장음표시 사용
171쪽
quem tu vere dixisti persectorem dicendi esse ac magistrum, multi sudoris est, et illa Orationis suae cumscriptis alienis comparatio, et de alieno scripto subita , vel laudandi, vel vituperandi, vel comprobandi, vel refellendi causa disputatio, non mediocris contentionis est, vel ad memoriam , vel ad imitandum. Illud vero fuit horribile, quod mehercule vereor, ne maiorem vim ad deterrendum habuerit, quam ad cohortandum. Voluisti enim in suo genere unumquemque nostrum quasi quendam esse Roscium; dixtistique, Don tam ea, quae recta essent, Probari, quam quae prava fastidiis adhaerescere. Quod ego non tam fastidiose in nobis, quam in histrionibus , spectari puto. Itaque nos raucos saepe attentissime audiri video; tenet eni in res ipsa atque causa; at Aesopum, si paulum irrauserit, explodi. A quibus enim nihil praeter voluptatem aurium quaeritur, in iis offenditur, simul atque imminuitur aliquid de voluptate. In eloquentia autem multa sunt, quae teneant, quae Si omnia summa non sunt, et ple-
adiiciebatur atini. id nec modo nee tempore praecedentibus quae revia essem eonsentire. Ernesti hene monuit. Respieit autem Antonius ea . quae Crassus dixerat e. 27. AEarimm Histrionem longe eeuherrimum. euitis filius, furiosae lυ- auriae iuvenis, eantu eommendabiles a vieulas, immanibus emplas pretiis, in eoena pro scedulia apponere . acetoque liqualos maguae summae rati ionea potionibus aspergere solitus erat. Vm
Irraviori Vietor. irratiotieris; ethoe Prisciantia in e iee suo se te gisse testatur lib. X A quihtia enim nihil praeter DoLmis em aurium quom uti. Iam olim professi a sum snspeetnna inibi emeauriam. Quid enim p Num histriones solum aures obieetahant y donne etiam Oeulorum voluptas erat e gestu Vittimque Cieero eoniungit Paradoll. III: uitrio si patillam se m is extra
numerum , aut si Mersias pronuntiaraa
est Vllaba tina Merior vitia longior exsibilatur et exploditar. Fieri tamen potest ut Cicero ipis Aesopum h. l.
tantum ut cantorem in scena, non ut gesticulatorem animo informaverit. Quae si omnia summa non atini, et Pleraque lamen magna sunt Inepta verba : ed pleraque lamen magna sunt
parentheseos signia ineludebantur. quasi non penderent a eouiunctions .i inter quas et Omnia.
172쪽
DE ORATORE LIB. I, CAP. 6I I 6 raque tamen magna Sunt, neceSSe eSt, ea ipsa, quae sunt, mirabilia videri. 6x. Ergo, ut ad primum illud revertar, sit orator nobis is . qui, ut Crassus descripsit, accommodate ad persuadendum possit dicere. Is autem concludatur in ea, quae sunt in usu civitatum vulgari ac sorensi: remolisque ceteris studiis, quamvis ea sint ampla atque praeclara, in hoc uno opere , ut ita dicam , noctes et dies urgeatur; imiteturque illum, cui sine dubio summa vis dicendi conceditur, Atheniensem Demosthenem, in quo tantum studium fuisse, tantusque labor dicitur , ut primum impedimenta naturae diligentia industriaque superaret; quumque ita halbus esset, ut eius ipsius artis, cui studeret, primam literam non posset dicere, perfecit meditando , ut nemo planius esse loquutus putaretur: deinde quum spiritus eius esset angustior, tantum continenda anima in dicendo ebi assequutus, ut una continuatione verborum id quod eius scripta declarant) binae ei contentiones vocis et remissiones continerentur. Qui etiam ut memoriae proditum est
coniectis in os calculis, summa voce versus multos uno
spiritu pronuntiare consuescebat; neque is consistens in loco, sed inambulans, atque adscensu ingrediens arduo. Hisce ego cohortationibus, Crasse, ad studium et ad laborem incitandos iuvenes vehementer assentior: eetera , quae collegisti ex variis et diversis studiis et
QuamMis ea sint Ernesti Pearcium equii tus ex edd. vetti restituit coniunctivum. Alii sunt. Vt nemo Planius esse sequutus Pu
nemo Planius eo lo titus Putaretur.
' Vna continuasione verborum Periodum videtvr intelligere , cuius verba omnia continua , partes omnes me ex se se invicem , et colligatae sunt. Demosthenes igitur in una ea demque periodo his vocem contendebat , his remittebat: contendebat in prioribus periodi membris . remi tebat in posterioribus, idque uno spiritu . et Perpetua prouuntiatione . faciebat : tinde illum oportuit esse amplo, et prolixo spiritu, cuius tu
173쪽
artibus, tametsi ipse es omnia consequulus, tamen otiora loris proprio Oiscio atque munere seiuncta esse arbitror
62. Haec quum Antonius dixisset, sane dubitare visus est Sulpicius et Cotta, utrius oratio propius ad
veritatem videretur accedere. Tum Crassus: operarium nobis quendam , Antoni, oratorem facis, atque haud scio , an aliter sentias, et utare tua illa mirifica ad refellendum consuetudine, qua tibi nemo unquam praestitit; cuius quidem ipsius facultatis exercitatio oratorum propria est, sed iam in philosophorum consuetudine verSatur, maXimeque eorum, qui de Omnixe proposita in utramque partem soletit copiosissime dicere. Verum ego non talem arbitrabar, his praesertim audientibus, a me insormari oportere, qualis esse possetis, qui habitaret in subselliis, neque quidquam amplius afferret, quam quod Causarum neCeSSilas postularet: sed maius quiddam Videbam , quum Censebam Oratorem , praesertim in nostra republica, nullius ornamenti expertem eSse oportere. Tu autem, quoniam exiguis quibusdam snibus totum oratoris munus circumdedisti, hoc facilius nobis expones ea , quae abs te de Officiis praeceptisque Oratoris quaesita sunt: sed opinor , Secundum hunc diem. Satis enim multa a nobis hodie dicta sunt. Nunc et Scaevola, quoniam in Tusculanum ire constituit, paulum requiescet, dum se calor frangat; et nos ipsi, quoniam id temporis est, valetudini demus operam. Placuit sic omnibus.
firmari posse , qualis γ Vulg. non
aoiam aphi Dahar. Emendationem nostram frmat orat. e. 2: . utque ego in summo oratore sngendo talem insor- maho qualis Atlasse nemo suerit. R
sor an reetitis. Idque Poareius aliis loeis eonfirmavit Top. e. 25. In v. I, Io. Nune et Seia odia Cue in his dialogis non perstet Scaevola . Gusam affert ipse Tullios lib. IV ad At ii eum, Epist. s Quem loetim Schiitet.
F. C. exscripsti tu Prolesumenis ad
174쪽
Tum Scaevola, Sane, inquit, vellem non Constituissem, in Tusculanum me hodie venturum esse, Laelio. Libenter audirem Antonium. Et, quum ex Surgeret, simul arridens, Neque enim, inquit, tam mihi molestus suit, quod ius nostrum civile pervellit, quam i cundus, quod se id nescire consessus eSt.
176쪽
an prooemio Cicero refutat e num opinionem, qui L. Crassum non plus attigisse doctriniae, quam quantum prima ueriti institutione Potuisset, M. autem Antonium omnino omnia. eruditionis e retem atque ignarum fuisse putabant, CSp. I-a. Sequitur dialogus postero die , quam erant illa, quae primo ID bro referuntur, acta, hahitus; cui interfuerunt Q. Catulus et C. I. Caesar, qui Scaevolae narratione de hesterni diei diutitatione excitati Crassum convenerant. Qui quum noMum disserendi laborem excusatione, quod nollet esse inmtus, defugere uoluisset, 'Pugnat ei Catulus, dicitque nec locum noui neum, nec tempus ino mortunum, nec homines ab hac disputatione alienos esse. Sed ille se hare omnia longe aliter inter retari signi at. Caesar hanc ipsam recusationem disputationis sibi dis utationem periucundam esse Misam a lamat,inoitatque Antonium, in Partes suas de tota eloquentia disserendi Peragat, quod Crassus negat se conerasurum, nisi in hodie hie apud eum futuros Catulus et Caesar promittant. Catulus pro utroque promittit, cap. 3 . Tum Antonius eloquenltam rem facultate praeclaram, arte me discrem esse, cap. 7 ; msso tamen quaedam Praece la dari,
177쪽
p. 8; nihil autem Perfecto Oratore Praeclarius esse, CPP. 9,
docet. His eloquentiae lauiubus quum essent Catulus et Crassus Dalde desectati, cap. io. Pergit Antonius de Oficio ac munere oratoris disserere, negatque omnia, quae cadant alia quando in Oratorem, Propriis esse PraccePtis instruenda. Nam praeter genus iudiciale et deliberati una esse etiam oratorum interdum laudationes, testimonia, mandatorum emositionem , obiurgationcs, cohortationes, ConSOlation , quae omnia singularis Praec ta non deSidcrcnt, CRp. O-II. Magnum quoque Oratoris munus esse historiam scribere, de qua tamen nulla Praeceρta in artibus rhetorum reρeriantur, Cap. 33- i5. Omnino autem , qtu ιllam Mim adePlus sit, ut auditorum mentes in genere iudiciali ac deliberatios ad suum arbitrium moucro Possit , non multum G toto genere reliquarum orationum quid dicat quaesiturum esse, Cap. 16. Ceteriarum enim rerum orationem ludum esse homini non hebeti,nsque inexercitato , neque communium literarum et politioris humanita is e erit; eloquentiam autem , quae in cauSarum
mentionibus versetur, omnium OPreum maximum Crae, Cap. 37. Catulus magnam sibi ex*ectationem commotam esse
ΟStendit, quibusnam rationibus, quibusMe Praecγtis illa tanta Dis eloquentiact co aretur; in quo tamen nou Pervulgata graeci alicuius doctoris PraecePta desideret, cap. Id. Antonius igitur, summis doctrinae Graecorum rhctoricαe Cam-tibus breMitur Percursis, cap. i9, Use suanι oratorem instituendi rationem c Onit. In quo Primum videndum esse docet, quid quisque efWcere Possit, cap. 2ος deinde demonstrandum, quem imitetur , monendumque, ut in eo , quem Probaverit, quae maxime Excellant, Peraequatur, cap. 2I-22. Quod enim singulae aetates singula prope genera dιcendi extulerint, ita accidere non potuisse, nisi singulis aetatibus oratores aliquem aibi ρ ρonerent ad imitandum. Esse tamen etiam multos, qui
neminem imitentiar, sed Suvie natura, quod velint, arae quantur , cap. 23. Porro Praecipit Antonius, ut orator, quas Cunque sit causas acturus, eas diligenter PCnituSque Cognoscat,
cap. a ; deinde, ut causam ambigendi intelligat, cap. 25-26. Tum esse de probanda rerum, quae d=gndantur, veritate, de conciliandis et ρermooendis iudicum animis cogitan M. De
Probatione agitur cap. 27-έI , ratione auditorum animos
sibi conciliandi, cap. 42-43 denique de ρremotionibus ani morum conciendis, cap. 4έ-53. Eι quum εame ad movendo.
178쪽
auditorum animos utilis sit iocus et facetiae, hunc locum omnem Caesari ρι tractandum committit; qui Postquam duo esse genera facetiarum docuit, alterum aequabiliter in omni sermones iam , alterum Peracutum et brei e , cap. S.; deinde , interiectis Crassi laudibus, quod multas sa*e orationes le ore et festisitate condierit, cap. 55 , rogatus a ceteris, cap. 56-S7, Meritis de tolo genere iocandi disserit. Ac primum quid sit
risus , deinde unde sit, tum sitne oratoris risum moMere, tum quatenus ridicula sint ei tractanda, breυiter docet , cap. 58. Maius autem genera facetiarum e snit. Primum ostendit , O Se eartam genera, quorum alteriam re tractetur, alterum verbo, cap. 59-6Ο. Tum Muro Postquam Obseroavit, ex iisdem locis, unde ridicula ducantur , etiam grasees sentcntias Posse
EMCi, cap. 6 I , et quacdam genera ridictui non esse digna oratoris Persona, cap. 6a, primum agit de facetiis in Derbo Positis, cap. 63-65, deinde de iis, quae sint in rebus et sententiis, cap. 66-7I. Iam disputatio redit ad Antonium, qui primum ostendit exem- PM Suo, magnum esse oratoris Qἶcium videre, quid quaeque causa boni, quid mali habeat, et multo magis elaborandum, ne qiad Obsit causae, quam ut Prosit, Cap. 72-75. Sequitur locus de ordine et collocatione argumsutorum, caP. 76ἔde exordio, cap. 78 sq. ἔ de narratione, cap. 8o; de confr-
matione et conclusione, Cap. 8 I.
Hactenus Antonius omnia praeceρta ad genus potissimum iudiciale retulerat. Iam breviter addit ea, quae de genere deliberalioo s. de suasionibus, cap. 8a-83, et de laudationibus s. genere demonstraliseo tradendα erant, cap. 84-85. Sic assolutis praece tis de inueniendis ac dimouendis rebus , adiungit locum de memoria, cap. 86-88, et cum gratiarum actione laudatus a Catulo humaniter Crassum iuuitat, ut Iocum de elocutione, qui unus restabat, ψse e licet, qui aliquantum tergiMersatus tandem amicorum Precibus cedit, et Se Postmeridiem, quae vellent, ex Ositurum Pollicetur, caP. 89-9O.
i. Magna nobis pueris, Quinte frater, si memoria
lenes, opinio fuit, L. Crassum non plus attigisse d
Lirinae , quam quantum prima illa puerili institutione
179쪽
CICERO Spotuisset; M. autem Antonium Omnino omnis eruditionis experiem atque ignarum suisse: erantque multi, qui, quamquam non ita se rem habere arbitrareri tur , tamen, quo facilius nos incensos studio dicendi
a doctrina deterrerent, libenter id , quod dixi, de illiqoratoribus praedicarent, ut, si homines non eruditi summam essent prudentiam atque incredibilem OI -quentiam consequuti, inanis omnis noster esse labor,
hi stultum in nobis erudiendis, patris nostri, optimi ac prudentissimi viri, studium videretur. Quos tum, ut pueri, resulare domesticis testibus, patre, et, C. Aculeone , Propinquo nostro, et L. Cicerone, patruo, solebamus , quod de Crasso paler, et Aculeo quocum erat nostra matertera , quem Crassus dilexit ex om-Qui quamquam nran kn se rem ha-bore arbitrarentiar ) Negationem re stituit marcius e MSS. et Fumesii exeda. vella et NS. Erl. , quae necessario etiam sine lihris erat inserenda. Canierar. q. q. ita se rem non herearhitrarentur. Eraesti autem sese minus bene revocavit pro se. Nam in formula res ira se habet nunquam poni sese Heu ingerus observavit. Inanis omnis noster esse labor γGu.ls. B omittit esse. maris nosιri M. Tullius Ciceronis pater, stirpe Tullia antiquissi
ma ortus, quum esset infirma valetudine , in Arpinati villa sere aetatem egit in literis o sto lib. II da Logibus . Eum ex regio volscorum genere
editam in Eusebii Chronim legitur. Contra sulloniam Deisse, et vitibus oleisque eolendis Aedisse operam , tradit Q. Calenus in oratione male dira apud Dionem lib. XLVI. Cum,lihi seribit Cieero se novom hominem , sine tilla maiorum commendatione, tum orationa II eontra Bullum 1 Miai quidem opti l Oos de mota maiori a die Hi faetitias non Metir ;non quod non latis faerim. qtiriles nos itin m san ine creatna disium nisque institutos inuetis, teu quod lo e morari . atque hoMoris Destri Mee
Ernesti haee verba retrahenda cenavit . et post superiorem Reuleoni mentionem in veri is r er C. Aetii onem in s nostr eolloeanda. Non asingentior. Nam primum esset pleonasmus inutilia , propinquo nostrU , quo eum erat nostra matertera I per se enim intelligitur. materterae nostrae maritum esse propinquum nostrum. Vt autem antea se excipiunt Pater , et C. Aeli leo propinquus, et L. Cicero Patmtis, sic recte in repetitione dein ceps Donuntur pater, et C. Aeruleo
quoetim eris nostria maremera, et Pa
etim erat nostra mester eris Qui matris nostrae sororem habebo a in matrimonio. Pa m.
180쪽
DE ORATORE LIB. lI, C4 P. I Inibus Plurimum, et patruus, qui cum Antonio in Ciliciam prosectus una decesserat, mulla nobis de eius studio doctrinaque saepe narravit: quumque nOS Cum consobrinis nostris , Aculeonis filiis , et ea disceremus ,
quae Crasso placerent, et ab his doctoribus, quibus ille uteretur, erudiremur, etiam illud saepe intelleximus quum esset eiusmodi, quod vel pueri sentire poteramus , illum et graece sic loqui, nullam ut
nosse aliam linguam videretur, et doctoribus nostris ea ponere in percontando, eaque ipsum omni in sermone tractare, ut nihil esse ei novum, nihil inauditum videretur. De Antonio vero, quamquam Saepe eX humanissimo homine, patruo nOStro, acceperamuS, quem
admodum ille vel Athenis, vel Rhodi se doctissimorum hominum sermonibus dedisset: tamen ipse adolescentulus, quantum illius aetatis meae patiebatur pudor, multa ex eo saepe quaesivi. Non erit profecto tibi,
Commiserat; non autem , ut quidam interpretantur, mortuus fuerat. Cicero enim ille Patruus, in patriam rednx, narrabat. qu madmodum Antonius Athenis et Rhodi se . doctis simorum homiuum sermonibus dedisset. IDEM. Narrastil) Ernesti vel narrabat,
vel narra erat reponendum Censet.
Si quid mutandum sit, hoc Praetu
' Consobrinis Consobrini sunt proprie qui ex duabus sororibus nais euutur , quasi consororini Caius P. Qui vero e duohus fratribus genitibunt, proprie Patrueles vocantur. PR. Quiam esses eiusmodi, quod Mel meri Oentire Poteramus Male Gulielmus legi volebat quum essemus eius domi. Nam Cicerones pueri non in Crassi dumo educabautur. Vulgatam lecti nem quum essemus eiusmodi, quod Mel meri sentire Poteramus, istam delendam censuerat Lambinus, nimis ambitiose. Sed certissimum est: quum esset eiusmodi . quod Mel meri senti Poteramus, sicut tu orat. Pro leg. Manilia c. 2: Genus belli est eiusmodi , quod maxime Mestros animos excitara debeat; nisi quod fortasse Possemus legendum sit.
Dedisset Guel . B, C, dedidisset.
Quantum illius aetatis meiae Pallabatur pudor Vulgo illius inetintis aetatis meae. Sed quum Praecedat adolescentultis , deleudum censui ineuntis, quod male redundat, et glossam sapit. Non erit Pr. tibi. quod scribo, hoc noMum Malim et non eru yr. tibi hoc, quod scribo , noMum. Lambitio Placebat: non erit Pr. tibi quod scrι n Mum, nam hoc lana etc.