장음표시 사용
511쪽
ct beatus Ioanne non reprehendat nos:tunc enit reprehendit,cum peccatum comisimus. Cum ergo iubet Apostolus obedire potestatibus saecularibus propter conscientiam, ideo obedire iubet,ne non obediendO,pec , , a, direcatum admittamus, de quo nos conscientia nostra accuset: & fiduciam potest is uti apud Deum amittamus impetrandi quod petierimus,sicut beatus Ioannes nos docet. Obligant igitur conscientiam leses potestatum saecularium in Christo. Ex quo rursus sequitur,ut multo etiam magis obligent legeS spia Ioan. i. rituales eorum, qui ecclesiasticam habent potestatem. hoc quoque striabit Clemens beatum Petrum docuisse, cum Zachaeo non quidem desu-gienti opus,& laborem gubernandi ecclesiam,sed recusanti,ne praeesse di
λί- αναγκίαν ut --εχ' . id est, sin vero prorsus non vis sciri,quoa potestatem habeas gubernationis,uideris mihi nescire, ad continendum in metu, & pudore multitudinem multum valere potestate prspositi manifestam . unusquisque enim ei qui potestatem accepit, obtemperat, ciuippe cum magnam obtemperandi necessitatem conscientia imponat. haec est,teste,& auctore Clemente,beati Petri de spirituali,& ecclesiastica potestate sententia, de ea enim loquebatur. Non igitur cum nos hanc eius
vim obligandi tradimus,dominatum&tyrannidem,ut isti dicunt,in con- . scientias exercemus;sed ipsi potius quod a Paulo Apostolo strietum est, i ad suam, & aliorum perditionem more suo deprauant . quod quidem eis non eueniret,si veterum patrum interpretationes sequi,&scripturas scr u tari, & conferre vellent. Sed de his satis. Pergamus ad aliud caput accμsationis istorum.
Defensio doctrina in epistola Euaristi de matrimonio non diseluendo per fornicatione Euo
s HIiis cum Paulo collatis, Apostolico canone,ac pluribus concisis, σpatriuus cumscripturac sentientibus. cap. IO.
ET Euaristus inquiunt,Epistola a. Mulierem viro, si adulterium admi
sit,iubet reconciliari, aut manere innuptam, cum tamen Paulus parti innocenti permittat ius nuptiarum. I. Cor. cap. 7. haec isti. JSed quibus verbis,quo ve loco huius capitis .& quomodo hoc dicat Paulus, nishil amplius explicant Magdeburgenses. Satis esse putarunt, si dicerent, Paulus parti innocenti ius nuptiarum permittit: sciunt enim quibus illudant . Sed cum hoc ipsum caput 7. epist. ad Corint. Euaristus quoq; citet ad probandum contra, non permitti ius nuptiarum parti innocenti, de-hebant potius,qui contradicunt,redarguere cum ex scripturis ;aut saltem poducere auctoritatem veterum patrum, qui si ut ipsi nunc, scripturam 'auli,vel Euangeli j interpretati essent,ne ipsi soli hoc dicere viderentur, I iijdem iudices & testes,ut semper solent. Sed dissimulemus ista:&nos,quiveritatem defendimus,matrimonium no dissolui fornicatione, ita ut alia ducere parti innocenti liceat,non contenti auctoritate veterum patrum, cui hoc semper tradiderunt,tametsi satis hoc erat,doceamus prius, & demonstremus ex scripturis sanctis, quas isti semper appellat, & vane iactat, qui ex verbo Dei,quod semper rebonant,verbum suum,id est,taluini aut
Lutheri suis falsis interpretationibus secervi. Sed priusquam hoc aggre-
512쪽
PRO EPIST. PONT.diar,admonebo prin cur Maod eburgenses tanto studio laborent, ut ista sua accusatione auctoritatem huius epistolae apud suos, quos decipiunt, euertant. Scilicet quia huius epistolae doctrina, quam sanctus Euaristus alofesh ub, Patribus, id est,a sanctis Apostolis,accepisse se dicit,Lutheranorum eccleri auctoritate fias,verius synagogas de adulterio condemnat . Nam sicut uxori, inquit, g i. non licet dimittere virum suum,ut alteri se,uiuete eo, matrimonio societ, aut eum adulterct,licet fornicatus sit vir eius,sed iuxta Apostolum, aut viro suo reconciliari debet,aut manere innuptati ta Ecclesii non licci dimittere,aut ab ea segregare episcopum suum,ut alterum,eo viventc,accipiat: sed aut ipsum habeat, aut inupta maneat; id est, ne alterum episcopum, suo vivente,accipiatine sornicationis,aut adulteri j crimen incurrat. Nam si adulterata suerit,id estate se alteri episcopo iunxerit, aut super se alterucpiscopum adduxerit, aut esse fecerit, vel desiderauerit, per acerrima poenitentiam aut suo reconcilietur episcopo,aut innupta permaneat. Hactenus Euaristus. Hoc se crimine Lutherani omnes obstrinxerunt, cum epia scopis, & sacerdotibus eiectis, in eorum locum superintendentes suos,& ministros,ut ipsi vocant,substituerunt,cum quibus spiritualiter sornica' rentur. Hoc nunc crimen depellere nituntur Magdeburgen . cum parti innocenti ius nuptiarum a Paulo permitti,falso tradunt. Sed aggrediamur,
quod nobis propositum est. Quia igitur, quod est apud Matthaeum cap. I9. paulo obscurius scriptum videri poterat, idcirco,alij Euangelistae consecuti, tanquam eius loci interpretes,Marcum dico,& Lucam, parenthesi illa exceptae fornicationis, que obscuritatem loco adserebat,praetermissa, Nun xii Q uietor totam sententiam explanarunt, cum simpliciter dixerunt, Qui dimiseris uxorem,& alia duxerit,moechatur,aut moechatur super eam: quod omniano verum est:atque hoc erat tanquam explanatius, & simplicius dictu ad
interpretationem illius loci Matth i adhibendum,quibus paulo oscurior esse videbatur. Praeterea, suod idem Matthaeus paulo supra scripserat, Quod ergo Deus coniunxit,homo non separet; non quidem existimanduerat cum eo discrepare, quod paulo post idem scripsit, Quicunque dimiserit uxorem suam nisi ob fornicationem & aliam duxerit, moechatur: quin potius ad explanationem eius valebat,ut simpliciter, & omnino ii telliseretur,non licere alteram ducere propter sornicationem prioris dimissae,alioqui iam quod Deus coniunxisset, homo separaret: atyue ita id quod paulo supra Dominus simpliciter dixisset,quod Deus coniunxit,homo non separci,cum eo discreparet, quod paulopost dixit in exceptione fornicationis. Sed videamus ia,quid de hoc Apostolus explicauerit. IMI . de matrimonij lege scribens, ac docens, Matthsum quoque interpretatur cum duobus item Euangelistis consecutis plane cossentiens, ita ut una eademque sit horum quatuor mens & sensus. Mulier, inquit,proprij corp ris potestatem non habet,sed vir: Similiter & vir sui corporis potestatem Eitandi Hu non habet, sed mulier. ergo, ut uxor libera non est ad nubendum cui ve-:.άὸ β di 'Di lit,nisi prius dormierit vir eius,ut idem Apostolus ait: similiter neque viris, hiis si ob ε, liber eit ad ducendum alteram ante mortem prioris. Quod si pars inno orate. cens libera est,& non altera pars, ergo non similiter potestatem habet corporis viri sui mulier, ut habet vir corporis uxoris tuae: sed potius altera pars minorem potestatem habet,siquidem parti innocenti,ut Magdebu
genses volun liberum sit ius nuptiaru ante mortem alterius. Verum hos est,
Demonstratio exseripturis inter se collatis, non distolui sol
513쪽
est, quod isti non intelligunt, quemadmodum mulier potestatem habeateorporis viri sui,postquam dimissa est ob fornicationem: aut vir potestatem corporis uxoris suae, ii uxor a viro propter sornicationem eius discessit: intelligerent autem,si scripturae verba, & virtutem verborum eius intelligerent. Etenim vir dimittens uxorem ob fornicationem, domo tantum illam excludit id quod verbum ipsuua Graecum , quo scriptura usa est, vulgari consuetudine sermonis Graeci significat, ut a veteribus linguae Graecae magistris notatum reperi, pro quo usus est Paulus verbo α'pioM,non autem soluit iugum matrimonij,id quod verbum λυ'κ significat,quo idem Apostolus in hae significatione utitur,ut cum ait, Al- Iigatus ex uxori,noli quaerere solutionem non dixit, απολ ιν, id est, di nussionem, sciebat enim licere dimittere propter fornicationem sed dixit; noli quaerere in id est solutionem. Itaque priuat se vir usu tantum, exclusa uxore propter fornicationem, non autem potestate . nihil enim potest omnino separare fideres in unam carnem alligatos, pririer morte. Similiter mulier discedens a viro propter sornicatione eius, priuat se consuetudine miscendi corporis cum Marito, non autem potestate corporis mariti ita ut neutra pars libera a leae matrimonii contracti remaneat, altera adhuc vivente. Mulier enim alligata eis legi sicut Apostolus ait,quato tempore vir eius vivit: quod si dormierit vir eius, liberata est a lege; nubat cui vult. quod similitur in viro intelligendu esse, ut scilicet vir alligatus sit legi, quato tepore uxor eius vivit: quod si dormierit uxor eius, Iiberatus sit a lege, ut ducat, qua velit,satis docuit ide Apostolus,cu paulo supra dixit aequaliter de utroq; coniuge, mulier no habet potestatis corpolis sui,sed vi similiter aut & vir no habet potestate corporis sui sed uxor. at no moritur Vir morte corporis,fornicado,vis fornicatione eius laqua morte maneat Ibera uxor, ut Magdeb. in sestola Montani Principis Cataehrygaruisqui matrimonia soluere docebant,didicerunt.Pr terea manifestu est iunc fuisse scopu Dni,cu praecepit,sicur Apostolus testatur,mulierem a viro non discedere:aut si discesserit,manere innuptam,scilice ut omnibus modis My γ,ut Theodoretus ait,id est,insolubilitas,ut ita dicam,matrimoni j conseruaretur ; ita ut si accideret uxorem exclud i ac diu mitti propter fornicationem; tamen quia non possiet, exclusa,ac dimissa, alteri nubere,daret opera quocunq; modo honeste posset,ut cum viro ingratiam rediret.Quod si hic parti innoceti, id est viro permissum esset ius nuptiaru cum altera secundu doctrina,vel potius comentum Ma debur. frusta esset hic scopus Domini, & Apostoli eius Pauli. quomodo enim uxor fortasse iam pudica facta, posset redire ad priore virum,qui iam alteram duxisset Deinde cum in uno loco, & causa voluit Apostolus licere,
Vivente uxore,alteram ducere, aut vivente viro, alteri nubere,tuc scilicet,
cum infidelis coniunx a fideli coniunge discedit, subiungit, Non enim seruituti subiectus est frater, aut soror in huiusmodi: in huiusmodi dixit, ut intelligamus, in caeteris quidem subiectum esse seruituti fratrem, aut
sororem: ita ut neutra pars fidelis, altero vivente, alio matrimonio copulari possit,sive innocens sit,sive non. Verum quia exceptio illa fornicationis apud Matthaeum, paulo obscurior, ut dixi, ac difficilior videri solet,doceamus rursuS Magdeburgenses,qualis sit, si sorte intelligere voluerint. Dixerat Diis apud Matthaeum, Qui dimiserit uxorem excepta
de aliorum, matrimonium fornicatione dissoluatur,
iis virtutis ver borum Pauli. r. Cor. 7. Rom. 7.
514쪽
S. Martialis. Basilius. Canon. Apost. Synod Mileu.
causa fornicationis,facit eam moechari I ex quo plane intelligebatur,licere ob fornicationem dimittere,& excludere: excepta vero causa fornicationis, non licere dimittere alioqui qui dimittat, occasionem adultera di praebere uxori iniuste dimissi; quare adulterij eius rerum fore:hoc aut docuerat in monte discipulos,& turba, in qua etiam propter alias causas, si uxor non erat cordi,dato libello repudi j dimittebatur.Ne autem existimarent, dimissa licite uxore propter fornicationis vitium, utpote cΠCrisomn ibus grauius, od totius, & intolerabilius, licere quoque alia ducere, de hoc postea,occasione sumpta ex Pharisaeorum interrogatione,docuit, di sanxit his verbis: Quicunque dimiserit uxorem, nil rob sornicationcm, di alia duxerit,moechaturi quod perinde est,ac si distincte diceret, ut sanctus Martialis beati Petri discipulus in epi stola ad Tolosanos cap. 9. distinguit, inquiens,Qui dimiserit uxorem, nisi prop ter sornicationem,moechatur,id eu,facit eam moechari,ut magnus Basi, ius canone o. interpretatus est: & qui aliam duxerit, inquit moechatur. Atque ita responsum fuit Iudaeis qu rentibus, utrum ex quacunque causa liceret uxorem dimittere negat enim Dominus ex ulla causa licere, excepta causa micationis.
Deinde plus aliquid adhuc docuit,& praecepit praeter id, quod in monte docuerat,adiungens; & qui aliam duxerit,moechatur. quod perinde cst, uasi diceret,& qui uxore sic is . nulla, scilicet propter fornicationem,alii
uxerit,moechatur. Sic etiam hunc locum Euangelij interpretatus est ca- non Apostolorum trigesinus octauus, praetermissa parenthesi ex ccpt fornicationis, quo sentetia esset clarior. Si, inquit,Laicus, uxore sua dimissa, altera nuduxerit,aut ab alio dimissam ς ij ciatur ex ecclesia,scilicci tanquapublicus adulter. Uxore,inquit,dimissa ,scilicet cum d mitti potest, nempe in causa fornicationis,tunc inquam,qui aliam duxerit, eijciatur ex e clesia. Ergo Apostolicus canon non permittit ius nuptiarum parti inno centi. Sed ne nos soli sic Euangelium,&Apostolicam doctrinam,ac canonem interpretari Magdeburgensibus videamur,si in ore duorum,uci triustabit otiane verbum,sicut scriptura sancta dicit,stet apud istos in ore faltem plurium Conciliorum,iii ore inquam si nodi Mileuitanae, cui beatus Augustinus intersuit. ea cnim cap. l . visum, inquit, est nobis secundum Euangelicam,& Apostolicam doctrinam, neque dini illium ab uxore, ne que dimissam a viro altero matrimonio copulari, sed manere innuptos, aut reconciliari : eos autem, qui non obedierint, inter lugentcs ref
ri. Quomodo autem dimissa reconciliari posset, ut prius dicebam, si, qui eam dimisit, aliam posset ducere profecto nullo modo. Ergo, ut secundum Euangelicam, & Apostolicam doctrinam, necesse est, ut dimissa maneat innupta, aut reconcilietur; sic secundum Euangelicam, &Apostolicam doctrinam necesse erit,ut qui dimisit, scilicet propior fornicationem,maneat innuptus,aut reconcilietur. igitur secundum Euangelicam apostolicam doctrinam, non permittitur ius nuptiarum parti 1 nocenti . idem decretum est in Synodo Africana cap. 6 s. Item synodus Eliberitana tempore Sylvestri Papae cap. decimo. Si fidelis, inquit. foemina adulterum maritum suum reliquerit, & alteri nupserit, non prius accipiat communionem, quam is, quem reliquit, evita exierit. Sic
synodus iudicauit, Paulum secuta, qui ait; Mulier alligata est legi, qua- diu vir eius vivit, quamuis scilicet adulter sit. Praetera synodus quoque
515쪽
plorentina oecumenica scripturae sanctae doctrinam, & canonem Apostolorum,& sancti Euaristi auctoritatem, atque huius synodi Mileuitanae SN'd si decretum, imino totius ecclesie catholicae praedicationem, & consuetudinem Apostolici traditionis secuta, his verbis sanxit: Quamuis autem ex causi fornicationis liceat,scilicet parti innocenti, thori separationem
facere: non tamen aliud matrimonium contrahere fas est,cum matrimo-nh vinculum legitime contractum,perpetuum sit. Eant crgo nuc Magde- burgenses,& postulent a suis discipulis,ut eis potius credant, qua scripturis sanctis & sanctis synodis. Pretereo alios testes,ut Hilariu in Matthaeu, Hila.Epipha. sanctum Epiphani uin hqrcsi 39. contra Catharos,Theodoretum lib. ρ.de curatione Grecarum affectionum, Basil.Magnum canon.9. Qui sic ait vir, uxore dimissa, scilicet propter fornicationem de hac.n. loquebatur si ad altera se cotulerit,&ipse adulter est, quonia in causa est, ut uxor ades 'teretur :&quaecu eo habitat,adultera, quia alienum viiii ad se transtulit. iSequatur ergo si ita placet Magdeburgenses Lactantium Firmianum lib. GDiuinarum institutionu immo teneat etiam cu eo Chiliastatu haeresem ut alios nunc eius errores taceam: denique relicto Euangelis teneant i ges saeculi,quae matrimonium soluunt propter fornicationem,& istud su . una ius nuptiarum parti innocenti tribuunt.
adid respondendum sit ro matrimonio no dissoluendo propter fornicationem ad id quedobiiciuntur, ex commentari s tui feruntur esse Ambrosii: o quid beatus Ambrosius de Medogmate senserit. ne falsa interpretatione Augustina Marior eri in locum Pa r Mulierem a uiro non dissedere: quod si discesserit,aut reconciliari, aut manere innuptam, O confutatio eius. cap. Ir. α
od si beatum Ambrosium cum Lactantio sensisse putant, & huius
quoq; magni scriptoris auctoritatem cum euangelica & apostoliea doctrina, quam hactenus explicauimus , co sentientem desiderant, Iegant, quae scripsit in libro priore de Abrona cap. quem librum,nemo est,credo,qui dubitare cu ratione possit,sui auctoris esse, id est,beati Ambrosij,cuius characterem & stylum acri iudicio, & summa breuitate Cassiodorus senator in libro de institutione diuinarum litterarum his verbis Charactes, di descripsit: Sanctus quoque Ambrosius lactei sermonis emanato sic u gra- Ambro-
uitate acutus, in violenta persuasione dulcissimus, cui fuit aequalis doctri , α
na cum vita. hactenus Cassiodorus. Qui igitur grauitatem, acumen,dul- notatus.
cedinem,uim persuadendi,& eloquentiam sermonis, quibus in his libris ide Abraam,& in Commentarijs Lucae, ac reliquis suis libris usus xst,cum Commentarijs epistolarum Pauli,qui Ambroiij seruntur esse, contulerit, facile dubitabit virum eius sint. Illud praeterea non parum mouet, quod in idem auctor Cassiodorus in eodem libro scribit his verbis: Dicitur etia, P u. tiui se a& beatus Ambrosius codicem epistolarum omnium Pauli suavis lima cx--Αmpositione coplexus,quem tamen adhuc inuenire non potui. hic ille. Qui V ''i vero suavis sit illa; quae nunc extat, epistolarum Pauli interpretatio, quae
sancti Ambrosij esse fertur,experiatur,& iudicet,qui aliquid iudicij se credit habere.ut illud interim dissimulemus,videri quide miru,si in epistolas
ut ferebatur,scripserat Ambro.quemadi nodu non reperire eas potuerit, vir alioqui ta diligens,ac potes,& nobilis senator urb. Ro.in lato Praesertim,ut verisimile est Romanoru cu Mediolanen. comercio, & societate.
516쪽
Illud quoque accedit, quod scrupulum auget, quod in Lucam sic scripsit,
ut C ommentarios in libros diuideret, ut eo tempore interpretes sacrorulibrorum facere solebant, ut Hieronymum secisse videmus, & Origenem, quem beatus Ambrosius non solum in multis imitatus est, sed multa etiaex eo in sua scripta,ut beatus quoque Hieronymus testatur, transtulit. Preterea non est secutus in Lucam genus interpretandi, quod Graeci vocant, κατά ποδα e, cum textum quasi per Vestigia interpres prosequitur, quod in Commentarijs epistolaru fecit,quicunque eos scripsit.Sed cur Ambrosius genus interpretandi mutasset ξ presertim cum Commentarios Origenis in cpissi ad Rom. in libros decem digestos haberet, ex quibus nihil transtu- lisse videtur tam sedulus alioqui,& tam studiosius Origenis imitator, velinii. E.. si potius translator. Denique illud maxime mouere etiam potest, quod in ecte sibi Am- re grauissima, & in dogmate Ecclesiastico sibi contradixisse tantum prae-brosum in ope sertim Ecclesiae Catholicae doctorcm,no est verisimile.Sic enim est in prio, ita a. re epistola ad Corint. cap. 7. in explanatione illius loci. Et vir uxorem n5 cmate. dimittat,subauditur, inquit,excepta fornicationis causa, & ideo subiecit, inquiens,sicut de muliere,quod si discesserit,manere sic:quia viro licet Aucere uxorem, si dimiserit uxorem peccantem;quia non ita lege constringitur vir,sicut mulier,caput enim mulieris vir est.haec ibi.siunt qui existimet,
de lese humana intellexisse auctorem, cum dixit,Non ita lege constringitur vir, sicut mulier. fateor, ipse quoq; sic aliquando existimavi; quod tamen valde mihi ut quod suntio, dicam violentum & durum attentius cosideranti, videtur. Etenim si de lege humana loqueretur,non subi jceret taquam cabam Caput enim mulieris vir em Quod quidem ut Deus,& non homo sanxit ; sic quoque consequens est,ut de diuina,non de humana lege illud antegressum auctor intelligi voluerit: aut certe si de lege humana
intelligi voluit, eam legem ut iustam approbat; quam tamen beatus An brosius lib. I. cap. 4. de Abraam, plane improbat ut diuinae legis aduers riam .docens enim prohiberi,ne dimissa uxore propter adulterium, altera ducere liceat. Sed vos,inquit,moneo viri, qui ad gratiam Domini tenditis,non commisceri adulterino corpor qui enim se iungit meretrici, ue corpus est: neque dare hanc occasionem diuorti j mulieribus. Deinde subiungit: Nemo sibi blandiatur de legibus hominum. Omne stuprum, adulterium est: neque viro licet,quod mulieri non licet. eadem a viro,quae ab uxore debetur castimonia:quicquid in eam,quq non sit legitima uxorico Dogniarath missum fuerit,adulterij damnatur crimine. Hoc verum, & ecclesiasticum dogma de matrimonio perpetuo tradit beatus Ambrosius,quod uniuersa inmitinio. Ecclesia Catholica tam Orientalis,quam occidentalis,tenet,&profitetur. illic vero, id est,in priore epistola ad Corinti quisquis ille est, qui commetarios illos scripsit,licere tradit, dimissa uxore propter adulterium, altera ducere . sive .n. licere dicat diuina lege,siue humana,qua id liceat,tanquaiustam approbet,parum resert: cum utracunque lege harum matrimoniudirimatur, iuste dirimi tradat. In Commentari jS vero in Lucam cap. i idem Ambrosius legem quoque humanam ut diuinae repugnantem imis probat, quae dimittere uxorem ob alias etiam causas, praeter crimen adulteri j, permittebat . Hactenus responsum sit Magdeburgensibus, qui no negat,hoc loco Apostolum loqui de dimittente uxorem propter adulteriu:
Sunt enim alij ex Sectarijs, qui hoc negant, ut nuper legi in Gmentari'
517쪽
Augustini Mariorati Caluiniani. ait enim de ijs loqui Apostolum,quael uibus causis a viris discedebat,uel quia displiceret forma vel propter saeui
tiam,& duram tractationem,uel ob aliam quamlibet huiusmodi causam: quod ex eo probat,quod iubeat Apostolus uxorem 1 viro dissidetem manere innuptam,aut reconciliari,in quo satis ilignificari putat,dissidium esse tolerabile . quasi dissidium propter adulterium non videatur ullo modo esse tolerabile,ut possit,aut debeat, quet semel propter adulterium viri discesserit, aut propter suum adulterium dimissa sit,uiro suo unquam recociliari: quamuis,ut aliquando euenire solet,vel maritus pudicus, vel uxor pudica facta sit. quod quam sit a charitate,& pietate alienum,nemo catholicus est, qui non videat. Praeterea non loqui Apostolum de dimissis propter adulterium,constat,inquit,ex poena,quae sequebatur: erat enim criamen capitale Levit. 2 o. etiam legibus Romanorum, & propemodum c5mum iure gentium. Haec ille. unde estici necessario putat,ut non prohibeatur alteram ducere,qui propter adulterium uxorem suam dimitit, siquideinterficienda siit uxor adultera vel secundum legem Leuit. quasi nunc sub lege vetere simus: vel secundum leges saeculi necessario accusanda sit, &non possit vir in adulterio deprehensam dimittere, solo repudio conten tus t aut denique quasi Ecclesia,ad cuius utilitatem Apostolus scripsit,occidere iubeat. Iam quis unquam dixit,legibus Romanis,& propemodum
communi iure gentium capitale crimen esse adulterium quassi omnes le ges Romanorum ad ius naturae pertineant: aut quasi ratio naturalis inter omnes homines constituerit,ut adulteri occidantur, ut secundum definibtionem Gai, Iurisconsulti hoc supplicium mortis ad ius gentiu referatur. Quis, inquam, quam dixit,certum genus supplici j,quod crimini debeatur, ex ratione naturali omnium gentium communi proficisci λ Ergo contra ius gentium, & rationem naturalem faciunt, quicunque alio modo, quam morte:adulterium puniunt, quasi non sit in Ecclesia grauius genus
supplicij anathema,quam gladius,id est, gladius ignis gehenni, grauior, quam gladius ferreus. Sed iste auctor conscius sibi aliquid absurium se di
cere,moderari Voluit,cum dixit,propemodum. Praeterea, synodus Toletana I a. cap. 8. affirmat praeceptum Domini esse,ne ob ullam causam praeterquam &rnicationem l iceat dimittere uxorem. & ideo quicunque, inquit, citra culpam dicti criminis, Uxorem suam quacunque occalione dimiserit,quia quod Deus coniunxit, ille separare disposuit, tandiu ab Ecclesia communione priuatus,& a coetu omnium Christianorum maneat alienatus,donec soci tatem relicti coniugis synceriter amplectatur,& mucat uxorem. Item beatus Basilius Can. 9. de uxore discedente a viro, siue inquit, cederetur, neq; plagas ferre vellet ; perpeti potius debuit, qua a malito discederec siue iacturam dotis facere nollet,nec liqc quidem satis honesta causa. Quomodo igitur,ut iste interpres Marioratus falso docet, Paulus Apostolus permittit uxori a viro ob aliam qualibet causam discedere,sed ita, ut maneat Inupta si reconciliari nolit Hac enim sola poena, ut iste vultis ancitur nunc a Paulo praeceptum Domini,ne mulier a viro discedat. Deinde cum aifirmet Apostolus lcribere se hic pr ceptum Domini,&in Evangelio legamus praeceptum Domini de dimittete uxorem propter fornicationem,ne scilicet,qui propter fornicationem dimittit, altera d
cat, qua ista Mariorati tanta inscitia, ut dicasilocum si quetras, nusqua r
Quis ridi isto, a absurde probet Mario
ducere,qui propter fornicationem dimiserit
Redarguitur. quod Marioratus ait, loqui
nussis ob aliarausam, quam propter fornicationem, est alti
aut re nessi mi aut manere innuptam
518쪽
praecipio non ego, sed dominus sententia
it,non vel ba. Geα 24 August. Marioratu e ausas it matrimonio ad iudici uin pol
satis s cuintis pertinere vult. Secundum doctrinam huius retici non plus sanctitatis est in verbi , Rus consensum coniugalem inter sponsum,&sponsam fgni hcant , quam Ση consen -n inter emetem,& venden
perias ad verbum,quasi non satis cauisset Apostolus,quod iste obiecit, ca
ait,praecipio non ego,sed Dominus: pr ceptum ergo ponere voluit,& quidem explicatius,non autem numerare verba Domini. Quis ignorat soliatos esse sanctos Apostolos scripturam citare secudum sententiam potius, quam secudum verba Itaque quasi plura verba huius loci Pauli in Gen si, quam in Evangelio reperiisset, hunc ipsum locum Pauli ad illud in Geuneli retulit: Propter hoc relinquet homo patrem & matrem,& adhaerebit uxori suae;tametsi hic locus Genesis perpetuitatem matrimoni j declarat, quam pessimus iste Pauli,& Euangelij interpres negat,d: tollit,cum tradit adulterio dirimi matrimonium. Ad extremum, ut tot errata essent huius interpretis in explanatione huius loci Pauli,quot verba, addidit, quae naesset iusta & legitima causa utriq: parti,ab altera discedendi,a magistratu esse hoc accurate expendedu, quasi caus matrimonioru inter negociasq-cularia reserendi sint, ut non debeat eis implicari, qui Deo militat, id est, potestas ecclesiastica,sed potius potestas saeculi. Vt video, nihil iste interia esse putat iudicare,ad quem post ciso,Vel aratio agri pertineat, an ad cuia ius potestatem uxor: neque plus mystic benedictionis in tradenda uxo rt in potestate viri, & vicissim tradendo viro in potestatem uxoris, inter uenire, quam in fundi,aut horti tradenda possessione,& in omni eo,quod per aes,& libram agitur: haec,inctuam Verba, Ego te accepto in meam, doego te accipio in meum, vel similia, quae ipsorum qui contrahunt consen' sum explicant,& vim continent illorum sacrorum verborum, quae Adam per spiritum Dei in persona Omnium coniugum mystice dixit; Hoc nuncos ex ossibus meis,& caro de carne mea: Propter hoc relinquet homo patrem matrem & adhaerebit uxori suae,& erunt duo in carne una; 'uq Paulus magnum sacramentum in Christo,& in Ecclesia eius sponsa esse dixit, non magis spiritualia esse iste bonus auctor somniat, qua qui consensum significant,quem in emptionibus,& venditionibus intercedere necesse esse,iurisconsulti scribunt: ut aeque uterque contractus tam coniugalis,qua emptionis,sive permutationis,ad iudicium magistratus pertineat. Sed satis hactenus responsum sit in gratiam Magdeburgentium Mariorato, cuius in scripturam commentarios venenatos ac pestiferos, & haeretica doctrina respersos, cauendos esse moneo , de in Gallia, iussu Christianissinu Regis comburendos esse speramus,nisi .iam combusti sunt.
Defensio doctrina de catiliatu in epist. 2. Clementis: O confutatio eorum, qua Herbrandus de hac re contra synodum Tridentinam scripsit at doctrina Apostoli de contine tia, quam a sacerdotibus, Diaconis O eorum uxoribus requirit, ex uirtute uerb rum, ex traitione sanctorum deprompta cap. II.
ACcusant deinde Magdeburgenses in epistola 2 Clementis doeti a
de coelibatu sacerdotu,quod sacerdotibus, inquiunt, interdicitur ne post ordinationem, uxores retineant : quod sit non fecerint, ab ostic ijs maioribus remouentur: J Sic vero scripsit Clemens, quod a beato Petro se accepisse dicit,Quod si post ordinationem inquit, ministro altaris contigerit propriu inuadere cubile uxoris,sacrarii no intret limina, di quae sequutur. Non hoc iubet Clemens,ut ministri uxores suas excludat; excludere enim eas praetextu religionis,canon etiam Apostolorum prohibet; sed iubesine cum eis rem amplius habeant post ordinatione, quod mi Paulo
519쪽
Paulus quoque in epistola ad Titum cpisc. Cretae.Constitue, inquit , presbyteros per ciuitates, sicut cgo disposui tibi . Deinde describit, quales
esse debeant,Siquis sine crimine est,filios haben ς fideles,no in accusatione luxurie,aut non subditos. non igitur prohibet presbyteris, quin uxores habeant,aut habuerint,& ministret altari. veru quales mariti deinceps esse deberent,id est quotmodo habere uxores,ne quis erraret,ut isti nunc errant, idem Apostolus satis clare docuit, cum subiungit, oportet enim Episcopum esse pudicum, iustu in,sanctum, continentem: non contentus dicere pudicum,ut in epistola priore ad Timotheii, sic enim interpres in ea verterat idem verbum GrFum, U,addidit hic ευκ ., id est, continentem: castos autem,liue pudicus & continens non est Episco pus,aut Presbyter,si cum uxore consuetudinem habeat.Sed quia Magdebur enses nihil amplius hoc loco pro incontinentia sacerdotum, quam propteritur,dixerunt,& nuper Iacobus Heerbradus, qui in Tubingensi schola doctrinam Lutheri aocet,supplere voluit, quod ab illis relictum est; respondeamus ad eae, quae ille in I a. articulo contra Tridentina Synodu scripsit, notium esse inuentum de coelibatu cotra electum Dei organum, qui Episcopo inquit,& diaconos vult honestos esse maritos. At non vult Apostolus,ut Episcopi, presbyteri,& diaconi no sint virgines,si esse malint secundum consilitari eius de vilaginibus ι non negabit hoc Heerbrandus: ex quo fit,ut neque rursus requirat Apostoliis ab eis,ut sint mariti, no masis quam requirat,vi habeant filios: Sed hoc requirit, ut si habeant filios, bene eos educatos,& institutos habeant,ut eorum probitas,& obedientia,ac pudicitia testimonium quoddam potius sit continentiae Patrii. Sic Rem,si habeant uxores,requirit,ut sint casti & continentes.Videamus i situr,qualis ista castitas & continentia sit,quam a sacerdotibus & diaconis postulat, utrum ne talis esse debeat,qualis laicorum,an alia excellentior idque ex verbis ipsis Apostoli, locis scriptur hinc inde collatis, ratiocia nando demonstremus. De quibus autem,inquit, scripsistis mihi, bonum
est homini,mulierem non tangere. Interrogemus hic Heerbandum verbis sancti Sixti III. cuius auctoritate sancte Synodus Ephesina aduersus Nestorium usa est, ut Vincentius Lirinensis Gallus, illius temporis auctor grauissimus testatur;interrogemus,in quam verbis Sixti in libro de castitate, in quo totum sere hoc caput epistolae Pauli ad Corint. doctissime,&festiuissime interpretatus cst, De qua muliere Paulu dixisse putandu est
De aliena, inquit, no puto,nec cnim Corinthi; tam v cordes erat, ut hoc Apostolii in interrogaret, an cis aliena liceret matrimonia violare, quod
citra ullius disciplin interdictum, etiam ipsa natura damnabat. deinde subiungit: Hoc propter cos scripsi,qui nimio ardore libidinis scripturarum veritatem Deruersa nituntur interpretatione subuertere. Si ergo ratio non concessit,ut de aliena dixerit, restat, ut de propria dixisse credatur. quod inde etiam probat, quod in secunda parte ait, Dico autem nonuptis,& viduis quibus si iam imperius fuerat locutus, superuacuum fuit, iterare sermone. in tertia aut de virginibus . hactenus Sixtus. Ite Tertullianus in libro de Monogamia interpretans hunc locum,ostedit, inquit, fuisse,qui in matrimonio deprehensi; verebantur,ne non liceret eis deinceps matrimonio suo uti,quia in carnem sancta Christi credidissent,quibus secundum veniam concedit indulgens, no precipit. Ergo cum dicit. Aposto
hingensis ar. 31. contra synodsi
de tontinentiast.quam Apossia Sacerdotibu
quiris. s. sixtus 3. dae,ssitate. Tertulianus.
520쪽
Apostolus,de quibus scripsistis mihi,bonum est homini,mulierem non tagere,de uxore dicit;ut sit, Bonum est homini uxorem, vel mulierem nonni ctimui. t 0geret sic enim vertit beatus Hieronymus in Commentari s Erechieli, cap. ao. sed propter Brnicationem, inquit, unusquisque uxorem suam habeat: non dixit, ducat ut idem sanctus martyr Sixtus notauit. Et paulo
post, interpretans,quod idem Apostolus subiungit, Nolite fraudare inuicem,nisi serte ex consensu ad tempus,ut vacetis orationi;& iterum revextemini in idipsum, ne tentet vos Satanas propter inc6tinentiam vestram, pauco, inquit, tempore contineddes esse praecepit, ut longiori spatio orationi vacare possent: post continentiam vero,ad matrimoni j usum redire permitit,si tamen incontinentiam necessitas exegisset, ne & tentet vos Satanas propter incontinetia . hactenus sanctus Sixtus. Incontinentia itaq; dicit hic Apostolus,non continere se ab usu matrimonij:quod quide con .. iugibus permittit,cum necessarium cst illis,ne tentati a Satana, in adulterium incidat. permittit,inqua, maritis illis,de quibus ad Corinthios scripsit, permittens non esse continente id est,uth matrimonio, quo erant copulati, si periculum tentationis metuetant. At in epistola ad Titii no hoc permittit, Mesbyteris, & diacon is maritis, ut non contineant: sed potius praecipit,esse continentes, id cst, non uti amplius coniugibus suis post om
i,ta, ribri tur tui S VXOribus; ergo mariti cotinentes apud eundem Paulum sunt, qui ex apud Pau. eis non utuntur. Ex quo rursus constat,de laicis maritis scripsisse ad C hi o rinthios,nsi de sacerdotibus,quod dicere necesse est,ne secu tantus Ap
i stolus pugnare,& sibi cotradicere videatur; si quibus maritis permittit in
epistola ad Corinthios non esse cotinentes, eisdem postea in epistola ads, lingiti dia Titum continentes esse praxipiat . Iam ne senti Heerbrande , extortum tibi de manibus pugionem,& co te confossum este non vult Paulus eje- Ahisahi. 'α stum Dei organum,episcopos & diaconos honestos tantum maritos esse contraditare. quod tu dicis, Paulus non dixit sed vult esse corinentes,quod ide Paul dixit tu p termisisti. Disce igitur prius, Iacobe,Vsum verbi huius εγκρα- - - ου apud Paulum,& accede postea ad interpretandum locum de continentia maritorum: ἐγκροασε enim,id est,continent ij, qui soluti & liberi sunt a matrimonio,cum alienas nolunt tangere, suas enim no habet.
Vnde illud, Dico ego non nuptis,& viduis,bonum est illis,si sic permanserint,sicut & ego: quod si non continent,nubant. Item, ἐγκροτcoHrra, id, frit . . . Cit continent mariti,cum suas,quas habent, nolunt tangere. Vnde laicis hori εχ philisa maritis permittit Apostolus sum tangere, si nolunt continentes esse, ne
A' ica . .. p 0ptor Π Πc incontinentiam, id est, Voluntatem non continendi a suis,Saz λ ii' lanas eos ad illicitum concubitum cum alienis trabat, si licitus cum pro-itea presecta prijs prohibeatur. Haec igitur est Apostolicae doctring continentia a pro- R. prijs uxoribus, non ex philosophia naturali, nec a magistris eius prosecta: sed a Deo trad ita, libera quidem maritis laicis, necessaria vero, asiussa maritis Deo sacratis; utrunque enim docuit Apostolus: & verbum 1a- i , Dei Πζgax, qui Vtrunque,aut alterum negat. Illa etiam Pauli cautio dignae, i sis Pauliud est admiratione,& Obseruatione,quod cum in epistola priore ad Timor.
V. ' episcopos quo nomine presbyteros quoque intelligi voluit dixisset, debere elle id est,castos,ne quis de illa castitate dictu csse putaret, quam etiam in adolescentioribus uxoribus laicorum in epistola ad Titu