장음표시 사용
281쪽
CICEROAlS saepe alienissimis a me, sed meis tamen civibus, saluti existimarer fuisse , sodali meo auxilium serre non Poluissem. Petebam a iudicibus, ut illud aetati meae, ut honoribus, ut rebus gestis, si iusto, si pio dolor me esse affectum Viderent, Coi Cederent; praesertim si in aliis causis intellexissent, omnia me Semper pro amicorum periculis, nihil unquam pro me ipso deprecatum. Sic in illa omni defensione atque causa , quod esse in arte positum videbatur, ut de lege Apuleia dicerem, ut, quid esset minuere inaiestatem, explicarem, perquam breviter perstrinxi atque attigi. His duabus Partibus Orationis, quarum altera concitationem habet, altera commendationem, quae minime Praeceptis a lium sunt perpolitae, omnis est a me illa causa tractata , ut et acerrimus in Caepionis invidia renovanda, et in meis moribus erga meos necessarios declarandis mansuetissimus viderer. Ita magis affectis animis iudicum, quam doctis, tua, Sulpici, est a nobis tum acincusatio victa.
5o. Hic Sulpicius, Vere hercule, inquit, Antoni, ista commemoras. Nam ego nihil unquam vidi, quod tam e manibus elaberΡtur, quam mihi tum est elapsa illa Causa. Quum enim, quemadmodum dixisti, tibi ego non iudiciu in , sed incendium tradidissem ; quod tuum principium , dii immortales , fuit ' qui timor equae dubitatioῖ quanta haesitatio, tractusque ver rumi. Vt illud initio, quod tibi unum ad ignoscendum homines dabant, tenuisti, te pro homine PernecesSario,
Sic in illa omni defensione Gucis. Λ , Sie in illa θυα derectisιυue.
282쪽
DE ORATORE LIB. I 1. CAP. 5 3 2 5 iaestore tuo, dicere; quam tibi primum munisti ad te audiendum viam 8 Ecce autem , quum te nihil aliud Profecisse arbitrarer, nisi ut homines tibi, civem improbum defendenti, ignoscendum propter necessitudinem arbitrarentur, serpere occulte coepisti, nihildum aliis suspicantibus, me vero iam pertimescente, ut illam, non Norbani seditionem, sed populi romani iracundiam, neque eam iniustam, sed meritam ac debitam misso defendores. Deinde qui locus abs te praetermissus est in Caepionem ' ut tu illa omnia odio, invidia, misericordia miscuisti Z Neque haec solum in defensione, sed etiam in Scauro, celerisque meis testibus, quorum testimonia non refellendo , sed ad eundem impetum populi confugiendo, resutasti. Quae quum abs te modo
commemorarentur, equidem nulla praecepta desider ham. Istam enim ipsam demonstrationem defensionum tuarum , abs te ipso commemoratam, doctrinam non mediocrem eSSe Puto.
5 i. Atqui, si ita placet, inquit Antonius, trademus
etiam, quae nos sequi in dicendo, quaeque maxime spectare solemus. Docuit enim iam nos longa vita
UsuSque rerum maximarum, ut, quibus rebus animi hominum moverentur, teneremuS.
Ortim restimonia Guelf. B. C. moriam is gestimonia , quod non displicet.' Otiae eram aha te) Quum explicuisti nobis rationem quam adhihuisti in desensione Norhani, vistis Atim milii earere poκso praeceptis omnitius
artis Oratoriae , et hoc titio exemplo contentiis esse, quia imitarer. Davo. Demonstrationem Ainfensionum ι--
La ipso commemoriatim malam mieris potaloris ei iusdam sedulitatem prodit. Nam Autonitis non commemoravit clemonstrationem defensionum suurum, sed defensiones ipsas dum stravit. Et vide. quam male sonet: istram enim ipsum demonstrationem defensioniam martim, abs te imam emorialam , praesertim quum proxime autecedat: quae quum abs ta
In ir Antonitis 3 Maee absunt Gueis. A. At B icinium omittit nomen Proprium , haud scio an recte.
283쪽
Equidem primum considerare Soleo, postuletne caUSa. Nam neque parvis in rebus adhibendae sunt hae dicendi faces, neque ita animatis hominibus, ut nihil ad eorum mentes oratione flectendas proficere possimus, ne aut irrisione, aut odio digni putemur, si aut tragoedias agamus in nugis, aut convellere adoriamur ea, quae non possint commoveri. Nam quoniam haec fere maximo sunt in iudicum animis, aut quicunque illi erunt, apud quos agemus, Oratione molienda, amor, odium , iracundia, invidia, misericordia, spes, laetitia, timor, molestia: sentimus amorem conciliari, si id videare,
quod sit utile ipsis, apud quos agas, defendere; si aut pro bonis viris , aut certe pro iis, qui illis boni atque
quia praecedit sentimus. Victor. si id seelle Mideare.' Quod sit utile ipsis Sie Tullius
lib. I in Verrem : Itaque mihi inde rmcliniam, et maxime aegram, et Pro aede Ositam rep. Partem susce 'isse Ineque in eo miagis meae, sitiram Vestrael di existimationique semisse. Acces si enim ad inridiam iudi num Imandam , inti erationemque collendam rut quum haec res Pro Moluntate Pomlirom. esset iudiciata, aliqua ex Parte mea diligentia constutila aractoritas itidiesoriam Dideretur. Pnu .
' Pro bonis Hinc Fonteio conciliat alnorem Cicero: Frup igitur hominem , missices , Irugi, inquam , et in
omnibus Murae Partibus moderatum actemPerantem , Plenum Pudoris, He- num ossicii, Plentim religionis Midelis Positum in Mestra sue ac Potestate: atque uia ut commissus sit fidei, Permissus Potestati. Videta igiliar, uir timsit viritiitis, hominem honestissimum ,
MDum Iortissimum , ciMem OP imram dedi inimicissimis atque immanissimis nationibus, an ruditi amicis. II . Nam neque in Pamus rebus - adhibendae Forsan hic rectius omissa
Praepositioue legatur: nam neque Par-Mis rebus - adhibendae.
' Tragoedias Tragoedias in nugis Bgere Per proverbium dicitur ille, qui, ut uit Tureutius , magno conatu ninguas nugas dicit, vel in re levi
horcii. ad Liv. XXXV . Si coniecit
adordiamur, quod necessarium esSe
iam Ernesti negavit.' Amorem conciliari ) Amoris tres fiunt eausae , coniunctio , similitudo, et honitas. Quapropter Primo quidem amantur putria, parentes; liberi, Consanguiuet, astines. et foederati: deinde pares , qui sunt eiusdem aetatis, indolis et artis, visi forte sibi iu- Commodent , tum euim figulus sigillo invidet: denique qui nos Assiciunt beneficiis, et aliqua virtute Excellunt. Consule Aristotelem lib. II IIbetor.
deamur, quod hic aptissimum est,
284쪽
DE ORATORE LIB. II, CAP. . 5I 277
utiles sint, laborare. Namque haec res amorem magis eonciliat, illa virtutis defensio caritatem; plusque Pr ficit , si proponitur spes utilitatis futurae, quam Praetori ti beneficii commemoratio. Enitendum est, ut ostendas, in ea re, quam defendas, aut dignitatem inesse, aut utilitatem; eumque, cui concilies hunc amorem, significes nihil ad utilitatem suam retulisse, ac nihil
omnino fecisse causa sua. Invidetur enim commodis hominum ipsorum ; studiis autem eorum ceteris Com
modandi favetur. Videndumque hoc loco est, ne, quos ob benefacta diligi volemus, eorum Iaudem atque gloriam, cui maxime invideri solet, nimis efferre videamur. Atque iisdem his ex locis et odium in alios struere discemus, et a nobis ac nostris demovere ; eademque hahc genera tractanda sunt in iracundia vel excitanda,
Praestat Tullius oratione pro Milone:
Me quidem, iudices, exanimant et i gerimunt hae M es Milonis . quas acidio assidue, et quibus interstim quot Eie. Valeant, inquit, Maleant ciMe mei: sint incoitimes, sinι florentes , sina beati: stet haec urbs Praeclaria. mihique patrua carissima , quoquo modo merita de me erit: tranquilla rep.
ciMes mei quoniam mihi cum illis non licet sine me imi, sed Per me tamen Perynuanωr. Ego cedam , atque ab M. ID.
aetat aliquid utilitatis suae cansu; graviter enim serimus gloriam ali rum et commoda: sed eidem favetur, si aliis commodare et servire studeat, quia utilitate nostra ducimur. ID.
Et odium in alios Guuls. Λ , et in
alios oditim ordine sorsan concinniore.
' Odium Est abalienatio qua dam animi persecta, qua quis alterum perditum velit. Congestis et exaggeratis Clodii criminibus, in eum Cicero movet odium in Milonianaroecidi ι occidi non SP. Melium . . . .
non Tib. Gracchum .... sed stum auderet enim dicere, quum Dagniam Periculo suo liberasset cuius ne rium adesterium in 'Dinaribus sanctissimis nobilissimae feminas comprehenderunt: eum , cuius su licis senatus solemnes religiones ex andas
sa e censuit: eum, quem cum sorore
germana nefarium strvrum fecisse L. Lucullus iurattis se, quaestionibus habitis . dixit comperiisse : eum, qui e
Mem , Fuem Feniatus, vem ulus, quem omnes gentes , urbis ac Mitae es Dium conferreatorem iudicabant, semo mm armas exterminarit: eum , vulregna dedit, ademit. Orbem terrarum quibuscum Moliau, Partitus est: eum , qui ete. PRYST.
Demo re Sic Lambin. rectiusquam ulli dimo re.
285쪽
vel sedanda. Nam si, quod ipsis, qui audiunt, perni ciosum aut inutile sit, id tactum augeas, Odium Crealiar ; sin, quod aut in bonos viros, aut in eos, in quos quisque minime debuerit, aut in rempublicam: tum excitatur , si non tam acerbum odium , tamen aut iracundia , aut odii non dissimilis ostensio. Item timor incutitur aut ex ipsorum periculis, aut ex communibus. lalerior est ille proprius; sed hic quoque communis ad eandem similitudinem est perducendus. Par atque una ratio est spei, laetitiae, molestiae. Sed haud sciam,
Nam si quia imis . qui auseatini.
quas e minime de Misa Nihil hie
tur . priori autem aliquid do subtili-ln l. ac perspicui te dee. lii. Aul ιn eos, in quos Guel . A, B. C , aut in eo, uti s. Atit i ric diri ) viilg. alia inridiae. pro quo Gucis. B. C, saltem rectius habet inoia a. Sed ne loeu, qti idem hie est invidiae, de qua postea de natim agitur. Ergo rescripsi tracti dia Tmo. Destiitur ab Arist lole lib. Η ΗLeior. Timor est dolor ae
Peretur mio ex cynnione ιmpendentiamta. . quml DA perniciem . Des molestiam auferre possit. νηπια Avi ex ipso tim perietilis ) Ci in senatum propositis pericialix ni tu deterrei, ne legatos mittat tia Αtit nitim Philippi aa: wod si e rartim P. C. spe falsa alutis filia. ι .
pti a s Dre . tit eos Poeni erit Projessos esse, et Priae se tulisse raditim iri Antonium . a metanias Pollitati stina . qui virma, Mi se rivios et animιs iam vortatis in sartium re p. eon titiriana'
' Spei ) Quum metui spes OpDOn tui . recte desti iri potest, gaudium ex cipiti ione impetidentis bovi, quod vel conservare, vel asserre voluptatem possit. Vossius. Spes exeiicitur proposita boui bouesicite ei in uiti
286쪽
DE ORATORE LIB. Pu CAP. 5i a τ' an acerrimus longe sit omnium motus invidiae ; nec
dine , facilibusque et paratis ad illud A, P. DiesisAuru praesidiis ; frangitur autem rei disseti licite, ac maiorum imminentium imagine. P. Seipio
Λpud Livium lib. XXI . exposita
victoriae Deilitate, suis spem movet, et M proolium contra Carthaginenses ineundum animos Deit: Eri ι in Arie eertomine ii OOhis illisque animus,
Praexenti A. in io efferri reetiam esse videatiae. Commovetur vel insperat hono, vel laeta sortianae committa
ii ne. Si e Tullius ipse Critilinariti sperandae exordio triti mphat gaudio: Tiandem M'tian Quirites , L. Ca
eo a litur. II.' Modestitie Molestia, sive dolor acerbus . est mali praesentis sensus. Iudietini in unimia dolorem sieexeiicit Cicero pro Sextior Atque his et tot eisium sqtio r. Aie Itieltis . Ge
estis p tu tanto ere deliqui ilio die,
yresperi vilem , qurae a Paret in bonis, de Θιbus dicitim est, orgia similes: idquo non tit homo sit in Didenti, sod
287쪽
CICERONIS minus virium opus sit in ea comprimenda , quam in excitanda. Invident autem homines maxime paribus, aut inferioribus, quum se relictos sentiunt, illos autem dolent evolasse; sed etiam superioribus invidetur saepe vehementer, et eo magis, si intolerantius se iaciant, et aequabilitatem iuris praestantia dignitatis aut sor- lunae suae transeunt; quae si inflammanda Sunt, maxime dicendum est, non esse virtute parta; deinde etiam vitiis atque peccatis; tum , si erunt honestiora atque graviora , tamen non esse tanti ulla merita, quanta insolentia hominis, quantumque fastidium. Addenti. Invidine causa Princeps est cupiditas excellendi, qua quis tantum sibi detrahi putat, quuutum ulteri adiicitur. P vST. Vinium opus sit omittitur suGueis. A. Sane lite ubesse PoteSt. Aua in erioribus Nattius in au-
noti. e. 28, P. 127, haec verba eii cienda censet, sine causa idonea. Nam ab inserioribus se vinci aegrius etiam seruut homines, quam a Pari
Aequabilitatem iuris Gueis. Λ .a tiabitiIatem commianis iuris. Sic iam Nietolius . Victorius ultique. Vocem communis Lainbinus delevit , nec eati Bgnoscunt NSR Bod. Hari. Σ, Bal. Nov. a Dearcio laudati. Pro aequabilitatem ed. s. l. et a. aequali
Non esse inritite Parta Cicero pro Roscio Λmerino Chrysogonum in invidiam vocat ob divitias mule Par-las : Si Liae indigna sus cisne careat, animo aequo se carere suis omnibus commodis dicit. Rogat oratque te,
C Isogone, si nihil de Patris fr-tunis iamPlissimis in Atiam rem Conis pertit: si nulla in re te fati. Mu: si tibι Ῥιima sede sua omnis mucraait, adnumerarit, 'Pendit: si Mestuum, quo ψse lectus erat, annulumque digito sutim tibi tradidit: si ex omniabus rebus seinsum nudum, neque ma terea quislquam exemite vi sibi Per totierat innocenti amicorum Uibus Miram in egestrue degere. Praedia mealia Possides , ego aliena misericordiarim: concedo, et quod animus aequus cst, et quia necesse est. Mea domus tibi Patet, mihi clausa est: fero. milia mea maxima uteris, Ego semDum habeo nullum: statior. et fere
hiuiis correxit lania ulla merita , quiantia, quem Sequutus est Pearcius
auctoritate Am. Nor . Valg. tanti Heusiugerus probavit coli. Corti ad Cic. Ep. VI, 9 exu. et ad Sall. Iug. I, 5. Burm. ad Ovid. Heroid. XVIII.
Insolentia hominis Ηine facit invidiam M. Posthumio tribuno militum L. Decius tribunus plebis apud Livium lib. IV : Auditis , Quirites, si
Cut Fermis, malum minantem militi
bus : lamen haec bellua dignior Mobis tanto honore ridebitur, quam qui Mos
288쪽
DE ORATORE LIB. II, CAP. 5I 28 I
sedandum autem, magno illa labore , magnis periculis eSSe parta, neC ad Suum commodum , sed ad aliorum esSe Collata , SeSeque , Si. quam gloriam peperi Sse videatur , etsi ea non sit iniqua merces periculi, tamen ea non delectari, totamque abiicere atque deponere; omninoque perficiendum est, quoniam plerique sunt invidi, rnaximeque est hoc vagatum, invidetur autem
inbe agrisque donatos in colonias mitis erant ; qui sedem senectuti Mestrae Pro-σiciunt ζ γι Pro Mestris commodis adis Mersus tam crudeles stiPerbosque adis Mensarios dopugnant. Incipite deinde mirari cur Patici iam Mestram susci-Piant causam. ΡRVST.' Magno illa labore Sie apud Li-ὐitim lib. VI invidinm sedat M. Nanilius Capitolinus Cornelio Cosso dictatori respondens: Ossendit te, A.
Corneli, Mosque P. C. circum usa tiarba lateri meo. Quin eam deducitis a me singuli Mestris beneficiis e intere dendo . eximendo de nem Mo ci es -- stros , Hvhibendo iudicatos addiciosisque duci , ex eo quod asiait vibus Mestris, sustinendo necessitates tili riam 8 Sed quid ego Mos de Mestro im- endialis horior P sortem aliquam ferte de cvite: deducite quod usuris Pe numeraIum est: iam nihilo mea tiar quam ullius convectior enit. At enim id ua festis ego cirium curam ago PNihilo magis quod revondeam habeo , quum si quaeras quid ita solus Cia Iesium arcesmque se aMerim. Et tum inruersis quam Pinui, OPem tuli, et nunc singulis feram. ID.
Paris Guelf. B, C, Parasa. Neo ad suum commodum Ex hoc capite motam in se invidiam comprimit Tullius Oratioue pro Sylla: Ego tantιs a me benesciis in rcP. P suis , si nullum Hιuu mihi praemium
commune vitium , et per- praestanti florentique so
a senatu Putiloque romano, nisi h nestiam otium Postvlarem, quis Nora
concederet ' sibi haberent honores, sibi immria, sibi proseineias, sibi triumphos ς sibi alia Praeclarae laudis insigniar mihi liceret eius urbis, quum
mo et quieto Irtii. Quid' i hoc non positito p si ille labor meus Pristinus, si solisitudo, si ossicia, si opera, si Migiliae deserMiunt amicis , Praesto sunt omnitas ρ si neque amici in foro requirum studium meum , neque re M. in curia ' si me non modo rerum gestarum Macatio, sed neque honoris, neque a latis excusatio Mindicat a labore ' si Moluntas mea, si industria, si domus, si animus, si aures Patentcimnibus p si mihi ne ad ea quidem , quae Pro saltate omnium gessi, rem danda et cogitanda quidquam relinquitur remi/oris p ramen hoc regnum amellabitur Z cuius Miciarias qui Melitesse, inMeniri nemo missi. PRVS
Et l. et Edd. vett. habent lvimen visi , ex quo Ald. Iunt. secerunt lamelia. Recte animadvertit Ernesti, tamen huc e sequeutibus temere venime. α-idetur autem Praestanti florentique forarinae Ernesti haec uncis inclusit, ut manifesto spuria. At enim si haec eiiciantur, verba in haec inιο minuetur Prorsus nihil habent,
ad quod reserantur. Itaque si hic tam
289쪽
CICERONIS 28 alunae, ut haec opinio.minuatur, et illa excellens opinione fortuna cum laboribus et miseriis permista esse videatur. Iam misericordia movetur, si is, qui audit, adduci potest, ut illa, quae de altero deplorentur, ad Suas res revocet, quas aut tulerit acerbas, aut timeat; aut intuens alium, crebro ad seipsum revertatur. Ita cum singuli casus humanarum miseriarum graviter accipiuntur, si dicuntur dolenter, tum asilicia, et prostrata virlus maxime luctuosa est; et, ut illa altera pars orationis, quae probitatis commendatione , boni
viri debet speciem tueri, lenis ut saepe iam dixi),
atque Summissa: sic haec, quae suscipitur ab oratore ad commulandos animos atque omni ratione flectendos, intenta ac vehemens esse debet.
52. Sed est quaedam in his duobus generibus, quorum alterum lene, alterum vehemens eSSe volumuS,
dissicilis ad distinguendum similitudo. Nam ex illa lenitate, qua conciliamur iis, qui audiunt, ad hanc vim acerrimam , qua eosdem incitamus , influat Oportet
terpolata quaedam esse viderentur, certe haec verba Mna cum illis resecanda essent, ut sic oratio decurreret: omninoque ye1 sciendum est, quoniam plerique sunt MDidi. maximeque est hoc commune Milium et Pereagatum . ut ilia excellens D inione Iortuna cum IMoribus et misseriis Permixta esse Uideatur. At inmeia in vulgata Ciceronis munerum mihi visus sum ugn Seere , etsi luxnries quac tam DRi vcrhorrim , nec sentent in presse satis oriuntiata.' Ciam laboribus Eadem pro Sylla Oratione paulo post sic idem Til lius: Quod si illis meis Araesi.liis hymeinoides, et si tibi ea regia Nidentur, qtimi omnes boni omnium Mnstrum atque ordiutim suam salutem cum more coniungant, consolare te , quod Omnium mentes immo rum mihi tini maxime sunt in ensiae et ad ersae. qui me non solum idcirco fulemni, quod eorum conmus i ses et fur Γem e sceleratum rePressi a sed eo etiam magis, quod nihil iam se simila me in o conari visse arbitrantur. Pavo.
Ad se imum rei ematur resti coni. ad se i 'so. Male. Nam hic os positio est intcr ratium et imum. Iudici proponitur exemplum aliena miseriae: ita ut cogitare debeat, si ista miscria non illum alium , sed scipsum Perculisset. qi Omodo se rimogendum putareti Ergo alium inis tuens nd w φsum revertitiar. δε iam ex illa lenitare Gnel L A , C , nam et sta illa lenιιate.
290쪽
aliquid, et ex liac vi nonnunquam animi aliquid inflandum est illi lenitati; neque est ulla temperatior oratio, quam illa, in qua asperitas contentionis oratoris ipsius humanitale conditur , remissio autem lenitalis quadam gravitate et contentione firmatur.53. In utroque autem genere dicendi, et illo, in quovis atque contentio quaeritur , et hoc , quod ad vitam et mores accommodatur, et principia tarda , ct exilus tamen spissi et producti esse debent. Nam neque
assiliendum statim est ad illud genus orationis ab stenim totum a Causa, et homines prius ipsum illud , quod proprium sui iudicii est, audire desiderant , nec,
iatim. Heusin periis olim Dialtiora lam , Darii ea instilliandiam legi v lehat. In- nundiam est e coniectura Gillieinii et legitur in viam. e l. Melanehili. Hoc isti tir clam Pearcio Di iee protiundum
,rimos remor ansvisset, per Omnia liti te nostrae similem esse. Iimn
multum altera ab altera disse ei. Aliud enim est animi aliquid insare . et animos si e insare. Quod autem Emesii ciam Gratero prorsus hie deletidum putat at participium. id concinnitas memhrorum non patitur. Aesacile explicatur, quomodo ex insandrina ortae sint salsae leetionos. Alii pro ιnfandum, quasi esset compendium seribendi . deuortitit ininummiandtim. Qui antem instiendum Acria pserunt , iis obversabatur antecedens inintiar. ut saepe saetiam scimiis.
sunt, ut vulgo. Beetius tamen id ab e e seu ih Dearcius. Primis a lar esse debent h. l. significat, utrumque
illud gentia, qtiod graeo diei urae θος κ&ι παθος , tardius iticipiendum, seu , ut ipse explicat. Diati stat itu Millud a siliendum esse. Et existis lumen spissi et Prodiaeli esse debent Non necesse est riam eum MS. Ilail. x delere, vol crimiambitio irem reponere. Scustis enim hie est: Etiamsi ad illud petius, ita quo vis atque eon letilio utiti tue παθητικου ). ei ad li . qti ud uitam et mores ne mis utitur iuidios , tardius a esseris squod modo erat praeeeptum isti amen spissi ritu reproaticii esse deberit, b. e. tit ipse ex pti t. si semel inar Atis fueriκ iis eam rationem, non nimis relerit ecliscedendum est. Spissi Peareius per Peram interpretatur Olsetiri. Immciest l. q. lenti. metaphora dueta a li- qtiotibus spissis. vi,eidis, letitis. qua non celeriter dissitiunt. Sie in uerbis si me isti isn o v ,sitis Cic. Orat. III, 36. non est, ut Peareius putabat, Obscuritis; sed politis sistitsi turi si hoc negotium est vili pinnira lentias. erutiod non possit celeriter transigi.