장음표시 사용
521쪽
DE ORIGINE IURIS. - 81 vis optimi maximi ea ex parte, qua Minervae templum est.
Ferunt quoque eum clavum , quia rarae per ea tempora titerae erant, noram numerι amoremfuisse eoque Minervae templo dis tam legem. Euia numerus a Duerva inventus est. Volsiniis quoque clavos indices numeri annorum fixos in templo Nortiae Etru-flae deae comparere , ditiζens talium monumentorum auctor Oniatius inrmat. Liv. lib. 7. Ait quoque Festus lib. 3. Clavus --nalis appellatur, qui Hebatur in parietibus ferarum aedium serannos singulos , ut per eos numerus colligeretur annorum Comitiorum habendorum causa creatum quoque Dictatorem tradit idem Liv. lib. y. cap. a i. ubi Dictatorem L. Furium Camillum creatum invenimus , ut esset qui aegris Consulibus comitia haberet: Et cap. I. . Dicitatorem Comitiorum causa T. Manlium Torquatum ex auectoritate Senatus dixit. Et ob: 8.eap. 13. Litterae missae , ut Mictatorem comitiorum causa dicerat. Dixit
M. Gaudium Marcellum , ab eo Magiser equitum dictus SP.PUbumius. Ludorum causa creatum Dictatorem idem tradit Liv. lib. 9. cap. vlt. Fabium inquit) etiam in Aniliam procem', atque inde magnas praedas visse, nec discrepat , quin Sictator eo anno EA. Cornelius fuerit; id ambigitur belline gerendi causis creatus sit , an ut esset qui ludis Romanis, quia L. Flamtius Praetor graυι morbo implicitus erat , signirm quadrigis mimrencs daret. Et lib. 9. cap. 3 . Suem semestri dictatura , quem interregno quinqne diebus contentum fore putes y quem clavi Aendi , aut ludorum ea a Dictatorem audacter crees y Senatus legendi causa M. Fabium Buteonem dictatorem creatum legimus apud Liv. tib. 23. cap. II. qui, postquam ingenti approbatione in demortuorum locum legerat in Senatum centum septuaginta septem, extemplo se Magistratu abdicavit 6cc. Coercendi Magistratus J Dictator creatus fuit P. Sulpicius, ut pro jure majoris imperii Cn. Servilium Consulem, qui jussu
Senatus trajecerat in Siciliam, inde in Africam transiturum , in Italiam revocaret. Quaesionis exercendae Dictator dictus C. N a mus Liv. tib. 9. cap. 26. Captiae, inquit, quoque occulta principum eo urationes patefame , de quibus eam ad Senatum relatum est , haud quaquam neglecta res est. Quaesiones decretae:
522쪽
8a Ex ERCITAT; IN HISTOR. POMPON. Duratoremqae quaestionibus exercendis dici placuit. C. GVae nius ditius. Is s I. Follium Magistrum equitum dixit. Feriarum consituendarum quoque dictum fuisse Dictatorem apud Liv. lib. 7. cap. 28. invenio. Notandum, Dictatori ob enumeratas hasce causas creato non certum fuisse tempus praescriptum , quo finito Dictatura se abdicare debebat, verum peracto negotio statim se Magistratu abdicabat. At si rei gerendae causa, hoc est belli, sex mensum ejus erat imperium, ne in tanto imperio si diuturnum esset, insolentior quis redderetur. Reipub. enim interest, ut magna imperia diuturna esse non sinas temporis imponatur m dus, quibus juris non potest. Hinc initio Reipub. Rom. conis
sulare imperium annuum fecere, ne mora corrumperetur, &tyrannidem redoleret.
Cum vero , ut diximus , multis de causis Dictator creari solitus fuerit, hae tamen praecipuae duae semper habitae sunt, pacis & foris & domi praestandae. Quarum illa rei gerendae dixerunt, haec seditionis sedandae. Sig. in Scholtis ad I it. Lis.
Lb. 7. Rem autem gerere, est Reipub. causa bellum gerere. Liv. lib. 3 . Novumque Imperatorem rei gereηdae causa ex Ita-ha venisse. Hisce de cautis creatus Dictator ultra sex menses munus exercere non poterat : verum finito semestri spatio ii lud deponere necessitatis erat. Unde Jurisconsultus: Hunc Magistratum , quoniam summam potesatem habebat , non erat fissialtra sex menses retinere. Vid. leg. unic. st . deo . Praesere. Trael. Quamquam S Illa contra mores atque instituta majorum
imperium in annos plures sibi prorogarit. Cmus exemplum secutus J Caesar perpetuae Dictaturae munus sibi vindicauir. de belL Qv cap. rL. 6c cap. 49 tradit Caesarem, Pompvici Iuniore superato, ad Urbem regressiim, Patrem patriae appetia latum, Dictatorem perpetuum , Consulem in decennium Crea tum fuisse. Quod Zonaras assimat , cum inquit: Caesare victore, utinior Pompe)ι fluui fuga es ei sus. Post dies aliquot natu majoris caput Caesari allatum: qui extremo hoc bino gesto Romam reversus, DicIasor perpetuus es creatus. kuae manifesta orannis
523쪽
DE ORIGINE JURis. 433fuit , praeter Monarchiae summam potestatem.succelsore quoque ea-
Creabatur vero Dictator viva voce Consulis , non a populo, ut dicere incepimus, idque noctis silentio, in foro Romano : quippe extra agrum Romanum Dictatorem dici posse negabant patres. Terminatur autem ager Romanus in Italia.
Liv. lib. 7. quanquam illud in creatione C. Iulii, quippe qui
in castris creatus, non observatum Livius testetur. Sic etiam
Camillus absens Dictator dictus fuit. Liv. lib. 3 cap. 6. Liv. lib. 9. cap. 38. captatis auspiciis , Cic. 3. deII. I que aυι finita
Auctoritas tamen patrum praecedebat, ita T. Manlius Torquatus comitiorum causa ex auctoritate Senatus dictus est. Livr Lb. 7. cap. l6. EX Senatusconsulto L. AE milium Mameris cum eadem de causa Dictatorem dixerunt. Liv. IV. 8. cap. 16. Nonnunquam in rebus asperis & trepidis a populo creatum invenimus, qui non tamen Dictator, sed prodictator dicebatur. Dictatorem, inquit Liv. lib. 22. cap. 8. popuIDI creare non poterat , quod nunquam ante eam diem factam erat, Proiactatorem
stilus creaυis Q. Fabium Maximum , Magistrum equitum M. Minutium Rosum. δInterdum quoque Dictatorem , quem populus jussit, ex Senatus tamen auctoritate, dictum legimus apud Liv IU 1 acop. scribit Casar Iib. a. de Bu. Gυ. se a M. Lepido prae
tore Dictatorem creatum. Initio vero ad hoc honoris fastigium non nisi patricii de viri Consulares spectatae virtutis e vehebantur. Unde Liv. lib. 2. cap. I 8. Consulares leσere,
ita lex Iubebat, de Dictatore creando lata. Et Fenestellae . 8. Fraus non nisi e patribus viam pleraque atia Diactatorem legi fas fuit. Verum , inquit, ut caetera quoque Missium imminutum est. Bello enim , quod populus Romanus cum Faliscis gessit, Tarquiniensisusque, ρν imus de plebe creatos est Dicta tor C. Marius Rutilus, qui S ipse Magistrum Equitum etiam de plebe hominem L. Plaut m dixit. Quod & amrmat L iv. tib 7. cap. IT. Concitatur δειπε omne nomen Etrusium , ω Tarquiniensibus Faliscisque ducibus ad Salinas ferveniunt, advernus .am terrorem Sictator C. Marius Rutilus 'tinus de plebe di
524쪽
8. Ex ERCITAT. IN HIs TOR. POMPON.ADι, , Magistrum Equitum item de plebe C. Plautium dixit. Me prouocandi Ius fuit, Θ cur etiam capitatis ammaiser data est. J Dictatore creato, Pro illo tempore Respub. ab unἰuspendebat nutu & arbitrio , unius tantum adorabatur purpura, uianus fulminabat J upiter, cui belli & pacis caeterarumque rerum , quae ad Reipub. administrationem perlibebant , competebat regimen , Caeteris cum Magistratibus , tum civibus obsequii relicta gloria. Dus itaque summum fuit imperium regiaque potestas, quare ab eo Provocari non licuit; quippe cum nullum habebat superiorem, supremus erat Judex , penes quem universa residebat Jurisdictio, vitae necisque arbitrium. Quod satis ostendunt lictores , fasces, secures, caeteraque Regum insignia , quae vim & potestatem imperii illius significabant. Legimus enim apud Liv. lib. 8. cap. 22. L. Papyrium Curso. rem Dictatorem Fabium Rutilium Magistrum equitum
quod adversus edictum Dus, quamvis prospere pugnaverat, jussisse spoliari , ac virgas & secures eX pediri: nec Contentioni aut precibus militum concellit animadversionem , v rum eum profugientem Romana Persecutus est: nec ibi quidem remisso prius supplicii metu, quam ad genua ejus , de Fabius pater & ipse adolescens procumbebant, & iram Di ctatoris deprecabantur. Praecedebant Dictatori Lictores .a . sit Dioni adhibenda fides , ' hinc rotidem fasces, totidem quesecures illi quoque attribuendi. Quod amrmat Pilitarch. in
Fabio Maximo. Fabius ipse, ait, ilico imperii seu populo
υivi speciem ae openderet, quo magis obsequentibus uteretur SHrito audientibus cιvibus, processit cum 2 . fascibus. Et apud
Juvenal. Sat. 8.- - - Posthac virga deducere multa.
Fumosis equitum cum Dictatore Magistros. Id ipsum testatur Dionys. lib. Io. cap. 479. ubi inquit: μα- fectus urbis Fabius misit qui ad imperium D tutium adducerent.' Is forte tum quoque tracrabat opus quρddam rupiratis: fg conspectaaec deutium turba, suspicatus eam ad se venire, 'mpta veste pan- descentiore , proce ris obviam ἰ cumque appropinquasset , Οὐ- Iasa sunt ei equi decoris ornati struistras , viperei sis Σ . iae I ribus
525쪽
DE ORIGINE IURI . 48sribus eum virgis is securibus o oblatae item vestes purpureae, E;
reliqua insignia, quibus olim regium imperium ex abatur. Ibi videns se creatum Dictatorem, adeo nou dei Lutus est hoc honore , ut etιam indiguabundus vixerit , Peribit ergo S anni huius fruetas propter meas occupationes, is male esuriemus omnes. Unis
de quoque Appian. AleX. de Bel. Cιυ. ubi de Buae Diectatoris Ipse vero Iam plane regnans Dictator Consulibus praeea at : nam S secures ea ut Dictatori praeserebantur viginti quatuor. Polybiam. 3. His . Rom. inter Dictatorem & Consulem hanc disse
rentiam annotavit, quod Consulem utrumque duodenae secures sequantur, hunc viginti quatuor. Summum itaque sive merum habuit imperium , id est , jus gladii potestatemque animadvertendi in homines facinorosos , jus vitae scit. & necis, quod capitalem animadversionem vocat Pomponius. Seneca cle Nerone loquens, inquit, nulli unquam citius gladium commissum fuisses, id est, jus vitae dc necis Sic securis jus imperii non solum summi illius Sc universi, ut cum dicimus Proia vinciam aliquam falcibus ic securibus subjectam , sed etiam meri imperii, quod in facinorum coercitione consistit, significat. Et quamvis lex Porcia pro tergo civium videretur lata, quae gravem poenam, sit quis Verberasset, necasset ve civem Romanum, sanxit Dictatori tamen impedimento esse nequibat, quo minus pro potestate sibi concelIa civem Romanum& in vincula conjicere, & capite multare, in exilium agere, bonis interdicere, aliaque summae Potestatis jura exercere poterat sine Senatus populique consilio. Salus enim universorum civium, juS de tergo, vitaque, leges, arae, foci, dii penates , omnes fortunae ejus tutelae ac potestati credebantur.
Penes illum pacis bellique residebat arbitrium. Nullum cutisque refugium vel auxilium nisi in obedientia & obsequio,
utpote cuius imperium & edictum semper pro numine obser- Uatum. Liv. I. 8. cap. 3 . ita ut nullus esset in Repub. Magistratus, cu)us implorare auxilium adversim Dictatoris potestatem quis posset, cum & Consules δc Praetores, AEdiles caete rique Magistratus , exceptis Tribunis plebis, quasi civilitererant mortui , ct dormire videbantur. Unde Dionys. lib. s.
526쪽
86 Ex ERCITATION EI IN TIT. DIG.ta, alium Magistratum creare belli pacisque , ω omnium rerum potentem. & infra: Caelium, dicro collega Dictatore, illico Maiagistratu se abdicasse. Et iterum, saepe civitatem legitimis Ma gistratibus dilutis, omnia unius potestati permittere necesse habuisse. Dictatore itaque creato , omnes Magistratus cessarunt; scit . quatenus ex nutu Dictatoris pendebant , cum nihil eorum exsequi, quae ipsi jure Magistratus competebant, sine permissu & consensu Dictatoris, poterant, praeter Tribunos plebis , ut jam diximus , dc penes eum omnis J urisdictio, omneque imperium cum civile tum etiam militare crat, Verum notanda, quae refert Sig. lib. 3. de antiq. Jur. Provinc. Dictatorem quacuηque de causa creatum , ubi Dictatores didai sunt Sinieruut Magistratum, dictaturae Ius quodcunque legibus contineretur accepi e , praeter imperium militare ἰ eo vero nunquam afferos, nisipos legem curiatam. Neque enim cum legimus Diae Iaiorem iuctum rei gerendae causa, intelligere debemus . ea nominatione imperium militare esse Ira missum , προ um causam , chrextraordinario jure opus esset , bellum fuisse , quod ei gerendum Uset, ubi lege curiata imperium accessest. Nam siι nominatione Consulis imperium milita e accepisset , quid nova amplius de imperio lege fuisset Fus , quam tamen , ut supra dixi, latam iuvenimus. Hinc cum Magili ratus imperator legebatur, populus curiatim vocatus sic rogabatur ι Vultis, Iubet he , ut hic Consul, aut Praetor , aut Dictator , imperium in hac aut i tu Provincia habeat Z Unde apud Liv. tib. 9. 38. Papyrius Dictator ad exercitum proficiscens sibi legem curiatam de imperio tulit: Papirius cinquit Iuuium Βιbulcum Magistrum
equitum dixit, atque ei legem curiatam de imperio ferenti, triste Omen ciem di dit. & post : Dierator postero die auspiciis repetitis sertulit legem, 2 profectus cum legionibus Se. V id lib. . ca'. 6. Et Cic. contra Rullum: Confuti, si legem curiatam non habet , attingere rem militarem nen secet. Et in Epist. ad Lentulum 9. lib. i. Appius in seru'nibus antea dictitabat postea dixit etiam tu Senatu palam , sese , si licitum esti , legem curiatam ferre. Sortiturum esse cum collega Provinciam e si curiata lex nou esset, se paraturum cum colle , tibique Iuccessurum: legemque curtatam Co uti ferre opus esse, necesse uou esse: he, Disiligod by Corale
527쪽
quoniam ex Senatusconfusto Provinciam babebat , lege Cornelia perium hasiturum , quoad urbem introiisset. Observandum
hic , non omnino necessarium fuisse ut lege curiata imperium deferretur, quoniam id ipsum expeculiari Senatusconsulto aliquis habere poterat. Cum itaque summum haberet Dictator imperium, cum civile tum etiam militare, caeterissolutis Ma gistratibus, nulla ab eo concessia fuit Provocatio , quippe ut dicere incepimus in prima nostrarum exercitationum parte, quoniam Dictator in sumnia necessitate creabatur , quando
bellis intestinis atque seditionibus dilacerabatur Respub , ita ut necesse esset illi per unum consuli, omnibus legibus ma)orem potestatem habentem, huic malo provideri non poterat,nili provocandi jure sublato , plebi nullum usquam , nisi in cura parendi erat auxilium. Unde Quintius apud Liv. Lb. 3. cap. 1o. dicI tabat Dictatore opus esse Reipub. , ut, qui se moverit ad fouicitandum statum civitatis, Rutiat sine provocatione dictaturam esse. Dionysius legem Valerii, quam de provocatione tulerat, causam quoque creandi Dictatoris fuisse tradit. m. s. Hinc M. Fabio ad populum provocante a Papirii Dictatoris judicio, populus tibi cognitionem criminis non vinis dicavit, nec Dictator illam admisistet, quia de jure suae potestatis nihil diminuturum se velle obtestabatur. Atque optare se, inquit, ne potestas tribunitia inviolata ipsa violet intercessione sua Romanum imperium , ne populus Romanus in se potissimum Dictatorem & jus dictaturae extinguat. Itaque provocationem declinaverunt ipsi Tribuni,orare Dictatorem in si itiint, ut veniam errori humavo, veniam adolescentiaest Fabiι daret, satis eum sarnarum dessisse. Liv. l. 8. Quod si provocationi locus fuisset, nullus dubito quin facile ci cessi L iet Papirius , neque populus permisisset se eo jure privari. Vid. quae annotavimus ad I. 4. b. tit. Illud quoque summae Male statis erat testimonium , quod Consul cum lictoribus Dictatori occurrere non poterat. Hinc in Fabio Max. Dictatore Plutarchus , Vnum autem alter Cousul ad Vsum pro-srederetur , misso ana= itore, dimittere jussit eam sictores , Sinsignibus depositis imperii, privati more sibi occurrere. Quanquam vero summum erat Dictatoris imperium regiaque pote
528쪽
88 Ex ERCITAT. ID HISTOR. POMPON. stas, ipsi tamen equo vehi minime jus erat, nisi populi suma gio, ut constaret fortasse, licet magna esset Dictatoris potentia, infinitam tamen non esse, sed aliquo fine adhuc circum scriptam, eumque aliquando Populo indigere. Itaque quando equitare vellet, necesse habebat POpulum rogare ut equumsbi ascendere liceret , exque Permissu POPula equo vehi poterat. Unde apud Livium tib. 23. cap. I . Nam nec ConfuIaui rei , qarae per eum Meuda esset, deerat: S 'Diffator M. Punius Pera, rebus diminis refectis, latoque, ut soles, ad stilum , ut equum ascendere liceret &c. Vid. Plutarch. in Fabio MaX.
g. 19. Et his Dictatoi ibus Magistri Equitum injungebantur se, quomodo Regibus Tribuni ceterum , quod incium ferὸ tale erat, quale hodie pro torum pratorio agi stratus tamen habebantur legitimi.
Ut his Dictatoribus Magistri equitum injungebantur J Ivav- -- gebantur, id es, inquit Coccejus de Orig. Jur. ad h. g.
adyungebantur a Vel Iungebantur, ut vult Veliman. ad b. t. sed dubito an bene: quippe quoniam ipse dicebat Dictator Magistrum equitum, eumque sibi adjungebat , non admittit vera horum sensus illam interpretationem: rectius Anton. Fab. in suis Ration. ad h. t. intelligit per verbum Injungebantur, necessitatem Dictatori impositam , qua tenebatur sibi Magistrum equitum eligere. Itaque creato Uictatore , is statim dicebat Magistrum equitum. Dictatorem sine Magistro creari, fas non erat, ut colligimus ex Liv. Iib. 23. cap. 23. Quippe cum Terentius Consul ex SC. Dictatorem M. Fabium Buteonem, Senatus legendi causa in sex menses creasset , ipse Buteo cum lictoribus Rostra ascendit , neque duos Dictatores tempore uno, quod nunquam antea factum esset, probare se dixit: neque Dictatorem se sine Magistro equitum. Unde Dionys ib. s. eap. 249. de T. Largio Dictatore sermonem habens,
inquit Ergo mox ut Magistrato iniit, equitum Magiurum
529쪽
ereavit 'Sp. C sis, qui mos inque ad nostram retatem serva. tur a Romanis p nec ultas hucusque Dictator, imperium ascique Magistro equitum gessi. Magister equitum, inquit Varro. dicitur , quod summa ejus potestas in equites & accensos : ut est summa in populum Dictatoris. Et sicut olim Tribuni celerum Regibus aderant,& Legatus Consuli, & Praetori Quaestor auxilio Se aviumento erant, sic Dictatori Magister equitum , Imperatori Praefectus praetorio, ut si quando abessent, aut graviori morbo impliciti fuissent , vices eorum gerere Zc munia obire possent, ac quaedam inter eos societas &conjunctio imperii, ut virtutis , ignaviae cujusque testes forent. Alex. ab Alex. lib. 4. cap. 23. Praeerat igitur Magister equitum equitibus, quemadmodum Dictator legionibus, subjectus autem er*t Dictatoris imperio, & sine nusjussu vel imperio nihil moliri vel exequi poterat. Unde apud Liv. legimus, Q. Fabium & M. Minucium, qui contra edictum Dicta. toris pugnaverant, in capitis discrimen venisse, & nisi precibus populi liberati , ultimo supplicio fuissent assechi. Disciplina enim militaris flagitat, ut miles Centurionis, Centurio Tribuni, Tribunus Legati, Legatus Cossi, Magister equitum Dictatoris pareat imperio. Liv. Isb. 8. cap. 3 . Verum contigit aliquando , ut Magister equitum Dictatori aequatus erit, Liv. Lb. 22. cap. 19. ubi Minucium Fabio aequatum imperio legimus, quamvis id statim revocatum; quippe ipse
Magister deposito aqvatis imperιi jugo , Magiserium equitum ,
sicut par erat, Diffaturae seu erit: imprudentisque vulgi errorem gratae mentis significatione correxit. Valcr. Max. Lb. s.
2uod o tum fere tale erat, quale hodie Praefectorum praetorio. J.Hinc Arcadius Charisius in I. unic. f. de α. praefect.
Prael. Ad vicem Magistri equitum Praefectos Praetorio antiquitus institutos esse, a quibusdam scriptoribus traditum est. Nam cum apud veteres Dictatoribus ad tempus summa potestas crederetur, & Magistros equitum sibi eligerent , qui adsociati participesque curarum: militiae gratia in secundam post
eos potestatem gerebant, regimine Reipub ad Imperatores perpetuos transato, ad similitudinem Magistrorum equitum Rrr a Prae-
530쪽
bo Ex ERCITAT. IN HISTOR. POMPON.
Praesecti praetorio a Principibus electi sunt , cui Praetorii sui
sive aulae curam committerent. Nisi quod data sit iis plenior licentia ad disciplinae publicae emendaIionem. Quamobrem , inquit Pomponius , tere Magistri equitum fuisse officium, quale hodie Praefecti praetorio. Quippe ivlagistrum equitum constat nullam nisi pro militia operam Reipub. navasse: Praefectus vero Praetorio non solum ad latus Principis cohortibus Prae4toriis praeerat, sed criminalem & civilem Iurisdictionem, ac auditorium habuit. I. 4O. F. de reb. creae t. aurc. Coae de senten. P=Hect. prael. Unde nec ab illorum sententiis appellandi , Lae sive provocandi , verum supplicandi intra biennium tantum nostro numini contra cognitionales sedis Praetorianae P iacturae sententias post successionem Judicis numerandum eis tribuitur facultas. Neque adversus eorum sententias alius Magistratus restituere minores non poterat , quanquam aliter Magistratus non solum contra suam, sed& aliorum sententiam restituendi sus habebat. Vid. I. I 6. S de minor. Simul. ac autem lectus erat Praefectus Praetorio , dabatur ei cingulum cum gladio, & cum gladio merum imperium, unde illud. Trajani, cum Praefectum suum cingulo donaret, tantae Potestatis & dignitatis insigni , ad eum dixisse fertur: Accipito hunc ensem :'si quidem recte ac e Repub. imperavero , prome , sin steus, in me utere. Plin. Iun. in Panegyr. Initio ad hanc dignitatem Senatores evehi vetitum fuit, primus Imperator Titus a patre Praesectus Praetorio factus est. Ita enim Suet. tu Tit. c. 6. Praefecturam quoque Praetorio se cepit, nunquam ad id tempus , nisi ab equite, administratam. Idem tradit Capitolinus de Pertinace cap. 7. cum scribit M. Aurelium pa- Iam doluisse, quod ille, quum Senator esset, Praefectus Praetorio a se fieri non posset. Postea vero hoc institutum Alexander Severus mutavit: qui is narrante Lampridio de A M. Seis cap. a I. Praefectis Praetoris suis Senatoriam addidit dignitatem , ut tari clarissmi S essent S dicerentur di quod antea veIraro fuerat , vel omnino non fuerat: eo inque, ut s quis Imper tortim successorem praefecto Praetorii dare velist, Iatietariam ei. Am per libertum submitteret. Alexander autem idcirco Senaiatores esse voluit Praefectos Praetorii, ne quis non Senator de