장음표시 사용
491쪽
ennam propalavit. Hic e s enim ilia Brutus omnium sermone celebratus , qui legum 2 Lb rtatis summus au Tor vindex, cum furere se s mulisset , latent m animum nimium diu recondi timsuo tempore aetexit , maguificaque oratione , nou vecordis, δε- mentis , avunculo imperιom abrogavit , solutasque Romapus auspiciom imperiumque sequuti suum, ex gravi servitio , ω dominatu Regio se in libertatem vindicavit. AleX. ab Alexand. Her. Geniri. lib. s. cap. 28. Hinc Tacit. I.eAmal. Urbem Romam ἀ Principio Reges bubuere. Libertatem di Consulatum L. Brutus iustituit. Non reis fluuit igitur. Fuit enim prima illa Romnui populi libertas , eum ab initio urbis conditae Reges urbem Vsam habuerint, nunquam Iroinde urbs libertatem , inquit Faber in suis rational. ad h. t.
g. 16. Exactis deinde Regibus, Consules constituti sit me duo : penes,quos summΠm jus utι esset, lege roga- tum est. Dicti fant ab eo, quod plurimum Regu- blicae consulerent, qui tamen ne per omnia Regiam potestatem sibi zindicarent, lege Lita factum est, ut . ab eis provocatio esset, neve possent in caput citis Romam animadvertere injussu populi, Jolum relictum es illis ut coe cere possent , in vincula publica duci juberent.
Z sales constituti sunt duo. J Liber jam populus Romanus,
alia regiminis forma H eipub. imposita, seque invicem cives Jur urando adegerunt , Neminem Romae Fassuros regnare. Regiae itaque potestati quae ducentos quadraginta quatuor annos duraverat, consulare successit imperium , quod a Regio nisi nomine tenus disserebat: ita ut potius nomen , quam imperium immutatum videretur. Duo igitur creati Consules
in Omnibus pari cum Regibus potestate, praeterquam quod hi perpetui, illi annui , hic solus, illi duo ιxne potulas Iotitudine Mmm 3 . ves
492쪽
er Ex ERCITAT . IN HISTOR. POMPON. vel in ra corrumperetur, ut inquit Florus lib I. cap. 9. Quare
atinuum impersum cousiulare facitu AE est , qYam quod diminutomqqicquamst ex Kegra potestate , numcres. Omma jura , omulai A viai primi Consues tenue/e. Et quidem , ut aequum dc Reipub. utile videbatur, illud Di Bru um Collat munique libertatis suae vindiccs dc auctorcs p pulus ico manus initio transtulit : quod tibi quodammodo pro tot tantisque in Rempub. meritis, jure suo vindicare potuissent. Consules dicti, secundum Varronem, quod consul cre Senatum ac populum deberent. Quinctilianus dubitari posse dicit, utrum a con Ludo , an a Iud cando Consules dicantur. Quippe hoc consulere veteres dixere. Unde remansit illud , Roxat bove consulas , hoc est , iudices. I ips de Malist. Kom. Unde Cic. 3 . AIN. testatur ex legibus duodecim tabularum , eosdem Praetores, Judices, MCGss. dici a praecundo, judicando, & contulendo. Regio imperio duo stato ἰ iique prae udo , judicavi, is consulendo , sti a
tores , jadices, ω coulules anciuntur; militiae seminum jus ha-b isto; nemini pareκto ἰ tuis salus populi Auprema lex esto. A consilio simpliciter derivat nomen Dionylius lib. 3. cap. I99. Hos Minos,utus placuit e forum tingua nometvstr Consul r: quod vocabit ιm s Graece interpretari velimus, significat io sive in .
Nam consilia Romani vocant, quas nostrates συ -λάς.ύπατον tamen procedente tempore is Graecis diecti sunt, a potest uis praecellensia, qu viam omuibus ρρ aesiuit , cs Dinmum Deum Obtinent. Nam quod praecelleus S summινα est, pristι Graecι πατον vocabant. Pompcnius Consules ab eo dictos putat , quod ρImrimum Re lib. co'Diereur. Quae nominis derivatio a Consulum ossicio non aliena. Ipsis enim incumbebat providere, ne quid dicespiab. detrimenti caperet. Et , ut inquit Florus l. i. c. 9. Consiuies appenaώιt pro Lexibas , ut consulere se risibat sitiis debe e meminissent. Optime enim Cic. i. o c. Omutuo qui Reipub. prae utu/i sunt, duo Platonis praecepta ten ant ι Unum
. ut ad utilitatim civium sic tueantur , ut, quaecunΤ e agi ut, adeam restraui, obtiis commydorum suorum. Aucrum , ni totum Reipub corpus cuν erat, ne dum Partem aliquam tu autur, retia
qua, deseriaut. Ut enim tutela, sic procuriatio Regub. ad usili a-
493쪽
tem eorum qui commiss7 Jut, nos ad eorum, quibus commissa es, gerenda e s. Impertum enim, ut ait Ammianus, cura salutis alienae est. Quare Imperator Hadrianus & in concione & in Senatu saepe dixit: Ita Ie Rempub. gestarum , uisciret populi rem esse, non proprium. Apud Spartianum cap. 8. Ut enim tutor in rem pupilli constituitur, ut Uus rationibus serviat, ita Principes & Magistratus populi saluti & utilitati consulere de . bent publica commoda privatis anteponere. Singulare erga Rempub. dc cives amoris & studii exemplum , illud L.
Bruti facinus , quod Florus Prodidit : Quum favori et Dium, etiam domus suae clade pur=icidio vel catus est. 2uippe quum
stladere revocandis in urbem Regibus liberos Dos comFeρ isset, pr traxit in forum 2 concione meia virgis cecidit , Ut securi per fit ut plane publicus parens in locum liberorum adoptast e sibi populum videretur. Triplici Olim nomine, ut patet ex Cic. su p. allegato , hunc Magistratum appellarunt Praetorem, Judicem , Consulem , a consulendo , praeeundo , judicando. Quippe olim Praetores dicti, qui nunc Consules. Unde apud
Fest. Fν laetoria porta in ca syras dicitur , qua exercitus in praelium educitur: quia initio Praetores erant, qui nunc Consules: Sit bella administrabant', quorum tabernacusim quoque dicebatur praetorium. Praetores, quia praeibant populo, Consules, quod considerent Senatum. Praetor dictu 3, inquit Varro, qui praeiret aure & exercitu. Unde Imperator 3 ustiman. in No I. 1s ut hoc nomen' scit. Praetoris qua si Iure patrio Romani imperii proprium, Θ ante ipsos etiam Cur . tu ampia Romanorum
Remb. usui habitum. Hi ne nomen Praetoris in XII. tab. pro Consule causas cognoscente de addicto debitore : Inter eos dies triuis nundinis , ad Priettirium in Comitium producito, quan aeque pecuniae jussicatus erit, praedicato. Ad Praetorem id est Consulem, quippe
ea tempestate nondum Praetor erat creatus. Primum creatus
fuit Praetor Anno ab V. C. 389. post latas X ll. Tab. 7 a. ut apud Liv. videre est. Quanquam idem auctor su p. lib. 3. cap. tradiderit, Horatia lege Consules & Praetores iisdem auspiciis fuisse creatos, ita ut sibi constare non videatur Livius.
Sed responderi potest, Livii mentem esse, quod illud nomen, quo
494쪽
Ex ERCiTAT. IN HISTOR. POMPON. quo antea Consules significabantur, postea transierit ad novum illum Magistratum , qui eo tempore creatus cst. Sic quoque Impubem l l. XII tab. Prarioris, id est, Consulis arbit a
tu verberari, noXamve duplicanemve decerni vetabatur. Plin. lib. I 8. cap. 3. Praetores enim , ut confirmat Sonaras Tom. r.
IV. 28. ad Decemviros usque Proetores fuisse appellatos: post vero abrogatum decemviratum , Consules vocari incepist e. Unde Livius Lb. 3. cap. 36. I uere qui tuterpretarentur, eadem
hic Horatia lege Cousidibus quoque Praetoribus , quoa iis imauspiciis, quibus Coasules creareutur, cautum esse , Ieticen enim Oustilem appellari. Quae refellitur interstri tati', quod his te po=ibas uoudum Consulem Pudicem, sed Praetorem anel ari mos
Peues quos furimum jus esset, ore rogatam es J Superius
diximus imperio Regio Consules fuisse creatos. Unde Cic. 3. de V Regio imperio duo fauto Fastigium dignitatum vocat Calliodorus. Graeci λατον, ut ex Dionysio descripsimus , appellabant: in omnibus rebus pari cum Aegibus pote ita te crant Ornati; Omnia jura, Omnia in tignia, quae Reges olim habuerant, Consules icnuere. Liv. Lb. a. cap. I. Nimirum lichores cum fascibus , purpuream praetextam , sellam curulem Regiam. Id tantum cautum, ut alter Consul, penes quem erat imperium , Fasces XII. securibus alligatos, alter virgarum Fasces cuin lictoribus haberet, idque per vices lingulis mensibus, donec annuum corum imperium expleretur. Ne si ambo Fasces habercnt, duplicatus terror videretur. Unde Suet.
in Caesare cap. et . . itiIuum etiam retulit morem, ut qu mPπ-
se Fasces non haberet, acceseus avte eum iret, secZores fove que-reutur. Fasces fascictili erant, ut inquit Budaeus, virgarum, inter quos securis obligata erat , ita ut ferrum in lumino fasce cxtarct. Liv. Bb. 3. cap. 36. Vascibassecures illigatas strae. ferebaut. Ex betula aute n vis gae fiebant. Quodque fasci- . bus , quos praeferebant lictares, bet ullas virgas maxime commodas duxere. Itaque ex illarum virgis , tum Propter canindorem , tum propter tenuitalcm publicos Fasces, qui Magis ratibus praeirent, cisecere. Alex. ab Alexand. Dier. Gem ac
495쪽
Iorbus , Si magis etiam belulla. Gallica haec arbor mirabiti cau-dore atque tenuitate , terribilis Magistratuum viros. Cur autem virgae colligatae adnexis securibus ferantur docet nos Rhodiginus DLI. avti . lib. 23. cap. 2I. scit. ut Magistratus praemonerent , lente ad irrogandam poenam pergendum. Vel ut inquit Budaeus su p. alleg. ut mora tantisper Magistratuum irae flat, dum virgae dissolυantur: id quod saepesa
nitentia occasionem Magistratibus attulit. Enimvero quoniam facinoros partim sunt emenaeabiles , partimperditissimi: ut virgae admonendis illis, sic secures his toIlenius de medio institutae sunt. Accensus, de quo fit mentio sup cit. Ac. ex Suet. est minister Magistratuum, qui acciret, & erat supra lictores, ab acciendo, id eli vocando, ita dictus, quia vel Quirites ad concionem , vel jus postulantes ad Praetorem acciret. Varro de tingua latina e Coui I loquitur ad exercitum: Impero qua convenitur ad comitia centuriata. Luare hic Accens , illie Praeconi dicit, haec es causa ; in aliquot rebus item ut Praeco Accensus acciebat , a quo Accensus quoque ricius. Idem jugis
Praetoris clamabat esse tertiam meridiem , horam nouam.
Accensum solitum ciere, Maeotia ostendit. 'Ubi primum Accensus uuinarit meridiem. In actionibus Pr aetor Accensum solitus erat jubere, ubi ei videbatur horam esse tertiam, inclamare horam esse tertiam itemque meridiem, & horam nonam. Praeterquam quod ejus quoque erat ossicium , ut molestis interpellatoribus silentium imponeret. Sig. de jur. antiq. Civ. lib. a. cap. Is . aliter Accensus nomen est ordinis & promotionis in militia, ut nunc dicitur Princeps vel Commentariensis, aut Cornicularius,& dabatur a Tribuno militum Centurioni adjutor. Accensi quoque dicuntur , apud Fcst. lib. I. qui in locum demortuorum militum sussciebantur , ita dicti quod ad censum adjiciebantur. Veget. de re milit. lib. 2. cap. 19. Ad obsequia tamen Pudictim vel Tribunorum , nec non etiam Principalium deputabantur milites, qui vocantur Accen si, hoc
es, posea additi, quam fuisset legio completa , quos nunc super-
numerarios vocant. Postea ctiam optiones dicti, quia referentibus Centurionibus adoptati in cohortes subibant, ut semper plenae essent legiones. Vid. Budaeum in tuis Annotat. in Nnn Pau
496쪽
s6 ΕxERCITAT. IN HISTOR. POMPON. Pandere. Haec de Accensis. Lictores initio nascentis Re pub. Romanae Regum ministri fuere Livius de Omulo sernionem habens, vocat aque ad Cons Itum multιtudine , quae eoaissere iupopuli unitu corpus nulla re , praeterquam legibus poterat, jura
dedit, quae ita saucia generi bomivum agressi fore ratus , si sieipse venerabilem insignibus imperii feci Eu , cum Getero habitu augu orem , tum maxime licitoribus XII.familis fecit. Exactis vero Regibus iis fuere usi Consules , Praetores, Interreges, Dictatores, & si qui alii Magistratus non potestatem solum habuerunt, sed etiam imperium. Viatoribus ii , quorum p
testas potius, quam imperium eXtitit. Sig. de antiq. yur. Ciυ. tib. a. cap. Is . Horum erat munus fasces cum securibus ligatos Magistratibus praeferentes , Praeire, turbas summovere, Repente strepitus ante curiam lictorum hummoventium auditur ,
apud Livium. Jussi autem fasces & secures, quas portabant, solvcbant & expediebant, atque primo sontes virgis caedebant, mox securi fertebant. Valgius Rufus apud Bull. tib. m. cap. 3 lictorem aliquando dictum putat , quod cum Magistratus Ι'. R. virgis quempiam verberari jussissent, crura mus ac manus ligari vincirique a viatore solita sint. Isque, qui ex collegio viatorum officium ligandi habuisset , lictor sit appellatus: utiturque ad eam rem testimonio M. Tullii, Oratione,quae dicta est pro Rabirio. Lictor, inquit, coitiga manus. Quam opini nem & ipse Gellius probat. Verum Tiro Tullius inquit , M. Ciceronis libertus, lictorem vel a limo vel a licio dictum scripsit, licio enim transverso, quod limum appellatur, qui Magistratibus, inquit, praeministrabant, cincti crant. Et ita quoque Plutarch. in Romulo: Praecedebant alii, qui bacutis turbam summovebant loris nuccincti, ut itico viυcirent eos quos rue juberet, unde lictores dicis: S virgae , quas gestabant, fasces. Potuit fortasse vox I. i flores , inserposita nunc Δtera C dici, quum olim litores dicerentur , qua οι λει πρὲ, id est , mra Uripnbtici. Francisc. Polet. Hist. Mor. Rom. lib. s. cap. I 3. Lictorem interpretatur quasi legis actorem. Annotavimus ad g 6. h. t. ad verba Legι actiones , lege agere dici lictorem, cum ex ossicio suo agit,& sententiam in damnatos exequitur. Vide ibidem
allegata scriptorum testimonis. Hi e plebe Romana fuerunt,
497쪽
DE ORIGINE IURI s. 6 7 ut ex Festo constat, apud quem quis ex plebe queritur, quatuor & viginti lictores apparere Consulibus, &cos ipsos esse plebis homines. Polt bellum vιro Punicum, qui Magistratibus in Provincia apparerent , Bruttii fuere , unde Bruttiani dichi, inquit Gell. lib. I o. cap. 3 qui fuere servi lorarii, hoc cit, qui accincti loris verbera & plagas imponebant. Cum enim hi primum ad Annibalem descivissent, idque Romani aegerrime tulissent, fugato Annibale , secundum Senatus sententiam , Bruttios ignominiae causa nec milites scribebant, nec pro sociis habebant, sed . lagistratibus in Provincias euntibus parere ,&Prae- nistrare servorum viceni jusserunt. Itaque ii sequebantur Magistratus tanquam in scenicis fabulis , qui dicebantur lora. rii. Et quos erant jussi, vinciebant aut verberabant, qui autem ex Brutiis erant, appellati sunt Brutiani. Haec Gellius dict. loc. Purpurea etiam usi fuere Consules praetexta, & sella curuli, unde Liv. Itb. 7. m pr. Cum de industria omnia, ne
quid per plebeuum Conmum ageretur, proferrentur, silentium omnium rerum . ac Iustitio simile otium fuit: nisi quod non patientibus tacitum Tribuuia , quod pro Consule uno plebeis tres ρο- tricios Magistratus curulibus seras praetextatos tanquam Consules sedentes, nobilitas sibi sumpsisset: Praetorem quidem etiam jura reddentem , collegam Con=tibus , atque iisdem auspiciis
creatum Et apud Suet. in Claudio cap. 13. De majore negotio in Curia medius inter Consulam Ruas tribunitio Dbsellio sedebat. Cic. in Pison. Tu etiam mentionem facies Consulatus tuit aut te fuisse R mae Consulem dicere audebis' quid/ tu inhictoribus, in toga S praetexta ebse Consulatum putas y quae ornamenta etiam in Sex. Clodio te Consiuis esse voluisti.
Et Silius Italicus originem Curulis ac Fascium repetensita
Maeoniaeque decus quondam Vetuloniae gentis,
Bis Duos haec prima dedit praecedere fasies,
Et sanxit totidem tacito terrore secures , Haec altos eboris decoravit honore curules, sit 'Princeps TFλ io velem praetexuit ostro , Haec eadem Pugnas accendere ρrotulit m ae. Nnn 2 Praeis
498쪽
18 Ex ERCITAT. IN HISTOR. POMPON. Praeter haec insignia sceptrum eburneum Consuli attribuit Di nysius lib. 3. cap. I 6. ubi inquit et Attamen Tarquinio quoque inter cetera insignia regia alutas etiam secures XII. quemari modum S nune Romani sceptra S diademata dono mittunt Regibus , quando eis confirmant potestatem regiam s quibus utuniatur etiamsi ab tuis non accipiant. Hos honores non satim adiamisit Tarquinius , splerasque scriptoribus Romanis credimus , sed cum ad y P θ. R. retuliset uberentne ut i a sumeret pvoIentibus S consentientibus omnibus ἰ tum demum tuis uinus es, totoque deinceps vitae tempore amictus togasti IapurFurea, gestabat coronam auream , S cum sceptro eburneo sella item sedebat eburnea , duodecim tis roribus , cum securibus S vir issura reddenti assantibus , per vias eum praecedentibus. Iam ornatus mansit ejus successoribus , S post pulsos Reges annuis Consulibus , excepta corona togaque pirita. lta in Valerianis exemplis apud Vopiscum : Nam te hoe die Consulem designo scripturus ad Senatum , ut tibi scipionem deputet, deputet etiam fasses. Haec enim Imperator non solet dare, sed a Senatu quando fit Consul accipere. Meminit Liv. M. Papirium ,
Gallo barbam suam, ut tum Promissa erat, permulcenti, sciapione eburneo in caput incusso, iram movisse, lib. s. cap. I. Valer. Max. Lb. 4. cap. 4. de Attilio sermonem habens, nee
fuit iis rubori eburneo sceptro deposito, agrestem sivam aratri repetere. Ad cujusmodi genus insignium alludens Claudianus ita canit lib. 1. de bello Gildonico: Prob labors in Bocchi regnum Iudavit uterque Scipio. Romano Ῥιcisi sanguine Mauri. Iue diu miles sopulus , qui praefuit orbi, sivi trabeas, S: sceptra dabat , quem semper in armis Horribilem gentes, placidum sensere subactae. Per trabeas Sc sceptra Consulatum intellige. Salmasius in notis ad Trebell. Poll. de Tetrico juniore. Sceptrum etiam Consules gerebant. Vetus Epigramma: Consulibus flestrum , mensis decus , arma tablisis.
499쪽
DE ORIGINE IURI . 'Duces etiam olim cum sceptris curiam ingrediebantur, Servius , Apud majores Omves duces cum Restris ingrediebantur curiam, postea coeperunt tantum ex Consurabus sceptra gesare, Ssignum erat eos consulares esse. Habebat autem sceptrum in summo aquilam , cujus meminit Prudentius: Cum consulatum initis, ut verme solent. Pudet fateri farre, pullos pascitis , Aquila ex eburna sumit arrogantiam
Gestator υus, ac superbit beuua Infatus esse, cui Agura est alitis.
Et Iuvenal. Satyr. Io. vers. 43. Da nunc volucrem, sceptro quae surgit eburno. Notat autem Salmasius, veteres Consules scipionem tantum gestasse triumphi die, aut rutus festis diebus, at recentiores isti Consules quotidie sceptrum gestabant & cum scipione curiam ingrediebantur , unde Dion Isius lib. 4. cap. I99. Praetereatam multis Regiis insignibus, s qua sunt invidiosa S mois populo , partim minuenda, partim plane tollenda judico , sceptra
ista dico, S coronas aureas, purpureas auro insertextas trabeas , nisi salii fesis S in pompis triumphalibus assumantur honoris deorum gratia. Quemadmodum quoad alia Consulum insignia posterior aetas sub Principibus & Imperatoribus quaedam immutavit , quaedam adjecit. Notandum quod initio haec dignitas non nisi in patricios conferebatur, verum postea assiduis Trabunitiis seditionibus victi Patres alterum ex plebe Consulem creandum concessere. Ac primus de plebe Consul L. Sextius creatus est Liv. tib. 6. in sis. & lib. I. in princia pio. Creabantur comitiis centuriatis in campo Martio ab In terrege , nonnunquam & Dictatore. Comitia eon Iaria novuo utibus creandis, non modo ster Consules haberi , se per Interregem ; nonnunquam absentibus Consutibus , alterum Consulem cujus frat sors ut comitiis praeesset, ex Provincia evocaν i , aut
si morbo vel necessitate impediti , commodo Eripab a eari non
500쪽
possent , Dictatorem iuri,qui comitiis praeesset , epe resicriptum est.
Alexand. ab Alex. Dier. Geuiat. Lb. 3. cap. 3. Et pallim Liv. lib. 3. cap. 8. lib. 4. lib. 7. lib. 8. lib. Io cap. II. Eo anno, nec traditur causa, interregnum tuitum. Iuterreges fuere Ap. Cluuius , dein P. Sulpicius ι is comitιa consularia baturi, creavit II. Fulvium N L. Cornelium Scipionem cos . In eundi autem consulatus tempus non semper fuit idem. Aliquando idi bus Martiis, nonnunquam calendis Quinctilibus. Interdum calendis Sextilibus. Et idibus Dccembris Magistratum inierunt. Postea videtur institutum ut calendis Januariis Consules inirent, ut perspicimus ex Vel l. lib. a. cap. II. ubi inquit: At Crius sursur , Lucium Sylum, jam tuuc, ut praeis
caventibus fatis, copulatum Abi s uaesorem habuit, S per eum
missum ad Regem Bocchum Pugurtha Rege , abhinc annos ferme centum triginta octo , sorιtus est e designatusque iterum Consul, in urbem reversus , s cundi consulatus inιtio Calendis
Ianuariis eum in triti bo duxit. In Consulibus creandis observabatur quoque aetas, quae ceristis annis finita erat. Unde Ovid. s. Fast.
Legibus es aetas unde petatur honos. Ea rogatio , inquit Liv. l. q. e. ψ3. primum lata est L. Pullo
Trab. pleb. quot annos nata quemque Maei Iratum feterent, caperentque. Inde cognomen familiae inritum , ut Annales appel- Iarentur. Appellatur haec lex quoque annaria, auctore Festo. Unde Lamprid. in Commodo cap. a. Post haec venia inrs au- narra impetrora Cos est j eius. Ante i anc legem frequenter etiam juvenibus , quorum lingulares animi dotes virtuteique enitebant, concedente Populo Romano, aditus ad Consulatum
patebat Quod Cic. Philip. s. assirmat: Luid es enim P. C.
cur eum non quamprimum amρlissimos honopes capere cupiamus. C. Caesar ineunte aetate docuit, ab excelleuta, eximiaque virtute progressum aetatis expectari non oportere. Itaque mavores no ri, veteres illi , admodum antiqui leges anvales non hab baut , quas multis post annis attulit ambitio, ut g adus contriti-