud ipsum,de quo instituta es di putatio, assumitur, aut in quibra non causa pro cau fa ponitur, vel ex iis,quae nominatim in desinitione positasunt,perspici potest. Iliud enim it; definitione erat, Ni conclusio necessario sequeretur propter illa, quae au-ιὸ posita essent:quod non sit is captiotributa,quae no causam pro causa,accipiunt. Item illud in definitione ponebatur, ut no intersumptiones acciperetur id, quod fuita principio propositum ad disserendum:quod non obseruatur in captionibus quibuta comittitur petitio, ut Nocatur,priscip-.Qus vero ex consequentibus duc tur, quasi partes quaedam in accidentium captionibus continentur:nam quod est alteri confrquens,id in accidentium numero censetur. Illud tamen dissert c sequeris ab accidente,quod in uno tantum cernitur tractatio accidentis, veluti flauu mel ide esse,aut assu Ocygni :consequelitis autem νὼ ct tractatio,non nisi in pluriabus intelligi potest. Eam si quae sint,quae isi,quod νηθaliquid, valet,ea etia idem valere inter se postulamus: ex quo proficiscitur reprehensio illa,quae ex cosequenti

558쪽

appellatur. Illud vero pronuntiatum non es ex omni parte verum,νι ι nou per se, fedfortuito per accidens album sit νtrunque. In eo enim Iguus, O nix idesunt, quod νtrunque album sit. quise aliud exemplum malis , sumatur argumentatio Melim, νbi ille accipit idem ebe,principium babere, generatum ese aut illa,in qua pro eodem accipiuntur,aequalia fieri, ean dem recipere magnitudinem. Quia enim quod actum

est,principium babet,idcirco vult Melissus victium ei mi, ut quod principium habet actum sit, perinde quas idem valeant ista duo, propterea quod principiu babeat, quod generatnmes, o quod est finitum. Quod idem in iis qua aequalia fiunt, coutiuit.: am se q's ν

nam atque ea*dem maguitudinem accipiunt, aequalia fiunt, vicissim etiam quae paria fiunt, v n m ct eandem recipere magnitudinem postulatur,quo',ut ex conse- . quenti ductasit haec vitiosa conclusio.Quouiam ecio ad reprehensionis tenorationem reducuntur captiones accidentis , profecto dubium iam esse non potest, quiu eo etiam referri positat quae ex consequentibita erutimur Sed illud certὸ, i modo diligentius attendas,alia etiam ratione metira doceri potest, Reliquae sunt captiones quae ex eo nascuntur, quod multae interrogationesona accipiatur: qua inde vim habent, quod a nobis vis O natura propositionis non satis explicate animo cer nitur,ac veluti in Data partes tribuitur. Es enim propositionis natura in eo posita ut virum de a no dicatur

nimirum quia no est alia definitio eius,quod unu quip piam huius generis est,quam is silo omnino generis: Ni tuis hominis eadem est quae hominis desiuitio: Malia. Si igitur ea est una propositio, qua unum de ναο pronunciatur,erit profecto inius omnino propositionis natura in coposita, visi talis aliqua interrogatio. Et quoniam ex piopositionibus constat sylli Sisinus reprehensio

559쪽

Aensio autem syllogismus est, propterea necesse est, vix etiam reprehensio ex propositionibus con fiet. Quapropter si ea demum propclitio est, in qua dinum de Nno pronuntiatur, illud iam dabium esse non poterit, quia huiusmodi captiones ad ignorationem reprehensionis pertineat:νtpote quae non propositiones,sed quae propositiones modo esse videntur, accipiant. Acsi interr gatus quidem aliua quasi ad νnam interrogatione respondeat, vera hinc nascetur reprehenso. Sin ille no ita respondeat, sed videatur modo respondere, fallax non Nera erit reprehensio. Quare omnes fallacium conclusionum modi in reprehensionis ignorationem incurrui. tque illi quidem qui in verbis cernuntur, propterea huc pertinent,quia non vera contradictio, quod autem es reprehesionis maxime proprium edfalsa modo le-ries contradimonis in eis existat: reliqui autem a j propter definitionem ratiocinationu. visa ratem cur vos decipiant captiones, in quiabus inest aut nominis multiplicitas, aut orationis ambiguitas, es, quia distinguere non possumus ea, quae multu modis dictitur. bim butu generis sunt nonu la,quoris multiplicitatem explicare no est acile .cui

ctione O diuisione oriuntur,erroris causa est, eo quod nil putamus interesse inter coniuncta, diuincta oratio scuti in plurimis nulta est discrimen. Nec multu absimilis es in iis,qitie ex accentu eruuntur,ratio, SPia scilicet aut nusquam, aut certi in plurimis nil interesse

inter contentu, remi Iu ν bu videatur. uus ex Ner

bis ecie ducuntur, propter quanda Nerborum interse similitudinem in errorem nos inducunt. Divicilὸ est Gnim disiemere,quorum sit eadem ratio, quorum diuersa. 2 am qui hoc praestare potes,prope est, τι quid

Cap. VI.

560쪽

358 ARCIST DE REPREH. in quaque re verum sit cognoscat: idemque sit, nos ha pol imum ratione sophistarum captionibus νinci, quia omne,quod alteri attribuitur,ita accipimus, quo si hoc aliquid, νnamque numero naturam significet Haec enim sunt,quae substantiam, O id quod ιnum est maximὸ consequuntur,significare hoc aliquid, ct unaniquandam numero naturam. I de etiam sit,it hic captionis moduri inter eos numeretur,qui sunt in merbis Primum quod per huiusmodi captionem in Ororem potius inducimur, dum aliquid cum altero tractamus; quam cum animo eandem ipsam rem apud nos exagiatamus tqui Nerbis absoluitur omnissermo, qui cum altero confertur:quod vero apud nos taciti cogitatione tractamu ,non tam ad Nerba,quam ad rem ipsam pem tinet.Deinde vero quando euenit quἴquam hac captiones alti,dum tacituri apud se rem exquirit,ex eo semper oritur error, quod ex verbis rem consideret. Postremis harum captiona omnis error ex similitudine nascitur,

qua profecito similitudo nusquam es nisi in verbo. C

ptiones autem ex accidente eo nos in errorem inducunt

quod diiudicare di inguere recti non posiimus, quasnt eadem, quae diuersa, quae unum sint, quae multa rquibM attributis conuenire oportet,quae rei infunt, quibis minimo. Quod idem in captionibuta ex tonseque-ii 'dicendum est: quandoquidem consequens pati s quaedam accidentis est:Hu accedit quod, quoniam in multis

verum esse videtur,si hoc est illius ita consequens, viseorsum ab illo esse non possit, o vicisiim illud ex hoe

perpetua quadam coniunctione consequi: idcirco quas reuera ac semper ita esset,suam argumentationem tra diant, qui bis captionibua utuntur. Fallimur autem captionibus, quae ex omissa aliqua parte definitionis . quaeq; ex eo quod aliquid omnino dicitur, O quadam ex parte oriuntur, eo nominoquod res parum inter se