장음표시 사용
401쪽
muried n6 destituimur dei jcimur,sed no perimus: sicut in alio loco dixe- . .
rat.Quasi morientes,& ecce vivimus.Cu aute Deus ex magnis tribulationibus ac periculis liberat,perinde videtur ei se,quasi resuscitet, sicut lupra dixerat, ut no simus cosidentes in nobis,sed in Deo,qui fulcitat mortuos; Q nos de talis periculis eripuit & eruit:idcirco valde opportune de fide &cofessione resurrectionis loquens, citauit testimoniu David, qui hoc ipsum, quod credidit Paulus,credidit & cofessus est prius: Credidi. inquit propter quod locutus sum, ea scilicet, quae in proximo superiore psalmo de anima sua ex Inferno educenda,& de resurrectione corporis futura, &de vita beata dixerat: haec inquam, ideo consessus sum Ore, quia credidi, obediendo reuelationibus fidei,quae postulabat, ut loquerer . quod non propter se tantum dixit David,sed propter nos etiam, ut nos similiter credamus,propter quod & loquamur: sicut Apostolus exemplo suo nos docuit,inquies,& nos credimus, propter quod & loquimur.Ex fide. n.cordis nascitur fidelis sermo oris.Vnde in Aet. Apost. cu Dominus dixisset,Nucer o mitto te aperire oculos eorti,ut conuertantur a tenebris ad lucem: a
potestate Satane ad Deit,ut accipiant remissione peccatorii, & sorte inter
sanctos per fidein,quae cst in me;subiungit Paulus, Vnde Rex Agrippa nqfui incredulus coelesti visioni non dixit, non fui im di, id est, non carui fide sicut dixit de se ante couersione, ignorans secita aHsed dixit,non fui ij a Q, id est, inobediens; luod interpres latinus vertit, incredulus,sed iis,qui sunt Damasci & Hierosolymis,& in omni regione Iud annucia-ham,ut conuerterentur ad Deum,digna poenitentiae opera facientes: quae perinde sunt,quasi diceret,credidi & obediui:& propter obedientiam h-dci loquor hqc, quae annuntio .haec enim est sanitas & persectio fidei ob dientia eius ex dilectione Dei.Vnde idem Apostolus in epist. ad Roman. cum dixisset, sed non omnus obediunt euangelio ; subiungit ad probandum , quod dixerat:Esaias enim dicit, Domine, quis credidit auditui nostro λ Credit ergo perfecte & sane is, qui ad fidem adiungit obedientiam,
sanetam. & spiritualem dilectionis Dei, quod est omnium eraeceptorum
caput. Etenim si non pertinet necessario ad rationem persecur,&sanae hi liis fidei vi in Christo valere possit,obedientiae spiritualis ad iumstio:quomo' a=ctis dbeeit do Apostolus probauit, non omnes obedire Euangelio testimonio pro- Ecphetico Esaiae,cum ait, Domine, quis credidit auditui nostro Aut enim s.cia itiis, s Esaias dicere debuisset. Domine, sis obediuit auditui nostroZaut Paulus, dei neeestario Non omnes crediderunt Euangelio. Quod autem Lutherani negant,ha- α ob here eos fidem,qui non obediunt fidei,am antes fidem peccatis morta- Luis e libus amitti ,redarguit cos idem Apostolus in multis locis suarum episto- Iarum.Dicant enim nobis,de quibus loquitur Apostolus in epiliola acl li rum cum air Increpa eos dure,ut sani sint in fide ijs enim, inquit Theodo fit, pluribu, retus hunc loc si interpretans,qui nondu crediderunt, blande ac leniter oportet tradere doctrinam: ij vero,qui fidem profesti lunt,dc cu nae con derites redita sentientem vitam non Vivunt, acerbioribus remedijs curandi lunt. Igl- rugur. tur nec isti foris crant,ut nihil ad Titum pertineret, sicut Apostolus in z- iii pistola ad Corinth.docuerat meque rursus h retici erant, ut fidem amiti sent suo iam iudicio condemnati,idest,ut Magnus Athanasius in epist. aclSerapionem interpretatur,neq; parati iam obedire,cu audiret meq; rcupiscere cum didicissent,quos declinandos esse monuit. Habebat igitur noc
402쪽
Ad Titii Quia neque fide, quando sola est, iustifieare potest, ne, que quado escharitate est, sua tantsi ratione iustificat . sed ratione etiaritatit,que fide sanat,& ἷticat.
licet in fide non essent sani.Vt idem Apostolus testatur qui Tito pricipit,
ut increpet eos dure, ut sani sint in fide. Quis enim rationis compos eum qui fidem non habet,increpet,ut sanus sit in fide quomodo enim increpatus sanabit,qnod non habet)ut ii quis eum,qui pedem non habet, increpct,ut pedem curet,ut sanet.cur non dixit Apostolus,Increpa cos, ut fide capiant e aut fidem recuperent nisi quia non fidem sed fidei sanitatem amiserant erant enim,ut idem ait, inobedientes, vaniloqui, & seductores. Et in extrema parte capitis: Confitentur inquit) se nosse I eum,Ecce fidem:factis autem negant.& si enim non negant difflendo,negant tamen male operando; cum sint inquit abominabiles,& inobedientes,& ad omne opus bonum reprobi: idcirco nec hic di xit . cum sint . in id est, sine fide; sed id est, sine obedientia. potest igitur esse fides sine obedietia sed rursus sola sine obedientia non potest esse fides viva, neque ad ullum bonum opus quod deo placeat sussicere, ergo neque quando sola est,iustificare potest: neque quando cum charitate est, sua tantum ratione iustificat, sed ratione charitatis,quq eam perficit,& sanat,& facit,ut sit virtus Deo placens.Sed excutiamus deinceps aliud testimonium de fisde, quod in doctrina beati Petri in epistola Clementis posita ex propheta Aoacuch sumptum est: Iustus, inquit,ex fide mea vivit. Hoc quoq; non de sola fide dictum esse,ut Lutherani interpretantur, ex proxime antecedentibus,& consequentibus demonstrari potest. Etenim quia sola fides non habet hoc ingenium ut isti loquuntur, id est,hanc siue natura,sive proprietate ac vim,ut per se operetur patientia ad expectandu quod promittiturn quod per fide creditur,neq; ad operandii quod pricinit is, cui creditur; idcirco ide dominus,qui iussit prophetet cregere sine ulla dubitatione,& proposuit credeti praemiu vite,dicens;Iustus ex fide mea vivit, ut patienter expectaret;Si morabitur,inquit,sustine,quia veniens veniet, & notardabit.Vnde Paulus apostolus in epist.ad Heb.nunc locu prophetae secutus,& veluti interpretas, Patientia, inquit,Vobis necessaria est, ut volutate Dei facientes reportetis repromissione. Adhuc.n. modicii aliquatulumq;q veturus est,ueniet,& no tardabit: iustus aute meus ex fide vivit. deinde subiungit: Quod si se subtraxerit;non placebit animi me .Non dixit si nocrediderit, aut no habuerit fidem,no placebit animae mes hoc. n.neq; vos
negatis,necullus Christianus sed dixit, si se subtraxerit. s.fidei,de hac.n.loquebatur:ille aute fidei se subtrahit, qui fidei non obedit quod ide Apostolus statim declarat subiungens:Nos autem no sumus subtractionis filii in perditione,sed obedienti in acquisitione anime. No dixit, sed fidei in acquisitione animae, quia non fidem,sed fidei obedientiam opposuit sit traditon i obed ientis fidei,quq subtractio obedientis fidei, morti sera est, ut rursus obedietia fidei salutifer ac vita iustitit prestans.Sed coieramus deinceps locu ex epist.2 .beati Petri, cu hac doctrina eiusdem in epist. Clement.exposita,vbi sdificiu spiritualiti vimitu describit,cuius ditici j sun
damentu primu iacit fide, quq ad iustitia quide proficit, si super dificatio
ne charitatis perficiatur.Vos auic, inquit,omne cura subinseretes subministrate, seu superministrate hoc.n .sianificat verbii fide vestra virtute: in virtute aute scientia in scientia aute abstinentia: in abstinentia aute patientia: in patientia aute pietatem:in pietate autem amore fraternitatis:in amore autem fraternitatis charitate. Deinde subiungit, Hetc enim
403쪽
s vobiscum adsint,non otiosos,neq; vacuos vos costituent in domini nostri Iesu Christi cognitione. Ergo si non adsint hic cu fide, ita ut studio nostri super dificationis,ad qua nos princeps Apostoloru hortatur, no perducatur super dificatio virtutu usq; ad charitate,que, sicut Apostolus ait, est vinculu persectionis acui&otiosi erimus in cognitione domini nostri Iesu Christi dest,in fide: per fidem.n. est domini nostri Iesu Christi cognitio.Quomodo ergo tradunt Lusterani,no posse reperiri fide sola, nisi adsit charitas aut si reperiri potest,ut vel hoc loco aperte docet beatus Petrus,& in hac otiosi & vacui sumus,ac proinde inutiles, quomodo sola sides sine operibus ad salute valet quae ista vestra tanta coecitas,& incredibilis stupiditas,ur no tande vel ex hoc loco clarissimo vestri dogmatis peruersitatem,& repugnantiam intelligatis
confutatio rerum,quς Herebrandua doctor Hareticus Tubingensis de iussificatione ex fide sola contra Duodum Trulentinam scripsit,ct quomodo Messola non tantum sit Damo-nκm,ri ille tradit,sed etiam hominum peccatorum dilectione carentium, er quod non amittatur propter peccata mortalia. idque probari pruribus locis scripturasancte, auctoritate sanctorum patrum. Item de Mucia, quod ignoranter eam a Me non distingua tro qua eius,ct spei uis, quomodo primus motus ad diuinam, non fides, sed dilectio.
SCripsit nuper quidam vestret disciplinae mystagogus, Iacobus Heerbra
dus Tubingensis academiae professor articulos i8. contra Synodii Tridentinam.Non negamus in iustificatione nos simul etia sanctificari &xenouarim ec hoc negamus,nos in iustificatione fidem,spem, & charitate accipere insuper etia afirmamus h c coniuncta esse,& simul fieri.Sed ii csimul iuncta nostram esse iustitiam coram tribunali Dei negamus deinde subiungit rationem, iustitia enim nostra, inquit, constat peccatorum remissione quam sola fides in Christum consequitur iuxta haec testimonia credidit Abraam Deo,& reputatum est ei ad iustitiam:& huic omnes prophetet testimonium perhibent remissionem peccatorum accipere per semmone eius omnes,qui credunt in eu &c.Si iuxta haec testimonia & alia similia sola fides consequitur remissionem peccatorum, non debuit dicere Dominus,de iustificatione Magdalent,remissa sunt ei peccata multa,quia dilexit multum:sed quia credidit multum:alios enim magis, alios minus credere satis declarat,quod Apostoli orabant,dicentes,Domine,ad auge nobis fidem:& quod Dominus beato Petro exprobrauit,inquiens, Modici fidei,quare dubitasti Faciamus ergo,sic Dominii dixisse, Remissa sunt ei peccata multa,quia credidit multum, an si sic dixisset, de sola fide interpretari deberemus, quasi sola fides Magdalenae consecuta esset remissionem multorum peccatorum ξ minime, sed de fide cum dilectione. Sed de hoc probamus Quia scilicet,non dixit Dominus,quia credidit muItum, & si dicere hoc potuisset: sed dixit, quia dilexit multum ; ut inteuIigamus credidisse eam cum multa dilectione . quia ut credere potuit,
di non diligeret ita non potuit diligere,quin simul crederet: neque multum diligere, quin simul multum crederet. Sic igitur cum dicit scriptu-x Credidit Abraham Deo,& reputatum est ei ad iustitiam, necesse est, vi perinde sit,ac si diceret. Credidit Abraam Deo cum dilectione, & re-
Dutatum est ei ad iustitiam, cum fides, qui apud Deum valet, illa sit,
haeretici sacra labi sileeliaritate no
in hominer periri, euidenter ex epistola
ge iussi scati ne ex sola fida stipsti
404쪽
quae est, . ἀαγα-σοῦ me uis, idest,quae per dilectionem viget,& exercetur,sicut corpus viget,& exercetur per animam,sine qua mortuu est. Quae
autem,sola lides est,idest,sine dilectione,nihil ad vitam sternam prodest. At negat Heerbrandus huiusmodi fidem solam id est, sine dilectione,fide hominum esse, immo dicit este fidem D monum.Sed si ita est,cur Apost Ius in persona sua transfigurauit,quod in epistola ad Corinth.de fide sine charitate dixit:si habuero omnem fidem M.quo in loco non dixit, si h
buero fidem ta ut montes transseram,neinihi de nescio qua sola fide miraculorum interpreteris:sed dixit,omnem fidem, charitatem autem non
obba nata Ga habuero,nihil mihi pro dcst urinquam,non transfigurauit haec in perloti hon'si di na D monum,si illorum tantum est habere fidem sine dilectione, qua ha- monum x ηxv, bere no possunt,& que facit,ut fides sit virtus Deo accepta: sed potius trasis si iis .mαε figurauit in persona sua ac rursus si fornicatores, sures, adulteri, & caeterisne eliaritate, huiusmodi non sunt fideles,id est, non habent fidem quia peccatis morta
plL: libus amittitur fides, ut idem Hcerbradus art. 2 o affirmat, uomodo Apositi i demon stolus in epistola ad Corinth. distinguit eos ab ijs,qui sunt floris,qui fidem Matur. non habent,si nec isti fidem habent, quia illam amiserunt Θ Quomodo in- ' quam,publicos fornicatores,& auaros, atque idolis seruientes, malediacos,& ebriosos Apostolus iudicat,eos excommunicando, idque quia intus sunt,ut ipse ait,non ne de ijs,qui intus sunt,vos iudicatis ham eos, quisoris sunt, Dominus iudicabit.ergo proptex peccata mortalia non ami1Crunt fidem,alioqui ipsi se ex ecclesia eiecissent, sicut heretici faciunt, qui ab ecclesia receaunt, quia fidem ecclesiς dimittunt. Longum esset, immo infinitum,si pergere per serreturas vellem, & demonstrare in eis nu quam fidem ad id,de quo agimus audari,nisi ratione dilectionis, que Apostoli testimonio,maior est fide,& spe :&quae est vinculum persectionis.qua dilectionem qui non habet,& si sidem, per quam Deum cognoscimus, habeat,tamen neque sidem habere videtur, neque Deum nosse. Vnde be tus Ioannes. Qui, inquit, non diligit, non nouit Deum: id est,qui non credit Deo cum dilectione, perinde esse videtur , ut si non crederet. sunt enim,qui confitentur noste Deum,sicut Apostolus ait, quod non potest fieri,nili per fidem:factis autem negant; quod fieri non potest, nisi cudeest delectio.Idcirco sequens scripturas sanctas beatus Ignatius Apostolorum discipulus,in epist.ad Philadelphienses,credite,inquit,in dilecti ne.non est contentus dicere,credite, quia sciebat solam fidem, idest, sine dilectione,non esse virtutem Deo placentem; sed dixit,credite in dilectione. Et sanctus Diadochus episcopus Photices in Epiro, cuius cu laude meminit Photius in sua bibliotheca,idest, in libris a se lectis: & cuius auctoritatem S. Maximus pro testimonio citare solet,cap. 21. de perfectione spirituali .Qui Deum, inquit,diligit, & γωνα, em cst, idest,& germane credit, idem opera fidei perficit sancte,o A ωὶς , dest, qui vero credit tatum,idem neque fidem ipsam, quam habet,videtur habere leui enim mente credit; quippe qui a pondere gloris charitatis non exercetur. Fides e
ctione viget,& exercetur,summu est in virtutibus. hactenus Diadochus. Idem rutilis c.proximo superiore,idest, et O. Fides inquit sine operibus,ta opus sine fide eode modo improbantur. Oportet.n .ndeles fide acta ostendentem, Domino offerre. Necm .patri nostro Abraaminiustitiam fides re putata
405쪽
LiBER QUAR TvL 38 Iputata esset,nisi fructum eius filium suum obtulisset. Hactenus ille.fidem
ostendentem acta,idest habentem opera vocavit beatum Iacobum imit tu quam Salom.pro. I 2. Vocat ουδινέηιδ--μ. Isidest, fidem ostensam
scilicet ex operibus.sic enim ait secundum o. iustus an nunciabit fide ostes m.Item Cyrillus Hierosolym.auctor grauissimus,in Catechesi is . No in hoc,inquit,confidas,quod i olam lampad em habes, sed custodi illam a dentem non in hoc solum confidas,quod credis, sed fidem ardentem conserua,ut luceat lux tua coram hominibus per bona opera. Sed quia Lutherani non negant,ut doctor iste Tubingensis testatur,simul esse in iustificatione fidem, spem & charitatem,soli tamen fidei vim iustificandi tribu ut, hanc eorum coecam opinationem sic redarguimus,quia si qui iustificatur, ciscitur amicus dei,sicut scriptum est,credidit Abraam Deo, & reputatuest ei ad iustitiam: & amicus dei appellatus est, est aute amicitia quaedam unio animae cum Deo, ergo unde fides accipit vim uniendi animam cum deo, inde accipit vim iustificandi,at ex charitate accipit vim uni edi: siquidem fides,& spes,ut ait idem S. Diadochus.c. i.de perfectione spirituali, docent contemnere ea quae Videntur charitas vero inquit,copulat cu deoperuestigans sensu quodam mentis eum, qui videri non potest, ergo ex charitate accipit fides vim iustificandi. Haec est doctrina de fide, qua sancti doctores ex sanctis scripturis didicerunt, que non a nobis processit, sicut Apostolus ait,nec ad nos solos peruenit,sed ad omnes veteres & sanctos patres:sicut vestra rursus doctrina falsa a vobis processit,& ad vos solos peruenit.Dicam hic tandem, ut hunc locum finiam, si quis querat,cur cum beatus Ioannes epistolas suas tanta cum laude dilectionis repleuerit,& tantum ei tribuat,ut qui eam non habeat, cum dicat non nosse Deli, cum alioqui nosse Deum,proprium sit fidei,idest,cos nitionis reuelatae,&cum in omnibus exemplis,quibus fidem Apostolus in epistola ad Hebri laudibus celebrat,fides cum dilectione iuncta cernatur, ut ego in libello de iustificatione demonstraui cum illum locum tractarem: tamen soli fidei Nim iustificandi tribuunt Lutherani,& non dilectioni cum fide, aut fidei cum dilectione; cur, inquam,hoc dica,si quis scire vult:scilicet quia facile est credere tantum,credere enim tantum est,credere leuiter,siue leui mente,ut pauloante sanctus Diadochus aiebat:credere autem c si dilectione,grauius est;& difficilius,& seipsum propter dilectionem Dei negantis. Lutnerant vero magistri,ut multos post se abducat discipulos,promittiit, quod facile & leue est . ide dicendu est de vana eoru fiducia, quae ut eoru fides leuis est,sic quoque spes leuis,lauis item fiducia,quae debet esse spei robur.rurius vero,bona fiducia,& fructuosa no est,nec esse potest,sine spe sancta, qui ex fide diligentis Deum existit. Quia enim diligimus eum, cui credimus,speramus,'uod iubet eredere,& quia speramus, quod cu dilectione credimus,idcirco per patientiam illud expectamus, sicut Apostolus ait:ad patienter autem expectandum s ducia spem roborat. De nutu Lmodi fiducia loquitur scriptura sancta in multis locis, quos vos Luther
ni,de sola fiducia,ut locos de fide sancta de sola fide interpretari soletis. Vnde subiungit idem Heerbrandus: Porro h c fides,siue fiducia idem .n. esse putat,non intelligens,vr paulo post docebo, quod loquitur) etsi sola
nunquam sit,habet tamen adiunctam notitiam omnium articulorum sym
boli,de alia quoque charitatem credo,& spem dicere voluit sola tamen
Lutheranorua ratione iuuiseatior is dilectionem seiunxerunt.
e se sine specicta & spiriti a ii suae ex sidedilrirentia deariistit.
406쪽
ca, quq credit mouetur quis Primum ad divina mandata sitienda.
inquit iustificat quod ea sola promissionem gratiae, & in ea Christu, qui
nostra est iustitia, apprehendat, eiusque merita,& obedientiam sibi applicet, &c. Si sola fiducia,siiue sola fides promissionem gratiae apprehendit, non debuit dicere Dominus,si quis diligit me,sed ,si quis mihi credit,aut, si quis in me fiduciam habet,sermonem meum seruabit,& pater meus diliget eum,& ad eum Veniemus,& mansitonem apud eum faciemus.Quod si vos sermonem Domini non audetis corrigere,non igitur sola fides, siue sola fiducia promissionem gratiae apprehendit, sed dilectio credentis.Dialecitio enim est primus motus mentis ad diuina, ut tradit diuinus Dionysius in primo cap .ccese, Hierarch.non enim credendo tantum,sed diligu- do ea,quae credit,mouetur quis primum ad diuina praecepta facienda, ut cernitur in eo,qui ad fidem venit, ut idem Dionysius describit. Primum
enim audit sermonem de fide:& quia diligit fieri particeps eorum qu audit,& credit,excitatur ad petendum lauacrum regenerationis: similiter qui post regenerationem peccata admisit;Vt Deo reconcilietur, primu est, ut credat Deo veniam promittenti poenitentibus; deinde ut diligat hanc veniam nisi enim veniam diligat,nunquam eam quaeret, neque ex corde petet. Dilectio ergo est primus motus mentis ad faciendum, quod idem dominus ad impetrandam eiusmodi veniam praecipit. Quare cum tradiit Lutheranorum naagistri,credendo tantum,& non credendo cum dilectione, iustitiam, siue in Daptismo,siue in poenitentia apprehendi,stulte,id prPtermittunt, quod credentem, ceu anima corpus,mouet ut facientes voluntatena Dei, consequamur iustitiam & amici Dei efficiamur sicut Dominus dixit, si quis diligit me,sermonem meum seruabit: deinde subiungit, ad eum veniemus,& mansionem apud eum faciemus: iustificauit autem, Cum, ad quem venit,& apud quem tanquam apud amicum malit,sicut scriptum est,credidit Abraham deo, & reputatum est ei ad iustitiam, & amicus dei appellatus est.ergo dum iustificatur quis,diligit deum, & sermonem eius seruat,& non credit solum. Sed doceamus iam,quod paulo a te promisimus, fidem a fiducia inscriptura sancta distingui. an non diu
stinxit clare apostolus,cum in episto ad Hebr. dix it sint mores sine auaritiac contenti praesentibus: ipse enim dixit,non te deseram, neque derelin- suam ita ut confidenter dicamus,dominus mihi adiutor,non timebo, qd
faciat mihi homo respondeant mihi Lutherani, & eorum doctor Tubin- sensis,habent ne auari fidemξnon credo negabiit, ne infinitos diuites de infidelitate condemnent: immo ne dominum mendacem faciant, qui diaxit,non omnis, qui dicit mihi,domine,domine, intrabit in regnum coelorum,ut illi auari,qui in die iud iiij, cu exprobrabit eis dominus, quod musericordiam pauperibus non tribuerunt, dicturi sunt,domine quado te vidimus esurientem,&c.nisi enim fidem habuissent,nunquam dixissent,do mine .auari igitur fidem habent,non tamen in deo confidunt,sed confiducin incerto diuitiarum,sicut apostolus de eis ad Timoth. scripsit. qui quia fiduciam non habent,non possunt dicere nisi mendose, & conscientia eos redarguente,Dominus mihi adiutor,non timebo,quid faciat mihi homo. idcirco praecipit istis apostolus,ut sint mores sinc auaritia: contenti praesentibus,ita ut cum fiducia dicant,dominus mihi adiutor, &c. ergo si nonsuerint sic mores sine auaritia,non hoc dicent confidenter: carebunt fidu
cia. Quare fides horum teste paulo apostolo, sine fiducia erit. Quom do
407쪽
do igitur haec isti confundunt ut dicant,fides,siue fiducia Rursus, quod fides non sit fiducia, ex euangelio quoque in Haemorrhoissa intelligi potest dicebat inquit intra se,si tetigero tantum,vcstimetum eius,salva ero haec erat fides,cui dominus testimonium tribuit,cum dixit,fides tua te faluam secit.Cogitare enim quod esset sananda tacta fimbria vestis domini,& in hac assensione fixam esse, ante quant se lanatam videret, nihil aliud erat,quam credere hoc: sed quia metum quendam, ut ait Theophylaetus, conceperat, quasi surata esset donum,qui quidem metus fidem eius debilitabat, iussit ei dominus habere fiduciam. fiducia enim, quae pars fortitudi , . .
nix est metum, qui quodammodo,sicut S.Thomas ait, spei contrarius est, a si ilathis , tae pellit.quodsii fides,& fiducia idem erant,quid opus erat, habenti fidem ἡρέ & siduti iubere habere fiduciamξaut quid aliud fuisset hoc, quam habenti fidem iu mntra haeret bere, habere fidem Praeterea fides potest esse cum ii sitatione quadam,cu ' 'heatus Iacobus ei, qui indiget sapientia,precipiat,ut postulet eam,cum mde nihil haesitans, fiducia vero cosequendi id quod creditur futurum, nopotest habere qui haesitat,ergo fides non potest esse fiducia. Sed quia no- ui heretici epistolam Iacobi negat, probemus hoc ipsum auctoritate Pauli cum in episto.ad Roman .fidem Abrahq explicat, cum enim dictu esset ei,sic erit semen tuum,& quae sequuntur,subiungit aposto.& non est inia γmatus fide;neque considerauit corpus suum emortuum, cum iam csset i re centum annorum,& emortuam vulvam Sarae: in repromissioncaute dei
non haesitauit dissidentia, eodem verbo usus est hic Paulus Loo A. , quo Iacobus ,sed consortatus est fide.Si non potuisset fides Abrahae esse initoma,& habere admistam haesiitationem istam,quam dicit, quae ad dissidentiam pertinet,qualis erat fides Petri,cum ei dixit dominus,modicς fidei, quare dubitasti,non erat,cur sic Paulus fidem Abrahae laudare qua exc- pluin fidei nostri esse volebaimeque cur dominus modicam fidem & dubitationem Petri notaret. ubi .n .simul cum fide fiducia est, non est ista dubitatio, siue haesitatio non quidem in credendo,alioqui fides no esset, sed nec in sperado. quae haesitatio no sinit firm si,& sorte esse in fide,sed potius fidem debilitat,& infirmam: ac paruam escit, qualis in Abraham fuisset,si credens alioqui quod ei dictum ac promissum erat de semine multiplicado instar stellarum,& arent,ad corpus tamen suum lain emortuum resip xisset sic enim fiduciam,ac spem certam non habuisset, sed potius metum qui est,ut dixi, quodammodo spei contrarius .at non adhoc respexit,led
potius ad infinitam dei potestatem,& fidelitatem id est plenissime sciens,credens inquam,& fiduciam habens, quia quaecunque promisit deus, potens est & facere . haec est illa plenitudo fidei, cum qua iubet
aposto.accedere ad dominum in episto .ad Heb.non enim dixit,acced
mus cum fide,sed cum plenitudine fidei,ut plane intelligamus, non quiscunque fidem habet, habere fidei , quia neque quicunque fidemhabet promissioni, id est, promissionem credit veram esse, fiduciam promissionis habet, & spem certam, dum aliquid considerat, unde m
408쪽
Interpretatio testimonis Uaiectosi a Gleritis.non intelligetis 2 quod citauit Clemens iu
doctrina Petrι,quo redarguiςuν tuo finxerum Magdeburgenses, fidem esse solum nor tiam Symboli.m epιsIsti clementis. Irem demonstratio ex duobus locis Pauli Salo
monis quod fides sine dilectione rim iustificandi non habeat qui talem vim soli mei
tribuit, negare eum gratiam domini nostri, ad legem seruitutis reire. Cap. 6.
SEd veniamus ad extremum testimonium seripturae sanctae in doctrina
Petri de fide,citatum in epistos lementis, quod est Esa. cap.7. Nisi credideritis inquit non intelligetis.'uod quide in cum non desola notitia eorum, quae credenda erant,accipi possit consequens est, ut neq; fides in doctrina Petri notitiam solam symboli significet, ut Magdeburgenses Ria, iis; h, fingunt. Immo illud etiam hoc testimonio confirmabimus, non fidein so- Commetitum Iam esse, quae iustificet,sed fide credetis in dilectione. Ergo postqua Rasin M-υς- victo AchaZ,multos I udaeos trisulit Damascii, & Phaccas rex ili ael magna multitudine Iudaeoru occidit, & ducenta millia mulier u duxit capti-u ut est in a. Par.c. 28 .posthaec,inquam,elati superbia uterque Rex, colu ratis animis,venerunt Hierusale animo ea expugnaui, & funditus deledi. Quare cum in hoc secundo bello rex Iuda in maximo metu cffet,nec ulla ratione intelligeret, qu cad modii periculum impendens effugere posset; ad ijt eum Esaias iussu I)ei,ut metu eum liberaret modo fidem verbis Dei habere vellet.at Rex noluit Prophctae obedire,ut metu deponeret,& deo crederet inopinatam liberationem promittenti. Cum ergo signum simulatione religionis,quamuis iussus,rcX Achra petere nollet, dixit propheta, Audite ergo domus David,nunquid parum est vobis,molestos esse hominibus,quia molesti estis,&deo meo Propter hoc dabit dominus ipse vobis si num,Ecce virgo concipiet,& parietillium Scilicet ad hoc signu, quod est pars symboli de filio dei ex Virgine nato,retulit propheta,quod prius quali procem ij loco dixerat, antequam signum hoc, cuius fidem postillabat,daret,nisi credideritis, non intelligetis:fides. n.ca,quae naturalem intelligentiam superant, assequitur. haec autem fides, quam noc loco propheta poscebat,& quae in doctrina Petri citata, est,quod non consisteret in sola notitia illius ligni dati, quod,ut dixi, pars symboli est, vel ex eo constat, quod cxprobrauit regi propheta, quod molestus esset non solum hominibus, sed deo scilicet non credendo, nemo autem molestus est ei, quem diligit. erat igitur fides, quae poscebatur,non sola fides quam Lu- therani profitentur, sed fides cum dilectione . neque enim satis crat credere futurum esse, ut filius des ex virgine nasceretur, nisi simul diligeretur, quia propter nos ex virgine nasci vellet. unde Proclusisse const. vir excellenti doctrina,ac sanistitate in epistola ad episcopos,& presbyteros Armenis loquens de fide,& dilectione,utraque inquit alteram adiuuat. fides est speculum charitatis: charitas firmamentum fidei. credimus, quod verbum incarnatum est α α isti & diligimus cum, qui propter nos formam serui accepit &c. illud preterea aduertcdu est,solere accipi in scrisiura intelligere pro eo,ac dicerctu intelligere ad faciendum, sicut lariarium cst, noluit intelligere,ut bene ageret.Sic alitem intelligere ad faciendum quod creditur,dicitur etiam in scriptura sanista intelligere corde. unde Esaias:Ne forte videant oculis,& auribus audiant,& corde intelligat, & conuertantur,& sanem eos. In hoc igitur consistit conuersio peccato--ris de salus animae,si quis auribus quidem audiat verbum Dei: Fides entin
409쪽
ex auditu est,& auditus per verbum Dei:corde auid intelligat, scilicet ut faciat illud: hic est.n.qui bene intelligit quod credi sicut scriptum est: Intellectus bonus omnibus facientibus ea ticilicet sapientia. Ergo qui sapie
tiam verbi,cui credunt,no exercent in dilectione,sorii intellectus, quem per fidem lain habent,non est perfecte bonus,neq; corum fides Deo ad aeterna gloriam placet Itaq; sicut veteres philosophi, id quod vel ex sacris litteris,ut pleraq; alia sine fide didicerunt,uci per se ratione naturali magistra cognouerunt, tradunt, quae discuntur,ut fiant,disci illa quide faciedo: item faciendo proprie,& simpliciter sciri,ac iudicari: ita ut qui no faciat, neque scire quidem proprie aicatur: neq; persecte assentiatur,aut iudicet faciendum esse:pendeatq; practica assentio ex voluntate operandi secun dum illa,ut ex 2. .lci o .libro Aristotelis de moribus intelligi potest: Sic qui credunt,idest, qui sciunt per fide,ut secundum fidem vivant,& operu-tur nisi accedat voluntas persecta eade faciendi quod sine dilectione fieri non potest nondum persecte credunt.Itaq; sicut qui adulter est, nondupersecte ac proprie scit,aut iudicat non esse adulterandum: sic qui credit, siue perfide scit,Deum esse,& remuneratorem esse,neq; tamen ita viuit,ut vita eius remuneratione digna sitanondit ille quide, sicut debet, recte aut credit, aut intelligit, quod se dicit credere,& intelligere.Ite qui se dicit,&
Ivitat per fide apprehendere,& applicare sibi Christit pro nobis passu in &
uscitatu,ut isti loqui solent,nondu recte apprehendit, nisi simul ita vivat,
ut tanquit Christo comortuus in nouitate vitae ambulet. Quorsum. n.nc cesse est,& a nobis exigitur,ut credamus Deu & csse, & remuneratore es se,nisi ut vitam agamus remuneratione dignaξquorsum item,ut apprehere
damus per fide Christit pro nobis passum nisi ut circumferamus,sicut Apo
stolus est,mortificationem Iesu Christi in corporibus nostris, ut vita eius manifestetur in nobisΘQuod si ita est,an non consequens est, ut eiusmodi apprehensio,ac fides sola non sit recta Non enim Cnristus credentibus titum, sed obtemperantibus,sicut Apostolus ait, factus est causa salutis ternae.Dicant ergo isti,an apprehendere per solam fidem Christu passum, sit illi obte perareὸSi igitur natura philosophos docuit, persectione assensus practici in voluntate operandi pendere; an vos Christianos natura, &scriptura non docebunt similiter perfectionem fidei ex dilectione qui voluntate operadi perficit, pendereὸ Pr termissis ergo nuc reliquis scripturς sanctae locis,qui infiniti lunt,ut hunc tande locu finiamus,confirmemus superiora duobus testimoni ,altero Pauli,altero Salomonis.Paulus igitur, postquam dixit ad Timoth.scribens. Lex non est iusto posita, sed iniustis,& no subditis,impijs & peccatoribus,& quae sequuntur: subiungit paulo- post: superabundauit autem gratia Domini nostri Iesu Christi cum fide, &dilectione. in quo quidem docuit differentiam legis & cuangeli j,siue pretstantiam potius Euangeli j supra lege in eo, quod commune alioqui erat
legis & Euangeli j,ulast, quantum ad decalogum,de quo loquebatur Lex enim decalosi Mosaici iubebat,& vetabat,vita & morte propositis: quae ratio iubendi bona crat,& utilis solum tamen conueniabat iniquis, & no subditis. nunc autem inquit superabundauit gratia domini nostri Iesu Christi cum fide,& dilectione: eadc m. n. iubet,& cotraria vetat Euangeliunon quidem operans iram,& statim occidens,ut lex vetus: sed,ut Clemcs Romanus in lib. F.de apostolicis constitntionibus ait, reijciens iudicium I Ccc mortis
terest, imperiecte,&frustras: cundum Philo
adulteradu, se tui per sde anprehedit Chii in pro nobis passum, imperti sciti traseeunda literas saeras apprehedit. niti uittat Ch isto commitiori &c6mo
ctione allensius practici ex uoluntate operan
di pendere. senatura & seriptura christianoa docet persectione silet edidi lectione.' ae
410쪽
ex Me sola, quam Magde. sugunt, non superet iustitiam ex lagensio Lutheramni iuri qui de lege libertatis vane gloriatur, ad lege stetiitulit se reuo
scriptiira dissi gant, que seri. plura iubet eo
Procopius G. Quoties seri'ti ira sdem e merit. sde es dilectione commendat.
PRO EPIST. PONTmortis in alterii Rculu,& hic gratia,ac veniam tribuens operanti non secundum legem seruitutis ex timore, sed operanti secundu legem liberi tis ex fide,& dilectione. De hac superabundantia gratiae loquebatur Dominus in euangelio,cum aiebat:Nisi abundauerit iustitia vestra plusquam scribarum &Phariseorum &c.Itaque non dixit Apostolus, superabundauit gratia domini nostri Iesu Christi cum fide, ne de fide sola male Lutheram interpretarentur,ut in ali s locis fecerunt: sed dixit, superabundauit cum fide & dilectione.quo in loco satis nos Paulus admonuit, quod in alijs locis suarum epistolarum de fide iustificante dicit, id de fide recta, id et de fide uiua,per dilectionem intelligendum esse.Qu'd si gratia domuni nostri Iesu Christi, qua iustificamur, abundauit supra iustitiam ex lege, hoc enim significat.Superabundauit,ergo gratia Dei cum fide sola non aribundauit supra iustitiam ex legerac proinde ex fide sola non iustificamuri quia iustitia ex fide sola non superat iustitiam ex lege. Quare gratiam domini nostri negat, quisquis soli fidei, & non potius ydei, simul cum dii ctione fidem perficiente, vim iustificandi tribuit. Et dominum gratis Iesum negat,qui iussit superabundare iustitiam nostram plusquam scribara& Pharistorum; illorum enim iustitia exfide, ac timore erat: nostra vero, ex fide, ac dilectione.Ex quo fit,ut Lutherant,dum de lege libertatis gloriantur se patronos eius ac defensores esse putant, assignantes soli fidei ratione iustificationis,& non potius fidei cum dilectione, ad legem semuitutis, nescientes,& nolentes,se reuocent. Alterum testimonium est Salomonis in Prouerb.capicitertio. Misericordi inouit & fides ne desino tibi : Liga autem eas in collo tuo,sic enim est apud septuaginta,& seriboeeas in tabula cordis tui,& inuenies gratiam . . Si, ut inueniamus gratiam, ligandς sunt fides,& charitas, hanc enim significant misericordiae quo modo sola fides iustificat Rursus si sola fides iustitiam consequitur; m te pr cepit Salomon ligare fidem,& misericordias. immo vero, vos Ma deburgenses & Ceteri Lutherani, peruerse in ratione iustificationis illa disiungitis ae diuellitis, quae spiritus sanctus per sapientiam Salomonis, ad inueniendam gratiam iustitiae copulare iussit. Precipit itaque S lomon ligare fidem & charitatem in collo animae, idest, praecipit fidei, &charitati, tanquam diuino iugo subi jcere: Θρακτα , , quod symbolice vocat collum,ut Procopius caχqus in commetarijs Prouer.Salomonis notauit.Sequitur in Salomone,&scribe eas in tabula cordis tui. Tabula
est, parte irascendi,& partem concupiscendi,quae cum ratione & voluntate rationali velut digiti cum manu pariter ad operandum seruntur.Itaque pricipit,vt fidem in operibus misericordis,quq sunt opera esuritatis, utraque haru partium animς exerceamus, ut gratiam iustitiet inueniamus.ergo fides sola sine adiumento charitatis,non valet ad inueni edam gratia: alio
sui non prirciperet Salomon ligari eas ad inueniendam gratiam. Ex quo intelligi potest,cum scriptura fide laudat,fide vivam per dilectione laudare,sine qua fides quide esse potest, sed ad vita,qua instus ex fide vivit, suisscere n5 potest. Sed pergamus ad ea,quae sequuntur,resellamusd; deinceps reliqua, quae huc pertinent,ab eisdem Magdeburgensibus obiecta.