장음표시 사용
381쪽
CiCERONI snon eruenda memoria est, si est nulla naturalis r sed certe, si latet, evocanda est. 89. Habetis sermonem bene longum hominis , utinam non impudentis: illud quidem certe non nimis ver
cundi; qui quidem, quum te, Catule, tum etiam L. Crasso audiente , de dicendi ratione tam multa di
xerim. Nam istorum aetas minus me fortasse movere
debuit. Sed mihi ignoscetis profecto, si modo, quae causa me ad hanc insolitam mihi loquacitatem impulerit , acceperitis. Nos vero, inquit Catulus, etenim Pro me hoc , et pro meo fratre respondeo in non modo tibi ignoscimus. sed te diligimus, magna inque tibi habemus gratiam; et
cum humanitatem et tacilitatem agnoscimus tuam , tum admiramur istam scientiam et copiam. Equidem etiam hoc me assequutum puto, quod magno sum levatus errore, et illa admiratione liberatus, quod multis cum aliis semper admirari solebam , unde esset illa tacita tua in causis divinitas. Nec enim te ista attigisse arbitrabar, quae diligentissime cognosse, et undique collegisse, usuque doctum partim correxisse video, partim com ProbasSe. Neque eo minus eloquentiam tuam , et multo magis virtutem et diligentiam admiror,
et simul gaudeo, iudicium animi mei comprobari, quod
ve te memoriam . si mi nulla naturalis; ars enim et exerellatio non pos-aunt eruere, quavi non sunt ab ualu- ea ingenita et proeeeata. Si ast ntiva sertirialis victor. a. t tillia naturalia , fieri u inepto.
GA mialia etim aliis aemper ad- mi Pi sole Baee verba, nisi negligantiae seriptoris tribuere velis, interpolatoris manum predera videntiar. Certe nemo ea de ideraret. si sepiplum in eoAd esset sie. μυ.
δε- etiam hoe me vi sequutum Imto . quod moxno stim 1 Mastis errore. Hina nam ratione Iiberatas. ianda essetitia tanta ana in catisis dioini a.
382쪽
semper statui, neminem sapientiae laudem et eloquentiae sine summo studio et labore et doctrina Consequi
posse. Sed tamen quidnam est, quod dixisti sore ut tibi
ignosceremus, Si cognossemus , quae causa in se
monem impulisset y Quae est enim alia causa, nisi quod nobis et horum adolescentium studio, qui teAEuenus-sime audierunt, morem gerere voluisti 'Tum ille, Adimere, inquit, onauem rosusationem Crasso volui, quem ego paulo sciebam vel pudentius, vel invitius nolo enim dicere de tam suavi homine, fastidiosius ad hoc genus sermonis accedere. Quid enim poterit diceret consularem se esse hominem et
Censorium' eadem nostra causa est. An aetatem asse.
ret' quadriennio minor est. An se nescire' quae ego sero, quae CurSim arripui, quae subsicivis operis ni aiunt , iste a puero, summo studio, summis doctori. bus. Nihil dicam de ingenio , cui par nemo suit. Etenim me dicentem qui audierit, nemo unquam tam sui de spiciens fuit, quin speraret aut melius, aut eod Immodo se posse dicere; Crasso dicente, nemo tam arrogans, qui similiter se unquam dicturum esse consideret. Quamobrem , ne frustra hi tales viri venerint, te aliquando, CrasSe, audiamus.
9o. Tum ille, Ut ita ista esse concedam, inquit, Antoni, quae sunt longe secus, quid mihi tu tandem hodie, aut cuiquam homini, quod dici possit, reliquisti'
Dicam enim vere, amicissimi homines, quod sentio.
Sed tamen quidnam eri Gueis. A , sed quidnam est.
Quod dixisti Sie Gueis. A; quodeti dixisti Gneis. B. Vulg. id quod
dia isti. Heusingerus suspicabatur legendum esse: quid est quod dixisti . Consularem se esse hominem Giι. A, B, C, eonsularem se homenem. An se nescire Gueis. B , C , an sahaec neseiro, verius. ut opinor. Longe secus γ Guel f. A. Dialde
Quid mihi tu tandem Gueis. A. qui ι mihi tandem. LO emquam homini Ahest homini Gueis. B.
383쪽
CICEROMASaepe ego doctos homines, - quid dico sappeῖ immo noli nunquam ἔ Saepe enim qui pului, qui puer in sorii invenerim, neque inde uuquam diutiuS, quam quaestor afuerim ῖ sed tamen audivi , ut heri dicebam, et Athe. Dis quum essem, doctiSSimos viros, et in Asia istum ipsum Scepsium Metrodorum, quum de his ipsis rebus disputaret. Neque vero mihi quisqua in Copiosius iii quam visus est, neque subtilius iri hoc genere dicendi, quam iste hodie, esse versatus. Quod si esset aliter, et aliquid intelligerem ab Antonio praetermisSum , non
essem tam inurbanus, ac paene inhumanuS, uti eo gravarer, quod vos cupere sentirem.
Tum Sulpicius, An ergo, inquit, oblitus eS, Crasse,
Antonium ita partitum esse lecum, ut ipse instrumentum Oratoris exponeret, tibi eius distinctionem atque Ornatum relinqueret 'Hic ille , Primum , quis Antonio permisit, inquit, ut
paries saceret, et, utram vellet, prior ipse sumeret 'Deinde, si ego recte intellexi, quum valde libenter audirem , mihi coniuncte est visus de utraque re dicere. Ille vero , inquit Cotta , ornamenta orationis non attigit, neque eam laudem, ex qua eloquentia nomen ipsum invenit.
immo nunquam . C, immo Nero n--
si ιν me attim lustrumentum oratoris hic vocatur , quod adhibetur ad docendum, couciliundum et movendum : haec Sibi sumpserat Antoni u explicanda, inine Crasso ex Pu-lienda et exornanda reliqrierat.ΡRVsT. Ve et Partes Deeret, et, utrum Εd. Οiuni b. ut Partes Iaceret, ut ruram, qua in lectione primo loco e non male supprimitur. Ea qua eloquentia nomen ψsum
inoenit Si particulam neque ita ae-
Cipias , ut Onuamenta Drationis ab ea laticis, ex qua eloquentia nomen φsum in nerit, disiungulatur, ornamenta
orationis ad elocutionem, illa alterati litem laus ad Pronuntiationem et uctionem reserenda esset ; quia tamen alibi Cicero, ut Urat, CaP. 19.
oratorem non inveutorem, arit Com-
Ρo,itorem , aut nctorem, sed Potina ah eloquendo Gracce ρητορα et LR- liue eloquentem dictum esse monuit, satius est h. I. Particulam n ne rit
ἐπιξηγητικῶς positum intelligere, ita
384쪽
DR OR TORE. Ibi n. II, CA'. io 377ydri, a igitur, inquit Crassus, milii reliquit Antonius,
Tum Caesar , Si, quod dissicilius est, id lilii ro liquit,
est nobis , inquit, causa, Cur te audire cupiamus et Sin, quod facilius, tibi causa non est, Ciar reCUSES.
Et Catulus , Quid Z quod dixisti, inquit, Crasse,
si hic hodie tipud te maneremus , te more in nobis esse gesturum, nihilne ad fidem putas perlineret Tum Colla ridens, Possem tibi, inquit, Crasse, CDN- Cedere; sed vide, ne quid Catulus attulerit religionis. Uus hoc censorium est. Id autem committere, vides quum sit homini turpe censorio. . Agite verit, ill se inquit, ut vultis. Sed nunc quidem quoniam id temporis est, surgendum Cen Keo, et requiescendum; post meridiem, si ita vobis est commodum, loquemur aliquid, nisi sorte in crastinum differre mavultis. Omnes se vel stati in , vel, si ipse post meridiem mallet, quamprimum tamen audire velle dixerunt.
sidem istingentium intellexit. Id autem eommis ere . Miues rim )Sie Giseis, A . idque melius quam vulg. Mide qtiram Ilio inqui Guel si in i , Omisa uti, haud scio an rectius.
386쪽
Prooemium L. Licinium Crassum, subiis morte Ax decem diebus Post eum diem, qui hoc et sveriore libro continetur j extinctum, reliquorumque vinorum , qui tum cum ' Postre mum fere colloquuti erant, tristes horribilesque casus deρω-
Sequitur Crassi disputatio, de ornamentis orationis totaque elocutione. In qua Primum docet, nequa Derborum ornatum in miri Posse, non partis sententiis, neque esse ullam sententiana illustrem sine luce Merborum, CaP. 5-6.
Deinde ubi miter pro Onit, quid sentiat de unire so genere dicendi: Nimirum esse, ut in ceteris artibus , sic in eloquentis multa genera inter se dissimilia , neque tamen non laudanda. Quare nisi omnia, quae ρmPositurus sit, ab auditori s P bentur, cogitandum esse, id a sa genus e rimi, quod maxime sibi ψsi Probetur, cap. 7 9. timum deinde dicendi modum hos requirere demonstrat, ut latine, ut Plane, ut ornasse , ut ad ta , quodcumque agetur , apte congruenterque dicatur. De latine loquendi ratione agitur Cap. io-Ia; de Plana diartione, cap. i 3. Sequitur locus de ornate dicendo: tibi ρrimum Crassus a Proyosito degres-
387쪽
sus docet, cogitandi Pronuntiandique rationem vim qκe dicendi
olim a Graecis uno sapientiae nomine coniunctam fuisse, α Socrate autem suismer sentiendi et ornate dicendi scientitam, re mimeremes, Primum esse smaratas, unde discidium illud linguae et cordis exstiterit, absurdum et inutile, et rePrehendendum , ut atra iuvenes fuere, alii dicere docerent. Perfecto oratori tamen aut Aristotelicam aut Academicam Philosophiam Complectendam esse, cap. Iέ- 9. Neque Mero absterrenaeos esse eloquentiae studiosos nimia ρhilosophiae dissictiliate. Omnes enim artes aliter at iis tractari , qui eas ad usum transferant, aliter ab iis, qui ψsarum metium tractatu delectati v hil in olla aliuta sint acturi, cap. 2O-23. Iam docet, Orn re dicendum primum amaratu rerum πω esse, cap. 2έὲ tun orationem genere Primum et quasi more quodam et succo suo ornari, genusque dicendi eligandum esse, quod non delectet solum, sed etiam sine satietate delectra, cap. a5-a6ἔmmmam Mero laudem esse eloquentiae, amplis me rem omniando , Ornatissimas autem orationes esse, quae a Prioala ac singulari concrOMersis se ad uniuersi generis Dim e licaniam conferant et con emunt, cap. 27-3I. Inde rursus degreditur
et diminatio ad lauaiandos Graecos Meteres, qui sulensiam ab . eloquentis haud seiunxerint, cap. 3a-35; α qua degressionem sus per Glιam et M icium rhocatus, cap. 36 , Aemilari orn Orationis Praec ere. Et quidem primo de ornatu orationia x singulis Der bis agit: in quo Verba Pro ia, Prisca, noνα, trunslata denique vectantur, cap. 37-4a. Deinde de ornatu ex continuatione Morborum; usi primum agitur de eo locatione, cap. 43; deinde de munero oratoris, cap. 44-5r ἔρostremo de Ornatu ex siguris Merborum et Sententiarum, caP. 5α-54.
Sequitur locus de apte dicendo, scia breviter tractatus, . p. 55. Ultimo autem Ioco Crassus de actione dimulat, cap. 56 sqq.; et primum quidem de Prouunctatione , cap. 56-58; tum Ggeatro, cap. 59 ἔ Postremo de moc, cap. 6o. In clausidia totius libri gratias Crasso Catulus agit, et quum guneris sui HO
tensii mentionem fecisset, huius eloquentiam Crassus laudat, Cottamque et Sajicium cohortatur, ut omni studio elaborent, ne ab illo adolescente, qui eorum aetati guccrcSCat, Susterentur.
388쪽
DE Oii TORR LIB. ID, CAP. IInstituenti mihi, Quinte frater, eum Sermonem r ferre, et mandare huic tertio libro, quem post Antonii
disputationem Crassus habuisset, acerba Sane recordatio veterem animi curam molestiamque renovaviti Nam
illud immortalitale dignum ingenium , illa humanitas, illa virtus L. Crassi, morte exstincta subita est, vix diebus decem post eum diem, qui hoc et superiore libro
continetur. Vt enim Romam rediit extremo scenicorum Iudorum die vehementer commotus ea Oratione, quae
ferebatur habita esse in concione a Philippo, quem dixisse constabat: oidendum sibi adiud esse considium; illo
die Eo enim tempore colligendi sui causa Crassus cum Antonio reliquisque in Tusculanum se receperat. Per scenicos ludos , romanos intellige, ut ex primo libro palam est: qui et Circenses et Magni appellati. Hoscea regibus institutos scribit Asconius et magnos aPPellatos, quod mugnis impensis primum facti, idest, dueentis millibus nummum. vel quia diis magnis sacri, id est, Larinus urbis Romae. Eosdem cum Consuali-hus facit, quod videtur etiam indicare S. Cyprianus lib. de Spectae. Romultis, inquit, Conso, quasi consilii Deo. Oh rviendas Sabinas ,
Circenses premus consec Mil. Tamen
ex veteri Calendario diversis tempo ribus eelehratos illos ludos colligimus. Nam Consualia xiI Calendas Se Ptemb. vel Potius xv III Augusti. hoe est xv Cal. Septemb. ut docet PIutarehus in Romulo, Raptus, iu-quit, ille Patratus est i 8 die Sextitis , qui nunc Augustias, in quo Consualia hodie quoque celebrantur. Iam
vero tu eodem Calendario ludi Romani leguntur , pridie Nonas Septembres. Quod autem non nem ludos illos Magnos seu Romanos RTarquinio institutos asserit, si quidem primitus ah eo tactos intelligat, nouohAc re errat, quum Livius lib. I contrarium asserat his verbis: Ludoa ulentius instructiusque, quam Pris- res Reges secit, etc. Ceterum quum ante hi ludi Cimenses essent, hoc est gladiatorii, atque a Menicis d fitinguerentur , Postea etiam factoaseenicos, et ex hoe loco colligitur.
et Augustinus etiam indieat lib. I da Civitate Dei, cap 32. Celebrabantur ii ludi primo quidem riuo vel altero die, tum triduo, deinceps Pluribus diebus. PEAnc.
lippum consulem inter et Drusum trihunum plebis contentione, egimus in notis ab lib. I de Orat. , P. T.
Aliud esse eonsulum Per vocem eonsilιvm pro qua alii edidere e-ialium intellige coetum vel congre- satiouem, sive eos qui consulunt.
389쪽
CICERONIS senatu Se re ullicin gerere non Posse; mane idibus
Septembris et ille et senatus frequens vocatu Drusi incuriam venit. Ibi quum Drusus multa de Philippo questus esset, retulit ad senatum de illo ipso, quod
consul in eum ordinem tam graviter in concione esset invectus. Hic, quamquam hoc inter homines sapientissimos constare vidi, Crasso, quum aliquid accuratius dixisset, semper sere contigisse, ut nunquam dixisse
melius putaretur, tamen Omnium consensu sic esse tum iudicatum audivi, ceteros a Crasso Semper omnes, illo autem die etiam ipsum a Sese superatum. Deploravit enim casum atque Orbitatem senatuS; Cuius
ordinis a consule , qui quasi parens bonus, aut tutor fidelis esse deberet, tanquam ab aliquo nefario Praedone diriperetur patrimonium dignitatis; neque vero eSSe mirandum, si, quum suis consiliis rempublicam Profligasset, consilium senatus in republica repudiaret.
Hic quum homini et vehementi et diserto et in priamis sorti ad resistendum, Philippo, quasi quasdam verborum saces admovisset, non tulit ille, sed graviter e arsit , pignoribusque ablatis Crassum instituit coercere.
In re rubiis l. gerenda, id quod optime eoti .enit Philippi eos.
verbis supra commemoratia. illa re natu aa rem Nublicam gerem noripossa. V ulgo a re silea.
auctoritate rescripsi pro vulg. et g inter exarsit. quod post non istumimis commodum videbatur.' Pignoribusque aliatia 4 Val. Nais
doti id quod conatilentis sequuntur. ria camdonatim sibi aliud esse eonsilium Guas A. dendum tibi visa iamdeonsilium. Gerem Sie recte pleraeque edd. quaedam aliae regere. Hia, quamquam Me inter homin a sapientissimos e stare Midi, Crasso, tim aliquia ae raritia dixisse . semper fera erintigisse. ut nunquam Ainissa melius 'Iare r) Vulgo legitur ordine perplexor me. ut aciem λων hominas sapientissimos eonatas aridi. .amquam hoc Crasso. suum
aliquid Meuraliua dianaeti se er
390쪽
DE ORATORE LIB. III, C p. 2 383 Quo quidem ipso in loco multa a Crasso divinitus dicta
efferebantur, quum sibi illum consulem esse negaret, cui senator ipse non esset. . An tu, quum Omnem Ru
ctoritatem universi ordinis pro pignore putaris, eamque in conspectu populi Romani consideris, me his pignoribus existimas posse terreri y Non tibi illa sunt camdenda , si L. Crassum vis coercere; haec tibi est inciadenda lingua; qua vel evulsa spiritu ipso libidinem
tuam libertas mea resutabit. na. Permulta tum vehementissima contentione animi, ingenii, virium, ab eo dicta esse constabat; sententiamque eam, quam senatus frequens sequutus est ornatissimis et gravissimis verbis: a Ut populo Romano satis-
Iinrum Oonsulem iussisse Letorem maniam L. Crasso ni Aere. Iste eon sisI laendo bona Crassi fiseo addiei, deerevit eum multare et pignora vero ea, quae sie a magistratu raperentne et a voratir . dicetantur suisse eomessa, vel erima , ut in sequenti hus patet. P A c. arebantur Eenesti eoni. fer hiant in. Illud tamen eur mutemus. Causa non est, sive pre esserendo ex amaria narratiantur, sive pro lati hamur. extollebantur positum Putes.
Crassi dictum memorat quoque V lerius Max. VI, 2. Siti ultim eonstitim ) Totum hoe Breviter reseri valetina Maximisa lih. I . eap. xi L. Philiretis eos. σώe
atis senatum memorem eaemere non Eu rite nam segnitiem ore rostris ax Grans, alio sibi senatu Utis esse
diatre tantam a a mentientia disti M a. ut etiam L. Crasso summiae dignieritia et eloqtientiaε Miro, id incuria Mariter ferenti mantis initia tufieret. Itie. relevio ite ore. Non es . inquit, mihi, Phil m. constit. quia nevi mo quidem tibi senator aum. Pa.
probante Heusingero. Et sie. Ald. Maeqq. Ernesti ex edd. pr. restituite cidenda. Si L. Cras,tim Sie Guel . A. Vulgo praenomen omittitur. meo tibi est inodendia tinguis; qua Dei mulsa Sie optime Guel . A, nam in vulg. Mee Iihi est incidenda lingua, qua Mel mulsa . nulla est gradatio a minore ad maius. quam tamen particula Mel signis L Idem enim est ea deis tinguam et mellere. - Non erat, eue uetioni exeidenda substitaeretur incidenda; optime e nim ea lectio, meo quidem iudicio. se tu ri potest. ΕΒ. Τava. Conismione Sie quoque Cuel . A, B, C, idque unice. verum. et verbum in hae re proprium. Non igitur erat quod Eroesti ex editti quihus luna primis concitatione praeserendum existimaret.' Senientiam rie tam , quam In senatuseonsultis eius nomen. qui sententiae prineeps esset, inserihebatur: quod ex Cicerone et Ase nio constat. Factum esse idem Athenia