장음표시 사용
101쪽
D8 Comment. in Rubrio. Mis alis, Pars II ID. I.
ad Altare ministrare per nudos pedes. Et med.
ι s. cum calceamentis edebatur Agnus: quo significatur asperitas vitae. ex Nazianz. OGG. a.
de promptitudo ad omnia. ex Esaia Abb. tria .aa.Laudandi vero sunt Clerici nostri, qui in Sa-eristia deponunt etiam cona munes crepidas seu ealceos in alias ibidem ad id paratas crepidas i duunt , ad majorem nitorem & sacri ministerii splendorem. y Saltem talum peius. J Vestis taeticorum eis
rat antiquitus etiam talatis; unde & vocabatur arae a, Beda testante de Gestis A .M. I eq. T. dc eum exponente Barcinio inino sos.In Certiscis peregrinis Ec rusticanis tolerandae videntur breviores vestes,non tamen supra medium crus,
Vestes autem & tonsura sunt sibi invicem eo relativa, de qua Dionys. Eccles Hierar. v. a. ea. s. Ac Baronius amis 1 .num. ρs. Extat Balla Sixti V. eontra non ferentes habitum Ad tonsuram,
gravisti mis impositis poenis. Significat tonsura
abjeetionem terrenarum cogitationum, August. M. de eonte tu secuti; tum vitiorum resecationem, Steph. Eduen. inprol. lib. is Sacra n. ALeam, iam regiam Sacerdotis dignitatem, Isid. b. a. de ossis. cap. .lum coronam Christi spin
am, quam peccatores denotant, portandam a Sacerdote,S.German. in Theoria De hac Mich.
ra. ut legit Hier. Coronam gratiarum sustipiet vertex tuus. Concilium autem Palentinum sub Urbano VI. definivit, Coronam Sacerdotis esse debere ad menlaram majoris hostiae, Toletanu IV. coronam clerici ad mensuram minoris Hostiae; ergo Diaconorum & Subdiaconorum erit formae mediae. E ROebere m. Dicebatur linea, quia ex lino, in ordine Rom. 8c quidem hoc ordine numerantur ibi vestes Pontificis, linea, Amictus, li. a Dalmatica s quam ibid. vocat Albam tam gulum, Dalmatica, Orarium, Stola & Planetarergo Linea Pontificis ante amichim Rochetium erat Remansit in linea S. Cyprianus prope ma tyrium , ex Pontio, hoc est, in Rochetto, ait paron. anno bar. alii explicant in Alba; sed ac sentior Baronio, quod si verum est, adhuc habes
antiquiorem lineae seu Rochem usim apud A
der Episcopus & Martyr sub Antonino dicatur susicepisse gladium stans in linea: quo fere t
quendi modo utit Pontius in S.Cypriani morte. Nomen est novum , cujus synonimum est Riccha apudCrassum M. a. e. a . Gallica profecto vox , Avenione forte , cum degerent ibidem Summi Pontifices, introducta: nam in Ca-hpini Dimonario septem linguarum, latina
vox, Supparara Gallich sic vertitur; Maruet. Supparus autem ex Varrone M. . de iat. lingua ,
dictas est, quod lupta induatur sicut subucula, quod induatur subtus. Ignatius Braccius vocem a Graeco deducit idiomate : primo, ut simplex vocabulum, a l. LM, quod, ut vetera laxiotestantur, corymbi sunt ornatus gratia Sacerdotum stolis annexi; atque ita dim,ob mali punici similitudinem. Limbum autem Rochetti lineis corymbis, aut alio simili artificio acu pingi si
Iet. Deinde, ut vocabulum compostum ex ρ. Scχnων . siquidem ρώ particula molle de delicatum significat, ut magnus ait Elymologistes: χιτων tunicam significat,ex eodem; & praecipuε lineam;ita ut Rochiton Graecis sit, Latinis tunica
mollior Ae delicatiori Idem ab Hebraeo deduci posse docet a verbo Rah, quod est spectare, intueri , de a nomine Getan, quod est lineum,qua ratione Rochenum esset linum speetabile, seu vestis Enea speciosa. Haec illa argute. Manicas
habet angustiores, ut ad opera bona manus sint expeditiores: in caetcris significationem communem habet cum superpelliceo, de quo statim scribo. a Superpessiceum. Antiquitus induebatur haec vestis supra tunicas pelliceas, de pellibus animalitim factas; Durand.LI.c. Lad indicandam innocentiam supra peccatum Adae, quem vestivit Deus tunica peincea; ide ue coloris albi est haec vestis. Meminit S. Hier. M. a. a . Pelag.
candidae vestis ad usum Episeopi, Presbyteri,Diaconi & reliqui ordinis Ecchsiastici in administratione sacramentorum: quae verδ alia inferiori Cero potuit esse communis vestis, nisi superpelliceum ' est item laxa, quia clericalis vita debet csse in cloemosynis larga, Gemm .isb. . cap.asa. Induitur supra communes vestes, quia charitas
102쪽
De praeparatione Sacerdotis celebraturi. 69
ritas operit multitudinem peccatorum: &habet for m Cmeis, ut passionis Christi vestigia imitetur Ecclesiasticus , Durand. Dc. cis. qui & cap.INu. in Superpelliceo, veste prima ante Amictum, intelligit fidem. Sed unde Cotta diciturὶHetrusci vocant Co iam, quam vestem & togam Latini appellant.
Ioachimus Perionius de Linguam dea cumGr ea cognatιone M.f. voeabulum Gallicum eo te a Graeca voce χιτω- dedueit,quae tuniculam signincat, mutatisque inter se litteris duabus t istum esse ait Cothinium. -ίνοιν autem est diminutivum a χιτὼν, de quo diximus supra,cum de Rochetis. Pagninus in Enchiridis ait, Chia eam vel Chetari, significare linum ; unde de Chiatuna, id est, tunica linea quamquam Angelus Caninius putat araec Punica potius csse vocabula quam Hebraea. Ignatius Braccius addit .non incongrue a Cotus, quod apud Dores caput significat, ex Rodig. M. r. e. n. Cottam dici posse, ed quod in eam caput primo inseratur, mox reliquo corpore velato, solum serE caput ex eaeonspiciatur exertum. Extendebatur ultra medias tibias Superpelliceum Hericale, Conta. Ba sileen.s .ar. & Camisia ideo dicta est a Cod incid ομινι Constantinopotitanis, apud Bulere. 5b. a. c. n. ad usum Lectorum & Psalmistarum. b Nngulas orariones. Severus Alexandrinus meminit precum ad sacras vestes induenistas. Stephan. Edum si de Sacr. r. p. o. habet eandem precem ad Manipulum, qua nos utiis mur.Choc in Matth. μῶα s . indicat recita. vi aliquas preces: de certE convenit, cum sint hae sacrae vestes, de ad Sacrificium ordinatae. Concordant orationes hae majori ex parte cum significationibus vestimentorum Sacerdo. talium tropologicis, seu moralibus, quas anti qui tradidere, Ac nos infra enarrabimus Sed dubitari potest . an orationes originem ducant a
praedictis interpretationibus,an vero interpretationes ab orationibus e crederem ego, orationes
omnes, ut sic, ad Missam praeparatorias, IongEposteriores esse, etiam post Durandum, qui l cuius antiquiores, de Stola scribit, significare jugum Domini, &Casulam charitatem, citato
Ordane Romano in ordinatione Presbtera, quae
interpretationes discordant ab orationibus h die dicendis ad Stolam & Casulam induendar: illam enim in oratione appellamus Stolam imis mortalitatis , hanc verb jugum Domini silave. Sensus autem ductarum orationum patebit,ctam infra de Mysteriis vestimentorum agemus in fine hujus tituli Neque debent omitti hae preces sine causa, alias lethale peccatum est,mvar. cap. F. -υ. licet Burc hard. Decreterum etiam Doctor moneat, non ex praecepto,sed ex devotione eas dici solitas esset excusat Suar din a. in s. .1mtio.
3. Ac primum accipit e Amictum circa extremitates & chordulas, d osculatur illud in medio, ubi est Crux, & ponit super caput, & mox declinat ad collum, &eo vestium collaria circum tegens, ducit chordulas sub brachiis, & circumducens per dorsum, ante pectus reducit & ligat. Tum e Alba induitur, caput submittens, deinde manicam dextram brachio dextro, & sinistram sinistro imponens, Albam iptam corpori adaptat, elevat ante 8c , lateribus hinc inde. e & Cingulo per mi. n istrum a tergo sibi porrecto, se cingit. Minister elevat Albam supta Cingulum circum irca, ut honeste dependeat, & tegat vestes; ac ejus fimbrias diligenter aptat, ut ad latitudinem digiti vel circiter supra terram aequaliter fluat. Sacerdos Baccipit Manipulum. i osculatur Crucem in medio, l& imponit brachio sinistro; deinde am- h. has manibus m accipiens Stolam simili modo u deosculatur, & imponit medium eius collo, ac transversando eam o ante pectus in modum Crucis, ρ ducit partem asinistro humero pendentem ad dextram, & partem a dextro humero Pendentem
ad sinistram, sicque utramque partem Stolae e extremitatibus Cinguli hinc inde ipsi Cingulo conjungit.
103쪽
7o Comment. in Rubri Missatis, Pars IL Th. I.
e A-ctum. Ab amiciendo dicitur Amictus, Anabolagium, Ambolagium, Anagolagium , Humerale, &Amicius eadem sunt in Ordine Romano. Super merale dictum est ab Aleui no cap. Quιdsignis vestimenta. Humerale ab
Honorio quoque in Gemma, tib r. cap. aoI. quia humeros tegit: Raban. δ. Instit. Cleri c. F. V
eat Ephod. Bat,& esse ab Hebraeis deductum ad nostros scribit: ergo Apostoli sunt us. orale daqua Innocent. III. c.13. putat vicecomes esse Ain mictum ς sed idem Innocentius distinguit ab Amictu, de quo cap. sa. hic enim ante Albam, illud post Albam induitur: diversia est utriusques ma, ut Romae videre est. Et Oralc, quod hindie dicitur Favon a Marcello in Caerem. Pap. M. h. cap. 1 . est propria Papae vestis.
Caput amictu cingitur,rum collum,dorsium, pectus. De collo Amal. lib. a. c. II. De viciis reliqua cingentibus,Gemma supra de Innoc. III. Isb. I. c. Io. Mysteria aperiemus infra.
. Osculatari din miato. Cruces in vestiis bus Sacerdotalibus adhibitas esse a tempore S. Marci Papae,tradit Baron. anno Isb.liodis in Λ- mictu,Manipulo & stola cruces adesse solent,adrecolendam Domini pastionem. Sicut Stola imponitur collo cum osculo, ut ait Durand. M. s. ιv. s. ita smili ritu imponendus est capiti Amia ous, in honorem sanctae Crucis. Omittant igitur hoc loco signum Crucis, quod praeter Ru bricam sibi faciunt quidam manu & Amiebi si- nul a fronte ad pectus: vel signent se,antequam accipiant Amichim; nam antiquitus se, signabant, ut scribit Severus Alexand.de Ord. oblatiaonu,ante Amictam,& ma tantum. Quod autem supet Casulam reflectitur Amictus a Reg laribus,indiearu hunc Ritum Ruperi. tib. ν. cap. 3 ρ. dc Innocent. III M. ι. cap. yδ. quo sequiis tur, simplicis Amictus usum esse valde novum. e Aua induitur. detis est appellata Naz. M.f. quia Graeci Vocant pedes podas,&hre vestis ad pedes demittitur, Durand. M. I.
cap. ρ. Camisia ab Amal. cap. δ . Tunica araiahano loco eis. c. l . Tunica linea ab Ivone m.
s. de In m. dicta quoque .est Linea Dalmatica ab eodem ordine Rom. Apran a. cuvio : ubi aliam & absolute Linea, quia ex lino. Denique Supparus ab Alcvino. Alba vero ante Amictum ab Ambrosianis, a Romanis autem post Ami. tum induitur,ut in titurgia ChrysoLin Cone. Carthag. IV. cap. 4ι. in Ord. Rom. f. Manuam dextram brachio, de e. Buro inard. Motus enim naturalia a dextra est in siit stram, & creditur Christi manus dextra cruci prius affixa fuisse, quam sinistra, ex B. Blagitta,
nominat. Alcum. supra, Zonam ; Balineum, Joan. Diac. invita S. Gegar. tib. . cap. o. &Gemma an. bb. l. GR. ao . Duarum ejus donsummitatum meminit Innocent. III. tib. I. c. 37. fortasse enim tunc temporis, ut apud nos, extremitates cum Ornatu erant. Leo Iv. an epist.
ad Episcopos non meminit Cinguli quia non est vestis inter vestes Sacerdotales. h Accire manipurum. J Quarto loco indui
manipulum scribit aperte Raban. loc. u. cap. 1δ. alii vel negligunt ordinem vestium, vel Episcopalium ordinem servant. Mappulam Ord. Rom. appellat, qua pituita oculorum, narium , de oris detergebatur, inquit Alcui in locis cit. S da fium , Alcian. idem, & Amalar. c. 17. quo sudor abstergitur. Cingulum brachiale . Ord.
Decem ergo nomina certa Manipulus habuit; Ae apud antiquos Patres in usu fuisse tradit Cone. Rhem. apud Burinardum M. a. c. so. Et nomina quidem sint ad placitum , sed res eadem est apud praedictos tum ex fine, ad te gendam pituitam , & sudorem ;tum exeo,quia in laeva, secundum omnes, Portabatur. Dubitatur, an idem is cum manipulo palla illa linostima, quia ex lino erat apto ad terge dum,quam Concessit Diaconibus S Silvester,ut eum Dalmaticis ad laevam uterentur: amrmana sententia placuit valde Roberto Cardinati Bellumino, quocum eam communicavimus. Vox
104쪽
De Preparatione Sacerdotis celebraturi. 7 I
lia linostimavim facit, quasli nostima, quae ex duabus constat vocibusGraecis,altera sis nifican- c linum, altera os: nam usus manipuli erat adrergendum os δε oris pituitam, ut diximus. Si tam volunt esse alii, ex Damasci citato an actu Tol. MedisI. de cujus tamen expositione non constat; & Stola potius laevum, nee laevam te git; humerum, pectus & dextram pariem vestit; Manipulus propriὶ laevam partem tantum Orna Fimbrias additas Manipulo deseribit Ruper. loc. cit. qui primus inter Scriptores eum Manipulum appellavis.Quod si hanc vocem legas apud Severum Alexandrinum, seu Stepha mim Eduensem, adverte, quod est interpretum
vox recentiorum, nonGraecorum auctorum R perto antiquiorum.
i Osculinar Crucem in medio. Ut supra de amictu est dictum.1 Et impost brachio sim ra. in Concordant omnes citati auctores, eo fine,ut brachium de trum liberius sit ad ministerilam, unde de idebministri manipulos deponunt ruinduendoPontifice, ut long sint expeditiores in eo ministe rio, quod notat Dur tibi. e. s. Adde quod de tra manu commodius tergebantur oculi & os, mappaea pendente a laeva manu.Ligari vero debet manipulas infra cubitumino supra, nec longi iis a manu, ut ex praedicto fine, & nis constat. m Accipiens Stolam. inarium eam vocat ordo Rom. in genere mastulino, alii in genere neutro, quia oratorum, hoc est, Praedicatorum habitus est, ex Al .su . quare non datur nisi Presbyteris &Diaconibus,quorum tantum m nus proprium est concionandi. Ab oratione d ducit Beda vocabulum in eodectan. cap. desertemota. quiam Oratione de in ministerio Sacramentorum frequens est stolae usus. Stola dicta est etiam in ord. m.a Graeco taλ ad est,indi mentiam,veta tέλλω, id est. m. M senua te diti ex Amal.M.a. c.ao-nam licet Stola efiet vestis candida pertingens ad talos ustive, Hi ak --ctor Gemmae b, δ.cio ι. tamen introducta ALba,seu Camilia facerdotali, mutata est Siola intorquem l isdem, Se apud Dura . lib. I- c. cum fimbciis eam de se Libu RupeIL M- .C. M. usque usus habetur in aetis s. Clem. Metensis. patrui S. Clem. Papae, apud S.Antonin.p. I. tuiso. c. ab. qui Stola sua cinxit draconem. Sed Se Cedrinus apud Buteng. tib. ι. c. II. scribit, A gustae stolas Apostolorum iuisse repertata Stolam verti in Missa omnino adhibendam esse, decrevit Concilium Braccaren. III. cap. 2.cs habetur as. cap. Ecclesiastica.n DeosculaIur.3 Durand. Dc ιt. ut de sc Io amictus supra diximus, cte imponit collo, utrosque mait Gemmatic. cit. non I ge a collo, contra quosdam; longὸ enim a collo est pro prium Episcopi, premens cervicem, & utrum que humerum, ait Conc. Braccar. catagum, si premit cervicem, ergo proph collam. o Ante pectus in modo crucu. Ita Cone. Braccar.loc.ω.quod tamen Inno nisi III. tempore Romae non observabatur, ut ipse indicae ob I. c. x . nisi forte dicamus, eum ibi loqui de Stola Pontificali, in qua neque hodie observ tur praedicta forma crucis ; quia Crucem P ctoralem Episcopus habet p Ducit partem a sinistra mero. Burchardis Hoc autem est notandum diligender, tum quia a sinistro ad dextrum latus Stolae ductio primin memoriam revocat, me esIe peius Diaconumquam Sacerdorem, Stola namque diaconalis est ab humero sinistro ad dextrum latus sicut Epia scopus prius induit tunicellam Subdiaconi, Ac postea des maticam Diaconi, ut quasi pex gradus meminerit siuae summae dignitatis; tum quia ita ordinatione Sacerdotis eodem prorsus modo aptata fuit Stola collo eiusdem ab Episeopo, Sefie ad ejusdem rei memoria in continuandum iam quia hac ratione,fi beia ad veitas,pars dextra Stolae sermans crucem in pectore inmane supelior sium, partem sinistram eiu idem, quod infra tit. s. in muli casii, non casu fieri diceα- dum est , pollice dextro, inquis Rubrica, sapersinistrum posito in modum crucis. Meminis a hem huius titus in Stola distincte laci Carnon.
105쪽
7 2 Comment. in Rubr. Misialis, Pars II. Tit. I.
4. Si celebrans sit Episcopus, e non ducit Stolam ante pectus in modum crucis, sed finit hinc inde utrasque extremitates pendere: & antequam accipiat Stolam, accipit parvam crucem pectoralem, quams osculatur, & collo impolitam sinit am e pectus chordulis pendere. t Manipulum quoque non accipit ante Stolam, nili In Missis defunctorum, sed accipit ad altare, cum in consessione dicit A vinetam, illumque prius Olculatur. r m. ducis Solam in nisdam erueis. Quia s O datur. Scribit Dura . t. s. o. ν.
ante pectus gestat ejus loco crucem pectoralem, i Manipulum quoque. De quo idcirco Innoe. amante Stolam accipit, ut solus notat Innoc. deme s.& 1ν. post casulam Epistopalem agit: M. qua de re infra, cum de vestibus Pontiue apertius Duran. .e. .8c idem habetur inord. m. causamque cum aliis dabimus infra nu. ι.
. Postremo Sacerdos accipit u Planetam.
u Planetam. J ordo Roman. Usitatum est vocabulum Plane , quidquid neget Durandus apud Latinos antiquiores reperiti, M./. cf. ubi negat tasse unquam a Graecis usurpatum .Plane ea verb errorem sonat, & limbus Planetae Sacer dotalis errabundus erat utrimque, & idcirco adbtachia reflectebatur, & sublevabatur, inquit
Honor.in Gemma lib. δ .cap. -.Penula quoque dicta uit,non tamen ea,de qua Paulus a.Timoth. vide Batonium anno 1δ. nu. ερ. Casula item dieitur ab eodemordine Romano,hoc est, par vacasa, in Gmma loco citato. Insula ab Hugois
ne Victorin. i φαα Eceles cap. o. Tunica item a Severo Alexandrino de orae obiae. Cappa ab
Isidorobb. δs. Orig. cap. δ a. ex conjectura tantum, quia capit totum hominem. Sed vide, quae diximus de Pluviali in I. pari. tit. N. nu. s. con
tra Durata. Phelonium dicitur in aetis Eccles Messiolan. pari. . Id. a. Planetae sancti Petri meminit Hugo Cluniacensis in vita lancti Hugonis Abb. quae asservatur Parisis; ergo ab Α-postolis ortum habet. Erant Planetae totae clauissae; post tempora Ruperti divitae sunt, de Innocent. indicat tib. l. c. a. oes . olim cum cruce
etiam in parte posteriori nunc cum columnae potius specie, recentiori usu, quae de ad Passi nem Domini spectar quasi Sacerdos sit intercolumnam,& crucemChristitaui aliquam praeis
dictarum ve stium sponte omiserio, peccat moris taliter , ex communi Doctorem sententια
6. Si sit Episcopus, & solemniter celebret, x accipit paramenta, & alia, ut in Pontificali.
Pro Pontiferis, debet intellio Ceremoniati
Episcopomum. x Acciit paramenta, Hoc est, Caligas, Amictam, Albam, Cingulum , Crucem pectoralem, Stolam, Trinicellam,Dalmatism, Chirothecas, Planetam, Mitram, Annesum, de Mais
nipulum: de quibus hoc loco,quia in M itali hoe
ordine nominantur,& numerantur: omittamus tamen ea, quae sunt communia Sacerdoti.
Caligae, Sandalia, apud S. Hieronymum in lai. M. s. eap. ao. sunt idem; Soleae dicuntur ab Alc in. cap. Qui l. vestim. sed distinguuntur in hibitu Episcopali,ex Innocent. III. M. δ. cap. .namCaligae primum induuntur usque ad genua, de Sandalia generis feminini, seu Sandalium apud alios, Pedes tantum contegunt , Iu Carnot. serm. d gQPar. indum. Sacerae Callingae,quia ligantur, iic dictae, ex Isid. bb. tρ. g. eq.3 . Cambagi & Pedules , in ordine Rom. Combagi, a S. Gregorio M. . Epst. ay. Cam-mbi, ab Amalar. tib. a. c. R. quorum usus ab Apostolis manat, ex Rabano M. δ. Instit.Clericis capite a a. de probat ex Marc. cap. 6. De cruce pectiorali, quam Philacheria seu Fi-
Iacteria i eo quod filo suspendi seleret, Vicecom. ait ) appellat S. Gregorius Papa bb. ι a. Epp. 7.
106쪽
De Praeparatione sacerdotis celebraturi. 73
ut notat flaron. ex Joann. Diacono anno bo . oela .dc Encolpium vocamicephorus is Con. stantinop. ad Leonem III Papam, ut exponit idemBaronius ann.δII.siolus aperte ante alios Innocentius III. agit, crucem appellam pectoralem; quia pectus ornat, ut supra significavimus m. . S. laminae Hebreae eam senectam esse, tradit idem ibidem. Tunicellae& Dalmaticie originem, &causas
attulimus supra inprimaparte tit. ς. num.=.quae
ambae in Ordine Romano ad usum Ρontificis aliquando dictae fuerunt Dalmatica major, &minor; quia altera latior, altera strictior. Cur autem utraque datur Episcopo an quia in eo eminenter omnium factorum ordinum sunt gradus an quia duorum testamentorum custos ita DurandJupraea' ι o. cs ιν. ex Hugone Victorino instre. Eces. cap. s. Antea vero non induebant DalmaticasEpiscopi sine Papae licentia, ut indicat S. Gregorius bb. r. epist. ι/s. ad Aregium, cs habetur ean. Commurus filius, di inact. n. primumque a Silvestro concessa estEpiscopis Dalmatica, ex Durand. s. capιtera. hoc est aliquibus: sed sicuti ea,quae in ordine Romano lanea erat, serica deinde fuit, ex Eduens cap. II. ita, quae aliquorum erat, omnium deinde Epis.coporum facta est communis vestis. Chirothecae ab ordine Romano dicuntur
manicae,quia manuum sunt ornamenta , conVenit enim, ut Episcopi quaeliber pars Ornatior appareat. Ab Apostolis deducit hunc ritum Gemiama tis. r. de Antι quo ritu, cap. a F.
Mitra seu apex ex August. a. civis. ars. seu sertum cum gemis,ex Ennodio de mitra S. Ambrosi ; seu corona Sacerdotalis ex Ammiano, Marcellino lib. ag. seu corona gloriae, ex Euseb. Caesariens tib. ι o. Histor. cap. . seu pileum, generis neutrius; vel galea,vel tiara, ex Isidor. lib. ιρ. Org. c. a I. seu Insula, ex Hug. Victor. M. t. desacrament.cap. 11. seu Cidaris,ex Alcvino cap.
defingulis vestibus; seu Phrygium, ex Niceph.
M. ι . cap. - . quod imposuit capiti S. Silvestri Constantinus; seu Lorum, ex Balsamone apud Baleng. devest. Pontiftib. . cap. b. seu auriphrygium circulare, ab Innocentio III. in sermone
de S. silvestro nomina multa, eadem res ab
Iom. L. Apostolis ortum habet, ex Baron. anus I . nu.aρε. & inter Episcopi insignia enumeratur, adornandum illius caput, & erudiendum Episcopum, ut infra. Abbatibus non fuit concessa ante annum rostr .quo Urbanus II .eam deditS. Petro Cavensi, Abbati Cluniacensis ordinis, qui de eandem ut sibi minus congruam recusavit, Acta Conc. Benevent. Sed alii docent, ante annum 1 coo. Silvestro II datam fuisse Mitram Abbati S. Savini Placentiae, & a Leone IX. anno Io s. Abbati SJustinaePatavino; & extant Diplomata Pontificia. Misa vero ut alia taceam nomina ex Varrone tib. de tingua lat. vox est latina, grae. , & syriaca, vel Hebraea, quae verba interpretatur Iosephus aliger hoc modo: Mitra Syriacum, Diadema Graecum, Vitta Latinum, idem significant in lingua sua, nempe vinculum. Caelius Rhodigin tib. ιε. ea. ao. μιτυς eam deducit, quod significat filum, ut μιψα, sit quasi aDέρα, ex filo; erat enim fascia ad obligandum caput, ex Hier. in Isa. s. ad usum seminarum in
capite, Iudith. cap. o. virorum etiam, ex GOr pio insuo Pertunno. Sacerdotum quoque Exod.
9.ubi LXX. Cidarim legunt ex bysso. Duo rein dimicula addebant Phryges in sestis solemnibus
per maxillas fluentia, ex Hieronymo Prado in E ecb. p. ar. versas. vel sub mentum ligabantur, ex Buteng. loco citaro, quae in nostra Mitra habentur; & forte ab iisdem Phrygibus auri- phrygiatablitra aliquid accepit: de qua inCaeremoniali Episcop tib. I. c. 1 . Duo cornua Mitrae accepta puto a Cidati Hebraeorum, reserente quasi cornua Moysis ex consortio Dei. Nicolaus Lyranus Evod. a P. ex Josepho asserit, quddMitra in acutum tendebat,&qudd lamina aurea, secundum aliquos, corniculata erat. Pars Mitrae S. Silvestri asservatur Romae in Eccles a S. Martini in Montibus , quae acutam
formam restri. non altiorem palmo communis manus: serico & auro est contexta, coloris
caerulei, cum imagine B. Virginis & pueruli J su inter duos Angelos stantes Diaconali veste indutos. Valentiae quoque visitur Mitra S. Augustini altioris sermae & item actatae, qui, ut supra, eam Apicem appellavit: serica est,& alba,quam cingit & dividit a cuspide linea caerulea serico &Κ auro
107쪽
74 Comment. in Rubri Missatis, Pars L. Tit. I.
auro texta:testatur eandem esse Martin.V.inseris
mone deS. Momca. Similem ego vidi Bononiae in Ecclesia S. Stephani auro & margaritis ornatam,quae erat S.Itidori Hispalensis, jus corpus ibidem quiescit. Ex quibus probatur antiquitas formae in nostraMitra. od si velis cum Abbate Constantino Caietano, opusculo de tribusta amarum ratro/us, alium esse Isidorum,non palensem, quem ille rectὶ probat Hispali mortuum , &ibidem quiescere corpus ejus, sed Italo Siculum in Sicilia Episcopum, qui Bononiae
obiit, non perit argumentum nostrum de antiis
quitate quia hi duo Isidori, ex eodem Caietano fuere condiscipuli sancti Gregorii Magni, Sccoaetanei. Lubens auctores nomino, honoris &veritatis ergo; quod di facere debueris recentior, qui de Jure Abbatum scribens in Quin librum transtulit ipsemet verba, quae de Mitra de aliis Abbatialibus vestibus in hoc volumine scrips,tacito Auctoris nomine, nominato in levi xibus aliis a se non semel. Regula vero est Mitram & Baculum in Epiccopis esse correlativa, ut dicitur in Caerem. Episcop. bb. a. es. I . Ze licet in Missali nihil de Baculo , quia ad eum in linendum nullam Episse pus recitat orationem, sicut ad alia ornamenta praesicriptas orationes recitat in Missali positas , quarum causa de his hoc Ioco cum Missali agimus ; tamen de eo breviter haec notabo, ne Baculo omisso, a Lectore sine baculo corripiar. Baculus, virga Pastoralis, Pedum, Ferula, di Capulta, sunt synonyma, ex Ivone Carnot. Epist. δ. & Hon. in Gemma tib. 1.c.aII. Cambucam alii vocant apud Petrum Comestorem in Histor. Exoda c. 12. Cambuttam vocat ordo Romanus in Diarcatione Eccles sed Capuita &Cambutta corruptae sunt voces,t Cambura voce barbara, quae significat baculum retortum. Porro tres habet paries, summam retoriam, ut pedum pastorum recurvem, ad colligendas, ut ait Festus,oves; mediam rectam, imam acutam;
talis est S. Saturnini Apostolorum disicipuli , qui Tholosae eum imagine Sancti antiquistima habetur; & Valentiae S. Augustini Baculus, qui est eburneus & rotundus , oc item S. Ilidori, quem ego vidi Bononiae, ubi supra, cum Mitra ejus. dem: datur enim Episcopo, ad regimen animarum, undEversus: Curva trahit mutes, pars pungit acuta rebelles.
Et sub imagine praefata S. Saturnini legitur iste
versus :Curva trahit, quos virga regit, pars uisima ροπιν, Ut refert Hugovictor. Θα Eccles cap. 6. Inn cent. III. lib. δ. cap. ba. affert hoc carmen auct re incerio: Colgi , se ema, Rimula,vaga,morbida enta:
id est, Collige vagas, sustenta debiles, S punge pigros. Est autem Baculus ulti muni Episcopi Ornamentum , Innocent. III. Bb. r. cap. lo. quem
gestat ille manu sinistra, quae cordis esse dicitur,
dc partem curvam populo vertit, Caeremotari piscib.a.cap. 3.nec ornatur sudario, quod convenit Abbatiali, Acta Mediolan. Eceles μιn. strin.fabr. Ecel. ad differentiam Episcopalis. Annulus datur Episcopo, de quo optat. Mil-
consecratione Dissop. qui & aureus debet esse , Innocent. III. M. ι. c. s. de benedictus, ut in ordine Romano, daturque ad honorem, de significationem, quod Ecclesiae suae sponsus est; Se quod velut annulo signatorio non omnibus omnia revelare mysteria debet; ita Isid. r. is E cles ossic. cap. x. 6c regulariter quidem in digito indice manus dextrae defertur; neque ingemma sculptum quid esse debet, ex D irand. lib. 2.
do mi. cap. p. sed in Missa Pontificali jubetur Episcopus gestare Annulum in digito annulari
dextrae manus, Caerem. Epist. l . r.eap. 7bb. a. es. ν. cui Se in eodem digito in consecratione datur concelebraturo cum consecrante, Pontis Rom. Alii caveant, ne unquam Ann
Ium gestent in Missa; qui expressE prohibitus
fuit Protonoratiis non participantibus. &quibuscumque Doctoribus, a sacra Rituum Co gregatione die Ir. Februaris Idas. Ec item Canonicis Cathedralium Ecclesarum, qui se majores aestimabant Protonotariis, He ao. Novembr. δεa . Canonicorum verb nomine hac in re intellistuntur etiam Dignitates, sive sint, sive non
108쪽
De Praeparatione Sacerdotis celebraturi. Is
Ultima vestis Epistopi est Manipulus, ordo Roman. de quo supra diximus non pauca; hoc locci quaerimus, cur ille sit ultima vestisEpistopi r
solus Durandus bb. .c . r. hunc ritum in Epis.copo declarat: de Primo inquit, quia dum euinaceipit in conscilione ante, illam, rnamentum accipiens infctioris ordinis, & ab inferiori ministro, id est, Subdiacono, cujus propria vestis est Manipulus, humilietur Episcopus coram Deo. Sec undo, ut quod ore confitetur se peccasIe. per fluctum boni operis,qui significatur in Manipulo ad brachium ligato, reficiatur in mente. Te rio ut concella temporalia, per Manipulum adumbrata, Videatur accipere per alienam manum, & cum sui cognitione in humilitate, ne obtemporalia elevetur in superbiam. Quarto, adnotandum, quod tunc bonorum operum Maianipulum cum praemio portabimus cum risto,
quando ad Altare Dei aeterni tribunal Judicis pervenerimus et nam Episcopus typum gerit Christi Capitis nostri. De Gremiali Episcopi,quia ad ejus gremium ponitur, ita dicto, neque Missale, neque nos i quimur ; & praeterea nihil de eo occurrit dicendum, nisi quod Episcopo deservit tantum super
femora, cum Planetam indutus sedet. Succinctorium dici putat vicecom.ltas. cap IX. sed Iam c. III. M. l. e . Io. tertium Succinctorio dat locum, tum solus Papa eo utitur, Caerem. Papae
M. a. cap. I . & usus Mus est circa renes, ex Ivon. Carnot. loco citato.
Pluviale item est vestis Episcopi ad Horam Tertiam, Vesperas, Laudes, de Processiones. de quo diximus supra.De quibus autem Missale tacet,ut de Pallio Archiepiscopi, orati Papae,&aliis ejusdem vestibus ad Missam spectantibus.
alias, Deo dante , scribemus. Nune brevissimam praedictorum omnium indumentorum subjiciamus significationem: quam supr promisimus,quae triplex est, Anago
gica, Allegorica, Tropologica, seu Moralis. Anagogica significatio est de Christo, cujus imago gloriosa est Episcopus. Allegorica est de Passione Christi, quam Sacerdos minus gloriose vestitus indicat. Tropologica, seu moralis, eruditionem continet conformem moribus Sanctorum quorum. cumque ministrorum Ecclesiasticorum, Episco.
meam extendam calceamentum meum. ex Steis
phano Eduenti de Sacri insit. cap. II.
Amictus, latibulum capitis, id est, divinitatis
in Christo, idem Stephan. c. Lo. Alba, Resiuinctionis gloriam,idem EduensiAdem, novitatem vitae in Christo, Innocent. IV. lib. I. cap. 36. de munditiam ejusdem,S. B navcnt. de Min Asio. Cingulum, charitatem Christi, cujus extremitates duae sunt; secit de docuit, Innoc. c. II. Majestatem Deitatis, S. Germ. in Theor . vir ginitatem Christi, Bona v. loco cuia σ.
Crux pectoralis, passionem Christi, exemplar passionum alionam Martyrum quorum Reliquiae inCruce asservantur,nihil apud auctores inveni in hoc sensu anagogico. Stola designat obedientiam Christi,ex Steph.
Eduent. Δαcit. de voluntariam servitutem,B
Tuni cella, doctrinam Christi inconsutilem. quae scindi non potest, Innocent. cap. 3st. Dalmatica, misericordiam Christi erga nos latam & largam, idem c. st. Chirothecae, hoedorum pelliculae, similitudianem carnis peccati in Christo, idem e. r. Planeta, Mesctiam univetialem, Christi vestem; posteriorem quidem partem antiqui te instamenti, anteriorem n vi, idem c. a. integra ea erat, undique clausa antiquitus, quia una E clesia est, Rupcr. I. c. aa. plenitudinem gratiae
Christi, ex Biel. lent. II. indicat. Mitra, summam Christi honorificentiam,
Baculus, potestatem, idem c. H.
Annulus perfectionem donorum Spiritus sincti in Christo, idem c. φε. Manipulus in laeva, beatitatem Christi, qui viator Se comprehensor erat, idem c. s. vel h Κ 1 miliis
109쪽
76 Comment. in Rubri Missalis, Pars V 2it. I.
militatem Christi, Bonavent. de mst. Mus vesa morern cordis ad passionem, Tolet. M. a. e.a.
fusius ista leges explanata locis citatis. Expositio allagorica vestium SMerdotia Am dae
P. Fone Christi. ictus significat velamen faciei Christi ,
Gabriel Biel. incan. DEI. D. seu coronam spineam: nam velat caput, non faciem amictus, S. Thom. 3.part. q. υ. ara. F.
Alba, vestem ab Herode Christo datam, S.
Cingulum, flagellum a Pilato jussiam, Durand. ιb. R. p. . vel funes, S. Thom. Dc. cit. Manipulus, funem quo captus est, S. Thom.
Stola, ligaturam ad columnam,Durand. cap. s. vel Crucem, S. Thom. loco citaro. Casula, purpureum vestimentum coram Pilato, S. Germ. m Theoria. Sex numero sunt Sacerdotales vestes,in quarum senario numero, ait Zachar. And. de Missa Bb. a. c. r. recolenda est illius passio, qui sex diebus creatum mundum, sexta aetate, sexta die &hora sexta eundem reparavit. Expositιo Tropologica omnium vestium Ponti*alsum, cs Sacerdotatium.
MUltae sunt, eaeque omatissimae Sacerdo tum tunicae, quia Sacerdotalis ordo est veluti oculus ipsius Dei, vel Eccletiae, quibus per
Zachariam c. a. dicitur: qui tetigerat vos, tangit pupillam ocuti mea. Et sicuti multis tunicis munitur oculus & tegitur, iisque adeo speciosis, ut iridis speciem referat, quod late docet Galenus de usu partium ιλ ιo. ita Sacerdotes tam variis , tamque ornatis voluit Deus vestiri tunicis, ut memores essent, se tanquam oculos a Deo diligi, illudque muneris sies proprium esse,ut in Ee lesia Dei oculorum vice fungantur. Itaque Caligae & Sandalia monent, gressus rectos esse faciendos, & genua roboranda in praeparationem Evangelii, quod est proprium Episcoporum & praedicatorum I de item asse-chrum custodiam, qui sunt pedes animae, exlvone Carnot. ser. designas indumconcordarit haec cum Oratione quae dicitur ad Caligas. Amictus docet decem labores esse serendos, Alcvin. cap. qui P. vestim vel custodiam vocis,quae sormatur in collo, Amal. lib. a. c. v. Vel speciem coelestium, qua onus portamus, cujus vittae duae sunt,fides, de operatio; timor pcenae, desiderium gloriae, Honor. in Gemma, tib i. c. aos. Vel justitiam, Hugo. Vict. inspecul. Eccl. cap. o. Vel munditiam bonorum operum, R ban. Διnstit. rιc. lib. I. c. s. Vel galeam salutis, Gcmma M. I. c. Pa. concordat hoc cum propria oratione. Uel sortitudinem operum cum duabus quasi vittis, intentione&fine, Inis nori lib. . c. D. Vel fidem. Biel. Dct. ra. vel fid clam , Scortia M. a. cap. R. Vel contemplati
Alba connotat duodecim. Perseverantiam, Alcvin.Iupra. vel castigationem totius corporis, Amalar. βpra cap. ιδ. Vel castitatem totius vitae, Geminiasvra c. aοa. Vel munditiam animae, Hug. Vict. Ac. est. & concordat cum proin pria oratione quae dicitur ad Albam. Vel munditiam carnis, idem Eoae Theolog. tib. ρ. ωρ. s. Vel eontinentiam, vel summam justitiam, Raban. c. ι .supra, Vel novam vitam Sacerdotis , Ruperisvra cap. ao. Vel loricam justitiae,Gemma lib. I. c. Pa. vel munditiam vitae latam in Iibertatem filiorum Dei, Innocent HI. seupra cap. s/. Vel fidem, de innocentiam,S.Thom. Dc. cit. Cingulum indicat septem. Dilcretionem , moderatricem virtutum omnium, Alcvin. I pra. Continentiam . Amalar. supra cap. aa. Custodiam eordis, Gemma c. aos. Castitatem corporis, Hugo Viist. supra. Fervorem continentiae, ne sit remissa, Raban. cap. I. concordat cum oratione propria. Arcum contra hostes, Gemmatib. I. cap. I. Fortitudinem , Hesych. lib. I. in Lemit.
Crux pectoralis memoria est passionis Christi ,&Martyrum, ut eam Pontifex recondat in
pectore, Innocent. III. Lib. I. c. n. concordat cum sua oratione.
Stola decem significat.Jugum Christi est; s ratur ergo utroque humero, Alcvij ra. ad ge
110쪽
De Praeparatione SacerdoIis celebratura. γγ
nua tendit ad humilitatis indicium, Α malar.μ-pra c. ao. ab humeris ad utrumque latus descendit, ut per arma justitiae a dextris & a sinistris muniamur. Cingulo colligatur, quia virtutes virtutibus juvantur, Ivo Carnot.supra. Obcdientiam Evangelii significat, quae tum a sinistro
humero activae vitae,ium a dextro contemplativae Crucem in pectore format, & mundo crucifixum facit, Gemma lib. ρ. c. ao . Fortitudinem cum perseverantia, Hugo dct. c.ε. Munditiam vitae, idemsupra c. δ. Orarium ad pectus est, ut ore & corde precetur, Rab. supra c. ιν. Hasta est contra hostes,Gemma supra c.32. Memoria est Passionis Domini,&Crucis in pectore, Bonavent. ιn mserias Misse.
Tunicella, quae non videtur in Episcopo , demonstrat virtutes intimas Epistopi proprias,
Dalmatica immaculatae vitae typus est, Durand supra cap. ιδ. Liberali ratis erga pauperes, Innoc. III. cap. 14. & ideo fuit etiam data Diaconis, quorum munus erat praecipuum, ministrare mensis, M. 6. Religionis immaculatae , quae ex Jacobo est, apud Deum Patrem, visitare pup tis , viduas an tribulatione, cs ιAmmaculais tu e custodre, Amalar. c. a .seupra. Charita tis geminae, Hugo Vict. supra c. b. Chi rothecae manus tegunt, ut opus sit in pu blico, intentio in occulto, Gemma cas. Vel exempla Sanctorum prae manibus habenda esse
monent, Durand .hb. s. c. st P.
Planeta, quae seper omnes est, Charitatis est symbolum, Alcuinsupra ; ideo duplex est, ante pectus, &post humeros, ut Deus ametur, &proximus: amicus, Echostis, Amalar. cap. Ist. parva casa est, quae totum hominem tegit, charitas, Gemma lib. I. cap. aο . Vel prudentiam cum charitate duae Casulae partes persuadent , Hugo supra cap. b. contra hostes clypeus est , Gemma dicto e. 8a. reliqui supra citati charitatem interpretantur. Pars anterior strictior est, quia Detis unus; posterior est latior, quia proximi amor est multiplex, Toleti tib a. c. a. Obedientiam denique significat, ex Bellarino nostri
Concordare potest oratio propria cum Praedictis,quia jugum amoris Casula est, & Stola jiigupatientiae, inquit Suarez. s. pari. des'. Ps.sin. a. Mitra cum duobus cornibus scientiam requirit utriusque Testamenti contra hostes, Hugo Vict.stupra c. . duae vittae, seu fibrae posterioressiunt Spiritus & Littera: ad humeros pendent , ut quod docet Episcopus, opere compleat, I
Baculus correctionem pastoralem docet, ea ratione, qua Hugo Vict. Heso c. 6. Per baculum rectum doceas, Ε'scope, recἰen re: per sexus ferer properes mserem. Annulus fidei Sacramentum est cum Sponsi, aqua nunquam discedendum est,ex Stepnan. taduen. de Sacr. Alsaris e. a. fertur in digito indice manus dextrae,quia digitus index salutaris dicitur a Duran. bb.a. de rit. cap. q. digitus autem
significat Spiritum sanctum,cujus dona Episcopus distribuit in ordinatione Cleti, Innocent. III. c. 6. In Gemma nihil sculptum esse debet, ex Synodo Mediolan. de Sacra supellemb. ut Deum ipsum in Annulo veneremur Episcopi. In MisIa vero Pontificali fertur Annulus in digito dextrae manus,non autem linistrae,quod est sponsae proprium,& item in digito annulari,qui est remotior ab indice; ne indice quasi corozato ab Annulo Episcopus uti videatur ad consecrationem corporis Christi, si quod sentio,dicere liceat.Nam annulus corona manuum dicitur a s pientioribus,& coramChristo digitorum cor nam deponere convenit, seu remotius salae gestare: unde & aliis,ut dictum est suprararohibetur usus Annuli in Missa; tum ad differentiam Episcopi, tum ad humilitatis indiciu coram si actissimoSacramento,quod manu tractari de r. In Manipulo septem disce. Quia pociatur in
sinistra,praesentem vitam laboriosam repraescritat, Alcuinop .Repudium mundanae cogitationis, quia eo tergebatur pituita, Amal.βyra c. . Poenitentiam cum fletu ad tergendas animae labes, Gemm . an. au.de concordat cum oratione,quae dicitur ad Manipulum. Vigilantiam contra acediam,qilia eo tergebantur oculi , Eduencc. Io. contra hostes. Clava est, Gemma, d. c. yr. Icretionem devotam, Biel. lin. ra. Retri - tionem futuram bonorum operum, Rup. lib. t.