장음표시 사용
41쪽
sibi religionis, quanquam reuera prophana ct impiar,nulloque vel aut horitatis,Vel rationis subnixae fundamento, summam semper habuere rationem:& non multo Christiani ferent in i quius,sacris suis insidias strui,nou questudia su stipi cotra ea religionem, quam ab ipsius ore Dei sciant esse prosectam' cui ucque adeo Veritatem exploratam habent, ut si . vel angelus Dei descendat de caelo, ct aliud utradi tu sit,an nunciet,anathemate debeat ire percu Isus Idcirco laudatissimus i lie prin-eeps Theodosius,imorte propinquante, filios suos praecipua cura hortatus legitur, ut pietatem persectam custodirent.Hac enim inquit Ec pax conseruatur,&bella conficiuntur, ocliostes dantur in fugam, & trophara excitantur, ct conciliatur victoria. .
sine qua qui Rempub. consistere posse puta haud secus facit, atque si aedificium qui piam altum fine fundamento, vim vetorum aut fluminum posse perferre arbitretur. Est enim hoc constituendum in republica primum,ut nec desint qui multitudinem per de inconditam&confusiam moderentur,& ut illis fideli minime', fucata obedientia pareatur.Quam porro si t ad obedi edum parata ticitia religio seu hqresis,id non aegrὲ cognoscit, qui noxii eius instrem: quae proculdubio su-
42쪽
perbia est Superbiae vel o progenies, est omnium quidem iudicio,il sanum so piunt Inobe d lentia. Ac reuera haeretici & scnismatici, uti superbi sunt,ita inobedientes de immorigeri. solet esse.Id quod imperatores Valentim an Lu.ν. Valens ct Gratianus de Arianis certe declara- erip. runt epistola ea qua ad Episcopos Asiet, Phry cap. giae,Carophrygi et ric Pacatians conscripseriit. In qua orthodoxorum quidem Episcoporuhaec expressa l au dat i o est; Tribu ta si cu n d ir mleges inferre non respuunt, potestat id regiae non resistunt, sed sincera voluntate ct superni mandata Dei custodiunt, Ec nostris legibus subiugantur. Quid Verd, qualesve erga suos principes Episcopi Ariani'Vos vero, inqui ut illi, inobedientes est e monstramini. c. Adiuga& Dona tistarum exemplum prius qua ad nostros veniam.Illoru princeps Sc antesigna nus fuit Donatus ad quem cum venissent qui Constantis Imperatoris eleemosynas munera u e perferrent distribuenda per singulas eccletias : ine teste Optato Mileuitano in solito furore succensus, in haec verba prorupita Quid est Imperatori cum Ecclesial& de fonte inquit)leuitatis suae, multa maledicta pro dit : non minus quam in Gregorium alia quando, ad quem sic scribere ausus est: Gregori macula senatus, Ec dedecus praesectorum Iam tunc meditabatur ait Optatus corra pracepta Apostoli Pauli, potestatibus oc regibus iniuriam facere: pro quibus, si Apostolu audire quotidie rogare debuerat.Hic ille Donat
est,cuius de supe rbia, qua diu inobed i entim
43쪽
spiritum,eeu mater filium, procreaverat,scripta sunt haec apud eundem Optatum Extulit inquit sic cor suum ut nullum hominem si-.bi comparandum arbitraretur :& de trimore
mentis suae altior sibi visus est esse quia qui quid est supra homines iam quali Deus est. Et cum per solum Deum soleait homines iurare,passus est homines sic per se iurare, tanquaper Deum. In quo si unusquisque hominum
errauerat,ipse prohibere debuerat: cam non
prohibuit Deus sibi visus est. Deinde cum ante ipsius superbiam,urianes qui in Christo crediderant,Christiani vocarentur ausus est populum cum D o diuidere,ut qui illum sequiiti sunt,iam non Christiani, sed Donatistae vocarentur. Et si quado ad eum aliqui ex Aphriucana prouincia veniebant, non quaerebat iulud,quod humana semper exigit consuetudo,de pluuijs,de pace, de prouentu anni aliquid interrogare: Sed ilico ad singulos quocque Venientes haec erant verba ; Quid apud vos agitur de partem ea Quasi iam vere populum cum Deo diuiserat,ut intrepidε suam diceret partem.Haec optatu e superbia Donati,unde sunt nuncupati Donati itar, qui eius a partibus contra Ecclesiam ubique diffusam constiterunt. Quando igitur d obediendi humilitatem deposuisset animum is, quem tan tus,tamque intolerabilis arrogantiae sp, ritus possideret'Atqui hic unus spiritus om-Mes religionis nouatores exagitat, redditque
impatientes obedientiae. Demittunt illi quidem sese ad tempus, ct ad eum Lepe modum,
44쪽
.t nihil dixeris humilitate submissius,nihil
promptius ad obediendum: sed mera est imia Potiura, ct obcdietiae fucus,no veritas. Quod tum demit intell gitur,cum ad iusiu'. liquemnia meriam eoru multitudo peruenerit. Teliis ct Erasmus ipse in quadam epistola,sui teporis secta mos ta insolenti fuisse mobedietia,ut etia apertἡ dicere no vererentur,malle seTu cae iobaptizato,qua Turct baptizato paurere: hoc nomine Caroliam Quintum Imperatorem suum optimum appellantes . Hoccine
ergo Apostolicum de Christianum spiritum redolet 'Siccine impletur quod Apostolus ait: Romomnis anima potestatibus sublimioribus subdita sit 'At obedire inquis)cernimus quo
tidie multos, quos etiam audimus parendum
esse pro si teri, sed si cordata illa, ct fidelis synta ceraque obedientia desideretur, quasi labascere vi b is muros ct tecta putat, breuique ruinam pertimescit, quisquis coniectura sagaci ex praeteritis atque praesentibus futura metitur. Nempe cum illud obtinet, quod hodie quid am noui religionis aut potius relaxationis authores, miti ssime creduntur dicere; serutiandas esse tibi principum leges, sed ne ab ijs duntaxat deprehensus sapphcijs afficiare, &conscientiar quoque habendam esse ratione, sed alienae,non tuae. Hoc enim statuunt, legibus principum ciuilisque magistratus conscientias subditorum non obstringi, neque ijs violandis offensionem iramque Dei, sed hominis tantummodo pertimescendam ecse.Quaena obsecro in hac obedientia, reipub. firmitas
45쪽
firmitas est, quam humanus non Dei metus extorquet quae ad oculum intuentis obsequituri itiae se tristis&inuita submittit, non la ta ct alacris obsecundat)N6nne haec simulat
. que sperabit fore clam, leges tras gress iraestrNonne amoto metu, potestatem aliquando
secularem pessundabit' Itaque hominum fa,
rinae huius, posteaquam numerus increuerit,
celeri ter fictae obedi en tiar Iarua depon i . : neque tamen excitandis aduersus principes r
bellionibus,totaq; in re publica turbulentissimis motibus,in Deum peccari putatur. Hinc cum praxesserint sectaru nomina, paulo post sedit rosorum vocabula dc signa sequuntur: horunam ex illis numerus concitur maxim . m. 13. Atqui D. Apostolus ait dissertis verbis: Qui potestati resistunt,eos diuinae ordinationi resistere. Quo loco sine dubio potestate pro superiore posuit authoritate, quae praecipi edi ius habet,cuim sit obtemperare laudabile Na diuina permissio seu concessio, quae nomine potestatis interdum significata eli velut cum Dan. is. dicitur Pilato: No haberes potestatem in me ulla,nisi tibi datum es et desuper . Rursum Lue. 22. ubi dicitur Iudetis Haru est hora vestra & potestas tenebraru Cuiusmodi potestatem ad n cendum no semper accipiunt mali,etsi nocenat volutas non desit . Accipiunt autem intem . dum secundu occulta Dei consilia vel ad co rectionem peccantium, vel ad ultionem per di torum,uel ad probationem fortiti,quibus nocere non sinuntur.Cuiusmodi etiam pote-natem diabolus in b*atum Iob acceperat, ma
46쪽
lmamq; est habiturus in castra sanctorum, quandona fine seculi soluetur ἡ carcere suo. Hsc igitur diuina concessio atque permissio, Non est ea potestas cui sit obedire laudabile, aut de qua scriptum sit: Qui potestati resistit, diuinae ordinationi resistit. Huic enim cum . etiam adnaalum sit et peccatum,rectissime simili potestate resistitur. Namque uti nocere nobis, quibusdam ad inferendas iniurias paratis,permittit Deus ita sese tueri A iuiuria propul sere non prohibet Insulseque Luthvirus docui non es se bello repugnandum Turcis inuadentibus: ne videlicet Deo ipsi repugnare homo videretur, atque illius potestati resistere. Quo tane constitu to,iam nec diabotalo ad lapsum impellenti erit resistendum qui procu ldubio nec tentaret quenquam, nasi iusso Dei iudicio potestatem accepisset. Quid damque simile Iulianus olim effutij cum ad 'Q, - , hunc ratiocinaretur modum: Si libido poena I . . Peccati est, neque a Deo poena nisi iusta ansera tur,ergo abi jcienda pudicitia est, ne rebellis in Deum castitas,latam ab eo dicatur enervare sententiam. Sed potestas hoc loco intelligenda est sublimior in ijs qui praesunt, attaque ad alios moderandos ct regendos gubem Dacula suscipiunt cuiusmodi potestati priua dixerat omnem animam subditam esse oporitere. Quam potestatem quoniam in rebus hutnanis instituit Deus, per quam reges regnat, de legum conditores iusta decernunt: huic a resistit,diuinae prosecto ordinationi resistit.
An potest autem culpet nihil habere, diuina
47쪽
resistere ordinationii Sed tamen quantum habeat culpae nec Apostolus reticuit. Adiungit enim Qui autem resistunt, ipsi sibi damnationem acquirunt.Damnationem sin quis certE, at eam quae irrogetur a principe seculari. Sed
non solet inquam ) ea nomine damnationis diuinis in literis intelligi. Deinde habes illud apud eundem Apostolum non paulo expressius : Ideo necessitate subditi estote inquit)non solum propter iram, sed etiam
propter conscientiam . Quid dici potuit nimnisestius 'conscientiam maculaturos pronunciat eos qui praeceptis principum parere recusem. Nulla autem re,nisi peccato, maculari cons ientia potest . At hoc loco acuti scilicet interpretes, alienam significari volunt conscientiam, eorum nempe qui non credui: ne si viderint Christianos magistratui non obedire, dicant religionem valere ad sediti nes excitandas.Nam ct Robertus Stephanus,
uti alibi saepε, ita hic quoque, Novi Testameti marginem breuissima illa annotatione co- spurcavit. Neque vero ad eam refellendam multis est opus,quando vel ipsa sufficiat contextus Apostolici vigilantior inspectio. Non enim solam timeri vult iram,quq in pinna teporis huius intelligitur, verum etiam culpa quae contrahitur ex offensa Dei. Quod ipsum ct reddita ratione consequentibus verbis aperuit: Tanquam enim interrogas et quispiam cur re propter conscientiam potestati subi jaei Christianos oportere quia sinquit in mini stri Dei sunt:ideoo ct illis tributa praestati . Cum
48쪽
RELIGIONE. 49 Cam igitur eosdε illos sublimiore praeditos
potestate Dei ministros appellet, qui eius interris vice oc authoritate fungantur, quid MI.ud significat, quam violationem horu eoi sitionis,cum Dei qui eos praefecit,offensione coniunctam: nec tam ministri quim eius cui ministrant, iram pertimescendam esset Posteaque concludens ostendi quid principibus iure debeatur: Reddi te ergo inquit)omnibus aedebita cui tribu tum, tributum,&c. de perispicuἡ conuincitur, obedienti de qua prius
loquutus ad hanccoclusionem onerat,sublimioribus potestatibus deseri. Quod si debeatur non humana solum persuasione, sed Apostolica plane sententia, quis dicere ponsit eius subtractionem culpa carere'Neque id negari potest, quin fiat vitiose quod sit contra Dei voluntatem .Hanc autem B.Petrus affirmat esse Dei voluntatem, ut praefectorum
legibus dominorumque iussis pareatur. Id quod gentium Apostolus faciendum esse doce non tantisper modo dum vident illi: sed omnino siue absint, siue praesentes operantium sedulitatem contemplentur. Atque is demum frugi famulus est, qui ι absente domino nihilominus osscium facit, tanquam Deo ipsi obtemperans a quo mereedε est ob
CAPUT VIII. aidam autem haeretiei ingressi semel
praecipitem inobedientiae viam, hanastiam
49쪽
etiam rebellandi disciplinam excogitauiarunt: ut dicerent eos qui praesunt,simulatque in crimen quodpiam incidis ent, amittere praefecturam ct ius imperandi. Expedita Prorsus ratio excutiendi iugum omne subli mi oris potestatis. Quam enim faciti vel Iaac buntur principes in crimina, vel in ea lapsi finguntur aut creduntur Z An erit princeps quisquam qui doctritiam hanc requis auribus excipiati qui nouam eiusmodi professorum religionem admittendam suum in reagnum pureqQuod si facit,ne cuiusquam in pediat in religionis delectu libertatem: profecto caueat, ne quo in crimine deprehenda
tur, deprehensus enim conuinceretur eXcidisse potest ite. Quid ni vero f cum sic se ha
beant scita Ioannis VViclefoc Ioannis Hus, patrum nostrae aetatis sectariorum ' Nullus inquiunt est dominus ciuilis: nullus est pro latus in statu peccati motalis. Quem articulum cum alijs mu Itis, a concilio cecumenico Constantiensi merito legimus esseda natum-Quod enim hoc portentum nouae doctrinae Cur ea potestas excidat mortali peccato, adi non ex eo genere rerum est, quae hominem reddunt possessae meliorem ρ cur non &ipsa una deperit regendi scientia teur non Ec alia pereunt quaedam viciniora virtuti Z Velut gnitio Dei unius, temperantia, fides coniugalis,dc complura eiusmodi'Daemones coemcendi , aliaque faciendi miracula potestaterries mali habuerunt, quibus in extremo iudi- Luisti. cio diaetur: Nescio vos discedite ame opera
50쪽
hi ri; iniquitatis ; ct homines regendi atque im- fili Pςrandi potestatem habere mali non pote- h unx . Quid loquitur simile sanctorum obe i ii Qientia ' patriarcha Iacob, auunculo L.iban: ista roseph,Pharaoni: Daniel, Nabuchodonoso ulli ri Mardochaeus,Assuero quorum nullus non in frixi or x , se utendum parendumque sibi iij. eiλe iudicauit. Iuliano imperatori apostatae sis, crudeli sis imo, quum aciem produci russisset iij. fu Rςipub. defensionem, miles etiam Chri iii, Mianus Obediuit.Vir enim iustus sinquit Au- ,
rς debet, illo rubente, bellare: ciuicaepa eotra ibi ςλβ Or inem seruans, cui quod iubetur velsum.c. b. n Π ς Q comra Dei praeceptum certum est, illi, Vel Vxrum sit certum non est: ita ut fortasse ui reum faciat regem iniquitas imperandi, ino is , n0ςςniqua vero militem ostendat ordo serui.
Iuεἰ Omnem animam sublimioribus pote is statibus subditam esse debere, no modo pro- , ' Pxςrir/m, verum etia propter considentiam.
u 's tuosipsos qui tum praeerant,
Dei ministros appellare: quod non fecisset, si PQxς πις per qua Dei mrnistri sunt, ab inno iiii Contra Vixκ iustitiano posset esse disiuncta. sicriptum apud Xenophontem Vor .ime, nihil magis in Imperatore deside qV-m Ux oum sui reliquis sapientioremo. φλuximoni: magna P Omnino ct singulari pru sei: ζςnx ' Pr*ditum esse illum oportet,cuius sie . . seminutociotatem, eri mira ingeniorum va D a rietate