장음표시 사용
161쪽
PRO EPIST. PONT. malum motus est mendacio talente, multo magis ad bonum mouebitur veritate cogente. Postremo,ut istis revictis & confusis, lingua salte in senssimas epistolas & verissimas,sui'; auctoribus, id est apostolicis dignissimas obmutescat. Sequimur itaque in praesentia, quod beatus Hieronymus in prεtatione commutariorum epi. ad Titum tacturum se suisse dicit
aduersus eos,quil, retica,ut ille ait, auctoritate hanc epistolam Pauli ense, illam non esse pronunciare audebant: si redderent, inquit, causas cureas Apostoli esse no putarent, tetaremus aliquid respodere. Igitur, quia Magdeburgenses causas reddiderunt, cur has epistolas Disas esse crederent,respondebimus nos ad eas omnes causes,quas finxerui ex crasso habitu orationis,ex suspitiosa similitudine argumetorum, ex scripturis violente citatis, ex indoctis interpretat ionibus, ex perplexis ac contrarijs,
ex sormulis citationum non cohqrentibus,ex repugnantia temporum, πfallitate historis, ex alienis ritibus, ex corruptela dogmatu,& alijs huius Quid Magd. modi commentis,& praestigijs Sed illud rursus lectores admonendos es,' I , , . 'putaui, quod in prooemio libri primi in uniuersum attigi,quid tandem
pii olai net'. sit, quod Magdcburgensibus,Vt has epistolas negarent,in mentem venit: -- epistolas dico antiquitate sua,& totius mundi reuerentia consecratas,
mni grauitate,doctrina & sanctitate resertas, & testimonio ac usu posteritatis omnium taculorum confirmatas Clementis,Anacleti,Euarist Al xadri,Sixti,Telesphori,Higini 1,Pij,Aniceti,Soteri Eleutheril,Victoris. Ita enim fiet ut libentius attentiusque haec leFnt: & Magdeburgensium malitiam & praeceps consilium magis agnoscat. Etenim quia in his epist. earum auctores qu dam a sanctis apostoli quos partim iptos, partim eorum discipulos audierunt,tradita esse clarissima voce testantur, ut de honore Episcoporum, & erga eos reuerentia, de ecclesiasticae Hierarchiae gradibus,de appellationibus ad sedem Romanam,de Pontificis Romani principatu:tum non pauca de dogmatibus,quq ab alijs,quam ab Apostolis, didicisse non potuerunt,ut de sacerdotio, de coelibatu,de poenitetia,& latisfactione, ge lacrificio Misis, de iustificatione ex fide & operibus,
de orando pro mortuis,de statutis ecclesii asticis,alijsque,quibus se iugulari sentiebant,in has angustias compuli sic secum cogitarunt,aut negandas esse Apostolicorum Pontificum epistolas,aut Apostolos. Quorum alterum quia Ebionis & similium esse vidcbatur, alterum acti prςcipites legerunt.Ex quo iactum est,ut, quanto possent studio,quererent,non s
Ium quid in ijs ipsis epistolis intelligerent, quod eis non probaretur, sed etiam quid non intelligerent: vi,sicut Apostolus Iudas de quibusdam haereticis dixit id omne blasphemarent.Nos igitur nunc adiuuante Dei grati utrumque iaciemus,&, quae illis non probantur,defendemus: αquae ignorarunt,apraua interpretatione,& sensu vindicabimus. postremo i co,ut institutio scribendi a ratione suscepta postulat, postquam ad ea,quet in epistolas obi jciuntur, responsum erit, multiplici genere testimoniora et iijsque argumentis veritatem earum confirmabimus. ut tandem intellia, i gant Omne verissimas esse epistolas,& suis auctoribus grauissimis ac sen. ... citimis valde disnas: Magdeburgenses vero non solutistitit,sed,quod grauius est, malitiae conscientia teneri constrictos.
162쪽
mentι. materia. de ciaractere epistola prima Clementis collato cum charactere librorum eiusdem clementis de confututionibus Apostolorum. cap. I.
INcipiamus igitur respondere, ataue eo 'uidem ordine, quo isti a
cusarunt, non ab arte prosecto, sed ad iudicium eorum accommod to, qui, quae infirmiora erant & leuiora, immo infirmissima, & leuissima,& uix responsione digna de styli similitudine, in primis accusationis suae partibus,tanquam in prima acie, Vt rudes centuriones,collocanda esse putauerunt. Etenim si primo loco,alioqui infirmissimo,dissimilitudine potius styli contra epistolas obiecissent,videri sertasse poterant,quod inde accusationem orsi essent,no omnino sine artificio secisse.Stylus enim, etsi non semper certus index,prqsertim in quibusdam auctoribus,veri operis esse solet, quo ad discernendos veros libros a falsis sepe uti consuevimus,ut a quibusdam in nulliano,Cypriano, Ambrosio,Hieronymo, Augustino & alijs est factu.est enim aliquando stylus auctoris sui ita proprius, ut facile ex eo,& quidem mediocri, iudicio opus eius dignosci possit, ut in Tertulliano, Apuleio,Plinio maiore Tranquillo,atque alijs eiusmodi, ne omnes enumerem. Sed quia ab ijs Pontificibus, quorum isti epistolas negant,nihil praeter eas ipsas epistolas scriptu habemus, relicta dil- similitudine styli, quae ob hanc causam obi jci non potuit,ad similitudine styli argumenti & materiae ridicule se transtuleriit tam etsi in una episto Ia Clementis, quam ijdem omnibus machinis & totis viribus oppugnat, similitudinem styli cu alijs libris eiusdem auctori qui adhuc extant Gracae scripti,conferre licet. Quae tanta quidem est,ut parum se in Graecis ii teris profecisse demonstret, qui eiusdem auctoris esse non statim iudicet: idque si non solum sermonem, sed etiam doctrinam simul coserat i in his enim duobus cernitur character eius. Vnde sanctus Epiphanius de ijs libris a Clemete Romano compositis,qui de Periodis Petri sunt inscripti, quos,ut ille ait, paucis relictis integris,totos Dionaei deprauauerat pse,
inquit, C lemens, ijs epistolis,quas scripsit νγκιαλlaw,quae in sanctis eces ius leguntur,eos in omnibus redarguit: quia alium Characterem fides eius&sermo habet, quam ea, quae illi nomine Clementis corruperunt. in . . epistolis enim virginitatem docet,quam illi non probant:Clemens Elia, Clam. αDavid, Sampsonein,& omnes prophetas laudat, quos Ebio i execrania eum libris esus tur. Hactenus Epiph. eadem nunc ratione Clementis epistolam iudicare q*Iψ' licet,eiusdem este,quod doctrina eius,&sermo eundem characterem ha ' beat,quem ij libri, quos χερὶ διαUOωνα,ruoλαώ, eundem scripsisse,testes sunt omnes antiqui patres, quicunque eos nouerunt; nouerunt aute qua plurimi,quos ego alio loco nominavi. In hac ergo epistola scribit in persona Petri, quae ab eo pr cepta acceperit, cum ordinatus est Episcopus.
εελ ωδεω ωνηραγμά νδ χρι poe. interpretemur latine. , inquit, oportet,neque sponsorem esse,necive aduocatum, nec alio quopiam negotio
iaculari implicari,no enim vult Christus pecuniarum, aut rerum huius se culi te iudicem fieri. in secundo vero libro ris λα-.ων, sic ait, μή Τiae
Q, idest,ne se Episcopus negoti s vitae implicet: ne pro alijs spondeat:
163쪽
ne controuersiarum de pecunijs patrocinium suscipiat.Item praecipit hccepistola Clementis presbyteris, curare, ut tempestiue iuuenes matrimonia incant, ut iuuenilis libidinis laquos anticipent. χ ο κανων ait, Γουνεως
γχμία. idem ac similibus verbis precipit liber eius quartus η- ίαξήων.
i igium maturo,eos matrimonio iungatis,ne, in ipso flore aetatis seruescEtis, se meretricum consuetudini dedant . rurius haec epistola presbyteris
σωι τλαναγη de re φλ.idest pupillis quidem facere,quae eorum parentes facere decet; viduis vero pr bere, qui maritos: maturis coniugio coniuges d arer curare etiam, ut eorum fili; exercendis artificijs victum necessarium parent: item praebcre opus artifici: imbecillo ad laborandum misericordiam.cadem,& eisdem flare verbis,idem liber quartus Clemctis pretcipit; conferat,qui Volet. Possem equidem plures alios locos similes c ferre,si opus esset, in quibus cadem & doctrinae & sermonis cernitur so ma,quae character dicitur. Sed ne longior sim,sint haec satis: praesertim cuidem Clemes in hac epistola esse libros suos is. ἰ ha ξ.ων non obicure sis es ahi bin' gnificet, cum in persona Petri de iniusto concubitu loquens,quam graues st peccatum sit,subiungit,ac libidinis quidem plura sunt genera,vtipletae mens vobis exponet; hoc autem secit lib. s.cap. 28. Hactenus de similitudine styli epistolae Clem. cum libris eius de constitutionibus Apostolorum collata. Reliquas vero aliorum pontificum epistolas ijdem Magd burgenses negant, quia ex similitudine characteris suorum auctorum eiase,quoru feruntur,probare non possiimus; qui ut ante dixi,alia eoru scripta non habemus .led satis hoc probasse videbimur, si ad ea, quς istos
ubi Clemen suis de coniuapossimo
uet,ita respondeamus,ut ex eis potius ipsaru epist.sepictia, grauitas,& auctoritas appareat: praesertim si refutatis criminibus, grauissima testis nostroru confirmatione suo loco insuper adhibeamus.Primum igitur,si si ii similitudo,& argumenti,ac materiae,ut isti aiunt, ad arguendam falsit tem epistolarum factissimarum eoru iudicio valere debet; quia, inqui ut, de primatu Petri,& Resno ecclesiae Rom. de ordinatione Episcoporum, de non laedendis,accusandis,deponendis sacerdotibus, item de appellationibus ad sedem apostolicam scribunt,consequens est,ut epistolς quoque Pauli, Petri, Iacobi fictae videantur propter similitudinem simplicis Qui, , critii maracteris, ac similitudinem interdum dogmaticam, &par neticam de
tuta styli, ar- diuitibus,de masuetudin de castitate,de moderatione sermonis,de cha VmςΠx , ritate erga omnes,de conuersatione honesta sine contentione,absque iaxpostolorum. ctantia humanae sapientiae,de poenitentia ad salutem,& de non iudicado proximii, de tolerantia tentationum,de pie vivendo ad utilitatem eor
qui foris sunt in gloriam Dei,de obediendo magistratibus, de amore staternitatis, te tolerantia persecutionum propter Deum, de viris & uxoribus,parentibus & filijs,dominis & seruis. Sed quid de antiqui spontificiabus loquor immo dicant isti omnium memoriae nostrae pontificum epistolas non ossit eorum,quia mira in eis cernitur styli,materiae,& argumesi
similitudo.Negent ista omnia,qui in publicis tabularijs ciuitatum,& scrinus sese
164쪽
MBER SECUNDUS uantur,quod in ipsis actis,& processibus,ri vocant,mira item sit similitu do styli,materiae & causarum,mutatis personis, temporibus & locis. im mo, ut isti alio exemplo familiari de imprudelia ridicula magis adhuc reritatione unius exempli a pluribusn, qui scripserunt, sed unius nescio cuius , qui ab illis scripta esse simulauit.Immo illud quoque ad similitudine darguantur, dicant quaecunque ad istribuntur,non esse plurium corum, istyli & argumenti,quam obi jciunt,addere potuerunt,quod Dec easdem sententias primorum Pontificum Apostolicorum, & eisdem fere verbis posteriores pontifices in epistolis suis usurparunt,Clementis Anactetus rutriusque horum Euaristus: horum trium Alexander,& deinceps;ac aliorum etiam siculorum Pontifices illas ipsas scntentias, ut sacrae & apostolicae traditionis,semper magna reuerentia,ac religione conservarunt,& re
Ietiuerunt; ut de primatu Romani Pontificis,de omnibus causis maioriaus ad eum reserendi de no temere accusandis Episcopis,& de alijs, ne omnia enumerem. Id quod illis ipsis epistolis Potificum Apostolicorum secundi siculi non solum non minuit fidein;sed & fidem, & auctoritatem auget,& confirmat. Sed ag videamus iam, quae ista similitudo argumenti,& materiae, quae epistolas illas apud istos calumniatores falsas esse aria guit, quod de primatu,inquiunt.Petri,de Regno Ecclesiae Rom. de ordi natione Episcoporum, de deponedis sacerdotibus,& de appellationibu&ad sedem apostolicam scribunt hinc illi lacrymae, ut ille ait, hinc inqua, illet calumni ,& inuidia scilicet & odio Pontificis Rom. quo flagrant: idcirco enim Petri principatum negant, ut successores in eo principatu ne gent . Itaque gratiam Domi ut nostri in auarchiam carnalem transferen tes, Dominum nostrum Iesum Christiani solum Dominatorem negant,ut i in
de quibusdam scripsit Apostolus Iudas,dum Vicarium eius nolunt his re sub Christo: quibus iudicium iam olim no cessat: & perditio illorum non dormitat; ut de aliis similibus beatus Petrus prophetauit sed de Petri principatu respondebo suo loco.
De in eleganti femone qui contra epistolas obiicitur, Ode simili vitis sermonis Pauli a magnis auctoribus notato, de vocabulis, qua Nard. reprehendunt. item de ovibusdam tui eruditis instudiis humanitatis, ct de vocati
veteribus rudi sermone delectari lioqui e sis vulgaribus,quibus Uus es clemens scriptor elegantisiimus.
Ergainus deinceps ad ea, quae sequuntur sque leuia & ridicula, quae L in epistolis Potificum Apostolicoru notarunt. Reprehendunt enim
ummopere venerandi,& non detrahendi et lacerandi .item Patres sunt epistolis poni.
udusarum latini sermonis notant: ut Episcopi sunt obediendi, diligendi, &tropolitani, dilectio vestra, reges: to, quod isti boni linguae latinae auctores Magdeburgenses elegantissime& purissime scripsisse dicut Plinium, Suetonium, Solinum, citum,Iustiis num, & reliquos eorum similes:in quo satis se linguae latinae ignaros osted ut, & risum Italis mouere possunt,qui in oculis serunt clegantiam Plaus ti,
Qui uetere auctores elerstissime iudicio tardebursensu scripserint.
165쪽
Quid orige iane, de propria seripturae demonstratione .
modi. Sed largiamur eis, elegantissime ac purissime scripsisse istos, quos dicunt:scilicet si cum illis Pontificibus suis aequalibus conferatur: demus Magdeburgesibus, carere epistolas, quas nega puritate ista Pliniana,aut Suetoni j vel Solini: immo concedamus eis non carere soloecismis. an noerat consilium prudens, sermone imperiti vulgi uti in rebus ad salutem Omnium pertinentibus,ri etia ab idiotis intelligi possent Quid hic Apostolicis patribus exprobrat, quod Apostolis illius simplicitatis magistris exprobrare non audent an exprobrandum est, non esse discipulu supra Magistrum, cotra sententiam Domini an non erant state Apostolorum, qui elegantissime scriberent, & purissimeὸ at sermo Pauli non fuit in peruiasibilibus humans sapientiae verbis, ut ipse ait,sed in ostensione spiritus& virtutis. h c est enim demonstratio propria scripturput doctus Origes in lib.6. & . contra Celsum notauit, Divinior, inquit, quam dialectica; quae sic a Paulo dicta est,spiritus quide ostensio, propter prophetias, quae satis sunt ad facienda fidem legenti in ijs pr sertim, quae sunt de Christor virtutis vero, propter miracula. Quo in loco multa idem Origenes aduer
uersus eos,qui aiebant, Opor tere admittere voces seripturae,sed non eu rare earu sinificata ora urisus eos philosophos disputat,qui σου .λ. e scriptum sanctae exprobrabat,& pleraque nostra melius dicta esse apud gricos gentiles,sicuti nuc Magdenurgenses Pontificibus exprobrant, quorum epistolas reprehendunt, Iurius ac latinius locutos esse Pliniu & Tranquillum.Sed quid dixi,reprecndunt dissimulari poterat a nobis reprehensio ista, si hic substitissent. Nunc uero,quod longe grauius, & intolerabilius est,co insaniae processe Tunt,n,quia non loquantur pure, negare eas audeant, quasi non ab illis scriptis,sed ab alijs hctasmegla ergo epistolas beati Cypriani,quia in eis legunt subitatos, libellatos quaesti atos: adunatos. immo negent scriptores noui testat nenti quod in eis soloecismos,& verba rudia lesant,aut dicet,nescisse loqui Spiritum Sanctu, qui eos docuit. Vtinam delicati isti non significata haeretice,sed uoces tantum morose ac fastidiose odissent ac salte illud in his etia epistolis Apostolorum Pontificum facerent,quod in sanctis scripturis facere audent. In Verbo enim Dei, quo gloriantur faciunt,quod quidam olim faciebant,aduersus quos magnus Athanasius libellum scripsit grauissimum, & tanto auctore dignum, ori - δίχ'σθα ταγφιυνὼe κώμου σκοπῶν τά--μουνομενα. sic enim inscripsit librum aduersus eos, qui aiebant oportere admittere voces, & earum significata non . curare, hi, inquit cogebant,illud, verbum caro factum est,sic ut dictu est, simpliciter, ac nude intelligeremon autem permittebant intelligere pie, quasi potestatem, inquit, haberent trahendi alios ad sentiendum, quod
eis uideretur, non autem,quod postularetra Δολο ιν λογον καὶτόω γε λιμον
ανυβρμον Ne qui mox interpretabimur. hoc ipsum committunt auctores centuriarum cum reliquis haereticis in scripturis sanctis, ut de illis ait Athanasius, νυμα, i m ων, laest rapiunt verbo nuda
significatis, dum nolunt studiose & accurate c6siderare, ut de illis dixit Sanctus Athanasius, quid sit consequens sermoni, quid utile audienti, quid cum Iege consentiat, quid cum natura, quid c si fide legitima, quid cum gloria & dignitate gratiae:qui quide,quia sunt,sicut de similibus beatus Paulus praediacit, se ipsos amantes, cupidi, elati, superbi, blasphemi, sing
166쪽
LIBER SECUNDUS. sine pace,criminatores,inci,tinentes, protervi,tumidi, voluptatum amatores magis quam Dei,quscunque in scripturis sanctis reperiunt,quet sensum carnis sono verborum delectant, ea rapiunt An mia σαλσσαύ
sius de illis disit.idest inconsiderate,ac praue & non eo proposito, quo dicta sunt.Sic itaque isti uerbo Dei utuntur, scilicet non negant eius auctoritatem; modo legant, quae simpliciter lecta & audita ad suas voluptates,& sectas accomociare possint.at in epistolis Apostolicoru Pontificum quia considerarunt,quid primatus Petri significet, quid regnum ecclesie, Mi in Qui quid ordinari Episcopos a pontifice,& deponi;quid appellationes ad sc- ponti apostolidem Romanam, quia Episcopus Episcoporum, quid Patriarcha, quas vocant portentosas phrases, & quid ex his sequatur, id circo callide has epi uristat, qui solas negarunt.Idem secit eorum magister Martinus Luterus in epistola Iacobi, quod illud, Fides sine operibus mortua est, non posset aliter eluia 'μ dere, nisi auctoritatem episto is contemneret,& stramineam vocaret, a sus aliquid peius & grauius, quam ij, qui eam, ut beatus Hieronymus testatur, ab alio, nescio quo, sirm nomine Iacobi editam esse dixerunt, sed bene habet, quod hos Apostolicos Pontifices saltem tanti faciunt,ut potius negent, eorum esse epistolaS,quam eorum auctoritate negare aud ant,si semel eoru esse fateantur; ut quidem fateri cogentur,cum non solueorum argumenta vanissima esse demsistrauerimus,sed nostra verissima. Redeamus erso ad latinitatem, quam requirunt, vel potius ad inelegantiam,qua in his epistolis accusant: & prosequamur,quo magis istos accusationis suae pudeat, quae de Pauli Apostoli sermone horrido, & inculto grauissimi auctores obseruariit. Scribit beatus Chrysostomus lib. . de facerdotio, se idiotam dixisse, quod non esset externa eruditione exerci- Admemplum latus & cultu sc itaque suisse imperitum sermone,si lenitate orationis spectamus,qua pristabat Isocrates; si grandiloquentiam,qua DemostheneS: phetae epistola si grauitatein,qua Thucydides; si sublimitatem,qua Plator addamus nos, ιὸς bi neg n si placet, si elegantiam verborum, & perspicuitatem, qua bonus auctor lo A.., a Gquendi praestare debet. quin potius inculta eius oratio,humilia verba, &-Pont. siimplex dictio. Gregorius vero Nissenus in tractatione illius loci Pauli, reli*i 0 Τsic filius subiectus erit ei, & quae sequutur, Paulum ait usum esse verbis, o. s. morierit ut voluit,praeter consuetudinem;iussis teque valere frigidas etymologias, di, & ineuito& usum loquendi. hinc illa, ritin, quod vetus interpres Vertit, desiderantes vos,quod, inquit,significat τωδεατωτικiti m. ν, idest, ama o litae ' toriam habitudinem: ilcm quod significat -- ρ aα, ΟΥ - ίνωσις. Η c Nysis sed videamus, quid rursus Origenes
dicat tomo . in Ioannem de Soloecismis Pauli, quod ipsum delicatos iastos & fastidiosos centuriatores satis de imperitia redarguit. Qui voces, inquit,distinguit,& sisnificata & res,non offenditur soloecismis.Et paulo post,non ignorabant,inquit, Apostoli, in quibus impingebant, & de quiubus non curabant. liceat ergo nobis similiter dicere,si isti perpoliti auctores centuriarum permittunt, non ignorasse illos pontifices,non dici latiane,Episcopi non sunt obediendi,& alia eiusmodi sed no curabant.Qu madmodum plerique nostrum facere solent,vt,cum loqui possint eleganter,interdum tamen,communi sermone,& ut idiotet loquatur.Hinc be
tus Gregorius in epistola ad Leadrum in commentarios libri Iob, sic M
167쪽
Quomodo oreg poni in elegantiam silii sui excuset.
Ium suum incultum,& inelegantem excusar,unde & ipsam inquit arteriloquendi,quam magisteria disciplinet exterioris insinuant, seruare despexi. nam sicut huius quoque epistolet tenor enunciat, non metacismi collisionem fugio: non barbarismi confusionem deuito: Situs motusq; praepositionum,casusque seruare contemno. Quia indignum vehementer existimo,ut verba c testis oraculi restringam sub regulis Donati nec enim
haec ab ullis interpretibus in scri et uret sanct auctoritate seruata sunt. ex qua nimirum quia nostra expositio oritur, dignum profecto est, ut quasi dita soboles speciem suae materiae imitetur. An, quia vetustissima interpretatio noui testamenti latina, ne a soloecismis quidem, & barbarismis abhorret, negabunt Magd. et di eam tunc potuisse,cum multi, ut probabile sane est,iatine.& pure loquerentur idcirco enim aiunt,fictas esse pruscorum potificum epistolas,quia non sic loquantur latine,& pure, ut scriptores illorum temporum locuti sint aut dicturi sunt, non fuisse Hieronymum,dum volebat,elegantissimum, aut no esse ab eo correctam istam interpretationa,vt ipse in suis ad Damasum litteris assinnat,quia illa dissimulauerit, Neq; nubunt, neque nubentur, Magis pluris estis vos, Fructa plus afferat,Non venit ministrari,sed ministrareὸ & illud,Poenitemini, &Non capit prophetam perire extra Hierusalemῆ& infinita alia,qui quamuis non probabat,& corrisere sciebat,consuetudinem tamen simplicit iis sermonis vulgaris conteruare maluit. Immo vero scimus quosda auctorcs ante mille etiam, & amplius annos, &,quod plus est,in stud ijs humanitatis tritos,cum latine,& pure loquentes imitari potuissent, sermone tamen plebeio, & incompto, ac soloecismis, & barbarismis interdum inquinato magis delectatos, ut Casliodorti, Apollinarem Sidoniu,Claudianum Mamercum,Marcianum Capellam,Enodium Ticinesem,Fortunatum Venantium. An negaturi sunt Magd. quae isti scripserunt,corii esse,quorum feruntur,quia potuerunt esse tunc permulti,qui latine, & pure loquerentur immo,quia isti ipsi potuerunt latine & pure scribere, si bonos loquendi,& scribendi auctores imitari voluissent Quin potius,ut aliquid exempli gratia dicam de priscis istis pontificibus,quorum isti epistolas propter pauca quidam vitia linIuae negant, testis est Photius idoneus,& locuples auctor,Clementem Romanum acta,& disputationes B.
Petri cum Simone elegantissime,& eloquentissime scripsisse, sic enim de Iibris illis in sua bibliotheca scripsit, ἡμιν ν ωπινο πά κω, ἶβλο si
de actis Petri splendore,grauitate,puritate,Vi dicendi, & reliquo ornatu orationis,ac multa cruditione ita libris etiadem de constitutionibus antecellunt,ut quod attinet ad orationem,non sint inter se comparadi .haec Photius. Itaque in libris de constitutionibus apostolicis verba pauca ex triuio sumpta usurpat Gemens,quod ea esset tunc patrum ecclesis cosuetudo,ut magis voces eligerent secundum imperiti vulgi usum significantes, quam secundum peritorum iudicium elegantes, cuius generis sunt
1ν,de alia quaedam eiusmodi. & interdum latinis vocibus vjus est, ut ἰ voim, Dor, sicut in euangelio est στα inrita γάλ-υωπωδία. an igitur
168쪽
MBER SECUN Dus, in quia haec Photius in libris de constitutionibus legebat, continuo dicere
ausus est,non esse eos Clementis,cuius elegantistimos libros, & politissime scriptos legerati immo,ut in vobis exemplum ponam, an quia infiniti sunt,qui latinius,& purius,qua vos, scribat: vel potius, quia vos, alioqui latinae linguae censores,*pe neqne latine,ne questire loquimini,idcirco posteritas s culorum scripta ista centuriarum vestra esse,cum ratione negabit aut ab alijs corrupta dicet san non latis probabunt, immo conuincet,vestra esse, licet soloecismis,& barbarismis plena essent,nova dogmata, qui in eis sunt,iam olim damnata Sic epistolas pontificum Apostolicorum,etsi habent illas, quas Magdeburgenses inepte,& insulse porte tosas phrases vocant,esse tamen suorum auctorum,argumento, & testimo
nio sunt:& perpetuo erunt illa,quibus plens sunt,spiritus sapientiae,& intellectus, grauitas sententiarum, auctoritas dictorum, antiquitas traditionum Apostolicarum, & ecclesiarum prisca consuetudo. quae omnia,& si maxima sunt,& auctores suos clarissime testantur, tamen isti nec via dent,nec audiunt: illa vero minutissima,& neglecta quain acutissime cernunt;vt illis fiant similes,qui culices excolabant,&camelos deflutiebat: qui decimabant cyminum, & grauiora legis, iudicium & misericordiam, relinquebant. Sed reuertamur ad Origenem, a quo digressus sum. ait praeterea,quod Paulus dixit se imperitum sermone, de quo non curabat, existimanaum esse, non solum Paulum, sed alios quoque Apostolos idsi dixisse contentos simplicitate sermonis rudis:addiditq;,quod ide Apost. in a. epist.ad Coriscripsit, Habemus autem thesaurum istum in vasis fictilibus,accipi posse de thesauro scientit ac sapientiae abscondito, ut in alio Ioco dixit, & de vocibus dictionis abiectae & humilis: suisse autem in eo demonstratam excellentiam virtutis Dei, quod mysterium veritatis,&uis eorum, que dicta sunt,no suerunt impedita humilitate dictionis, quominus peruenirent usque ad extrema in udi,& subhcerent non solum stultos mundi sermoni Dei, sed etiam sapientes eius.haec origenes. Respondeamus nos similiter istis, cum quibus nunc agimus, non impedisse portentosas istas phrases, quas dicunt, Episcopus Episcoporum, Patriarcha, Archiepiscopus, Metropolitanus, quin verbum Dei uniuersum ordinem Episcoporum, Patriarchas, Archiepiscopos, Metropolitanos, & omnes omnium ecclesiarum ministros & populos fideles Episcopo Rom. subiecerit: unde Episcopus Episcoporum est & dicitur, non portentose, ut isti
dicunt,sed usitate lecudum formam ecclesiastica ex scripturis sanctis prosectam, qua dicitur Deus Deorum,Sactus Sanctorum,Rex Regum, Canticum canticorum, & apud Dionysium, Sacramentum sacramentorum.
Sic quoque vetustissimi, & eruditissimi auctores Episcopum episcoporuvocarunt. Testis est Tertullianus, qui in principio libri de pudicitia Episcopum episcoporum dicit, sic enim interpretatur nomen Pontificis Maximi . Cur igitur non negant Tertullianum propter portentosum vestu at ista verborum portenta, quae isti, ut dixi, satis inepte phrases vocant, non deterruerunt eloquentes homines, quin has epistolas libenter legerent, probarent,amplecterentur. Quaeso istos, quare Patriarcha in epist Iaciem.& Anacleti,& aliorum portentosum verbum est, in scriptura lancta non esti an non licuit sumere ex umbra veteris testamenti verbum,&ad ipsam imaginem rerum noui testamenti,sicut Apostolus ait, apte acco
Orig. docuerit nos respondere Magd phra ses portentosas epistolarum accusantibus.
Unde lixe forisma loquendi Episeopus via
inscriptura poetentosae phrarina
169쪽
te aecommodatum ad eos qui dignitate suat sanctis aposto
eabula, sed rea subiectas vocabulis oderunt. Cuν tam lim iis S politis auctoribus verbutam sordidum superintendentis arridet : &verbum episcooi sordet. Lue. 13.
modare s an non aptissime accomodatum est verbum Patriarchae ad eos, qui propinquius succedunt &, ut Graeci dicunt, sanctis Apostolis,
qui sunt noui testameti tanqua Patriarchae, ac patres Patrum e hanc enim rationem nominis, & auctoritatis eorum Synodus quoq; Nicena, ut ab Apostolicis Pontificibus didicerat, & traditum acceperat;grauissimo canone 44. explicauit,& sanxit: in eo enim Patriarcham vocat, quem Metropolitarum , & Episcoporum caput & instar patris esse dicit, quem c nonem totum postea coinodiore loco recitabo. Synodus igitur Nicena non horruit haec portenta verborum Patriarchs,Metropolitani,& Episcopi, sed nec ipsa inuenit, aut cxcositauit: immo a sanctis patribu , quibus ea sancti Apostoli tradiderunt, didicerat. Sancti. n. Apostoli a Christo &spiritu eius edocti, ccclesias constituerunt, & earum praesides suis nominibus divine appellarunt. ab his Clemens, Anactetus, & alii Apostolici acceperunt: ab his rursus, alij deinceps consecuti Pontifices. Verum isti,
ut dixi, no voces, sed res subiectas vocibus oderunt nolunt enim audire hierarchiaria, quae in ecclesia nostra est, ut omnia honeste,&secundum. ordinem, sicut Apostolus praecipit,in ea fiant: omnia.n.dixi ut quae ad iudicia & gubernationem ecclesiarum pertinent, in primis intelligeremus. Sed de forma ecclesiasticae politiae, quam isti negant , respondebo postea suo loco . Nunc, quod ad rem magis loci propositi facere videtur, venit mihi in mentem, ut quaeram ab istis, cum propter genus sermonis minus latini, & puri epistolas Pontificum negent, qui fieri potuit,ut verbum Superintendentis, tam sordidit, eis placuerit s aut, cur hoc magis probatur, quam verbum Episco Di, quo Apostoli & Prophetae vii sunt, immo usus quoq; Cicero est purii sim latinitatis inagister)in promptu est ratio,qui est verbum ecclesiasticae hierarchiae nostrae, quam isti tollunt α gant. Qui inter portenta quoque phrasseon G tulerunt, quod dicatur,propheta pro Christo,ut est in epist. 3. Clementis. portetum ergo verbi locutus est Christus,qui se vocavit prophetam, cum dixit in euangelio Lucae, Diciate vulpi illi,quia non capit perire prophetam extra Hierusalem. Et rursus in euangelio sancti Marci portentose vocavit se prophetam, quia enim
in patria eius multi, inquit, scandaligabantur in illo, dicebat illis Iesu quia non est propheta sine honore nisi in patria sua, & in domo sua, & in
cognatione lita, & non poterat ibi virtutem ullam facere . in Luca etiam portentose vocatus est ex istorii sententia a Cleopha, cu aiebat, Qui suit vir propheta,potes in opere & sermone cora I eo,& omni populo:quod in neminem, nisi in Christit,competebat. Ad hunc modum Magd.neque Christo parcunt, quinetiam portenta & monstra verboru illi exprobrat, de quo Icriptum est,Et omnes testimonium illi dabant: & mirabantur de Verbis gratiae, quae procedebant ex ore ipsius. Sed,ut istorum siue inscitiam,& ignoratiam, siue obliuionem scripturaru dissimulemus,illa certe
malitia dissimulari no potest, neq; debet;quod, cu Clemes semper in illa epis.3. versi propheta pro Christo dixerit,non obseruarunt isti, dici vera
Iropheta pro Christo,sed propheta tantu dici finxeruic ut . n. verus Chrius,natura Christus est,sic, cu de Christo sermo est,uerus pontifex,uerus
sacerdos,vcrus magisteriverus rex,uerus propheta,natura potifex est; natura sacerdos; natura magister; natura rex;natura Ppheta.Sed videamus,
qua apposite, & opportune veru propheta vocarit Gemens, quod minime ab
170쪽
me ab istis animaduersum est. Etenim,quia propriss prophetae est cognoscere veritatem,& eam alijs interpretaruveritatis autem verus cognitor,& interpres cst Christus, idcirco loques de cognitione veritatis Clemes, peropportune Christum Vocat verum prophetam. Quaeri ergo, inquit, magnopere debet veritati S agnitio,quam nemo alius assignare potest, nisi vetus propheta. Et paulo post, Propter hoc denique verus propheta cuesset praesens nobiscum, & quosdam ex diuitibus negligentes erga Dei
cultum videret,huius rei ita aperuit veritatem,Nemo potest,inquit,duobus Dominis seruire. & subiungit statim,Hic erso verus propheta, tui in Iudaea nobis apparuit,ut audistis, qui stans publice sola iussione faciebat,
caecos videre, itardos audire, fugabat daemones, aegris sanitate reddebat,& mortuis vitam; cumque nihil ei esset impossibile,etia cogitationes hominum praeuidebat, quod nulli est possibile,nisi soli Deo. Haec igitur erat
propria ratio veri prophetae,idest, prophetl secundum naturam; quia erat homo Deus,cui omnia sunt nuda&aperta,& non est ulla creatura inuisibilis in conspectu eius.&subiungit,Hic annuciabat regnum De cui nos de omnibus,qui dicebat,iaqua vero propheis credimus. immo ne quis, Hi praeter Masd.& eorum similes miseranda caecitate praeditos, in prophe- Ακ appellatione labi, aut calumniari posset ullo modo, subiugit, Quod au ῆ ''tem Agg us Iudiorum propheta PrΤdixit eum a gentibus expectandum, Ro. i. supra modum in eo fidem veram tirmat. Iud orum prophetam dixit Aogaeum, ut crat caeteri prophetae.Verus enim propheta, qui est Christus deus noster, non Iudiorum tantum propheta,sed & gentium erat 'sicut neq; Deus latum Iudaeorum, sicut apost.ait, immo & getium. go vel ex hoc
solo verbo prophctae pro Christo, reliqua quae de verbis in his epistolis
poni. Apostolicorum Magd. notarunt, quam prudenter, Vere,& considerate notarint, facile existimari poterit ab iis, qui eorum praeceps iudiciu ,& ignorantiam, ac malitiam imitari noluerint . postremo,ut hunc locum ide genere sermonis minus latini absoluam, respondeant tandem, quare ad negadum has epistolas plus apud eos valeat Senus sermonis minus latini,quam valeat ad probandum eas Vis dicendi, & grauitas, atq; sapien- tia,quae est,ut summus orator ait, eloquentiae rundamentum an non vocabant Lycaones Paulum Apostolum propter Vim dicessi Mercurium,t mel si sermone imperitum tismo nouit etiam Cicero itate sua,ut ipse narrat,qui essent eloquentes,tametsi inquinate loquerentur,dc alios item cal ,
Iidos,sed impolitos,&cosulto rudium similes & imperitorum,ut idem in Oratore ait. Si igitur illo tempore cum latinus sermo florebat,tamen latine loqui a pleri': negligebatur,ut in eode Oratore Cicero testatur,quid mirum, si a pontificibus illis viris Apostolicis dc quidem de industria negligeretur,qui ab apostolo didicerant,non in perluasibilibus humani sa ra. pientiae verbis,sed in ostensione spiritus & virtute niti quiq; imperiti see mone,sed non scientia,ad exemplum apostoli videri vellent, ne in sapientia verbi crux Christi euacuaretur praesertim cum intelligerent sapientissimi viri, quod Ecclesiastes diuino sepiritu admonuit, quamuis homines eloquentiae gloriam in verborum inuentione, elegantia, & electione sectarentur, naturam tamen rerum mutatione nominum mutari non posse, ac proinde omnem de eis contentionem vanissimam esset id enim sioni
ficat, ut quidam veteres interpretati sunt, illud obscure scriptum, quod fuit