장음표시 사용
191쪽
posset, quia ejusmodi occupatio occupanti conferebat dominium & proprietatem rei occupatae cum eXclusione alterius.
Si haec conditio est , ut , quicquid tu usum bominis cessi . pro ιum sit habentis , profecto quicquid rure sto Metur, tu uisrra aufertur , apud Quintilianum. Quamobrem , ut alibi notavimus , vis occupationis, si ve apprehensionis ,'quae abLique occupatione fieri nequit , consistit in illa robligatione aquam producit apud alios, abstinendi abs re apprehensa tanis quam aliena , quia a communione per eam.separata transiis vit in potestatem & dominium occupantis cum exclusiori ne juris alterius, quod ob communionem primaevam ad ean dem rem sibi acquirendam habuisset. Unde patet , in statu naturali, etiam antequam gentes discretae regnaque condi ta, imo de ab ipso mundi primordio, dominia distincta fuisse. Atque etiam locum habuit in prima illa per univcrsum terrarum orbem gentium dispersione, ita ut, quam terrae parqtem vel regionem singulae gentes per occupationem occupa.sent, ejus dominium ac possessio privative, ut ita dicam, cum feelusione alteri u , ad eam gentem pertineret, quae Primo occupaverat: dictante ratione, quod res nullius fiunt priami occupantis , & eatenus ejusmodi dominiorum distinctio juri quoque gentium adscribi potest, quali omnes gentes tacite hoc jus recepissent. Verum de huJusmodi dominiorum distinctione Jmim nostrum sermonem habere, haud mihi persuasum. Quippe illa per varias gentes ac nationes diversa' rum regionum occupatio consistebat magis in occupando
sibi, sive toti genti territorii imperio M acquirenda ejus possestione, quam dominio, quatenus dominii voκ signiticat jus 3c facultatem, quod domino competit res dominio suo subjectis in usum proprium convertendi , iisque utendi ocfruendi pro lubitu, ad se suamque familiam tuendam atque sustinendam. Summo imperio cohaeret quidem dominium
ejus territorii sive dominium jurisdictionis, quo sensu inquie Seneca 7. de Bene sciis, omnia Resem imperio possidere, singu-
sis dominis quod per oceu pati em quaesitum quatenus de eo potest pro lubitu disponere, verum quatenus restitur ad i0itirco by Gorale
192쪽
DE IusTITIA E T IURE. 16 Iad .facultatem moralem, quae cuique domino vel proprietario Competit, rebus ac jure dominii pertinentibus utendi fruendi,& an proprium commodum cum exclusione alterius, Converintendi. Per dominium intelligimus proprietatem & possessio. nem, quam quisque Privatus post discretas gentes, regna que condita, juxta justitiam attributricem tanquam ejusdem coetus sive gentis parti vel membro per divisionem vel distributionem acquisivit, manente penes universum coetum, sive
eum, qui summae rerum praeest , eminente dominio, quod summo imperio inseparabiliter, ut ita dicam, adhaeret. Quod nihil aliud est, quam praestare, quod summo Magistratui comis petit in rebus ad Musdem coetus sive societatis membra jure dominii sive possessionis pertinentibus , exigente necessitate de salute communi disponendi. Cujusmodi dominium magis ad summum imperium, quam dominium proprie dictum pertinet. Jchus autem de ejusmodi dominiorum distinctione disputat, quae post discretas gentes, scit. postquam , uti ante diximus, in diversas gentes, & diversos hominum coetus genus humanum ob confusionem labii divisum fuit, introducta
est, vel apud omnes fere gentes recepta ι adeo ut nulla gens, quin, dictante ratione, earum rerum sive immobilium, sive mobilium, quae per occupationem jure dominii universitatis erant, singulis Musdem gentis membris, quae tanquam unam eandemque universitatem sive societatem constituebant, partem assignarint atque distribuerint, prout cuique opus erat,
primus in societate civili dominii acquisiti & nactae possessi nis titulus, tum etiam distinctionis dominiorum prima origoti causa, assignando enim cuique portionem , simul distinguebatur dominium, unde quisque haec est villa mea, hic meus ager est. Ab eo igitur tempore, quo gentes discretae, scit . ut alibi annotavimus, quo plures familiae, quae ante dispersionem in eoetor bis tractu qui vocatur terra Sinear, inquamVex monte Ararat post diluvium descenderunt, largiora spatia libi & pecudibus quaerentes) seorsim in statu naturali
nullius imperio obsequentes, cum nondum imperium politi. cum invaluerat, habitaverant, in diversas gentes. sive societates coalitae ad varias terrae regiones recesserunt, & ubi sedes
193쪽
Ε x E R C I T A. T i O N E s I N Τ I T. D t G. fixerunt, familiis singulis assignata portio ejus , quod comis muni ope quaesitum & occupamum; qui modus transferendi& distinguendi dominia primus apud omnes gentes in usu fuit, uti diximus. Sunt Sc alii postea acquirendi & transferendi dominii modi introducti, qui tamen omnes a prima illa
origine derivandi, scit. ab illa prima divisione de distinctione
dominiorum , qua res illae , quae societatis vel universitatis erant, de proinde communes, in privatorum dominia transilia
erunt ' Cujusmodi dominii vis atque effectus ell, ut dominus habeat facultatem de rebus, dominio suo subjectis pro arbitrio suo te lubitu disponendi; attamen non eodem modo, quo de iis disponendi facultatem habebat in statu naturali, de iis disponere potest postquam membrum evasit ejusdem gentis sive societatis , quae uni eidemque Paret imperanti. Quippe, cum in omnia civium vel subjectorum bona summus imperans habeat eminens dominium , tum in singulos cives fultimaum imperium , facultas de iis disponendi probarbitrio circumscribit quodammodo arbitrium Ela placitum, sive imperium & summa potestas Principis, vel ejus qui summae rerum in illa gente vel societate praeest, adeoque vi summi imperii potest vel minui, vel augeri illa civium de bonis propriis faetii s , prout summus imperans judicat publicam salutem Em agitare. At litereo sensu riminium, si secundum artem dea
scribimus, est propria cujus ne facultas V jus in rem quam ιώbet , qmam in sint 'sias commodum nourpare potest quotamyusfrsu lere premis , inquit Sotus dejus. N jur. Imo non tan.
tum facultatem limitare de circumscribere summus imperans potest, verum etiam ex dominio eminente, utilitate & saluto ip ib. exigente , privatorum bona usurpare &6 applicaruat Reipub. commodum , & salutem tuendam vel promovenis eam : ea enim lege dominium in singulos translatum praesumendum , cum quasi tacito quodam pacto sibi mutuo devinxisse cives atque subjectos statuendum, ut publicam salutem, a qua singulorum pendet conservatio, privatis commodis haberent potiorem, de proinde ad illam tuendam & conservanadam non ampliorem facultatem in disponendo de bonis suis cuique concedere voluisse quam quae lalva Repub. sive societate
194쪽
tate transferri poterat. Quamobrem ex ejusmodi eminenti dominio civitati sive Principi, administratori & gubernatori societatis competit facultas,ipsam civitatem,& singulos cive eorumque bona per debisa Obligandi, quando alia ratione ne-eestitatibus Reipub. mn pollic succurru, quam ut eiusmodi debita' contrahantur. Cum enim competat ei tacultas civitatem sive sucietatem civilem a uni strandi & conservandii
etiam competunt ipsi media , sine quibus sinis ille obtineri nequit, quippe ia moralibus, qua dat suem, dat ea, quae ad
Hem producunt, Pustend. de jur. nat. S gent. lib. 8. cap. IO. Quamobrem nec a ratione vel aequitate alienum, ut Principem in Casuri necesiitatis & utilitatis publicae non peccare statuamus, si quando alicui dominium rei. tuae auferat. Hoc emunt sui utitur dominit jure, quod in excitanda civitate ®nis condentis reservare ob utilitatem dc conservationem Reipub. summo imperanti salvum esse voluerunt civeS atque sibjecti. Itaque, ut alibi diximus, su mino imperio cohaeret dominium eminens in bona subditorum. Dominia privata
cujtisque familiaemutilitatem & conservationem quidem spe. ctant, de quatenus hic consistitur, Majestatis tantum est illa meri,& protegere. Sed quandoquidem familiae , & omnia
quae ei inserviunt, imo publicae salutis fine continentur, conis Uenit omnino, ut, quatenus paterfam. rei suae ad utilitatem familiae, dominus est, ita Maiestas sit rerum omnium in Re. pub. ad Reipub. necellitatem. Nam quatir ratio domιma privati ad familiam ς talis es omnium familiarum bonorumque omnium ad necessitatem Reipub. Iublevandum , ut inquit Lamprid. de Re Pub. Rom. Germ. p. 3. cap. II. Verum hoc casu resarciendum esse damnum & refundendum pretium ab iis, ad quos ea utilitas pervenit: Iubet enim aequitas, quae publicam Causam sequitur, ut ne re sua & pretio careat ille, qui profuit Omnibus. AEquitanum enim est, ut omnium conistributione sarciatur, quod pro omnibus datum est, I. I. s. a. Is ad LiRboae dejact. viae comm t. in Grat. de jur. ML Spac. Iib. a. cap. I . u. 7. 8. EMetus itaque & vis dominii,
quod cuique privato inncivitate competit, consistit quidem an libera administratione de dispositione rerum sitarum, qua-
195쪽
16 Ex ERCITATIO Naes IN Tim D Io. rem quemlibet dominum jura liberum arbitrum.& moderat
rem, cum exclusione alterius, pronunciant , verum supere
minenti dominio subest dominium privatum, quatenus pubis. ca utilitas desiderat, ut inquit summus Grotius,ae Lime enim in casu , suadente & exigente necessitate & utilitate Diablica , renunxiasse quisque videri debet dominium in res proaprias, atque illud detulisse ei, cui cura dc administratio Reia pub. demandata , uti statim annotavimus. Praeterquam quod illa libera facultas ex dominio dimanans, de bonis suis prolubitu & arbitrio disponendi non tam late patet in societate civili, quam in naturali , adeoque etiam, quamvis non exustat ejusmodi necessitas & utilitas publica, attamen illa secutitas non est infinita, verum eam summus imperans limitandi 8c moderandi vi summi imperii potestatem habet, ita ut semper debeat convenire cum utilitate publica. Quamobrem modum & formam praescribit atque statuit Princeps, quam in disponendo, de administrando quisque privatus certis in casibus observare debet. Adeoque quamvis dominium tribuat cuique facultatem non solum utendi & fruendi re sua , verum etiam ipsam distrahendi , donandi, vendendi ,. modum t men & formam, quae observanda dictat lex, & in hisce negotiis normam agendi praescribit, ut ejusmodi actas conveniant cum utilitate publica, & ne quid inde Respub vel cives detrimenti capiant. Hinc facultas disponendi de bonis sitis, vel ratione disponentis vel bonorum vel limitatur, vel extenditur , vel adstringitur quibusdam modis & solennitatibus, quas adhibendas & observandas disponenti sive domino jura
imposuerunt: omnes enim actus civium subiant imperio Pria. cipis, uti quoque eorum bona, quemadmodum statim ann tavimus, qui civium actiones & negotiorum peragendorum rationem ita moderatur ac dirigit, ut ad finem, quamobrem in societatem civilem coluerunt mortales, obtinendum colliment ac tendant. Dominium itaque, quod cuique privato tu
societate civili competit, recte possumus definire, quod sit Jus in re, quo res est nostra, sic ut de ea libere disponere possimus, nisi lex vel conventio obstet. Adeoque potestas in societate civili de rebus suis disponendi non tam Iate pater,
196쪽
DE IUSTITI A ET IU . at squam in statu naturali, uti annotaVimus, quippe si quae res
per apprehensionem veI occupationem a communione in Occupantis potestatem atquei dominium transiri flet, statim plene &perfecte problubitu & arbitrio de ea disponendi nactus erat facultatem, quoniam eo in statu omnes tibi sure & conditione hominesa aequales pro regula & norma agendi cuique propria stabato voluntas, quae in societate civili subest imperio &voluntati summi imperantis, ita ut facere cuique non liceat quod lubet, verum quod summus imperans, vel leges & Jura a Principe sancita permittunt. Cuiusmodi facultas, quae G jure dominii di manat, circa res suas competit omnibus, qui in civitate: vel societate justo titulo dominium earum acia quisiverunt,nverum nec Jure gentium , nec jure civili eam omnes, qui dominii capaces sunt, exercere possunt. Requiritu retenim hic subjectum habile, scit . quod usu rationis praeditum est, quod intelligit naturam amis & negotii, quod
peragendum undeHinfantes, furiosi, quamvis jure gentium capaces dominii, ut alibi in Comment. m Grol. de iur. hel. Εἴpae. demonstravimus , attamen ob rationis defectit in neque administrandi neque disponendi de bonis su is facultatem habent. Quoniam administratio & dispositio bonorum suorum multos includit actus, qui requirunt rationis usum, cujus vi perspicere & percipere possumus, quid nobis utile, quid n e iturum, & proinde quid in bonis suis habere velit nec ne, eam natura, sive jus gentium, denegavit non duntaxat insaniatibus, verum & minoribus, qui vel nullum , vel non satis firmum habent judicium. In infantibus circa acceptationem suffcere judicatur consiensus eorum Eraesumptus, quatruus nemo re spicere censetur aliquid, quod sibi expecte ob defectum tamen judicii ex aetate resultantem domimum tacitum quoad in infantes conferri potuit; non tamen, ut Vsi exercreent; nam mos genisum, infantibus favens, id quidem incere potuit, ut illi ouid habere, non etiam ut eo recte uti per se possut. Huc spectat illud Apostoli GaI. : I. Pupillum, quanquam rerum paternarum dominum, dum ejus est aetatis, nihil disterre a fervis, exercitio dominii scilicet. Quamobrem dominium accipere vel acquirere quidem Possunt,itransferre autem jure
197쪽
r66 ExΕRCPTATIONE 1 IN TLm DIG. gentium nequeunt. AEtas autem, quae habilem reddit perasbnam , ut liberam bonorum suorum habeat dispositionem, quamvis jus gentium non definiat, attamen, dich te ratione, eam requirere oportet quae satis matura est ad dijudicandum quid sibi utile , quid nociturum. Verum ne incerto jure ute. remur , quod saepe parit lites & controversias , postquam gentes discretae, & dominia distincta fuerunt, certum anno rum numerum statuerunt, ad quem si pervenissent minores, pro majoribus haberentur, & proinde liberam rerum suarum administrationem ac dispositionem nanciscerentur. Ita apud
Romanos minorennes habebantur , qui nondum impleverant annum vi simum quintum. Et quamvis haec de aetate perisiecta minorenni definitio multarum aliarum gentium ac nationum usu comprobata sit: attamen non apud omnes recepta,
adeoque videtur potius juri positivo cujusque gentis, quam juri gentium, quod a. ratione naturali introdudium, & proinde quo omnes gentes utuntur atque custodiunt , adscribenadum. Quippe apud alios populos invaluit, ut maturius m ianores ad persectam pervenirent aetatem, adeoque videtur haec aetatis meta statutis ac legibus variorum locorum pro vario
hominum genio definita. Sic in Regno Siciliae Se Neapolitano decimus octavus annus, in Saxonia Se Bavaria vicesiamus primus, alibi alius annus majores facit, uti videre est apud Mevium ad jus Lubrc. tib. I. tit. 7. art. 6. n. 3. S seqq. Sim. Van Leeumen Cens fore . Lb. I. cap. 8. dc cast. I 8. n. s. uti quoque in hac Ultrajectina Provincia ante novellas conastitutiones a Reipub. nostrae ordinibus promulgatas anno MDCLIX. dispar erat marium & foeminariim conditio. Cl. vico enim jure mares anno duodevigesimo, foeminae autem
vigesimo aetatis anno. Contra jure agrario mares anno viceiasmo , foeminae vero biennio maturius majorennes habentur.
art. III. II 8. Hanc autem disparitatem placuit Provinisciae hu)us ordinibus in unam Iuris consonantiam1 reducere.
198쪽
.. i D'Ei J J Is TIT IA ET JURE. . I67M quoniam praefatam aetatcm cum in masculo, tum foemina, adhuca nimis lubricam, nec satis firmatam, & multis a huc captionibus sup sitam judicarunt, itatu Crunt vit. I 3. constitui .sumeti. ulrisque rerum sitarum adnraniit rationem non antea
indulgendam , quam ubi ad quintum & vice simum aetatis annum pervenissent, atquei CmPle Visient , nisi forte impetrata a Principe aetatis venia facultas res suas administrandi &gubernandi sine curatoribus ipsis concessa , adjecta tamen impetrationi clausula ,-ne bona immobilia sine decreto alienare vel obligare pollint , Vid. l. f. Coae de his quI et e r. aerat. Quamvis etiam quandoque aetatis venia Pleniis me conceda. tur , ut & alienationem bonorum immobilium alienandorum potestatem contineat, quod diplomare solet e X primi. vid. Hug. Grol. PHIN. lib. I. pari. IO. Groene . ad. I. 3. Cod. d. tit Roden burg i tract. de jur. conjug. sart. alter. t . 6. cap. 9. Alter modus quoi quis minor a . annis sui auris efficitur & in suam tutelam venit , δε pro maj*ri habetur , adeoque non
duntaxat libet ram rerum suarum administrationem & matrim nium, verunt etiam alienandi potestatem nanciscitur; cxcmplo eorum , quibus plenisiima per Principem data fuit aetatis venia , nili forte aliud ex causis Iustillimis Magistratui ac Caamerae pupillaris curatoribus visum fuerit. vid. Joh. Voet comment. ad tit. de manor. dc DD. ibidem allegat. Cesel. ad no-
ralem rationem squae ςst fons & origo juris gentium, atque, uti alibi demonstravimus, jus gentium nihil aliud est quam rationis dictamen,& proinde recte jus naturale dicitur, quae
dominiorum distinctionem inter homines constituit , vel constituendam .sqntes edocuit ,Ἀcqysilere oporrebat, ut agris termini PQnerentur , iquibus agrorum dominia distinguuntur, atque sonitare P uit, cu)useam si, Sempronii an Titii Z Quamobrem ut de parte, quae cuique in dominiorum distinctione obvenerat, constare posset, postea quoque gentes sollicitae fuerunt , 3d proinde Ictus noster terminorum positionem amrmati fuisse, quali sequelam dastinctionis dominiorum. It que D stquam .ssistincta fuere dominia, Agris termini Eos Iι. Di imus ad hQc agris terminos posi-
199쪽
ΕxERCITATION Es IN TIT. DI itos, ut sciatur, quid cujusque sit, L I6. f. de acquir. rer. domin. ut pax & amicitia vicinorum , dc concordia inter privatos conservaretur, quem in finem distincta dominia, ut alibi annotavimus. Magna enim inter vicinos, tum etiam ejusdem societatis membra, jurgia & lites ex occupatione Proxia morum agrorum Oriri posse rerum usus docuit, unde &iotis nomen Virgil. lib. II. Euriae
Limen agro positas, litem ut discerneret arvis. Et Ovid. in lib. Fas. Omnis erit sue te litigiosus ager.
Tradit enim Diodor. Sic. Iib. II. limitum privatam contenistionem saepe in bellum erumpere , ut olim inter Japiges RTarentinos, inter Corinthios & Megarenses, dc inter Egesteos& Selinuntios, quamobrem ad concordiam & pacem fovenisdam , quae arctissimum societatis vinculum , Oportuit agris terminos imponere, ne, qui alterius essent, agri usurparentur, unde insignia quaedam apponebantur, quorum memoria Posteros etiam doceret, teste Julio Frontino de Iure timitum, atque pacem amicitiamque vicinorum contineret, ut ait Plutarch. probum I . Quando enim de finibus oriatur controversia, in ea definienda monumenta antiqua sequenda sunt, I. II. β. . reg. modo si non varietate succellionum, & arbitrio possessorum fines, additis vel detractis agris , postea permutatos probetur. Ad antiqua monumenta referri possunt itinera, aggeres, lapides, strues lapidum , arbores notatae, sepulcra , rivi, pro terminis autem &stipites, vel lapis humo defossus; quia magna religione colebatur ab antiquis & obsietaVabatur, unde canit Ovidius 2. Fast.
Nox ubi transerit Plito celebretur honore, Separat judicio qui Deus arva suo. Termine sive lapis, sitae es defossus in agro, Stipes , ab antiquis tu quoque nomen habes.
200쪽
Terminorum rationem aurea aetate sub Saturni regno ignoratam, atqiae sub Iove demum inventam fuisse, Tibuli. IV. 3. Meg. 3. aliique Poetae, qui auream depinxerunt aetatem, proindiderunt. A terendo autem signum illud , quod agrum ab agro distinguit ac separat, terminum dictum esse volunt; quod stil. hae fini9m partes maxime terantur, ut cuique norum. Varr. lib. 4. de L. Lat. Termini, quod hae partes propter Iimitare iter maxime teruntur. Terminus autem Dei loco habitus est, quod post Saturnum exactum caedes ac lites rusticorum de dividendis agris sustulisset. Hinc statua illi erecta & coronata. Huc pertinet illud Arnobii, seu Minucii Felicis, cum inquit: Ut tam luculento die in lapides eum patiaris impingere e statos sane S unctos S coronatos. Et Α-put ejus r. Horiae Truncus Miamine emiatus veI e spes tib miue humigrius , vel Iopis vuTuine delibutus. vid Tibullum lib. I. Eleg. I. Lapides autem hi quadrati M inscripti uncia- Iibus litteris, atque a Paganis summa religione colebantur, si
ut ad eorum cultum praetereuntes invitarentur , ungebant.
Quamobrem dicti lapides Diri , unde Arnobius , Siquando conspexeram Iubricatum lapIdem ex olivi unguine ornatum, tau quam inesset vis praestus , adulabar, efabar. Et Lampridius , LVides qui Divi dicuntur, ex proprio templo Dianae Laodi- ae ex adyto suo, in quo Dreses posuerat, auferre voluit. Tur- bus Itb. Io. advers. cap. I 6. putat, Lapides Divos esse simulacra Deorum , veteresque inde per Jovem lapidem jurasse. Quod longe a vero esse statuit Jac. Guther. de vet. jure Poutis. lib. 3. cap. t s. atque optime Calaubonum de famoso simulacro ab Oreste & Iphigenia e Taurica ablato ex Pausania interpretari statuit. Termini religionem Romani a Graecis sumpssse videntur, uti ab iis quoque leges accepe- t. Unde apud Platonem lib. 8. de II. Nemo fines, atque
at. Unde apud Platonem lib. 8. de li. Nemo fines Dominos agri moveat, nec cives vicini ac finitimi pers uri extrema ρo Fiat. Sed putet id ese veram quod dici s=let , lac immob ba movet, malitque unussuιsique saxum ingens movere, 'uam parvum lapidem iurejurando a Diri firmatam, quo amicitiae S inimicitiae termivantur. Alterius en Iupiter