Exercitationes in titulum digestorum de justitia et jure, et historiam Pomponii de origine juris, et omnium magistratuum et sucsessione prudentium; Auctore Wilhelmo Vander Muelen ..

231쪽

vero in illis potius, quam in hisce Iudici largior interpreta tio concessa 8 Respondendum cum D D. videtur, quod illi

frequentiores sint , atque vitae societas ejusmodi contra Dbus contineatur, ut ait Cicero. Maxime vero in hoc contractu pro

substantia requiritur contrahentium consensus, eoque' in te veniente , contractus perfectus censetur, citus rationem, tradit

Jitiis in I. i. 5.ίχ. F. de contraheuae empl. stil. quia est juris gentium. Qua item ratione locationem & conductionem consensu contrahi , sicut emptionem dc venditionem traditidem Ichus in I. i. f. locat. Plec obstare videtur, quod in I. 7 F. de pau. ctiam in nominati contractus dicantur esse juris gentium, & tamen illi non ita consensu peraguntur, ut allia qua ex eis ante rei implementum obligatio nascatur , d. I. Quod etiam in permutatione, quae duris gentium est, & emptione longe antiquior; Praeterquam quod & nomina rorum 3uris gentium nonnulli contractus sunt , in quibus.obligationes re contrahi dicuntur, adeoque solo consensu haud perscivideantur, ut in mutuo, i commodato , deposito & pignore

contingit, qui specialem titulum sortiti, tib. Insiit. quibus

modis re contrahit. obligat. Dicendum enim , Paulum Ilium, dum ait, propterea quod juris sentium sciemptio, iconsensu peragi volitisse docere , scripturae aut verborum solennia ad hunc contractum celebrandum atque perficiendum necessaria haud este, quia juris gentium confractus cst, quo .fuim Odi solennitates nec introductae sunt ncc notae i sinapi ex enim juris gentium contrahendi modus, solennitates ad actum aliis quem peragendum luris potatis civili Saan ventum cst, juris .civilis multi ac varii casus, in quibus scriptura necessaria antequam perfectum , quod actum est, ut eos recenseat pallim DD. Quem admodum stipulatio sine verbo confici nequit, consensu quidem perficitur vero non simplici ac nudo, uti Contra aus emptionis, verum verborum solennitate vestito. Haec autem sive scripturae sive verborum solennia jure gentium haud nota, verum simplex ac nudus duntaxat consensus requiritur,

quamobrem emptio quia jurisAgentium est , consensu peragitur, & inter absentes contrahi PGtest, & per nuntium N per litteras, adeoque susticit conscnsum quomodocunque signi

232쪽

na IusTITIA ET IURE .ult. Is de contrahenae empl. adeoquei solennitates alias necessarias non esse Quod autem hoc docere intendit Ictus, pa- I. V. Iocat. ubi inquit: Locatιo conducris cum natuli, omnium gentium, non verbis sed consensu contrahia temptio S venHtios innuens in jure gentium contractimitatem verborum necessariam non est C,quemadmodumatione , quae juris civilis conventio est. Quali diceret, solennitatem verborum in contractibus juris gentium necessariam esse , quemadmodum in stipulatione, quae civilis conventio est. Neque hanc interpretationem alienam esse a mente & sensu Icti, probari posse videtur ex l. a. f. de oblig. Sin. ubi Jctus Iulianus sermonem habens de ob- tionibus , quae consensu fiunt, ait Ideo autem istis modis consensu dicimus obligationem contrabi, quia neque verisborum , neque scripturae ulla proprietas desideratur, sedis cit, quia negotia gerunt, consentire. Ex quibus perspicimus, con- lenium apud Jctos ibi necessarium, alias verborum & scripturae solennitates excluderet in ejusmodi obligationibus, quae

sua natura consensu perficiuntur. Atque non a vero aberra

mus , si statuamus , ita vere ac proprie intelligendum esse Paulum, dum consensus meminit, in locis a nobis adductis , scit . ut illius meminerit ad exclusionem solennitatis alterius in emptionis & locationis Contractibus. Atque id ipsum non

tantum locum habet in emptione & locatione, verum cum omnibus conventionibus suris gentium nominatis & in nominatis commune est, tam earum, quarum Obligat nes fiunt consensu, quam quarum obligationes re contrahuntur ; omnes enim conventiones & contra his, qui ex jure gentium descendunt atque proficiscuntur, consensu fiunt & cclebrantur absinque solennitate verborum atque scripturae, etiamsi in omniabus non aeque ex ipso consensu nascatur obligatio; eaque .

vera est ratio, quam Jchus scripsit in Z I. i. ff. de contrab.empl. dc emptioni ac locationi, de quibus disputat, Convenit. Itaque uti DD. ajunt, quod ex ea ad caeteros ex jure gentium proficiscentes contractus infertur, verum quidem . est; infertur autem , omnes seri consensu, absque 3siqua scri-

233쪽

xoa. EXERCITATIO MEs IN TIT. DIO.pturae vel verborum solennitate, quippe, uti dictum, inimris gentium contractibus Musmodi solennitates requiruntur.

Atque hoc est quod Jctus ex locis adductis intendit probare,

consequentia legitime deducta: verum non probat, nec etiam ex ratione, quam allegavit, infertur, quod in omnibus conventionibus juris gentium, nudus consensus, qui lassicit assicontractum celebrandum , sussiciat quoque ad pariendam fiunt Producendam ex eo obligationem & actionem, quippe in diactis Icti responsionibus de obligatione & actiorie consensu mriunda altum silentium : verum verba duntaxat respiciunt ipsum

contractus celebrandi & perficiendi actum , squi facti est .

non vero obligationem & actionem inde orta M. Distinguendum enim inter ipsam contractus celebrationem, S ex facto & celebrato contractu obligationem & actionem proVenientem, quod juris est, sive jus, quod ex contractu nascitur & descenis dit, uti aliud est contractus, aliud effectus, qui ex contractu nascuntur. Quod ad celebrationem , omnes juris gentiu

Contractus conveniunt , quatenus omnes fiunt conlevia dc perficiuntur , verum in eo differunt, quod non aeque omnes

simul atque factae celebratae sunt, e tactus suos producunt, scit. obligationes & actiones pariunt. Contractus vero eminptionis ejus naturae est, qui consensu nudo atque simplici, ut dicere incepimus, perficitur jure gentium: eo quippe jum simplex ac purus consensus pro substantia requiritur in contra chii emptionis venditionis. Relicta tamen contrahentibus facultato aliter conveniendi, scit . ut non alias quam in scriptura valeat contractas emptionis, quo facto ante scripturam de illo confectam licet contrahentibus poenitere & a contractu resilire. Nec obstat, quod partium conventione vel stipulatione essici non possit, ut emptio absque scriptura non valeret, quippe ea, quae sunt substantialia contractus, privatorum pactis haud tolli possunt. Pacta enim ipsa contra substantiam contractus apposita non valent, uti in jure manifestum. Quamvis enim scriptura sive publica sive privata , non sit de substantia contractus emptionis & venditionis, nec pro solennitate illius requiratur, uti notaVimus , attamen non repugnat naturae sive substantiae contractu em-

234쪽

nx IusTIT A ET IURE. 2 3nditionis, ut consensus contrahentium, qui de antia est , stris iis declaretur , quamobrem etiam is contrahi posse scribit Jctus in d. l. r. Τ. de e t. se I. E. F. de obligat. X a IIon. Quamobrem

zontrahentes Conveniunt, ut consensus ad emptionem itionem, quam celebrare animum induxerunt, in striis aram redigatur, contra contractus substantiam non paci-

intur, verum ejusmodi pactum nihil aliud operatur, quam ut eorum consensus ad contrachium perficiendum requisitus, non alio modo praestitus intelligatur, quam si scriptis declaretur. Nec ejusmodi conventio repugnat substantiae contractus, verum illi potius convenit , quippe ea nihil aliud operatur , quam ut ex scriptura pateat , consensum, qui ad con tractum celebrandum requiritur, eo modo intervenisse, quo partes contrahentes convenerunt , & proinde ejusmodi pa- mim adjectum n repugnat substantiae contractus. Versatur autem consensus circa rem & pretium tanquam suriectum, de quo inter partes contrahentes agitur, quippe absque re M pretio nulla potest fingi vel excogitari: sine re enim, quae veneat, nec emptio nec venditio contrahitur, V. 8. f. de contrah. empl. Quamobrem in emptionibus tria substantiam eonstituunt, quae necessario requiruntur, icit. res, pretium Meo en us , I. 1 f. r. I. 8. I 72. es de contrab. empl. Res in materia merx dicitur, L I. f. de contRab empl. scit. res venisdibilis , quamobrem meretrices mereatae dici solent, quae pretio se prostituunt, & pudicitiam vendunt, I. s. Codic. de con

din. o Hvrp. cares Mem itaque id, quod venale est, sive res seu species ipsa, quae emitur , venditurque. Eo sensu Germanis merx est tu altri, quo nomine apud nos quoque

venit res sive species venalis. Et quidem res omnis, quae alienari non prohibita, quam in patrimonio nostro habere quamque possidere possumus, adeo. 1 commercio non eximatur, vel a naturali vel gentium vel jure civili, L 3 . g. i. f. de contrab. empl. nulla habita ratione, an sint mobiles vel immobiles, sive corporales sive jura sint, uti videre est Coae tot. tit. de haereae vel venae Non me fugit, quoties in jure vel

alia dispositione fit mentio mercitim , intelligi dispositionem Cc a de

235쪽

xo Ex ERCITATIONE 1 INTIT. DI . de rebus mobilibus, ut vino, oleo, frumento, & id genus aliis rebus mobilibus, arg. I. uv. 1. de conssis. tritis. atquα Ulpianum Jmam mercis appellationem ad res mobiles tantum pertinere L 66. J. de verb. Imsic. respondisse.' Quippe, etsi

generaliter id verum esse videatur, quoties mercium mentio sit, cur non ex nominis extensione etiam res immobiles meriacis appellatione venirent, cum, uti statim annotavimus,mem

denotet omne id, quod venale est, quod in commercio est, quod emi ac vendi potest, quatenus merx significat in conistrastu emptionis M venditionis rem vendibilem; rei enim no- .men generale est, ita ut, per latam & generalem verbi appellationem Omnes res, cujusque naturae sint, modo commercio hominum non exemptae, omniaque bona, quae tenere de posis dere possumus, intelligamus, atque hoc sensu venit in L 8.

de contrab. empl. adeo ut merX, quoties in contractu emptionis sumitur, pro re vendibili tam ad res mobiles quam immobiles pertineat; quamvis mercis appellatione non contineri servos Africano placuerit ex Melae sententia. Qtiamobrem non mercatores, sed venalitii dicuntur illi, qui vendunt, I. ro 7. f. de V. S. S l. I. Cod. de tribui. act. verum tamen ex nominis extensione venalitiariam vitam exercentes etiam mercatores dici poste receptum est, & servos venales ex latiori interpretatione in merce esse, perspicimus ex l. 73. F. 4. V. de lem. 3. ι. I. g. r. 1. de tribui. MI. Item licet pecunia mercis appellatione non contineatur, quod aliud sit merx, aliud sit pretium, attamen si merces, quae sunt in navi, fisco addicantur, propterea quod non sint professae, vel debitum Fc impositum vectigal non sit solutum, cadit in comminium quoque pecunia, quae una cum mercibus reperitur, uti Baldus commentatur in I. 3. Coae de natu. faenori utique si domini navis fuerit pecunia, aut alterius qui delicti conscius est, ita ut pro variis circumstantiis mercis nomen vel stricti rem vel latiorem recipiat interpretationem atque extensionem. Tertium substantiale, ut ita dicam, requisitum est preistium: quemadmodum enim nulla sine re emptio & vendi tio , ita quoque sine pretii conventione consistere non

potest , ut ait Ulpianus I. a. s. I. si l. 9. F. de contris.

236쪽

D E JUsTITIA ET J URE. . a sempi: ira propristemptionem pretium arguit. I. R. Od. dem iis decurion. mon alienand. Est autem pretium certa

pecunia nuMerata, qua res Vimatur es emitur, I. I. V. de permutat. oportet vero Pretium consistere in pecunia numerata, adeo ut sine nummis facta proprie emptio dici M.queat, I. I. g. I. y. de contrah. emst. Atque hac potissimum nota a contractu innominato permutationis , cui valde assinis emptio , ditari, cum in Permutatione res pro re detur, ut alibi annotavimus, at in emptione pretium pro re, I. I. f. de rer. permul. I. I. g. penust. de contrah. empl. Quod si partim pecunia, partim res alia Pro redetur, videndum utrum

contrahentes habuerint animum emptionem venditionem conistrahendi, an permutationem, arg. I. 7. I. I L. 1. de pact. de quo si non constet, videndum quid praevaleat. Si res perstmutatio erit, si pretium erit emptio venditio, l. 6. Coae de acI. ιηr. empl. t i venae. Quid si neutrum praevaleat , sed utrumque aequale sit e Volunt nonnulli, in dubio potius permutationem , quam emptionem venditioneni contractam, praesumendum esse, arg. LI. f. duc instimat .act. quia permutatio antiquior est emptione. verum mihi potius in dubio praesu-Inendum videtur contrahentes animum habuisse celebrandi

Intra tum emptionis, utpote qui hodie non duntaxat longe equentior, sed etiam firmior est. Insuper pretium la e ptione certum constitui debet, idque vel per se, vel per relationem ad aliud, velut quantι empta es res. I. 7. g. ι. fri ontrab. empl. vel in liberum arbitrium tertii conferri potest, .& valet contractus venditionis ut conditionalis , uti sunt .DD. ita ut, si aestimaverit, Iuxta aestimationem illius pre-3ium persolvatur, eo autem non aestimante, vel quia noluerit vel non potuerit, irrita sit emptio, ut pretio destituta. 6ult. Coae de contrah. empl. g. I. Insi. eod. I. st . locali. dein t ille tertius, cujus in arbitrium consertur pretium, cemis esse, quippe si incertus, pariter non valet venditio, d. I. n. ,eXcepto casu l. I 6. g. ult. V. de pign. Θpoth. standum ve- ro omnino ejus aestimationi, S. I. In si de empl. venae modo non fuerit admodum & evidenter iniqua, quae alias ad arbi-

237쪽

tis atque corrigitur ι. 77. P. pro foc.. Haud enim prae triniadum, c6ntrahentes consentiendo'in arbitrium .tertii immodihel se vosuisse obligare, veru in terrium juxta id, Quod a ciuitas& justitia dictat, arbitraturum oper. Iiberi. Nec obst. verbui

do in eo s. civiliter exaudiendum est, et sicia. caseas nimiae ina aequalitatis , quo dolas aluuando, Eretium usto certum fusium quoque esse debet, aequum S legitimum, id es, non omnino niscedens rei viarem, I'66. ' de legato. Pretiumienim adaequandum valorem mercis ad Lytam est emptioni I. I. F. D eonistris. empl. quoniam pretium nihil aliad est, quam rei emptae aequa Vimatio pensatio, adeorne oportet rei esse proporti

natum. Tantum autem res valet, quantum absque fraudes

dolo atque fallacia & injuria emptor conditionem ejus scienti vendere potest. Qiod si autem pretium convenis m, dimidia M. oris rei emptae minus sit , venditor ultra dimidiam laedime,& si res empta valeat minus dimidia pretii conventi emptoris lissio dimidiam excedit, cujusmodi pretium haud justum dici potest, & proinde laesionem, quam , sive venditor sive emistor hac ratione patitur, leges vindicant.' I. I. Cod. de resciisae venae Quamvis naturaliter liceat contrahentibus se naturaliter circumvenire L I6. g. . f de minor. I. χχ. U. De. cond. I. 8.Cod de rescinae vend. De ejusmodi enim circumventione Ictus Pomponius sermonem habet, quae non enormem & utistia dimidium pretii laesionem importat, quae non consistit in nimia inaequalitate. Per verbum circum Denire intelligimus ruod pluris sit minus emere, & quod minoris sit pluris veniscre, talis circumventio sive circumscriptio naturaliter licita& concessa: nulla enim conventio securitatem praestarer, nunquam litium esset finis, si ob aliqualem laesionem in pretio, Conventa revocarentur. Huc facit I. 6. f. de excepi. re. iudicat. Tendit ergo haec laesio, & ad quaerendum victum seu domus t tuque iustentationem 6c ad quietem Reipub. natu inraliter igitur ii a cum & honesta ic iusta sit. Nec pretii inaequalisar P apua ex hac circumventione nascitur , jνstis conditione ejus in arbitrium

238쪽

eommutatiis adversatPro licet enim ex itiins Iustitiae graecepto circa commLrcia arithmetica sit servanda froportio, ea tamen non excis itur lucrum modicum Mnestim. Nam si rem --ptam mesori fretio vevdere non liceret , nulla esset compensatio periculi, quodi venditor emendo in se susscepit, uti disserit D. Andreas van der Muelen, dum Viveret, D. de Nicco p. &c. Curiae Brabantiae Senator, Tract. de For. Constent. P. 3. Q.

I. Inici posito autem, uti annotavimus, consensu sit perna erace & pretio, statim persecta est venditio, ita ut ab ca recedi nequeat, ne arrharum quidem dispendio, g. r. b,' de e mori nisi convenerit ut in scripturam redigatur, & aliquid adhuc agendum supersit. I. 7. Coae det instrum. vel alia quaedam conditio emptioni alecta, quae poenitentiae loci m dare posset. Verum quamvis consensu interposito citra aliquam conditio.

nem contractus emptionis perficiatur, attamen nondum conia summatus: Ops stet enim, ut ad consummandum contractum accedat ex parte venditoris rei traditio, e X parte vero em,

toris pretii solutio. Simplici,simum es, ut inquit Pufendor mig, ut , ontractu I erfecto , satim sequatur us exsecutio, sive statim consummetur, scit . ubi de pretio convenit, enator hoc tradito mercem accipiat. Quod olim dicebatur Graeca Iside mercari, unde apud Plaut. Asnar. act. I. Ren. 3. vers 7. cum inquit: Caetera quaeque volumus uti, Graeca mercamur Ide. Quum a pisore lauem petimus, vinum ex aenopolio , 5. aes habent, dant mercem. Eadem vos disciplina utimur.

Ad quem locum Taubmannus, Graeca se dicitur foret, quod

praesenti se uia solvituri Graeca itaque Me mercari, es r fraestatata pecunia mercari. Unde idem Auctori Semper oculata manus sunt nostrae, credunt quod vident. Sicuti Plato de LL. Iib. II. sua in civitate constituit, Lu - .cunque emendo S vendendo commutantur, in saluto fori Iora sermutentur dando accipiendoque ultro citroque rem , S gr tiam

239쪽

2MEx ERCITATION Es IN TIT. DIG. tium illita nec alicubi alibi. Nulia vero en TF- remιnum flat. Atque ex natura hujus contractus obligatio, ut res emptori tradatur, pretium venditori , obrem hac ratione naturaliter contractui emptionis ircuntur L II. g. r. S a. Is de aris. empl. id est, jus sive recta ratio dictat , contrahentes sibi invicem cesse ad praestandum , quod natura contractus eat it, ut venditor rem tradat , emptor pretium solvat. Namralis itaque haec obligatio parit actionem jure gentium cum emptori ad traditionem rei emptae offerendo pretium a vendit repetendam & exigendam, tum venditori ad solvendum pretium offerendo emptori traditionem rei emptae. Sic quoque in laro

civili ex emptione & venditione perfecta statim agi potesti ad

praestandum id, de quo conventum, verum haud cum effectu, nisi etiam ex parte agentis traditione rei vel solutione pretii emtio venditio sit consummata : antea enim agenti ob stat exceptio implementi non 1 ecuti ab ipsius parte, I. 13. S. de act. - . idque in omni contractu ultro citroque obligatorio iocum habet, ut actor teneatur a sua parte satisfacere

contractui , quippe qui differt sacere quod debet, non potes ρ

tere quod ei debetur, ut inquit Carpzov. decis. 9 n. I 6. me de contractu emptionis venditionis delibasse lassiciunt, quoniam hanc materiam ex prolasso tractum hujus non est loci, verum si quis plura de hoc contractu dicenda scire cupiat,

evolvere oportet eum aliorum D D. in hunc titulum commentarios, qui hanc materiam satis prolixe tractarunt. Nos pro .

inde juxta Jcti disputandi ordinem transgredimur ad alium

juris gentium contractum , quem hic Hermogenianus ex jure gentium quoque originem suam habere assirmat, uti Locatio, conducIιo. Locationes & Conductiones ex eodem juris fonte, ex quo emptiones & venditiones profluunt, di-

manare, non ambigendum, easque non minorem incommuni hominum societate pro humanae vitae usibus quam em.' Ptionem. de venditionem locum habere, dictat ratio & rerum usus docet. Cum enim proprias res solo praesertim cohaerentes, non semper vendere dominis eX pediret, nec quque eonam semper emptores invenirent , intererat s ic

240쪽

. i D. Ε IusTITIA ET IURE ' Loyei vilis, imo necessitas exigebat, ut quisque facultatem haberet res suas aliis ad certiun de definitum tempus locare, qui illarum usum & fructum caperet certa pro eo mercede dominis constituta. Quod singulari Dei hujus universi conditoris providentiae merito tribuendum nonnulli statuunt , quat omnia , quae ad mundi gubernationem accommodata sunt, suaviter Sc liberaliter disponit. Id namque in locationibus& conductionibus videmus, in quibus una & eadem res in vitae subsidium domino prodest & conductori illius: eadem de re vivit uterque, saepeque evenit, ut majorem hic ex re aliena percipiat utilitatem, quam ipse dominus. Cui etiam accedit, quod hic contractus cognationem illam , quam natura interinos constituit , maxime tuetur atque conservat;

quoniam charitatis prae se fert speciem , dum in illo locatori conductor pacta mercede subvenit, contra locator rei suae fructus & commodum percipere conductori permittit, atque

adeo alter alterius onera portat. Unde hunc contractum emtione venditione excellentiorem & humanae societati conservandae atque tuendae commutatione ossiciorum magis inservire judicant juris gentium periti In multis aliter inter se conveniunt hae conventiones, quamobrem locationem conducti

nem emptioni & venditioni proximam esse, iisdemque regulis consistere scripsit Casus Jctus in l. a. st Iocat. adeo autem familiaritatem aliquam habere videntur emptio venditio, item locatio & conductio, ut in quibusdam quaeri soleat, utrumlemptio venditio sit, an locatio conductio e Rectum itaque hic servat lchus iterum ordinem, quod ob horum contractuum vicinitatem alteri alterum subjicit, quemadmodum enim emptio & venditio auris gentium est, ita quoque locatio conductio. Et uti emptio perfecta est quando de pretio convenerit, sic Se locatio ubi de mercede, L a. f. locat. Et uti si res in venditoris gratiam ematur, vilius, sin in alterius gratiam vendatur, carius emi solet, ita & in locatione conductione, qui velut supervacuus conductor, modica merce de contentus esse cogitur. Qui ultro ambitur, magni suam Operam imputare potest. Denique sicut in emptione pretium indicare regulariter est penes venditorem, ultimumque de eo