장음표시 사용
91쪽
. 3 Tandem dispositio poematis & orationis varia est. Haec planior, & iuxta doctrinae ordinem: illa artificiosior, & voluptatis ritum attendit, per quam illam pro-dcsic mox pergit. Sicuti historiographus ordinem sectatur re Pum, non do ectrinae, nec voluptatis. Tandem ideas poeta tractat: alij ideata:
Aristotelem docuisse, quod naturale sit nobis metrum, imitatis: nec Aphrodsiensem aspectum
Praeterea nec voluptatem esse H fotum , O assectionem totam simul in naturum proficiscentem, et i Arist. docet. .
A R T. I, UN de nam lata in sibi Carmen,& Musica Molodia voluptate adiciscat, inquisierunt Ueteres: sed minimc tenerui:immb neq. quid sicipsa voluptas satis intellexe rvt. Nos qui dein Metaph.&in s. & . lib. de Sensu Reru,
nostro,coieri proposito aliquid dicemus. Ar L in siuarpo rioa naturalem esse hi mi imstationem, se Metram decer ex- . q.e his omam es poeticisin. Iri .itet uomam pueri quidquid vident, imitantur, es stagunt, quoniam imitatio est, qua disiimus arres , hino ve=o natura disciplinabilis. αuapropter ait , gaudemus videre depiιλυ ιγ res,'cadauera, quonium addιβι smus. Qua tamen per se visa horrorem non voluptatempariunt. Reatis aruemgaudemuso pιcta videmus, qua uiua frecognoue meramus, quoniam agnoscimus,st ratiocinamur, o addiscimus ratio Inaudo: atioquin non delectat imitatio, praeterquam velopi scio, vel colore , aut alia ratione. Euapropter ipsa
92쪽
mam imitatis est. Imitamur autem, ait, aut solo numera gestibas securi strationib/u exprimimus mores, repraeseniamus: aut sola harmonia, si cui com Memmenω sonora personamus ad praseatandum aliquid Mosie , aut durum , aut pium. Ues semetro, ut poeta herbilaus, res, quaa introducit, vel mistis pqui cami Metra : probatque inprobum. secr. IM Merram esse naturale, quoniam sucri caniu Mulieni r, quiescunt. Et hac ιδεο qaia inest numerus in canta: numerus autem habet in sesiainem, eris autem est famιlians naturae : nam cum re aselibimus, o Manducamus , se laboramus , naturam , viresque fruamus , o avemus. Inordinare verio deprauamus naturam, οὐ μο statu removemus. Recte quidem Arist. natura nobis inesse imitatione, M cautus amorem de .et: sed ii sufficienter. Dicendum enimarat, cur bominis natura istis delectatur actibus. Et cur alij aliter afficiuntur. Praeterea non recte putat, quia in pictura ratiocinamur de vivis robus, nos oblictari. Neque quia diicimus. Nam si sic foret, potius in ea pictura
oblectaremur, quae ignotas res repraesentat, docetque, non quae notas. Item cum Vivas res videmus, ratiocin
mur de rebus magis quam in pictura.Nec quia discimus artem : nam S qui picturam non discunt oblectantur pi- ctura, ergo potiuS ex opificio est voluptas. Ars enim iana sensum boni essicit, qui est voluptas, ut dicemus Pteterea dicimus, si quid pictum bene est, o quam pu
extim, etiam si sit monstrum, aut cadauerscctum. Si v
ro non artificiose de pictus est, si sit pictura pulcherrimae nymphae dicimus, ό quam de flvinu. Quapropter Arist.
non attingit quaestionis solutibnem. Cum vero Metra naturalia esse dicit, loquitur in susscienter. Neque enim cur naturalia. Similiter de cantu. At in problem. Meliora dixit, quia haber numerus ordinem, ordo Vero naturat m icus. S ed cau sam huius amicitiae non ex pliarauit, sed ab assectu ita tantu esse docuit praeterea cur inordinata quoque placent, non dixit, dicendum quidem. Nam si pi- et orexcrcitum amissboidine fugatum rite depingat, cita lectabit. Sintiliter aliqui sonis obstreperis oblectantur, dc
93쪽
Rex laytharum auditum Musicum irrisit: equorumque hinnitum approbauit magis. Sunt di: intemperati homi nes, qui alio gaudent rcrum ordine: & quod alteri est oris dinatum, alteri inordinatum videtur. item ordo prodest cognitioni non voluptati in anima quando non ex notitia, sed ex motione fit. Quapropter Arit . loquitur Guasi coniectator, non quasi Philo sophusae rerum causis. Et qui multa loquitur ineidit in aliquod vere dictum,
recteque. Alexander autem eius assecla non contentus hoc res.
ponso, Confugit ad platonis dogma in primo problem. suorum lib. p. I xi dicens, mentio oe numeros inesse 1
rura nobis insitos, θά animam corpms Lboribus occupatam obtitam G. sono autem excitaripuerum, ac remini cι, sicien-ria musica ibi connaturalis , sicuti calor est igni naturalis: ideoque oblectari, muti era, mox dormιπω. Sed haec ratio dcclarat occultum per occultius. Neqlle
in Arist. doctrina probatur, di ipsemet Aphrod. in lib. do
anima, ipsam improbauit. Praeterea si sic foret, quantumque scientiam audiens infans oblectaretur, maximi vero ma ximis, ut Metap. de Theol. cuius contrarium e X primur. Sed de hac sententia disputauimus alibi. Patet ergo nequaquam positionis suae peripateticos rationem ex propriis dogmatis posse reddere. Quid autem sit volupeas quaerens Arist. in primo Rhet. Infert, si motum animiquedam, se assectionem totam simul, sensibiliter in naturam proficiscentem. Dolorem e conIra. Et ideo consueta, is qua absque visiunt, ur sonus, desidia , Ioιus, carentia mali , huius memoria, iucunda esse, orc.
Sed in his verbis nescit quid dicat. Nam non solum Iucundum est dornure, & quiescere,&consueta aggredi: sed etiam laborare propter victum, aut propter filios, Z amasiam, item belligerare, vi acere, Ne pati pro re amata. Ibant &: Apostoli gaudentes, quando digni habiti sunt contumeliam pati pro Christo. Quapropter neque motus est voluptas, neque affectio sensibiliter tota in natu
94쪽
luptatem experimur, quod Arist. non negat. Item videtur coniectatoris non Philosophi ista dcfinitio. Emen 'iam citi m& causam Voluptatis non explicat. Noque cur in venere morbosa, S in cibis voxiis naturae, tanta sit voluptas hinc doceri potest: S ubi multa contra natu ram nunt. Item si motus animi est voluptas, quies &somnus erunt in iocundi: Motui enim animi contrariantur sicut, Arist. sibi. De quibus in Methap. disputauimus. propter his omissis veritatem aperiamus quatenus abute libello conueuire potest. . ,
Vobilitatem esse essectionem, scPentemsensum Am ω imi ii nobis. Bonum esse id, quod nos conseruar cumque construatione: γ imitationem proptereia esse v luptuosam, quoniam est artis, qua seruatur humanum genu , ordium , m constitutio. Item quia j ms pientia, potentia humanae: σ non quia addiscimus imitatas res, ut Arist. putat, nisi per accidens. Melodiam vero ac metram non esse Io nia quia sunt
imitationes , ut ille ait: sed via spiritum in suo esse,
oe ratione seruant immediate non quiasigna amprimcipium bonorum, nisi per accidens. Et de es scuritate M sicae Carminis. Et quod nonsit eadem nobis σ mundo, es rebus aliis , .sec.
A R T. I. DIcimus ergo voluptatem esse vel sensum boni, vel
fructum, qui ad sensum boni sequitur. Bonum autem est quod seruat, idciro enim appetitur Ergo voluptas est sensus conseruationis. Dolor vero mali ac destruetionis. Conseruamur autem aut in nobis aut in filiis aut in stinia, aut in Deo Quaecunque ergo res huiusmodi conis seruationes nobis adhibentaut sicut signa dicuntur bona rutilia
95쪽
utilia quidem ab usu,&quia sunt Media, & non attin-. gunt finem: Honesta vero ab honore & dignitate, quoniam S: finem attingunt. Vtilia sunt diuitiae, serui, amici, predia, Ciuitas,uxor, hii), vestes , cibi , de quidquid nos
Coaleluat aliqua dictarum conseruationem. Honesta sunt virtutes &gesta magnanima, & memoriae insignes, praecipue autem virtus: qua omnia bona utilia nobis comparamus. Bona vero corporis, Ut salu S, forma, VircS,participant utilitatem, honestatemque simul. Artes autem, quoniam filiae sunt virtutis, dc virium, praesertim solertiar& sapientiae, quae viribus corporis utitur ad artos exercen- das, utilissirrue sunt Mortalibus. Quapropter cum Ars sit imitatio naturae, imitatioque sit Artium principium, '& solertiae actus, iucunditate ni habet multam : quoniam parit nobis omnia bona utilia humanae conseruationi. Iu- , cunditas enim sensus est, u classectio 1 equens sensum co- seruationis, ubicunque sentitur. Contingit autem uno . modo destrui, & alicto scruari: illa destructione reperiri sensum alius modi conseruationis. Voluptas ergo
est tribulatio Apostolis,non quia est tribulatio , S dcstructio eorporis, sed quia est pro Deo. Et se conseruatio nem sui in Deo meliorem sortiri lentiunt in tribulatione,&per tribulationem. Sic aeger iucundatur dum amaram totat Medicinam, non ex amaritudine, sed quia sentit in illa sanitatem in esse. In coitu iucundamur, quatenus sensimus conseruationem nostram in filiis, & ex cibo, in nobis. Et quamuis sciamus in coitu, unde proles non fit, nos per illum non conseruari, & in cibo noxio similiter, ni- nilominus quia isti actus propter talcs conseruationes amatura instituti sunt, nec cos exequuturi es mus, cum sint laboriosi, absque voluptate attrahcnte, remanet ille sensus in ditus in qtio uis huiasmodi actu. Neque enim quia nos abutimur; natura suum aufert usum. Nisi fabri ca naturalis membrorum destruatur ita ut semen calidum non arietat minus calidum angustumque mearum
Voluptate. Natura suo muneri non de cst . & si Ars desit. Quapropter in his est pugnati Alcritum, S 'demeritum,
96쪽
si tantum eas voluptates captemus quae verum bonum ha-hcnt, verique boni, vel melioris sunt lenius, deprelagia; vel e contra. Hoc negotium subtiliter exarni natur in Metap. Et quomodo Dcu S ad eXercitiusmia coclidit corpora nostra: & milcuit Cunctis rebus voluptat cm , & Maia , bolia quo simul. Qua sapientia, dis Crnat; voluntas tene it 4 vel respuat; dc Virtu S aggrediatur, Vel auersetur.
Imitatio igitur habet voluptatem, quia procurat bona utilia, ac in se sei sum conseruationis sicut in causa habet. Quae vero habent seni una conteruationis sicuti in signo, dicuntur pulcra : trilicrum eis indicium boni, de illud nobis rc pratcntat: Ideoque amabile. SIC cum pictura Dra conis nobis inimici & odiosi intuemur,nsi propterea gaudentus, uti Arist. docet quia addiscimus,&ratiocinamur, sed quia illa pictura ostendit nobis ex opificio artem pictoris excellentem, Ars autem est conteruatiua generis humani, ideo in sese risum voluptatis habet. Quapropicrsiquis imperitus depingeret Drana formosillsimam inepte, diceremus, picturam illam turpem, & imaginem turpcm quia Ait is parum conseruati tib effindiciunt quemadmodum e contra, dicimus pulcram simiam depictaim a M. Angelo picto te sapientissimo : QEoniam est indicium artis in igi Ner cic Infernus Dantis poetarcii pulcrior suoi p. sius Paradiso, quoniam meliz s imitatur personas, Nazitas , cuni describit infernum. quam perionas & omnia, cum pata diuini. Poeta igitur bene imitans quoci dicit, iucundus est; inc pie vcie, insulsus, & odibilis. Repraesentat enim artis inopiam, quae est destructionis indicium. Sic, cum videm αδ aegrotos, 5 miseros,& captiuos, horae cimus, quoniam sulit homines, nostri similes, ac proinde nostram miseriam, dc destructionem repraesentant. Cum autem videmus sanos, vividos, liberos, benξ vestitos, iucundamur, quoniam nostre natu-rs senti inus faelicitat cret, S conseruationem. At vir sanctus qui sensu altiori videt mala bonaque, ex his alia emersura, gaudebit videns pauperem patietatem, quoniam ii, eo
paradisi gloriam illi debitam praeuidet, tristatur in dies
97쪽
te superbo, quando deliructionem infernalem praecogi- tat. Quapropter eadem sunt pulcra ec turpia, bona, Amala, allis atque aliis comparata conseruationibus, &sentibus conliderantiu in . Imitatio igitur placet, quia est Causa conseruationis; quo 'vero imitatur, placet illud ut effectus & signum i & sic cst pictura, S fabula, S mctaphora, ut infra dicen us. Et ista non nostri tantum sed Communi totius naturae humanae conseruationem spondent, id coque voluptatis seni una habent. Sic& Philos ophia, & omnes scientiae: quoniam per illas mala bonaque scimuS, N proinde cauere, & sequi, & seruari. Et quamuis non sint in s. obis, sed in si iis, quoniam tantum cum aliis seruamur, placent, praeterquam in inimicis,
quatenus arte contra nos uti pollunt. Placent tamen cliamin inimicis virtutes, S artcs, quatenuS indicant nobis naturae humanae dignitatem, de potentiam, cuiuS HOS natu .rae participes sumus. Melodia autem & metrum alia ratione: scd ex cadem radice iocunda sunt, vidclicer quoniam Icruant nos in nobis immediate. Et dico, per se. Nam per accidens etiam placent, quatenus naturae communis sapientis, & potentis, sunt indicia, & Patriae, & nostri conseruat tua. Est quidem in nobis spiritus calidus, subtilis, mobilis,
lucidus, habitans in cerebricauitatibus, inde & per neruos se diffund cns, totum corpus sensificans &mouens:& opera sensus, & motus, & nutritionis exerCens. Huic N ens, a Deo infusa, princi saliter insidet, co tanquam 'instrumento Vfens ad omnes operationes, sicuti in *. de Sensu Rcrum docuimus. Cumque iste spiritus sit natura Mobilis, gaud ci Motu, quoniam inuitatur ad operationem sui natiuam, qui est Motus. Item ventilatur, ampliscatur, roboratur, & fuliginibus infestantibiis purgatur. Sonu, aut cm, dc Cain tu S, motus sunt per aς rem spiritum communem, delati in tympanum in centro aurium, Vbi spiritus c ccrebro cxiens, se agitari ab exterioribus motibus sentit, ac proinde per motus ipsa obilia conoscit per consuetudinem discernendo voccm P ciri a
98쪽
voce Fabij, 8 tibiae, di Iapidis, re ligni ictus, dc argens,& campanae, δc aliarum rerum At a rebuS vehementer
mouentibiis, d cstruitur, quia vel motus iunt nimiS graues, ut bombardarum; qui ipsum in cerebri Cauitatibus obtruduiit, v crberantque, a tui symetria tollunt. Aut sunt acuti, qui ipsum lacerant, diuidunt, S a sui dispositione remouent, quod destruotionis est pars, initiumquc Oblectatur ergo lonis mediocribus ut plurimum nam ita
bello gavd ct asperis qui ad prolium animant, Sc alibi aliis
pro negocii conuentcntia) ex que Mediocribus. illis sibi confecit melodiam, Musicamque, quae sonis grauibus& acutis constat, aliis agitantibus, aliIs penetrantibu S, aliis lambentibus, S titillantibus mouentibus prout conseruationi suae prodest. Meritoque illit gaudet: sensus enim conseruationis ele gaudium. Non ergo estgau dium in Musica propter accidens, dc cxtrinscctis led propter conseruationcm s piritus. Ncque quia est numerus in plusica, &lia numero ordo: quocunque enim fiat ritu,
di dii positione, delectat, quia spiritum inuitat iuuatque ad tui oecrationcm . amplificat, purgatque. Et quia alii spiritiis sunt tenuiores alij crassiones alij puriores, alij dcbiles, at si robustiorcs, idcirco alij graui, alia tenui, alis a pera, alij leni maelodia iucundantur magis quilibet
pro sui mentura. Sicuti sapores alis, aliis placci. Et tetristperari ex accio Ic via eluo Io liquore faciunt xlsa sica in lingua. Scorsum vix placent: immo oleum displicet. Qua propter vim habet Musica inmutandis moribus, & sananiariis morbis, ut dicebamus in . de Seu ii Rerum. In Apu-'lia morsos Tarantula sanat, dum ad saltandum impellit,& str dandum: cum quo sudore vcnenum egreditur. Et Heli aeus a Musico spiritum suum iratum sedari fecit, vet aptus fieret Menti illustrandae per influxum Diui. num & prophetiae:& pythagoras ebrios sanat musica vem tilans spiritus , attenuansque S a motibus prauis ad prini, os reuorans. Ex his liquet quare metrum placeat, quoniam videlicet vocabula ita conexa sunt in eo, ut moueandspiritum ad mensuram sibi conluturalem. Non Parum,
99쪽
Vt voces curtae, neque in longum, Ut longiores: neque velociter, ut breues, nequc tarde, v t longe dictiones, i dex his contemticr. Rur sicuti Melodia: hinc orta est pedum motitia, quibus metrum ambulat. Sicuti mentura, qua utuntur musici cx motu nullii pulsus designata: constat tamen omnes voces in naudo,& ad mundum esse sonoras,& alias ad alias res. nostras autem non nisi nobis, sic ii contemperentur. Quapropter non datur metrum cunctis co mune, sicuti neque sapor dulcis cit omnibus dulcis, alioquin omne animal comederct m Cl. Neque amarus no- his, est omnibus amarus. Et enim Capra genistris vescuntur, quae .nobi S sunt amarissimae. Frustra Plato, pythagoras ex nostra Mustica mundi musicam componunt. Delirat quidem non secus, ac qui cx nostris saporibus sapores Daudi aceret,& ex odoribus odores. Facet nobiS cadauer,
Deo quidem nihil contrarium: nam quidquid cit, a Deo. Si ergo est harmonia in caelo in Angelis, ait crius est rationis. Et alias habet consonantias, qua diapente, &diatcsseron , & diapason. Vtrum autem analogas istis, alibi dictum est. Item vox nostra illis est sicut nobis voκ
forinicae. Et vox ipsorum minima excedit omne per magnum tonitruum: neque nobis est musrca, sed excedens
valde. Quapropter rectissime sanctus ThomaS non putat Animas nostras posse beari, ut videant Deum per c sentiam, nisi prius eleuetitur, & confortentur lumine glorifico. Quas obres liquet Metrum delcctationem habere, quositam spiritum ad sui mensuram inouet, non quia imitatur, res exteriores , nisi pcr accidens: s ed quia ipsius spiritus mensuram imitatur reis eruat. Simile enim a simili seruatur. Sub hac voluptate tanquam sub es Caas con- dit poeta sapientiam, quasi hamum, quo capit renitem tes. virtutibus animo .
100쪽
Ioa Thoma Campanelia Poeticorum Si finis Po, set delecbitis, m non utilitas, recte
m unt qui camina doEla, oe indocta ex nefandis a
moribus con iderunt. 2 tuo 'uptas non est is artis. Neque amor nefarius nec melodia artem poetae commendant:
quoniam per see, y ab extrinseco delictant. Voluptis; autem , poeticae esse ius, alia est , ex qua laudem mer
tur poctu ab intrinseco. ART. HL RE 3e diximus in priae cedenti libro bonum aliud essessimpliciter, τ' cns & Deus piimum ens: aliud rei unicuique bonuiri fimpliciter, ut suum esse conscritatio que illi .s; aliud secundum nos, unde dc duximus, quidquid nos conseruatelle bonum nobis, de dici utile, & honest uni, prout diuerto conteruat modo conseruationis Neque iii ueniri in natura bonum iucundum deparatum, ab his. Quapropter qui delectare volunt, indigent omnium bonorum notitia. Diximus & in pulcro esse delectotionem, quatenus est boni indicium. Nunc hoc declara. re oportet, quoniam poetae Aristotelis sequaces propter delectationem solam suam Artem exercent, unde com sequens est, ut ex quacunque re, quae voluptatem habet, polisina constituant Sic Martialis & Catullus, qui doctus cognominari meruit, ex nefandis amoribus, per Carmi--na dulcissima propinant voluptatem. Horatius & Ouidius sinat liter. Nec poema ullum absque amore nefando apud hos saporem habet. Sic Virgilius priapeiam fecit in qua A retinus ipsu exuperauit. Et Moleta Fichca. Secutus tuitiatu talibus poematis, de dialogis, ut apud Calam & Fra Cu, Berniam N Ariostu. aliosque huius farinae scri pro res inuenies. Et quidem si voluptas citet poeticae finis recte facerent. Nam bc antiqui Philosophiam fabulosam con-
cerunt ex Amoribus nefandis contariam, paraboli CC sermonem transfigurantem. Itaque dum voluptati, Ca Diuiligod by Coos e