장음표시 사용
111쪽
CICERONIS leges, percipienda omnis antiquitas, senatoria conquetudo, disciplina reipublicae, iura SOCiorum, medera, Pactiones, causa imperii cognoscenda est; libandus etiam ex omni genere urbanitatis facetiarum quidam let os, quo, tanquam Sale, Perspergatur omnis Oratio. Effudi vobis Omnia, quae sentiebam, quae lari Se, quemcunque patremfamilias arripuissetis ex aliquo circulo, eadem vobis percontantibus respondisset. 35. Haec quum Crassus diXisset, silentium est Consequulum. Sed quamquam satis iis, qui aderant, ad id, quod erat prςpositum, dictum videbatur, tamen sen-licbant celerius esse multo, quam ipsi vellent, ab eo
Tum Scaevola, quid est, Cotta ' inquit, quid tacetist
nihilne vobis in mentem venit, quod praeterea a CraSSO Tequiratis tid me hercule, inquit, ipsum altendo. Τanius enim
cursus verborum fuit, et sic evolavit oratio, ut eius vim atque incitationem adspexerim, vestigia ingressumque vix viderim; et tanquam in aliquam locupletem ac refertam domum venerim, non e X plicata Veste, neque
Proposito argento, neque tabulis et signis propalam
' Iura foetorum Socii Romanorum dicebantur ii populi, qui vel sua sponte, et hello non incensiti societatem cum Romanis inibant: vcl qui
ab iis victi, certas, qui hiis uterentur. leges accipiebant: suax etiam foudere constitulo servuliant. DRUST.
' Foedera Multo plus habent dignitatis , et eaerem Ouiarum , quam pactiones: fiunt enim Medera voca lis divis, dato iureiurando, occisa Por-Ca et Pactiones sola voce aliquando concipiuntur, et data iuvi em, RCCe-Ρinquo fide. Rursum . pactiones iniri eum privatis possunt, non foedera.
Libandus Guel . B, C adiiciunt
Quid tacetis Gueis. A, quod tacetis. Idque expresssit Olivet. Id mehercule ψsum altenclo Sic Guel f. Λ, B, C, omissa Particula Immo, quae vulgo praeponitur his verbis. Et sane h. l. elegantius abest. Nec agnovit Nonius. Venerim Sic Gueis. Α, Β, C, quod et Grutero Gronovioque Pla cuit, et est sane imperfecto Dentrem , quod vulgo Ponitur , sΡtiuS.
112쪽
i ΟἰνDE ORATORE, LIB. I, CAP. 35 collocalis, sed his omnibus multis magnificisque rei, usconstructis ac reconditis: sic modo in oratione Crassi divitias atque ornamenta eius ingenii per quaedam involucra atque integumenta perspexi; Sed ea quum contemplari cuperem, vix aspiciendi potestas fuit. Ita neque hoc possum dicere, me omnino ignorare, quid possideat, neque plane noSse, ac vidisse.
Quin tu igitur facis idem, inquit Scaevola, quod sa
ceres, si in aliquam domum plenam ornamentorum, villamve venissest Si ea seposita, ut dicis, essent, tu valde spectandi cupidus esses; non dubitares rogare dominum, ut proserri iuberet, praesertim si esses sa- miliaris : similiter nunc petes a Crasso, ut eam CDP iam
ornamentorum Suorum, quam Constructam uno in loco, quasi per transennam praetereuntes strictim aspeXimus,
in lucem proserat, et suo quidque in loco collocet. Ego vero, inquit Cotta, a te peto, Scaevola; me enim, et hunc Sulpicium impedit pudor ab homine Omnium gravissimo, qui genus huiusmodi disputationis semper contemserit, haec, quae isti forsitan puerorum elementa videantur, exquirere. Sed tu hoc nobis da, Scaevola ,
Plonom ornamentorum , Millam e
rinisιει Sie edit. Waldariari, et margo ras. Ioan. teste Pearcio, et ex illa recepit Ernesti. Vitium legitur in Guels. A. B, sed in hoe eorrector feeit illam. In Guel L C vitiose nulam. Ed. Lips. Mel in Diti m. Plerique
Millani pio. Victorius autem et Lam hinus edideruiat . Hetiam Ornament rum illum penisses.
sie Gueis. B. Vulg. esset. Quasi per transennam Praeter te atrielim viso imus Nullum dubium est de velitnte hiatus ieetionis; quainquam dieioppius ollia et Parcus
putabant per transenniam esse ex Priaetereuntes ortum. Nam Nonius
quoque Marcellus agnovit per transennam idque explicavit Iene stram; scit. ciuili ratam. Idem pinetiit Salinasio ad Soliniam ii. 643. Per transennam aveaimm) Pr verbiolis locutio , hoc est per cance los aute senestram positos, vel fenestram opere reliculato suetam. Quae Regum 'I, θυοUM δεουκτυωuευiat, appellantur Procopio Ca eo οωταγωγοἱ κατεσκευασμευαt. quae quia viscim praetereuntium ira mittunt, sed satis obscurum . qum lnon plene nec plane videmus, quasi per transminavi dicimur aspicere. Uti.
113쪽
et perfice, ut Crassus Iaaec, quae coarctavit et peranguste refersit in Oratione Sua, dilatet nobis atque e plicet. 36. Ego mehercule, inquit Mucius, antea vestra magis hoc causa volebam, quam in ea. Neque enito tantopere hanc a Crasso disputationem desiderabath, quantopere eius in causis oratione delector: nunC vero, Crasse, mea quoque etiam causa rogo, ut quoniam tantum habemus otii, quavium iamdiu nobis non contigit, ne graveris exaedificare id opus, quod instituisti. Formam enim totius negotii opinione maiorem, meli remque video; quam Vehementer probo. Enimvero, inquit Crassus, mirari satis non queo, etiam te haec, Scaevola, desiderare, quae neque ego teneo, uti ii, qui docent, neque Sunt eius generis, ut, si optime tenerem, digna essent ista sapientia ac tuis
Ain tu' inquit ille. Si de istis communibus et pervagatis vix huic aetati audiendum putas, etiamne illa negligere possumus, quae tu Oratori Cognoscenda esse dixisti, de naturis hominum, de moribus, de rationibus iis, quibus hominum mentes et incitantur et reprimuntur, de historia, de antiquitate, de administratione rei publicae, denique de nostro ipso iure civili ' Hanc enim
ego Omnem scientiam, et copiam rerum, in tua prudentia sciebam inesse: in oratoris vero instrumento tam lautam supellectilem nunquam videram.
37. Potes igitur, inquit Crassus ut alia omittam
innumerabilia et immensa, et ad ipsum tuum ius civile veniam ), Oratores Putare eos, quos multas horas ex-
ne santur et reprimuntvir Sie ed. disisti relatum. Sed melitis suspen Omnili. Kob. Vtil g. inritaremur et aitur a um his aliamne illa negligere reprimerentur, quod ferri pos et ad possumus.
114쪽
DE ORATORE I lli. I, CAP. 37 ID 7 spectavit, quum in Campum properaret et ridens et
stomachans Scaevola, quum Hypsaeus maxima voce, plurimis verbis, a M. Crasso praetore contenderet, Ut ei, quem desendebat, causa cadere liceret; Cn. autem Octavius, homo Consularis, non minus longa oratione recu Saret, ne adversarius Causa Caderet, ac ne is, pro
Exsmetaoit -yroperareto Gueis. B. C. male exspectari - Pr eriarem. Nam rem de Scaevola, Ponti see Nax. narrari perspieuum est ex his quae sequuntur verbis: Memini enim, mini narrare Mucium. Neque vero est . quia in rex periri r de sensu am-higamus. S evola enim dicitur. quamquam in eampum properabat. lamen hos oratores multas horas direntes ea meccasse parii in ridens, Partim stouiaclians; et exspectare non est h. I. Opperiri dicturum, sed operam dare dicenti. Quare minime opus est specia r. ut Purgoldo visum , repo
' In eam; um A Marte . cui sacererat, nomen habuit comptis Martius . tibi et comitia eetii tiriata hahebantur, et, tanquam in palaestra, iuvetitus omana militiue rudimentis iustitiae-halnt. PRusT.' Ηγpsa tis u m integram aecipe. Ibat Seaevola ponti sex in eum-pum Martium ad eomitia; iter illi persorum fuit, in eo repetit orni res duoa inter se litigantes , et graviter ignoratione iuris civilis peccauies. Horuin uni nomen Hypsaeus erat, alteri Cti. octavius, qui consulatum gesserat anno V. C. 626. Hypsaeus aecusabat
aliquem tutorem , quod pupilli sortunas male administrasset. Hoc itidiarium luteiae appellatur. Octavius tri-iorem defetidebat. Iuclox huius controversiae M. Crassus, qui tum praetor urbanus erat: nempe anno V. C.
. 8. Qui iudieio tutulae damnabatur, cogebatur pti pillo, en ius rebus inulo consuluisset, Peeuniam solvere, ac damnum resti reire; deinde lege duo deeim tabularum iubebatur aliquid ultra peudere, multae nomine. Quod si pupillus, aut eius patronus plus a reo pete rut, quam deberetur, cadebat eausa. Hoc petebat Hypsaeus , et plus petebat, quam par esset, adeoque debebat causa eadere. CD tetidebat, inquit L. Crassus . tit et . quem defendebat, neu se suo pupillo, causa eadere licerΡt; hoc est, petebat. ui edielo praetoris tribueretur pupillo
suo maior pecuniae summa, quis mdeheretur; quod erat velle causam amittere. Oeta vitis, tutoris acetiscilidefensor imperitus, quum dehoret hoe ipso vehementer laetari, quod plus , quam fas erat, peteretur, id eniti, si obiecisset postea, et Probasset, cari sum obtinuisset, ae reum tutorem turpi iudicio tutelao male administratae , atque omni molestia, et perieulci liberasset: Oeta vitis, inquam , longa oratiotie recusabat, ne plus peteretur. hoe est, De Hrpsaeus causa eaderet,
atque ipse litem obtineret. IDEN. tisa evidere Lee, H Vt natarum huius litis, eiusque quae inaequevit rapite Meurrit, bene tutelligamus, audi Erasinum in Adag. Clii l. v. Cent. 2, Prov. x5: α usu dere is vid Phatur qui male agendo
itis agendi perdidisset. Si quis inquit Iustiniantis lib. IV, iit. s. de Action.
115쪽
quo ipse diceret, turpi tutelae iudicio, atque omni molestia, stultilia adversarii, liberaretur t o vero istos, inquit memini enim mihi narrare
Mu Cium), non modo oratoris Domine, sed De foro
quidem dignos putarim. Atqui non defuit illis patronis, inquit Crassus, et quentia, neque dicendi ratio aut copia, sed iuris civilis Prudentia: quod alter plus, lege agendo, Petebat, quam quantum lex in XII labulis permiserat; quod quum
impetrasset, Causa caderet; alter iniquum putabat plusseCum agi, quam quod erat in actione, neque intelligebat, si ita esset actum, litem adversarium perdituriam. Quid ' his paucis diebus, nonne, nobis in tribunali Q. Pompeii, praetoris urbani, familiaris nostri, sedentibus, homo ex numero disertorum postulabat, ut illi, unde
ad eum pertineres, causa eradelat, i. e. reni amittebat; tu proximo vero
Partigrapho ostendit se. Ii Atiniamis vocein hunc plus quadrifariam intelligi : re, lempore, ioco , et eausa: re , M quis pro decum aureis petat viginti, qtinle Hypseus iste secerat; tempore. si quis ante diem vel conditionem putat; quod in sequetiti capite patri titim quendam fecisse dieit Cras
tarpi ter unde Datiam itirpiculo. Sed tarpe dieitur Glelae iudicium, proptereti quod malum tutarem conde vitiatum non mulcta solum, sea etiam infamia quaedam sequebatur. Sed ne Bro udem dignos puta
Q. Pomo i) Iloe ipso anno, quo Cieero singit habitos esse hos de orti tote dialogos . scilicet V. C. 623. ante Christum si . Q. Pompeius Rustis
tithanam iurisdictionem sortitus cibis linuit. DAVIT.
causa. Debebat quidam ulteri certam Pecuniae summam, solvendam, verbi gratia . ineunte insense Ianuario. alter seu petitor nou exspeelavit ad illud tempus , sed petiit tit si hi solveretur, verbi gratia . mense Decembri ineunte, et accusavit debitorein quod pecuniam non solveret. Causidietis iis-
peritus , qui dehilarem defendebat. quum litem inferre petitori debuisset eo nomine, quod ante temptis peieret Pecuniam, erant enim graves poenae positae illis, qtii titile tempus paeliouis, vel obligationis litem lutcuderent a id enim si Leissct euusa cecidissut Petitor, hoc positi
116쪽
peleretur, vetus atque usitata exceptio daretur: cvlvs PEcvNIAE DIES FvISSEΤῖ quod petitoris causa Comparatum esse non intelligebat; ut si ille infitiator probasset iudici, ante petitam esse pecuniam , quam esSet Coepta deberi, petitor, rursus quum Peteret, eXceptione e
eluderetur: 2VOD EA RES IN IUDICIvM ANTEA VENISSET.
duid ergo hoc fieri turpius, aut dici potest, quam eum,
qui hanc personam Susceperit, ut amicorum ContrOVedisias causasque tueatur, laborantibus Succurrat, aegris
medeatur, afflictos excitet, hune in minimis tenuissimisque rebus ita labi, ut aliis miserandus, aliis irridendus esse videaturῖ Equidem propinquum nostrum, P. Crassum, illum divitem, cum multis aliis in rebus elegantem hominem et ornatum, tum praecipue in hocellerendum et laudandum puto , , quod, quum P. Scae-haVit tantum , ut sibi lireret. ae debitori , quem defendebat, uti bene-
seio legis, et exeeptione, quae vetu-hat ut pecunia peteretur ante illam diem , qua eoepta esset deberi. Quod quum Postulabat, non intelligeshat homo iuris ignarus, comparatum hoe esse in utilitatem petitoris, et ud ver gariti suci prodesse. Ilitie enim laetum ut petitor postea litem de integro iti- tolerit , Linquam si ea res nunquam tu iudici uiti autea venisset; quam ii tem inserte non potuisset, si insei tor, hoe est debitor probassii iudiei, ante petitiam esse pecuniam, quam de heri eoepisset. Petitor enim, quum postea pecuniam suam peteret apud iudicem, exelusus suisset lege, hoc est impeditus ne ageret, ac in v tet litem : lex enim excipit, hoc est prohibet, ne agatur iterum ea dore, quae iam in iudicium vetiit, seu quae iam diiudietita est. IDEM.
Turmus, auι uaci potest ueli. B, c, turpitis pinest μι Διι. erendi m Boe Peareius recte defendit; idque praeter cod. Bod. iam receperunt edd. Ven. Mediol. Nautit. Lamb. Eodem modo Cieero coiiiungit laudando et esserendo II, 5. Ernesti quidem ferendiam idem siquis re dicit apud Ciceronem . quod ecterendum, sed exempla loeo in tion attulit, quibus hoc nobis
Quod , quum P. Scaevolae frateresseia suas. A, P. qti qutim Nevie Dolia frater esset. Ian. Gulielmus Verisimi l. p. 42 . legi volebat e IIS. Tmlos. quoa qutim P. Scri Oiae superesset i. e. tutor; quae quidem lectio valde plaeet, modo servetur etiuinhiatri ex edd. pr. ut verba: quod quum P.S ,esiae fratri superesset, non solum auctoritatem tutoris, sed etiam necessitudinem signiscent.' P. Se uolue frater P. Scaevola transierat tu Crassorum sumiliam adoptatus a P. Liciuio Crasso, qui
117쪽
I OCICERONIS volae frater esset, solitus est ei persaepe dicere, neque
illum in iure civili satis sacere posse, nisi dicendi e piam assumsisset quod quidem hic, qui mecum cori sui fuit, filius eius, est consequutus ); neque se ante
Causas amicorum tractare atque agere coepisse, quam
ius civile didicisset. Quid vero ille M. Cato' nonne et eloquentia tanta fuit, quantam illa tempora, atque illa aetas in hac civitate serre maximam potuit, et iuris civilis omnium peritissimus ' Verecundius hac de roiamdudum loquor, quod adest vir in dicendo summus,
quem ego unum Oratorem maxime admiror; sed ta ineri idem hoc semper ius civile contemsit. Verum, quoniam sententiae atque Opinionis meae voluistis exse
participes, nihil occultabo, et quoad potero, vobis ex Ponam, quid de quaque re sentiam. 38. Antonii incredibilis quaedam, et prope singularis et divina vis ingenii videtur, etiamsi hac scientia iuris nudata sit, posse se facile ceteris armis prudentiae lueri atque de sendere. Quamobrem hic nobis sit ex-Ceptus, ceteros vero non dubitabo primum impudentiae
pater fuit huius P. Crassi, de quo hic
ediderunt Camur. Lam hin. Gothois. Vulgo perperam omittitur est, quo fit, ut et Protasia apodosis et totam sententiam seu us destituat. In iure cloili satis facere Posse Vulg. in iure riselli sinis illi artisa re Posse , in quibus verba illi arti recte ut glossema damnavit Ernesti. Qui mecum Consul fuit In consulatu collegae suere L. Licinius Crassus et Q. Mucius Scaevola anno V.C. 65'. ante Christum 93. Hos nar Fat Tullius in Bruto collegas tu omnibns magistrati hiis misse, praeter quam in tribunatu plebis, et censura. Pavsv.' RI. Cato γ Censorius nimirum .enius laudes Cicero in Bruto fuse Persequitur. OLIV. Ius ciselle Ahest cod. Gueis. B.
Posse so facile celeris armis PDudentiae tueri Sic recte emendavit Eruesti; eiusque coniecturam Con
firmat auctoritas codd. Guel L A , B. C , in quibus abest eausas, quod Post
Prudentitie vulgo inferciebatur. Ceteros - non dubita Primiam imρurientiae condemnare sententia mea, Post stram inertiae In omnibus, quantum Minuis, MSS. et edd. legitur Primum inertiae Post aliam in udemiae. lam quum stati in Crassus
de im udentia agat, post autem e. . Ismum de inertia eorim , qui ius ci- rite non discunt ἱ non est crediuile,
118쪽
I I Icondemnare essententia mea, post etiam inertiae. Nam volitare in foro, haerere in iure ac praetorum tribunalibus iudicia privata magnarum rerum obire, in quibus saepe non de facto, sed de aequitate ac iure certetur, iactare se in causis centumviralibus, in quibus usuca pionum, tutelarum, gentilitatum, agnationum, allu
vionum, Circumluvionum, nexorum, manCipiorum,
Cicerotiem diseriis verbis iuversum ordinem lectori denuntiasse. Si tantum dixisset: vi hos non dubita
inertine et in ptidentiae eondemnare raserendum sane esset υτπρου προυρον.
Vt nune est , molestum hoe esset , et ius, etiam Transpositio, quam invexi ratis, etiam Heusin gero plaeuit. In eramis cent imo rati s Centumviri erant minores iudiees apud Romaticis e singulis trilitibus lecti ad exercenda privata de musis minoris , ut plurimum, mometiti iudieia. Porro erant illi renitim quinque , tertii scilicet ex unaquaque tribu , trihusatilem erant triginta quinque; altamen, quo facilitis nominaron tur, centumviri sunt appellati. His praesidebat praetor, ut colligimus ex Plinio iuniore, ex quo etiam tutelligimus
centumvirorum uti merum ad centum octoginta excrevisse. DAVIT
' Vitio Antim Vsneapio , sive ususcapio, est ius possidendi, et ea-piendi rem aliquam, quia usus illa suisti per eertum tempus lege cotist tutum, Eauique possedisti. Iur M.' Tu eliartim Tutela a Servio Sulpieio desti itur, vis ae potestas in ea pite libero tid dosendendum eum, qui per aetatem se ipse defendere nequit, iure civili data ae permissa. IDEM.' Gentialiartim Gentilitas est Ordo et sortes hominum, qui sunt ex eadem familia, quique ob eam causam iura quaedam habent sibi pro pria; verbi gratia. hereditatis adeuniadae , suscipiendae intelne , etc. Hae utilem ima non obtinebant, neque
gentilitate gaudebant, servi, liberti, libertini, et ea pile diminuti. Cicero in Topicis ) IDEM. nntionum 3 Agnati vi illa sexus
propinquitate iuncti sunt, quibus . ut gentilibus, propria iura sunt. ID. AEuoi tim , tar mlu, ionum Alluit praedium . vel agrum fluvius, quando praeter illum iit ei reum luit, quando totum instar instilae cingit Aldiolo, inquit Iustinianus Iustit lib. II. tit. i , est incrementiam talens. Per alta onem autem id Didetur a iii- et , quod ita paulatim auiae tur, ut inreti gere non ι Ossis . quianiram qtioque momento temporis adlisiatur. Ex alluvione autem , et Hreumluvione. va riae controversiae nascuntur, verbigentia, si vis fluminis de praedio tuo partem aliquam detraxerit, et vieini praedio adiunxerit, elatus sit ea pars: si athotes tuae in vicini praedium delatae fluvio , in eo praedio radices egerint, fructum tulerint ete. IDEM.' π ortim ) Nexum, sive ueritis, est obligatio ciuilis, quae quum C an trahebotur, aliquis libram et ues munuteneliat, qui voeabatur libri pens. Viis de Topica, cap. 5. Praeterea civis
ille nexus diei hcitur, qui quum esset liber. pecuniumqtie alteri deberet, illi addicthatur in servitutem. tit ipsi pro pecunia, quam deberet, nee ros,
119쪽
I laCICERONIS parietum, luminum, stillicidiorum, les lamentorum, celerarumque rerum innumerabilium iura versentur, quum omnino, quid Suum, quid alienum, quare denique civis aut peregrinus, Servus aut liber quispiam sit, ignoret, insignis est impudentiae . illa vero deridenda arrogantia est, in minoribus navigiis rudem esse se consa teri, quinqueremes, aut etiam maiores, gubernare
didici se . Tu milii quum in circulo decipiare adversarii stipulatiuncula, et quum obsignes tabellas clientis tui,
set solvere , servilem operam praesta-rest, dum aes alienum dissolveret. extis nitiem dicebatur, quod uecte retur id est, compedibus , nut ner-vra vincitis, et elatistis teneretur L. iii, lib. Vill . Addictus etiam vorabatur. IDEM.' Muneipiorum ) Manet pium, inquit uidorus, est quidquid mauu
capi potest. Aliquando sumitur pro quolibet servo. hic pro ciliqua re, quae accipitur niti alteri possidenda traditur, vel pro cietione, qua id sit.
Parisium. Itimini m) De pariete miniani saepe in eluit controversici ;de tiguo in parietem immisso, de cilio
pariete aut adiuncto , aut supra rommunem exaedi sento. etc. item dolumitii bus; verbi gratia, si quis altius aegiseet, ae vieini lumiuibus ossietat; si quis prospectum in aedes tutis bubeat ulci Stillisi iis, m) Si illita lium esto itiae Pluviae lapsus e tecto. nile possunt oriri lites de servitute si illi- ei dii, de immittendis et ieeipietidis stillietatis. IDEM.T Hiamentortim ) In edd. prioribus ei MSS. Eri. Gueis additur ruptortim
eintilicis turbatur his adiectis, quum . reliqua omitia simpliciter ponniatur, sed etiam nihil nil sensum os seiunt,qumi non ex uti hialo te inmentorum
simpliciter posito ititelligi possit. Ac -eedit, quod ne recte quidem inter se
opponantur ruptorum titil valorumnam si de testamento certatur, nit Erapam ratum esse debere , altera rvmpendum esse contendit. Ergo utrumque eieci nux.
Aut Peregrinus liber) GDeis. Λ , an Peregrinus - an liber. Impudentiae) Bene hane lectionem multorum libroriam, lam scriptoriam quom typis expressorum, dolendit Petit eius. Nam quod alii hahetit -- pytidentiae, id nee huie loco, nee initio e. έ i, convenit. Praeterea gra datio est quaedam ab inligni impudentia ad deridendam cirro taliam. Itia Mero Quemadmodum turpe est, ne noti serendum. si qtiis glori tur se posse gubernare maximas naves, qui sateatur parva ncivis in non posse neeiere t sie turpe est in mini mis enti sis tractandis imperitiam ex illum, stoi tamen gravi imas, et Pu blieas su e; pere non uti hi tet. Pstus ' A1ιρtilat itineti a ) Obligatio est, quam aliquis in se recipitiquum certis verbis tu terrogatus respondet:
Sponses ' spou deor fide iubest fide
120쪽
DE ORATORE Lin. I, Ch P. 39 3 i 3 quibus in labellis id sit scriptum, quo ille capiatur; ego
tibi ullam causam maiorem Committendam putem 'Citius hercule is, qui duorum scalmorum naviculam inportu everterit, in Euxino ponto Argonautarum navem guberararit. 39. Quid ' si ne parvae quidem Cau Sae SVnt, Sed Saepe maximae, in quibus certatur de iure civili: quod tandem os est illius patroni, qui ad eas causas sine
ulla scientia iuris audet accedere ' Quae potuit igitur
esse Causa maior, quam illius militis' de cuius moriequum domum falsus ab exercitu nuncius venisset, et paler eius , re credita, testamentum mutasset, et quem ei visum esset, secisset heredem, essetque ipse mortuus: res delata est ad centumviros, quurn miles domum revenisset, egissetque lege in hereditatem paternam. Nempe in ea causa quaesitum est de iure civili, possetne paternorum honorum exheres esse filius, quem pater testamento neque heredem, neque exheredem scripsis
set norninatim ' Quid ' qua de re inter Claudios, Mar-
morum serimorum Sealmiiseu lignum teres , ad quod remi alli. gantur, et circa quod vertuntur, OΘευαὶ κωπαι ἐκδέδευται, σκαλαῆς.
inquit Pollux lib. I, cap. 9: id unde
remi alligantur, scalmtis est. Navicula igitur duorum scalmorum est ea, quae duobus remis utitur. IDΕΜ.
Egissetqua lege in hereditatem ρα- iernam Inepte vulgo additur: t Otamento rexheres filius , in quo iam Lambinus glossema agnovit, idemque et Talaeus a quibusdam HSS..besse testati sunt. Itaque ea ut spuria Pearcius et Ernesti uncis incluserunt; nos e textu eiecimiis. Et quo-Modo Crassus hie adiicere potuisset: ρε tamento exheres situs , quum sta
. dicturus esset, eum testamento
neque heredem. neque exheredem fieriptum fuisse nominatim p Serimisset nominatim Filio. qui in Potestate est . praeterito, inquit Caius iurisconsuliti A . inutile est te stamentum: debet enim nominatim appellari quum ab hereditate excludiis tur, alioquin legitime nou erit exhe
Inter Clavdios, Mareellos et Patrici Claudiorum gens alia erat patricia, alia plebeia . nec potentia minor nec dignitate. ut ait Sueton. Tiber. c. r. Et Claudii Marcelli quidem plebeii erant; Claudiorum autem Patriciorum plures fuerunt sa- miliae cognominibus distinctae, quod et ibidem Snetonius memoravit, et aIiunde notissimum est. Fuerunt Pa.