장음표시 사용
611쪽
patriciis inventum , sibique vindicatum quasi jure proprio, ad quem plebeis hominibus nullus patebat aditus. Putat Corasius veritatem Historiae hic depravare Pomponium , cum Praetor fuerit ob eam , quam exprimit causam, creatus: ut patres scilicet aliquo pluris haberent, non etiam AEdiles Cuia rules , quos constitutos scribit Liv. lib. 6. in M. ut ludi maximi fierent , ita se habent Livii verba : Et ne is quidem Anis ceristaminum fuit, quia patricii se auerores futuros negabant, prope secessionem plebis res terrabilesque alias minas cimilium certaminum venit: eum tamen per Dicitatorem conditionibus sedatae discordi sunt, concessumque ab nobilitate plebi de Consule plebeis r a sitae nobilitati de Praetore uno , qui jus in urbe diceret ex patribus creando. Ita ab diutina ira.tandem in concordiam redactis oris dinibus , quum dignam eam rem Senatus censeret esse , meritoque id, si quando umquam alias , Deum immortalium causa libenter facturos fore, ut ludi maximi ferent , S dies unas ad triduum aliceretur, recusantibus id munus C milibus plebis , conclamatum a patriciis es juvenibus , se id honoris Deum immortatium causa libenter acturos, ut Miles ferent. Quibus quum ab univeras gratiae factae essent, facrum Senatusconsevitum ut duos viros aediles ex patribus Dictator populum rogaret : patres auctores omnibus ejus avni comitiis fierent. Verum miror Corasium nullam eorum habuisse rationem
quae sequuntur in principio tib. 7. ubi inquit: mnus hie erat insignis novi hominii Consulatu, insignis duobus novis Magistrat bus, praetura S curtili aedilitate; hos sibi patricii quaesivere bonores pro concesso altero plebi Coinulatu. Et deinde: Cum de inda. Aia omnia , ne quid per pleboum Consilem Teretur , prose rentur e silentium omnium re=um , ac iustitio simile otii m fuit: nisi quod non patientibus taeitum Tribunis , quod pro Consule avo plebem tres patricios Magistratus eurulibus heltis praetextatos sibi nobilitas sumpsissere 6 c. Fuere autem primum creati AEdiles Curules anno CCCLXXXVII. primique ex patribus hoc munere ornati Cn. Quinctius Capitolinus , & P. Cornelius Scipio, uti tradit Liv. lib. 7. prine. L. Sextio & L. A milio Mamerio Coss. Curules vocati, ut tradit Festus, quod curru vehebantur. Alii a Curia deducunt, Lipsius de Magist. Rom.
612쪽
DE ORIGINE IURI . 67Ia Curibus veteri oppido Sabinorum dicti putat curules. Et videtur pro hac derivatione militare Syllabae ratio. Uerum ut annotat Budaeus , Curules a curru Prima brevi scribendum,
ut disertus a dissero, ossella ab ossa, &c. Ab Etruscis quippe imperii Magistratuumque insignia Romanos accepisse tradit Florus lib. I. cap. s. ubi inquit: Neque pace Tarquiniusquam bello promptior. Duodecim namque Tustiae populos nequentibus armis subegit. Inde Fastes , Trabeae , Curules, Au-nuti , Phaurae, Paludamenta, Praetextae. Et Macrob. lib. r.
Sutura. cap. 6. Tullus Hostilius Hosti s lius rex Romanorum tertius , debellatis Etruscis sellam Curvum , Γctor que 2 togam pictam atque praetextam , quae insignia Magistratuum ortistorum
erant, primus ut Romae haberentur, instituit. Recta itaque &vero magis consentanea mihi videtur illa derivatio, quam primo loco descripsimus, a Curru scit. Currulis & abjecta secundum Budaei mentetm altera litera R. Curtilis. Nam ut apud Gellium l. 3. e. 18. BUbs dicit, Senatores in veterum aetate, qui Curulem gessissent Magipratum , cur= u solitos bonoris gratia in cuiariam vehi: in quo curru sella esset, supra quam considerent ι quae
ob eam causam Gratilis aspellaretur. Et Isidorus lib. ao. cap. II. Consules & Praetores apud veteres propter itineris longinquitatem curru in forum provehebantur. Sellae autem quae post eos vehebantur, quibus sedentes dicere jura solebant, a curru Curules sellae sunt nominatae. Hinc apud Suet. August. cap. Σα. legimus Augustum bis ovantem urbem ingressum fuisse , atque tres Curules triumphos egisse. 1riumphos Curules vocat ad differentiam ejus , quod paulo ante dixerat , his ovans ingressus est , quippe ovationes triumphi erant minores, in hoc a Curulibus , id est, majoribus triumphis praeter caetera discrepantes, quod ovantea equo insidentes, vel ut Sabinus Massurius apud Gell. I. s. c. 6. dicit, pedibus, sequentibus eos non militibus, sed universo Senatu, urbem ingrederentur; triumphantes autem curru invehebantur. Vid. Symmach. s. a I. 12. Et Servius ad XI. AEneid.
Et seliam regni, trabeamque insignia nostri.
annotat, sellam curulem a curru dictam , quod ea tantum ute
613쪽
π1 Ex ERCiTAT. IN Hrs TOR. PoMpou. hantur qui triumphali curru invecti essent. Verum errare tamen hic videtur Servius, quod statuit ea tantum usi, qui triumphali curru invecti fuissent. Quippe & Praetores &2Ε-diles & Consules apud Festum per Curules Magistratus destiagnantur, qui Curuli sella utebantur. Verum Curules Trium phos a curru , quo urbem triumphantes invehebantur, recte dictos autumat. Constabat autem sella , ut describit Cassiu- honus apud Suet. ANU. cap. 3. quatuor lignis pluribusve incurvis, in modum fere literae S. productae dc minus curvatae ab utraque parte. Haec funibus ira compacta erat, ut aperiri claudique posset . in aperta sedebatur super loris & linis teis. Unde Martialis . lib. 2. epist. 37.2uem frex togatus sequitur, os capillatus, Recensique fetu , linteisique Arvique. Figura εc forma ejus conspicitur in antiquὰ denariis, suit ea praeterea gradibus eboreque & signis ornata sculptaque. Hinc Ovid. Conspicuum signis cum premet altus ebur. Signa quoque in sella nossem formata Curuli, Et totum Numidae sculptile dentis ebur. Quo quis autem dignitate & honore illustrior , eo sublimius
considebat. Quare post sellam imperatoriam excelsiores cae. teris Consulum sellae. Unde per gradus ascendendum erat in sellam Curulem. Hinc Lucan. lib. F.
Lentulus e eel a sublimis steri profatur. Et Tacit. 4. Annal. Consul que sede vulgari per oeciem marsitiae sedentes, honoris Deique admonuit id est , sedebant in sedi bus Praetorum aut Tribunorum, quae humiles erant, Consulum vero, ut diximus, altae & sublimes. Papin. Stat. l. 3. Sstis.
3. vers. D 6. - - - - Fasces summamaue Curulem,
Frater , S Ausonios enses , mandataque fidus Siena tulit.
614쪽
. DE ORIGINE IURIS. 673 Per summam , Consularem Curulem intelligit , ad disserentiam caeterarum. Et apud Iuven. Sat r. Io. vers. 9 I.
Atque illi summas donare Curules. id est, Consules facere. Fuerunt itaque sellae Curules initio Regum et deinde majorum Magistratuum , ut Consulum , Praetorum, AEdilium: scit. qui ex patribus creati erant , δίpropterea AEdiles dicti. Unde sella Curulis , Curule ebur, saepissime pro Consulari dignitate, imo& Praetura atque adiis
litate politum legimus, ut Iuven. cit. Dc. Hinc Horat. I. I. mis. 6. vers. 3 3.
Cuilibet hic fasces dabit: eripiet Curule
ubi interpretes per Curule ebur, intelligunt aedilitatem majorem, quamvis non solum de illa, verum & de aliis Magistratibus majoribus, qui sella Curuli in forum & curiam vehebantur. Ceteri vero Magistratus, ut Tribuni, Triumviri, Quaestores, & hujusmodi minora exercentes judicia, non in sellis Curulibus, nec tribunalibus, sed in subselliis sedebant , ut inquit Ascon. Pedian. in divinat. in Verr. Vcrum etsi hunc honorem initio patres sibi tantum vindi- Cabant, sequenti tamen anno, non patientibus Tribunis quod Pro uno Consule plebejo, tres patricios Magistratus Curulibus sellis praetextatos sedentes , nobilitas sibi sumpsisset: primo,
iit alternis annis ex plebe fierent, concordiae causa concessum, scribit Cic. pro Cn. Planco. L. Cassium dixisse primum quendam Iuventium, omni & virtute de humanitate ornatum adOlescentem primum de plebe AEdilem Curulem factum esse, Postea promiscuum fuit, donec ea dignitas ad libertini generis homines delata est: quod accidit , cum Cn. Flavius AP- pii scriba, de quo ad 7. h. t. quaedam disputavimus , libertino patre natus, cum Quintio Anitio Praenestino, propter divulgatum ab eo jus civile, quod olim in penetralibus Pontificum reconditum asservabatur , a populo ad hujus honoris - E e e e fasti-
615쪽
s7 ΕxERCITAT. IN HISTOR. POMPON. fastigium evectus est. Vid. a nobis fur. annotata ad di p. g. I. Ad corum autem munus de ossicium multa pertinebant procuranda. Quae potissimum Cicero in 7. in Verr. describit. cum inquit: Nunc sum designatus se itis: habeo rationem quida populo Romano acceperim: mihi ludos sanctissimos , maxima cum ceremovia , Cereri, Libero, Liberaeque faciendos: mihi Horam matrem populo plebique Rom. ludorum celebritate pia- caudam mihi ludos antiquis; mos, qui primi Romani sunt nominati , maxima cum dignitate ac religione Iovi, Punoni , MAnervaeque esse faciendose mihi sacrarum procurationem : mihi to-ram urbem tuendam esse commisam, ob earum rerum laborem Ssollicitudinem fructus illos datos, antiquiorem in Senatusententiae dicendae locum , togam praetextam , fellam curulem , jus , imagines ad memoriam so eritatemque prodendam. Ex quibus perspicimus quanta AEdilibus incumbebant onera, quique etiam
Ciceronis tempore eorum fuere honores. Unde quoque, Sunto. aediles. curatores. urbis. aunonae. Iudorumque. solennium. OLDissae. ad honoris. amphoris. gradum. is. primus. adscensus esto. Mus quippe Magistratus munificentia plenum aditum aperiebat ad Praeturam & Consillatum. Primum enim opera publica inspiciebant ac tuebantur, & templa Deorum , cloacarum , aquaeductuum , de Omnium denique Publicorum privatorumque operum curam habebant , providentes , ut ea integra , munda, & incorrupta conservarentur. I. uvio. f. devia public. ut templa, theatra, stadia, fora, porticus 6c basilicae atque Inoenia magnificis operibus reficerentur & ornarentur. Seneca Epistolarnm 86 Ah. ad Lucilium. Balneorum sui temporis luxuriam notans , Ostendit olim pauca fuisse balnea , nec cul. tu exornata ; verum suo tempore ad AEdiles nobilissimos pertinuisse, ut intrarent loca quae populum receptabant, CXigerent munditias, & utilem ac salubrem temperaturam. Unde
apud Plutarch. quaest. nat. Ignis ex oleo cinquit) inimicus es balneis. s tabulata ac fornices sybditus labefacitat. Ideo
periti e diles nou permittunt bauearum redemptoribus lignis oleaginis uti , sicut nec sitium conjicere in ignem aut herbas, hyrum vastor gravedines capitis ac vertigines concinnat. Et iueadem Dis. Senec. Dii boni, inquit, quam juvabat illa balnea
616쪽
DE ORIGINE IURI . 67s intrare , quae scires Catonem tibi AEdilem aut Fabium Maxumum manu sua temperasse. Annonae curam quoque habuisse, eodem loco scribit Cicero. Annonae vero appellatione non solum res frumentaria , Verum & vinum, oleum ceteraque rerum alimonia continetur. Hinc Liv. lib. Io. eap. II. Caritas etiam annonae fouicitam civitatem habuit: ventumque ad inopiae ultimum foret, ut scri ere , quibus dilem fuisse eo anno Fabium Maximum placet, ni ejus viri cura , qualis in bellicis rebus multu tempestatibus fuerat, talis domi tum in annonae dispensatioue , pretarando ac convehendo frumento fuisset. Et Apule-jus I. I. CAEdilem gerimus S annonam curamus. Tertio ludos solen nes curabant, vocantur ludi solennes , qui statis temporibus fiebant , ut Florales, Circenses, Megalenses, Romani, qui publice recepti erant. Privati autem ludi funebres sive votivi ad eorum munus non pertinebant. Lips de Magist. Rom. Quum & magnificentissima munera & ludos apparatissimos, ad conciliandam sibi populi benevolentiam & voluntatem per AEdiles vel Curules plebejos, nunc Romanos nunc plebejOS, nonnunquam scenicos publicis vel privatis impensis, aut ex mulctatilia pecunia curatos & instauratos legimus. Alexand. ab Alexand. Her. geniaI. lib. . cap. . AEdilitii quoque fuit muneris, providere, ne quid occulti vitii, latensque morbus esset in rebus, quae vendebantur. Deque iis rebus jus dicebant. Plaut. in Rudente actu a. Men. 3.
Ita solet Neptunus, quamvis fastidiosus e milis es
Si qua improbae sunt merces, jacrat omnes.
De mensuris etiam cognoscebant, ut supr. annotavimus. D. Hieronym. ab AEdilibus quos αγρανό- Graeci appellant, vendentium coercebatur rabies. Itaque regebant omnia , quae advenalium forum pertinebant. Undo Gell. tib. . cap. I. Inedicto
AEdilium Curulium, qua parte de principiis vendundis cautum est, seriptum sic fuit: TITULUS. SERUORUM.
SINGULORUM. UT EI. SCRIPTUS . SIT. COE RATO. ITA . UT EI. INTELLEGI. RECTE. POSSIT. ID. MORBI. UITII. V Ε . . O I.
617쪽
a SIT. QUI S. FUGITIUUS. ERRO. V Ε
FIT. NOXA. UE . SOLUTUS. NON. SI T. Publica curare, spectavit quoque ad AEdiles, funera pubIica eaque per praeconem edicere , POPulum ad exequias evocare,
atque id genus alia. Ovid. lib. 6. Fas. 64., Adde quod e dilis , pompa qui funeris irent, Artifices sos Iusserat esse decem: Et Cicero in M. Philin. 9. de supremis honoribus Servio
Sulpicio in legatione deruncto statuendis a Senatu decretum rFIacere, ait, eum quam amplissime supremo die suo e ferri. Et statim : Senatum cenuere atque e Republica exsimare e duos Curules edictum, quod de funeribus babeant, Servii Sulpicii Q. F. Lemonia, Rufi, funeri mittere , utique locum sepulchro in campo sequilino C. Fausia Consul, seu in quo loco videbitur, sedes triginta quoquo versius designet, quo Servius Sulpicius is
feratur: Verum & matrimoniorum, scortationum , & mere. tricum coercitionem quandam & regimen habebant , hinc ma tronas quandoque probri accusabant. Ediles, alibi ait Livius, plebeji aliquot matronas probri accusarunt: quasdam ex iis damnatas in exitium egerunt. Itaque habuere A diles Curules coercitionem &jurisdietionem aliquam, non minorem vero quam .Ediles plebis. Hinc
de quibusdam causis edicta proposuere , quae juris honorarii Portionem faciunt, unde frequens mentio aedilitii edicti, ex quo venditionum controversiae & actiones redhibitoriae judicantur, & Tit. a I. f. de e Mititio edicto U Redhibitione Squanti minoris. Et Plaut. captim. I . Euge , edictiones σilitias hic quidem habet. multam non parenti irrogare , Vel etiam flagellis in eos ani madvertere AEdiles potuisse, constat eX I. rL. de decurion. ubi inis quit Ictus Callistratus: Eos, qui utens Ita negotiantur S udant, Iicet ab . ditibus caeduntur , non oportet quasi viles personas -- sttigi. Denique non sunt Frohibiti ejusmodi homines Decuriona m
618쪽
- Hi em -πem in sua patria petere: πα mum infames sunt, sine quidem arcentur honoribus , qui ab ε ditabas flage uis eos sunt , quanquam jure suo ιta diui incio iso fungantum: &c. vici
quae ad g. I9. disputavimus. Erat autem, ut inquit Cicero, hic Magistratus adscensus & ad honores ampliores gradus, ut Prasturam , Consulatum , Censuram, quanquam non semper per illos gradus ad caeteros majores Magistratus pervenire necesse
fuit. Quippe de P. Licinio Crasso legimus apud Livium, eum ex AEdilitate ad Censuram provectum fui illa. Sic quoque T. Quintius Flaminius ex Quaestura Consulatum petivit, ut
videre est ex notatis ad g. I 6. Imo hujus Magistratus ea fuit dignitas, ut viri Consulares eam non fuerint aspernati. Unde apud Livium legimus , Q. Fabium Maximum consulatu abi non petenti oblato aedilitatem Curulem praetulisse, lib. io. eap. 9. Cic. IV. a. ossis. Intelligo tu nostra civitate in terasse jam a bonis temporibus, ut flendor aedilitatis ab optimis viris postuletur. Itque S P. Crassus cum cognomive dives , tum e piis , functus est aeditatio maximo munere. Et paulo post, L. Craisus eum omnium hominum moderatis o Mucio, magni cotissma aedilitate functus es: deinde C. Claudius, Ara. F. multi post, Luculli, Hortensius, Silanus , omnes autem P. Leis talus, me Consule, vicit superiores. Fuit Consul Crassus aniano DCXXIL cujus aedilitate primum elephantos pugnasse tradit Plin. lib. 9. cap. s. I. 36. c. 7. S lib. 2 s. cap. II. Et M. Agrippa post primum Consulatum, etiams, quibus vellet ab
Augusto honoribus ornaretur, ad aedilitatem adspiravit , eamque obtinuit. Phig. IV. 4. anno V. C. CCCXXVII. Quare apud Plin. lib. 36. cap. 23. A. M. Agrippa in Militates Confulatum Quemadmodum certis finita legibus est aetas
unde honos petatur , ita ad AEdilitatem nemini aditus erat, nisi certum annorum numerum attigisset. Sic Quaesturae definitum annum XXV. tradit Lipsius de magist. multis rationibus motus: De 4 dilitate, inquit, quanquam mi admodum aut
stat nihil repperi: tamen attribuam fidenter Tribunatui foe
Edilitati an. a 7. aut et 8. Certe quidem annum XXX. incis
dum , quod is Praeturae fuit, ut dicam. Atque hoc de utraque Erititate Aunto : etsi in Curuli valde a nobis issentiunt viri
619쪽
s 8 Ex RCITAT. IN HI STO R. POMPON. docti. An. enim XXXVI. ei de iunt, quod miramur. Cur enim probabiis , tantum otiosi intervalli fuisse inter stuaesti ais S. Edilitatem. Multos autem hac lege annali solutos fuisse pas. sim apud scriptores legimus: sic ante definitum aedilitati annum AEdilis factus est P. Cornelius Scipio, cui post Africa ni fuit cognomen. Huic enim, inquit Liv. petenti aedilitarem eum ob erent Tribuni plebis, negantes rationem habendam ωδε, quod nondum ad petendum legitima aetas esset, Si me, in uis omnes Luirites e dilem facere volunt , satis aunorum habeo.
g. et . Cumque Consules avocarentur bellis snitimis neque esset, qui is civitate jus reddere poset: D- tum es, ut Praetor qsol e crearetur , qui Urbanus appellatηs est, quod in urbe jus redderet.
Cim ue Consules avocarentur bellis finitimis: neque emet qui in civitate jus reddere post, factum es ut Praeter quo uerrearetur. J Ex veteribus monumentis constat, Consules olim
non solum bello praefuisse foris, sed &juridicundo domi r unde dc judices appellantur. Cic. l. a. de leg. Regio imperio duosnto : iique praeeundo , iudicando , confulendo , PR AE TORES, JUDlCES, CONSULES, appellanior. Sc. Vid.
g. I 6. b. t. Verum postea Cum finitimis bellis avocarentur Consules , ita ut juridicundo vacare nequirent, peculiaris Magistratus huic rei institutus est, qui in urbe jus diceret, cuique ab eo tempore illud nominis proprium et se coepit. Praetor autem dictus, ut supr. ad g. I 6. annotavimus , a praeeuudo, quasi I ratior. Varr. lib. . de ling. lat. Praetor ictus, qui praeiret jure S exercitu Sc. Quare Consules olim Praetores ad dict. I. I 6. nominatos diximus , quia exercitui praeibant. Et Non. Marcell. Consules Praetores diectos, quod praeirentpopulo , ait auctoritate Varronis lib. 2. Creatus vero est anno U. C. 388. Cujus instituendi causam duplicem fuisse tradit ipsius, utilitatem scit. & aemulationem. Cum enim Consules bellis finitimis gerendis occupati juri dicundo in urbe vacare
620쪽
non possent, e Repub. erat Magistratum creari, qui sus red deret in urbe, & justitiae administrandae praeesset, non debe rent enim inter arma silere leges: quid enim aliud est Respub.
ex qua exulat Iustitia, quam Omnium nequitiarum , scelerum , & improbissimorum hominum in mutuam Perniciem advolaniatium officina, non hospes ab hospite tutus est , non socer agenero, ubi poena metuique absunt, nec supplex turba judi cis ora sui timet , qui sua sceleribus supplicia & virtutibus praemia decernit , & quod justum dc aequum est, pronunciat inter contendentes: Altera causa fuit aemulatio , ut ex Livio perspicimus lib. 7. Patricii enim novum hunc honorem 6e Magistratum pro concesso plebi altero Consulatu sibi vindi carant. Vix enim aequo animo ferre poterant, quod plebs sibi in omnibus muneribus fungendis aequalis erat, nulla sibi aliqua peculiari dignitate reservata. Verum & hic honos de inde plebi etiam communicatus est , anno urbis l7. cum Q. Publius Philo, ut Liv. tradit, primus e plebe Praetor creatus est. Maxima autem erat Praeturae dignitas , atque inter majores numeratus Magistratus, summoque honore & aucto ritate pollebat, in quem illa conferebatur Quippe & imperio cum in urbe, tum in provinciis Consulatui proxima, iis dem enim, quibus Consules , creabantur Praetores auspiciis, quamobrem Consulum collegae appellati fuere , ut perspicimus ex verbis Messalae apud Gell. I. I 3. c. I . Patriciorum, inquit, auspicia in duas sunt rivisa potesta s. Maxima suur Consutam, Praetorum, Censo'um, neque tamen eorum omnium inter se eadem, aut ejusdem potestatis e ideo quod collegae nou sunt Censores Consulum aut Praetorum: Pr aetores Consulum sunt ideoque neque Consuus aut Praetores Censoribus , neque Censores consutibus aut Praetoribus turbant aut retinent auspicia, at Censores inter se, rursus Praetores Consuusque inter se S G-tiant S obtinent. Praetor etsi coluga Consulis es, neque Praetorem , neque Consulem jure rogare potes , ut quidem nos a superioribus accepimus, aust ante haec tempora servatum es: S ut in commentario tertio decimo C. Tuditana patet, quia imperium minus Praetor, majus habet ConsuI: a minore imperio mauus, aut major coluga rogari jure non soles. Praetores nos his temporibus