장음표시 사용
501쪽
quod ex squo Laici & Clerici comuniter ieiunabat scpte hebdomadis no
plenis; cipiebat.n.a quarta seria. ut hodie incipimus. Potifici aut visum cst aequum,statuere,ac suadere,vi Clericorum ieiunium paulo maius citet propter eorum gradum excellentiorem,id est,ut inciperet biduo ante, id est,a secunda seria, quod usque in hodiernum diem ab omnibus per totuorientem Nicam postea rationem) apud nos vero per totum Occidentea Monachis & Clericis regularibus, quos vocant,obseruatur. statuisse aut Thelesphorii Pontificem omnibus Clericis hanc religione incipiendi ieiunium a secuda seria septimae ante pascha hebdomadae, οὐ di. in id est, tanquam spontaneum cultum & non tanquam necessaria lege sancitum perspici potest ex ipsa Ecclesiae sanctae,& catholicet consuetudine religiosa. exceptis enirn Monachis & Clericis regularibus, qui quide a principio hanc Thelesphori sanctionem suasoriam receperunt,& relisios a cosuetudine semper scrvarunt,reliquis omnibus liberum est a secuda feria, aut a quarta,ut sere omnes solent,ieiuniuin Quadragesimae inire . nec unquam apud nos exprobari,aut reprehendi consueuit, si qui a quarta,& noa secunda seria ieiunare inciperent. Quare conuenit hic dicere, quod ait Ioannes Damascenus in libello,quem de ieiunijs ad Cometa scripsit;postquam enim dixit se item hebdomadis iciunandum esse, idque secundum apostolicam institutionem, quae in libro 3.Clementis scripta est, quae Quadragesimi ieiunium a secunda seria inire praeccpit,idq; visum esse magno quoque Athanasio οπμ de Petro martyri Patriarchar Hierosoly mitano,& beato Basilio in sermone contra ebrios, & Sancto Ana. statio Antiocheno ἐν μόλυω , subiungit:hqc est regula & lex Ecclesis,qua tu sancta Chi isti Dei resurrectione seruari scimus: sed abundare in bono,& a , δελ- raru τί εροτίων,id est,& exuberare virtutem, no est improbadum,sed potius Deo & hominibus prudentibus gratum; ita tamen ,ut vis nulla fiat, nec imponatur necessitas, sed suasio adhibeatur, nunc presertim in hac temporis dissicultate. utrunq; enim nunc utile est, & nccessarium, addere ad bonu, & a violentia abstinere. deinde subiungit: Quis iuberet, ut per uniuersum vitae tempus unum ieiunum esset e Verum alius est modus admonitionis: alius Legislationis: fatis sunt, quae ab spiritu sancto sancita sunt. νουθετa S est admoneatur accretio, siue
accessio boni. hactenus Damascenus. immo in ijs etiam ieiuni js,quae lege praescripta sunt, usq; adeo est suavis lex, & ad infirmitatem nostram accomodata,vt proculusq; viribus modus ieiunio ponatur,ne corpus debilitetur. Vnde in Ecclesijs catholicorum per cunctum orientem,& Occidente
alij in pane, & aqua ieiunant: alij modico vino propter stomachum Vtuntur: alij piscibus: alij solis herbis,& Ie uminibus:alij aridis tantum,quod genus ieiunij ορο - , vocatur: & ex his alij plus,alij minus sumunt. Alij rursus usq; ad vesperam, alij usq; ad nonam prandium differunt, alij usq; ad meridiem tantum:& horum partim nihil usq; ad posterum diciti degu-stgi, partim paululum. atq; ita fit,ut omnes, quos aut aetas,aut infirmitas noexcusat, idonei sint ad ieiunia. hanc moderationem eleganti stimis versibus prudentius noster in hymi. o post ieiunium descripsit ante annos prope mille G. Ergo ne limum inquit fragilem solutae deserat vires,& aquosus albis humor in venis dominetur,aegrum corpus enervans, laxus, ac liber modus abstinendi ponitur cunctis: neq; nos seuerus terror impellit.
Ioannes Damascenus de ieiuniis De ieiunio Quadri a seria secu id est, vii. hebdomadis. Athanasius. Petrus Hieros Basilius. Anastas. Ant.
502쪽
4 J PRO EPIST. PONT. Sufficit, uicquid facias, vocato numinis nutu prius, inchoare; siue mesam
renuas,cibum ue sumere tentes,annuit dexter Deus. non dicit, nullam le-.ό gem ieiunandi csse,ut carnales Lutherani tradunt, sed pro cuiusq; viribus temperata esse ieiuni j legem,de qua in principio eius de hymni,celebrans lenitatem te sis ieiunij,sic ait,Mollibus qui nos moderas habenis, leuiter fraenas: faciliq; septos lege coerces. Deinde comparans duritiem ieiuni j Christi cum lenitate nostri, subiungit, Ipse cum portans onus impeditum corporis, luros tuleris labores,maior exemplis, famulos remisib dogmate palpas. legem,& dogma, id est,decretum,sive praescriptum ieiuni j dixit contra nouos haereticos,qui dicunt non esse ieiunandum ad praescriptum, sed sine ulla lege,& praecepto, libertatem Euangelij, quam ignorant, pe-
texentes malitiae, & intemperantiae, & transferentes eam contra verbum
Dei in occasionem carnis. Nos ergo no secundum legem seruitutis,& terrore impulsit,sicut ait: Prudelius, te iunamus:sed ipsa charitas impellit nos, si est potestas, & vires suppetat,ut legem ieiunandi seruemus .hoc enim significat,quod ait,sua quemq; cogit velle,potestas. sed ut ad vij. illas he domadas Thelesphori redeamus, bene mihi hoc loco Gratianus coniectassevidetur, cu censet Dist. .cap. Statuimus; hanc bidui accessione ad te iuniuin quadraginta dierum quod sancti Apostoli ut necessario seruandus anxerunt,tam decernendo statutam esse, quam exhortad O conscriptam. his enim verbis utitur. Vnde synodus Aurelianensis prima, dist. iii. cap. Sacerdotibus,hanc ConstitutioncmThelesphori veluti interpretas, iubet cap. 2 6. vi Sacerdotibus ante Paschae solemnitatem non Quinquagesima,
sed Quadragesima teneatur, id est,ut no sit in obligatione legis Quinquale sima licet suadenda sit, Vt quidem Thelesphorus suasit. Quod si adhucta deburgenses, septetn istas hebdomadas Quadragendialis ieiunationis in epistola Thelesphori fictas esse putatis;& idcirco epistolam negatis, ite ad Ecclelia, Orientis, & interrogate eas de septe istis hebdomadis legite veteres patres,cli alios,tum eos,quos Ioannes Damascenus paulo ante pro testimonio earum produxit. Deinde quia Ecclesjs Orientis, ut eis congruebat, traditu erat a sanctis Apostolis, ut Sabbatis Quadragesimae, uno magnet hebdomadq eXcepto,non ieiunaretur, qu rit idem auctor Damascenus in eodem de ieiunηs libro, quemadmodum seruetur ieiunium quadraginta dierum ab Apostolis traditum, nisi quinque diebus ieiunetur hebdomadis octo,quas Seuerus Acephalus, Patriarcha Antiochenus, omnino ad ieiuniu Quadragesime pertinere,ut idem Damascenus auctor est,male cotendebat: quas Ariani quoq; tenebant,ut ex sancto Anastalio, ut eos refellit,intelligi pol . Respodet eroo Damascenus ad quaestione a
se posita, ieiunium esse no solum πανθελοῦ ωθεν α . Oὸ τί ντινων ρωματωνα παχίων id est non solum, inquit, ieiunium esse, cum
ab aurora usque ad vesperam nihil prorsus editur,sed etia cum ab aliquibus cibis abstinetur: ut ieiunare, inquit dicimur, a vino & carne. deinde subiungit: Fortasse iubet canon Apostolicus quinq; diebus hebdomadis ieiunare ηαντελῆ etori , id est, nihil edendo cilicet ab aurora usque ad vesperam,ut prius dixit, ita enim intelligendum est, ut modo est orientalibus Ecclesijs in consuetudine; vocemus hoc nos plenum ieiunium duobus vero reliquis duabus hebdomadis, Sabbato & dominico abstinere a quibusdam cibis. hoc vocat Tertullianus in libro contra Psychscos,po tionale
503쪽
tionale ieiunium cum .n. inquit Damascenus,duo certant,& concurrunt, fortius superat, & anteponitur,ut cum lex erat de circumcidendo octauo
die,& de quiescendo die sabbati, natus in sabbato;Sabbato cicumcidebatur,& lex circumcisionis soluebat legem sabbati:sic inquit, quia vincit resurrectio Domini, quae die Dominico facta est, propter resurrectionem.
quae a vespera sabbati coli,& honorati incipit, soluitur lex pleni ieiunij in
sabbato. Hanc traditionem Ecclesiae Orientales, ut eis, sicuti existimandum est,congruebat,a sanctis Apostolis acceperunt: nos vero in Ecclesiis Occidetis alia accepimus. Huc pertinet,quod scribit sanctus Dorotheus in libro de ieiuni js,visum esse quibusdam patribus addere una aliam hebdomadam ad septem, ut se ante ieiunium Quadragesimae exercerent, &velut ad labores ieiuniorum prepararent. Sed hanc consuetudinem, qua
hodie etiam Ecclesiae Orientis seruat, sciunt ipsς no ad necessitatem legis de ieiunio Quadragesimae pertinere,sed ad illa ε λαθον - ν Pauli, id est, ad spontaneam illam religionem, quae illis a prepositis suis proposita, &suasa,& recepta est. Hactenus de septem hebdomadis ieiuni j Quadragesimae,& de earum differentia,& ratione in Ecclesijs catholicis Orientis,&occidentis,quae consuetudines ex Apostolicis traditionibus prosectae sancta religione ab initiovsque in hodiernum diem cum magno fructu seruatur,& coluntur. Ipsum vero ieiunium Qirradragesimae institutum, ac decretum esse a sanctis Apostolis, testis est Apostolica constitutio a Clemente Romano in libro s. scripta,quq hodie per omnes Ecclesias catholicorum custoditur, quam eisdem vemis Ioan es Damasicenus in eodem libro, que saepe dixi,de ieiunijs recitat. recitat quoq; S.Anastasius Patriarcha Antiochenus ante mille annos,in libro,cui titulus, οδοῖς. idem testatia beatus Chrysostomus in homilia de ieiunio primi Paschae de qua supra memini. Item beatus Hieronymus in Comment. Esia.cap. 38. Quadrasinin,inquit, diebus Dominus ieiunavit, ut nobis solemnes ieiuniorum dies relinqueret . Petrus Chrysologus sermone xi. Quod quadraginta, inquit, diebus ieiunamus,non humana inuentio, d auctoritas diuina est.idem assirmant Ambrosius, Augustinus,& Leo Magnus,dcinulti alij,ne omnes enumere.
Defensio doctrime,quam in epistola r. clementis nacleti I. rep rebendunt Magde burge Ues, Quod maiores sint visicopi,oesacerdotes, quam Principes,ct Magistratus exscripturis, otiolicis constitutionibus; oe de loco Pauli Subditi estote non solum propter iram sed propter conscientiam,quem baretici deprauant. cap. 9.REprehendunt praeterea Magdeburgenses in eadem epistola Thelesiphori,quod laicos, inquiunt, a Clericis distinguat,propter sanctitate cum tame omnes dicantur pij in scriptura. JNihil aliud hie respondebo quam quod in alio simili loco in superiore volumine respondi; videri mihi istos dicere, quod in Num. Coriti cum Datan &Abiron aduersus Moisem,&Aaron dixerunt : sussiciat vobis, quia omnis multitudo sanctorum est,& in ipsis est dominus;cur eleuamini super populum Dominiῖ sed recitemus quae Thelesphorus scripsit. Et sicut Clerici, inquit, amplius sunt applicati diuinis cultibus, & familiares Domini dicuntur ; ita moribus. conuersatione, atque sanctitate debent esse distincti. Et Clemens sic ait, docuisse beatum Petrum,cunctorum sacerdotu vitam superiorem sanctioremq; , atq; discretam a sicularibus,& laicis omnibus este,& spirituales
504쪽
stitutio de exiscellentia episcoporum supra principes
o PRO EPIST. PONTtuales quosq; atq; sacerdotes super carnales atq; laicos semper constitu dos d 'cebat:eodem verbo usus est Clemens,quo dominus in Euan clio, cum ait,Quis putas est fidelis dispensator& prudens, quem constituit dominus super familiam suam. Haec ergo cum vos Magdeburgenses accu
satis,quid aliud dicitis,quam quod impij, seditiosi, & superbi Coritae λ illi
enim dixerunt, Omnis multitudo sanistorum est, & in ipsis est dominus: vos dicitis,non est distinistio Clericorum & Laicorum in sanctitate, quia omnes pij in scriptura dicuntur sanisti. Illi dixerunt, cur eleuamini super populum Domini vos dicitis, Episcopi, & Sacerdotes non sunt super Principes & Magistratus.statim enim post distinctionem istam sanctitatis, quam accusatis, subiunxistis aliam accusationcm doctrine de maioritate ut vestro verbo utar Episcoporum & Sacerdotum super Principes & Magistratus,de qua Clemens in i . & Anaci eius item in I. ut vos notastis.Clemens ergo in docti in a Petri sic ait; Episcopi, si exorbitauerint ab istis,scilicet Rcularibus, siue Laicis non sunt reprehendendi,vel argue di, sed supportadi nisi in fide errauerint. deinde subiungit: illi ergo super istos sunt: non isti super illos, quoniam maior a minore nec argui neque iudicari potest. Nullus se extollat erga Doctores & magistros nos, quia discipulus super magistrum esse non potest. Et Anacletu omnis, inquit, oppressus libere sacerdotum, si voluerit, appellet iudicium, & a nullo prohibeatur; sed ab his fulciatur, & liberetur. Haec vos Masdeburgenses non potestis Iati,duin c teros omnes iudicare vultis,& ipsi a nemine iudicari. Quod siane epistolam Clementis ad Iacobum fratre Domini, quam sanctus Anactetus citat, in qua haec beati Petri doctrina fertur, negatis, negate etiam libros eiusdem Clementis de Apostolicis Constitutionibus quibus libris omnes veteres patres usi sunt,ut a nobis in libris ipsis copiose demonstra tum est. Est ergo scripta in secundo libro cap. 34. huius doctrinae apostolica traditio,quam omnes Ecclesiae Orientis,& Occidentis tenent, & summa religione seruant. Recitemus caput; Nam si de parentibus inquit secudum carnem,ait diuina scriptura; Honora patrem tuum,& matrem, ut bene sit tibi,& qui maledixerit patri aut matri, morte moriatur, quanto magis de patribus spiritualibus verbi Dei moneamur, honore, &charitate eos prosequi, ut beneficos,& nostros ad Deum legatos qui nos per aqua Deo regenerarunt: Spiritusancto i inpleuerunt: lactc verbi Dei aluerunt,& doctrinae alimento nutriverunt: monitis stabilierunt: corpore salutari& pretioso sanguine nos dignati sunt:nobisque peccata remiserunt,& sanctae ac sacrae Eucharistiae participes secerunt, ac promissionis Dei conso tes,& Christi cohaeredes constituerunt. His igitur reuerentiam adhibentes, omni eos genere honoris asscite . siquidem hi potestatem vitae,&mortis a Deo acceperunt in ijs iudicandis, qui deliquerunt,& in damnandis ad mortem ignis sempiterni; & ijs, qui se ad recte vivendum conue tunt,absoluendis,& vivificandis. Hos existimate vestros pr fides: hos putate reges: his, quasi regibus,vectigalia offerte: eos enim,eorumque do
mesticos alere debetis. Vt enim Samuel in primo de regibus libro de re se alendo sanxit populo, & Moyses sacerdotibus in Leuitico, sic nos vo bis de episcopis lancimus. Nam si illic populus tanti regis pro viribus ser
uitia, qui vocant, praestabat, an non multo magis debet nunc Episcopus
accipere, quae sunt a Deo constituta ad alendum eum, di Clericos eius h
505쪽
LIBERJQv IN Tvs immo si amplius aliquid dicendum est, plus hic accipiat, quam ille olim accipiebat ; siquidem ille militaria tantum administrabat, bello,& pace
ad custodiam corporis susceptis: hic vero sacerdotium ad Dei honorem administrat, ut pericula ab anima, & corpore propulset. Quanto ergo anima praestantior est, tanto est sacerdotium regno excellentius: Ligat enim, aut soluit supplicio, vel remissione dignos. Quo circa Episcopum oportet, ut patrem diligere, ut regem metuere, ut dominum honorare, offerendo ei beneditionem vestram, fructus vestros ,& opera manuum vestrarum; tribuendo, inquam, ut sacerdoti Dei primitias vestras,& d cimas vestras, primitias seu menti; vini, olei, pomorum, lanae, & qui quid dominus Deus vobis suppeditat, & erit oblatio tua accepta in od γrem suauitatis domino Deo tuo. Benedicet Dominus Operibus manuum tuarum, & multiplicabit bona terrae tu quia benedictio super caput impartientis. hactenus Apostolica Constitutio . cuius doctrinam, & traditionem omnes Ecclesiae percunctum Orientem,& Occidentem sicut ab initio acceperunt, usque in hodiernum diem retinent; quae doctrina non solum per sermonem a sanctis Apostolis tradita est,&ao Ecclesijs accepta , sed per Epistolam .cum enim dixit Apostolus in Epistola ad Hebr os; Obedite prypositis vestris,& subiacete eis,ipsi enim peruigilant quasi rationem reddituri pro animabus vestris, no hoc dixit de Principibus saeculi,& Magistratibus, de quibus in Epistola ad Romanos, omnis inquit, sup anima potestatibus sublimioribus subdita sit; in quo loco ipsos magistra-. i tus, & Principes seculi μ' vocat,id est potestates, sicut beatus quoq; HG. 33. Lucas Euagelista vocavit; sed dixit de ij qui sunt animis praepositi,quos R' ' γ
pt iris sanctis tradita demeellentia prae
tione in charitate,& fide,& in castitate r& sicut beatus quoq; Petrus scri- ri psit de Episcopis, Facti forma gregis,scilicet faciedo prius, quod 1 subditis,n iacia requirut,dicentes cu iudice populi Gedeone, Quod me vide 'l'' η'bitis facere,hoc facite:ri Paulus in epist ad Philip.Qugiquit,& dedicistis, Phili=.
& accepistis,&audiuistis,& vidistis in me,haec agite. hoc vero totu ad curam animaru spectat, S: resertur,pro quibus isti vigilant sicut Apost.ait,ta qua ronem reddituri. Magistratibus aut,& potestatibus Rculi no cura antimaru, sed custod i a corporum,ut Apostolica costitutio at comissa est nec his pro animaru salute vigilare, sed pro custodia corporu gladiit serre in vindictam malorsi, laudc vero bonoru,comissum est. Quaero igitur a vobis: Magdeburg.putatisnem gistratus,&Principes saeculi fideles adhegumenos,id est,prspositos animam pertinere, an n5 si nO,peiore c5ditione sut tum d
ruam reliqui no magistratus, neq; potestates saeculi,neq; principes mudi, x. Ibis it
quide no habeant,quipro animis eoru vigilant,taquam ronem reddit ne sunt magiri, ut caeteri omnes fideles habent. O miseros Germaniae magistratus,quorum animas vigilijs pastorum, remedijs medicorum, cura patrum impo- Germ. quam
stores & illusores vestri spoliant,& nudant: sin vero pertinent, ut necesse ' e hqm est confiteri,obedire ergo eis, & subiacere,sicut Apostolus praecipit, de- his , ' i' ' bent: sunt igitur maiores, maior enim non subiacet minoti . Praeterea clibeatus Petrus obsecrat episcopos,ut pascant gregem,qui in eis est, creditisne in eo grege,quem pascere iubet,magistratus,&potesta s saeculi co- . eo .
506쪽
cocuerit episcopos,& sacerdotes constituis
eos esse super principes, a cistratus. Am. REscidi o
Quomodo p rabola de disipe satore fideli, &prudenti eonis
uitulo super samiliam domini Non possit accipi de lateo di- 1pensat e. t. cor. c.
8a PRO EPIST. PONTtineri ann credo negabitis.Teneiu ergo locum ovium, ex quo rursus fit, ut sint sub potestate Pastoris spiritualis. sunt igitur Episcopi maiores, qua magistratus,& principes setculi; ad cosque omne ius ecclesiasticarum reru& caularum pertinet. Deinde cum dominus ait in Evangelio Lucae, Qujs putas est fidelis dispensator, & prudens, quem constituit dominus superiamiliam suam,ut det in tempore tritici mensura, negari non potest, quis disipensator iste,spiritualis dispensator sit,non si cularis: Ecclesiasticus, &non Ciuilis. Dispensator enim spiritualis in domo Dei, quς est Ecclesia, mensura ititiei familiae Cluisti in tempore distribuit, ne laborent fame audiedi verbum Dei,sicut dominus minatus est Iudaeis per Propheta Amos cum ait. Ecce veniet dies, iicit dominus,& mittam famem in terram,noufamem panis,neque sitim aque, sed audiendi verbum Domini.Hoc enim, inquit Cyrillus hunc locu interpretans, clarius me cernitur in Iudςis, quino habent propheta,aut magistrum,qui sciat crassitudine historis detrahere,dc eruere mysteria latentia sub littera;non enim admiserunt Christu diacente, Eg' sum panis Vit qui de coelo descedi, Vnde per Esaiam aiebat, Ecce serui mei comedentc Vos autem esurietis. Servi mei bibent: Vos aut sitietis. Hactenus Cyrillus: doctrinam itaq; verbi, cui Episcopi,& sacerdotes ministiant,vocat mensuram tritici: quae accomodanda est ad usum,ac necessitatem eoru, qui no vno modo,& me Oespascendi sunt Alijs . n. est qpus lacte;alijs solido cibo,qui est perfecto ru, sicut Apostolus ait. In tauaute est adhibeda doctrina verbi, quae est instar mensurae tritici, quia est;vt ait Ecclesiastes,tempus,tacendi,& rcpuvioquendi, Et in Ecclesiastico scripta est,ubi non inauditus, ne effundasserinone. Illud pr terea ostendit, huiusmodi dispensatorem, quem constituit dominus superfamilia sua ad dandu in ipe tritici mensuram, nesse ciuilem,sed ecclesiasticum, quod difficilis & ardua res sit ut dominus testatur huiusmodi dispcnsatore fido Ie,& prudente reperire:hoc .n.significat secundu idio ma scripturg,quod scontando ait;Quis putas est fidelis dispensator,& prudens,que constitui edominus quod apertius dictu est in Prouer. Virii fidelem opus inuenire; id est,dissicile, & arduum, hoc enim significat hoc loco. γ ,id est, Opus, quod,ut in alio loco dixi,notauit, Isidorus Pelusiota in ep stola ad Palla dium diaconuula At dispensator ciuilis, fidus,& prudens, id est, praesectus ciuitati,aut prouinciae,qinfideliter,ac prudenter legibus eam moderetur regat,non ita dissicilis inuentu est: siquidem sola ratio homini insita de eo,quod unusquisque vult non assici iniuri omnes docet,nec alios iniuririaafficere oportere. Hinc enim extiterunt multi filij huius Rculi in genetrationibus suis fidi,& prudentes ciuitatum institutores,ac legislatorcs; tametsi veritatem,qua solus Deus docet,qui est verus magister, non cognouissent. Hanc enim,ut de philosophis Gentilium beatum. Petrum dixisse Clemens scribit,ab alio, qui eorum similis esset, discere non potuerunt,
ρ - , id est, praeter solam illam politiam, quae propter rationis conuenientiam cognosci potest,quq unicuique hoc ipis, quod iniuriapati non vult, indicat,non esse alijs iniuriam faciendam. Immo & Paulus sicularii iudia care facile esse indicauit,ex quo fit,ut no sit dissicile reperire, qui fideliter
ia pruduber praesint ciuitatibus,& prouinctu, quae legibus sic t gubern
507쪽
LIBER QUIN Tusdae sunt: ut quidsi dissicile reperire, qui ut oportet,ecclesiae pnzesse possit. in ua administranda plane necessaria est seiritualis prudentia ad dijudicanu omnia,& fidelitas erga Deum,qui ei familiam tua concredidit in eum domui suae ad dispensanda sacramenta praefecit: deditq; ad dispensanductarisma potestatis,& doctrinae, quet omnia Apostolus vocat depositu cuad Timot. scribens,bonu depositu, inquit,custodi. nemo aut ignorat,quata fidelitate opus sit ad custodiendu depositu. Vnde propheta Esceos, qui alios docent,quae ad salutem animae pertineat,cuius modi sunt,qui ccclesijs praesunt,custodes vocat,cum ait; Quoniam vox custodientium exaltata est.Obseruauit hoc quoq; idem Cyril.Ac rursus idem propheta Somna Potificem,qui in ijs,quq ad Deum stinebant,summo facerdotio praeerat, ταμἈν vocat, id est,custodem, eoru scilicet,quae fidei eius tanquam depositum comissa erant,nempe praecepta, caerimoniae,totusq; Dei cultus.Cum
igitur dispensator, is qui in hac parabola Euangelij Lucae constitutus est super familia domini,non possit intelligi c5uenienter scripturi sanct , &
rationi, dispensator saecularis, siue ciuilis, sed spiritualis,&ecclesiasticus,pconctemur Magd.& caeteros Lutheranos,an tuos principes taculi, & in gistratus,atq; optimates ciuitatu ad familia domini pertinere concedant: Ecquis dubitet concessuros Sunt ergo dispensatores ecclesiarii constituti
super eos:& quod Clemes scribit docuisIe beatu Petru, spirituales quosq; atq; sacerdotes super carnales,atq; Laicos semper constituendos esse, mirifice facit cum parabola euangelica de dispensatore constituto super familiam domini. quod iam ostensum est non posse de laico accipi, sed do episcopo,vel sacerdote. Quid ergo obi jciunt nobis in epistolanoposto. Iici Pont.Centuriatores de maioritate episcoporum vel sacerdotu in priricipes,& magistratus aut enim no sunt cx familia domini principes, & magistratus:aut si esse volunt,cu sit constitutus a domino super eos dispensa
tor ecclesi erit maior eis:minor enim non est constitutus super maiore.
Quod si dispensator iste super familia domini constitutus non fuerit fide Iis & pruden ut hic quoq; Magdeburgensibus, & c teris Lutheranis o
curramus, nihilo a nobis minore honore assiciendu esse,quam si esset talis, dominus in Evangelio docuit,& monuit: nobisq; ita facere praecepit;cum
dixit, super cathedram Moisis sederunt scribae & pharisaei, quicunq; dixe
rint vobis: seruare,&facite; secundum opera eorum nolite iacere: dicunt
enim,& non faciunt. Non enim hoc propter Moysem tantu dixit,sed propter nostros etiam episcopos . testatur hoc quoq; id quod Clemes scribit ex sermone beati Petri in ordinatione Zachaei episcopi C sarta,cu hortas Petrus ad honoradum episcopum, Audit inquisiepiscopum vestra:& ne pigeat omnem ei honorem adhibere,non ignaros,quod ei praestati Christo praestari: & quod hac occasione Christo pr statis,ad Deu referri;&ei, qui praestiterit,multo amplius reddendu esse. deinde subiungit: 'ο- ων
πωλῶιν--τα, id est, thronum ergo Christi honorate, quia,& Moysis cathedram honorare iussi estis,quamuis qui sederent, peccatores hine existi marentur. Haec Clemens ex sermone,ac sentctia Petri.Itaq; episcopi sunt nostri Euangelici Moyses,& Aarones. sicut enim illi in vetere hierarchia, ita hi sunt primi,& summi in sacerdotibus in nova:quibus rursus unus pret
est totius hierarctit caput,qui est Petri principis Apostolorum succestor, . ...i ia: Pp p ij sicut
.d dis tiri: n infra fieri Quomodo nihilo minus eo situdii, se su per familia domini dispens tornon sdelia, neque priades,
508쪽
do episcopis . -::ὶ aii .uiuii iPeiores Magd.&eaeteri Lutti. in Saeerdotes Dei altiss. qua Gentiles in sacerdotes idolo
sicut erat Moyses hierarcharum legis primus mysta, & dux ,ri Dionysius
Areopag. in ecclesiastica hierarchia cap. ait. hoc enim ratio concordiar, omnino postulabat:vt sicut erat super singulas ecclesias tanquam super singulas familias Christi singuli dispensatores constituti, quibus sita cuiq; si 'ilia obediret,ut cocors esset sic super uniuersos dispensatores esset unus item constitutus,cui omnes dispensatores,& familiae domini eis commisset obedirent,ut es lethac ratione monarchiae, una omnium ceu membrorum Unius corporis compago,& concors coniunctio: & no esset schisma. Sic quoque idem Clemens scribit, docuisse beatum Petrum,cum Zachaeu, de quo Paulo antedixi episcopum ordinare Velle ic enim ait, moxnia
bis , si possumus, opus, inquit, est multitudinem fidelium uni parere, ut hoc modo possit in concordia persistere: quod en im desinit in principatum unius potestatis ad similitudinem monarchis, facit, ut qui ei obe,
diunt,propter conseruationem ordinis pace fruantur . Contra vero nolle uni obedire cupiditate imperandi,causa plane existit, &discordiae ruinae. est itaque in singulis ecclesijs, siue familijs domini , quae suos habent dispensatores,similitudo,& ima o quaedam monarchis expressa vero,& integra monarchia in una ecclesia catholica, quet uniuersam familia domini continet,cuius partes sunt illae singulae,super quam constitutus est unus distensator Oecumenicus Pontifex Ro. denique quo loco haberi debeant episcopi,& sacerdotes,quos Lutherani centuriatores maiores principibus & magistratibus non patiuntur,& ob eam causam inter allax, epistolam Clementis,& Anacteti negant, quo magis istos erroris sui pudeat, Apostolica costitutio de exemplo Gentilium docet. Sed recitem constitutionem, quae in secundo libro cap. 28. scripta est: Si cultores, in quit, D monum in illis suis sceleratis, & detestabilibus atque impuritia; cris ossensione Dei plenis usque in hunc diem sancta imitantur,ut talia etsicut execrabilia sunt,ab ijs,quς sunt sancta,&religios comparatione quidem longissime distent tamen in suis illis ludibrijs sine execrabili sacer, dote offerunt init,nec ericiunt; immo illum os statuae lapideae putaude pectantes,quid eis faccrs iubebat, id e faciunt,& absque eo iaciunt vi, niti honorem Ne illi habent ;α eius nomen venerationem habere ex 'stimant, idii ad honorem statuarum anima carentium,d ad cultum malorum si ritu unx; si illi inquam, vanam & confictam opiti lonem habentes. ac nulla spe firma subnixi,ea tamen,quet sanctitatem & religionem habeti student imitari, quanto iustius est, nos, quorum fides clarissima est, de spes vera,qui promissiam practarum,& sempiternum,& quod fallere non potest,expectamus,percos,qui nobis p sun honorem Deo deserre, itari epistbpos os Domini esse arbitremur. Hactenus apostolica constitutio. anto igitur vos peius, quam Sentiles idolorum cultores,agitis, qui nomen facerdotis ecclesiastici, Dei,&sacrorum eius ministri, omni dedecore,& contumelia afficitis :&episcopos ac reliquos acerdotes magis stratibus & potestatibus si culi subi jcitis: ad ea e omne ius ecclesiarum ecclesiasticarum rerum ac mirusteriorum secrilege rapitis. Hanc consti
509쪽
MBER QUINTVS. tutionem secutus,& hoc eodem exemplo ex gentilium falsa religione sumpto usus beatus Gregorius ad Mauritium Imperatorem sic scripsit; admonens eum de dignitate sacerdotali, & de honore sacerdotibus ab Imperatore tribuendo; Sacerdotibus autem non ex terrena potestate dominus noster citius indignetur,sed excellenti consideratione propter eum, cuius 1 erui sunt, eis ita dominetur, ut etiam debitam reuerentiam impendat . Nam in diuinis eloquijs sacerdotes, aliquando dij,aliquando Angeli vocatur. Nam & ad Moysem de eo, qui ad iura metum deducendus est, dicitur. Applica illum ad Deos, id est, sacerdotibus: & Propheta ait: labia sacerdotum custodiunt scientiam, id est, iustitiam: & legem exquirunt CX ore eius, quia Angelus Domini exercituum est. Quid is itur mirum, si illos vestra pietas dignetur honorare, quibus in suo eloquio honorem tribuens;eos, aut Angeilos,aut Deos ipse etiam appellat Deus Vos vero Magdeburgenses & caeteri Lutherani, quomodo appellare soliti stitis, id est, quam contumeliose,& blaspheme, ego propter reuerentiam & honorem aurium non dicam;vos scitis,&sciunt omnes vestri. Subiungit deinceps Gregorius, ecclesiastica quoque historia testatur, quia cum pil memoriae Constantino principi in scripto oblatae accusationes contra Episcopos fuissent, libellos quidem accusationis accepit, & eosdem, qui accusati fuerant, Episcopos conuocans, in eorum conspectu libellos, quos acceperat,incendit,dicens, Vos Dij cstis a vero Deo constituti: ite, & inter vos causas vestras discutite; quia dignum non est, ut nos iudicemus Deos. in qua sententia sibi masis ex humilitate, quam illis aliquid praestitit ex reuerentia impensa. antea quippe Pagani in Repub. principes suerunt, qui verum Deum nescientes, deos ligneos, & lapideos colebant, δρtamen eorum sacerdotibus honorem maximum tribuebant. Qiuid ergo mirum,sii Christianus Imperator veri Dei sacerdotes dignatur honore,duPagant,ut praediximus, principes honore impendere sacerdotibus nouersit qui dijs ligneis & lapideis seruiebant Deinde ne quis bonos sacerdotes honorandos esse putaret,malos contra, non honorandos, subius it sanctissimus,&sapientitis.Pontifex Gregorius: Haec erSo no tantu specialiter quantu generaliter bl omnibus asserimus sacerdotibus, quonia adhuc nς 1cimus,quis in icrribili iudicio Dei qualis futurus siti.Etenim Paulus egregius praedicator dicit, Nolite ante tempus iudicare, quoadusque venia Dominus,& reliqua; nam siunt multa, quae de iudicio illius homines ignorant,quia fortasse, quae vos laudatis, ille reprehendet: & quae vos reprenditis i lle laudabit, Hactenus Gregorius. Satis ex his paucis,quq hactenus dicta sunt, constare potest, viruin se dominos Principum faciant episcopi, ut omnes Lumerant, apud populos, quos decipiunt, fingere solent: an potius superiores eos constituerit Deus, superiores dico in ijs omnibus , quaecunque ad salutem ,& curam animae pertinent, cui seruire debet corpus, & quaecunque ad custodiam corporis pertinent; ut Princi . pes & potestates s culi carnis tantum custodiae pr siunt; cui quia antima tanquam ministrae,dominari debet, consequens est ut diuina & natura lis lex docet ut cui commissa est cura ac custodia dominae, sit etiam a eillae in ijs scilicet, quae ad cultum Dominae sanctium &spiritualem, qui in virtutum studio, & ornatu situs est, spectant. Sed non commeat retro,Vt
cui sit comissa custodia ancillae, iit etiam & dominet. Nullos ergo princi-
li. Cor. 4. Non se faciunt episcopi dominos principum taculi, sed do
minus eos constitu i siper illo, in iis , quae ad salutem retrtinent.
rum secunda Aposollem constiti comisa est.
510쪽
pes & reges agnoscunt episcopiὸ immo maxime. Qui enim dixit: Omnia anima potestatibus sublimioribus subdita sit, de potestatibus saeculi loquebat ur : & neminem excepit, quin debeat agnoscere potestatem saecu-cularem in ijs scilicet,quet illis mandata,& commissa sunt, id est, in ficularibus nes ocijs, quibus implicari vetantur Clerici, sicut Apostolus, Nemo inquit,militans Deo, implicat se negocijs saecularibus, ut placeat ei, qui se clelegit. idcirco magistratus saeculi iudices sunt, & cognitores causarum i cularium, eos in ciusmodi causis adire oportet, eisdemque in eorum iustis iudici js parere: Sunt itaque utriusque pote statis, & spiritualis,& saecularis officia actibus proprijs, & dignitatibus distinctis discreta, ut Magnus Nicolaus, Pontifex eruditissimus ad Michaelem Imperat rem de discrimine potestatis Imppratoriae, & Potificalis disserens scripsit.
itaui,& saeculares potestates pro aeterna vita,ut ille ait, spiritualibus potestatibus indigerent: & spiritualis potestas pro cursu temporalium tantii modo rerum,magistratuum,ac potestatum legibus uteretur,ut sic, inquit, De discrimine militans Deo minime se negocijs saecularibus implicaret: neq; rebus diauinis praesidere videretur,qui esset negotijs saecularibus implicatus: & mo ex magno destia utriusq; ordinis curaretur, ne extolleretur utroq; siuisultus,& competens qualitatibus actionum specialiter professio aptaretur Sed Magde- burgenties,&c teri Lutheranorum praeceptores omnia confundunt,&perturbat. ut illud hoc loco de potestatibus Rcularibus,quod Apostolus ait,Ideoque necessitate subditi estote non solum propter iram, sed etiam propter conscientiam; ita praue intelligunt,ut tradant non oblisari pecca Lore, Pauli to eos, qui potestatibus sicularibus non obediunt, ne si cotrarium semel 4ς ψ:ς ς' iv ab eis concedatur,simul etiam,vi consequens est,eoncedendum sit; peccatali ribisse; α to quoque constringi eum, qui potestatibus seiritualibus, earumq; legia Propter iram, bus non obediat: quod quidem nihil aliud esse dicunt isti quam domina-ia: titia Σ' tum,&tyrannidem in conscientias exercere,ut nuper in quodam Augiisti male intelli is no Mari orato scriptutarum interprete Caluiniano, legi. Sed videamus symio 4ςP -- quid hoc sit apud Paulum,Sed etiam propter conscientiam. conseramusq; alios locos scripturae,ut cum ait Apostolus. Si quis autem dixerit, hoc immolatum est idolis,nolite manducare propter illum,qui indicauit,& propter conscientiam: conscientiam autem dico non tuam,sed alienam. Scialicet iubet Apostolus abstinere idolothyto,cum scandalum impendet fratri: estque periculum,ne vel idolothytum ipse edat superstitiose, quasi sit aliquid idolothytum,si nos videat edere: vel etiam si non edat, credat i men aliquid esse, atq; ita peccet seruiens errori . Item cum ait Apostolus, sinis praecepti est charitas de corde puro,conscientia bona, fide non ficta, conscientiam bonam vocat eam,quae non reprehendit nos, id est, cum ni hil mali nobis concij sumus:cum enim aliquid male agimus,reprehendit,& accusat;quae etiam in futuro saeculo arguit, sicut Apostolus de futuro iudicio loquens: Testimonium, inquit, reddente conscientia ipsorum M. Haec est,quam scriptura sancta vocat aduersarium, quod semper aduersetur malae voluntati, ut sanctus Doroth us in libro de conscientia notauit. Vnde propheta Oseas,oppressit,inquit, Ephraim ad uersariu suu 3 & quasi in terpretans quod dixerat, subiungit: & conculcauit consilium suum I &Dominus in Evangelio Prophetam imitatus,Esto,inquit, consentiens aduersario tuo,dum es in via. precipit ita viuere,ut conscienti liue corificus