장음표시 사용
171쪽
in II. de Inuentione comment. 74
ligitur , & quae res harum aliquam rem consequantur, Aciles comitu sunt. Studium autem, quoniam est assidua, & uehenaens ad aliquam rem applicata magna cum uoluntate occuliatio facile ex eo ducetur argumentatio, quam resipha desiderabit in causia. Item ex consilio sumetur aliquid suspicionis. Nam consilium est aliquid faciendi, non faciendi' ue excogitata ratio. Item iactati casus, & orationeS, quae sunt omnia ut in confirmationis praeceptis dictum est) in tria tempora distributa, se te erit uidere,
ecquid afferant ad coniecturam confirmandam si icionis . Ac persionis quide res eae sunt attributae: ex quibus omnibus unum in locum coactis, accusatoris erit improbatione hominis uti. Nam caussa facti parum firmitudinis habet, ni sit animus eius, qui insimulatur, in eam suspicionem adducetur, ut a tali culpa non uideatur abhorruisse . Vt enim animum alicuius improbare nihil attinet, cum causa, quare peccauerit, non intercesserit; sic causiam peccati intercedere leue est, sit animus nulli minus honestae rationi amnis ostenditur. Quare uitam eiu S, quem arguit, ex ante iactis accusator improbare debebit, & ostendere, si quo in pari ante peccato conuictus sit. Si id non poterit, si quam m' similem ante su icionem uenerit, ac maxime,si fieri poterit, limili aliquo in genere eiusmodi causa aliqua commotum peccasse se, aut in aeque magna re, aut in maiore, aut in minoremi si quis pecunia dicat inductum fecisse, possit demonstrare, aliquam re, eius aliquod factum auarum. Item in omni causia naturam, aut uictum, aut studium, aut fortunam, aut aliquid eorum, quae personis attributa sunt, ad eam caussam, qua commotum peccalle dicet, adiungere, atque ex dispari quoque genere culparum, fiex pari sumendi facultas non erit, improbare animum aduertarii oportebit: si auaritia inductum arguas fecisse,& aua m eu, quem accuses, demonstrare non possis; aliis affinem este uitiis oceas,& ex ea reno esse mirandum, qui in illa re tui his, aut cupidus,aut petulans fuerit, hac quoque in re eu deliquisse.Quantu enim dehonestate, &auctoritate eius, qui ar*uitur, detractum est, tantum de facultate totius est defensionis diminutum .Si nulli amnis poterit uitio reus ante admisso demonstrari, locus inducetur ille, per quem hortandi iudices erunt, ut ueterem famam hominis nihil ad rem putent pertinere: nam eum ante celasse,
nunc manifesto teneri: quare non oportere hanc rem exriori uita spectari, sed superiorem uitam ex hac re improbari, N
172쪽
aut potestatem ante peccandi non fuisse, aut caussam. Aut si haee dici non poterunt; dicendum erit illud extremum, non esse mirum , si nunc primum deliquerit. Nam necesse est eum, qui uelit
peccare, aliquando primum delinquere. Sin uita ante acta ignorabitur, hoc loco praeterito,& cur praetereatur demonstrato, argumentis accusationem statim confirmare oportebit. M N I s igitur ex causa, expersena , ex filis ino conustarat capiendae iJ hiepersona praeponitur caussa edde causa prius, an de persena iucendum bt, quasitum est, ut it Fabius; uariet ab oratoribus Iactum eI . a Cicerone idem ait pralatas requentissime causas fuge; sibi utra magis placere, si a persena incipiatur. hic tamen Cicero causa prius
praecepta tradit, quam persona. tria igitur proponit comesturae loca . est recte pro UIUntit. Verum tamen ro tota maeligenter expendatum ad minorem numerum redigipotest . I am duo praecipue loca es uidentur iis quibus coniecturalis caussa tota uersatur. uoluntaου, cst IacultaN. in t ta oratione Cic. pro Milone disseritur partim de Aoluntate Crody, quod uoluerit Milonem occidere; partim de Ecestate, quod Clodius potuerit insidias'cere, Milo non potuerit. a tque ιν quidem loci ex natura ducti uidentur. Nem in omnιbus hominum actionibus necesse eIi uoluntatem. μ'cahatem concurrere . facultas signa, s circunstantias habet; de quiabus is primo eommentario assatim ἀctum ea. Voluntas uero has dura
specta complectitur, de quibus Cicero in praesentia HI futat, impulsionem
erratiocinationem. Impulsio assectus continet; saeum, iram , alia quo que : ut amorem, ebrietatem. Ut Vi ci oderat Palamedem, ergo cupiebat eum extinctu esse. ratiocinatio uero a Mah causa sumitur, per quam deducitur argumentu- a Je commossi. nam humana mentci Hurimum mouentur opinione utilitatis . Ut pud Virg. Primalion, or Polymn 'or: quorum alter Si eum, alter Fobdorum aura potiundi causa --rauit . de uoluntate, o facultate di futat etiam Arist. in a. de arte rhet. Abi de argumentisfactum consectura ostendentibus uerba facit. Item cay. 28. primi libri, ubi de Ieptem calsis humanarum rerum Mit. cicero in partitionibus coniecturam m duas parare distrabuit, in caussam, ct me
ium. s Caussa distribuitur in impulsionem, ct ratiocinationem J banc aeuiasionem approbasse uidetur iure confustus; qui in lege R e luciendum g. penult F. de panis duobus madis, proposito, aut impetu, delinqui ab M-minibus flere siriptum reliquit . Impulsionem graeci ἰρεκ τικαν, ratiocia natiouem uero λογικοῦν vir uis appellant. FVt siamicitia quid caussau rictum dicetur, sinimici ulcissendi. J his duobus locis quadrare uidetur
sicus He Virgil in a. OG. de Sinone: qui caussa amicitia, qua Abi c-
173쪽
in II. de Inuentione comment. Pademed is, honem Vstsem uesse ulcisci patim pro basin.
M Nec tacui demens: ct mefrs siqua tulis ,ra Si patrios unquam remeassem uietor ad Argos, γ, Promisi ultorem: eruerbis odia sera mom.
Manis Capitolino: qui cum d cere fleret , se magna esse malle, quam bo na a, id non parum μfficionis conflare poterat Urannidu assectata. stipecuniaJ Vt pro Sex. T sic. m. in icium accusatorem. Vadeant omnes, qua de causa huic inimicus uenias, sciunt huiusce pecunia te adductum esse . Hic locus sicut aliquod findamentum. J Causa, inquit , e Ii coniecturasndamentum . quam ob rem L. ille Cous mannorumstueris. quaerere solebat, cui bono, Ergo accusatorJ accusatorinde'iserisque locos, qui ad coniecturam faciunt, describendos aggreditur.
Et ostendere quanta sit uis amorisJ si amore quispiam adductui scis
ci catur s amplificanda erit uis amoris: ut ostendatur 'dium ueri simio esse. uis amoris aescribitura Marone e n. . M improbe amor, quid non mortalia pectora cogis e. De ιterum in lacr3mas, iterum tentare precando M Cogitur: ct μpplex animos mittere amori. Sed longe escarius uim amaru potnu od. expressuli . . a.
Colligitur praeterea uis amoris exemplo Achitas ex prima II. qui erept sibi riseriis lac matur, Agamemnonem Ogem conuictys, ct contumelys astu, nec pugnare uult. sudanta animι perturbatio ex iracundia id cum huiuμοί animorum impetus ιn iuuenibus magis, quam inaltys cumsis, aetatis hominibus meant, non alienumfurit utrire, quidscribat Arui. in a. de arte AE e. de moribus iuuenum cap. 27. lacum maecaui, ut a quocunque seopo R. Sed Horatius in primo libro carminum. quanta μ iracundia uis, quantas animi perturbatio ex iracundia iacplanum facit ea ode, cui initium est. M O matre pulchra filia pulchrior. Frac er exemplora commemorationeJ exemplasiverius adducis is ae done , Achille, adde re iam de Medea tytis a erunt, siui amoru ferit a b anda. si uero a d aliquod Ium, requirenda erunt exempla alia causa consentanea. Vs iracundiae assectus fuerit amplificandus, ex Horatissumendum erit exemplum, Ode paulo ante citata. nam au.
174쪽
,, Strauere: ct altis urbibiu ultima tri Stetere causa, cur perirent - . M,, Funssitus, imprimereti muris iab, Hostile aratrum exercitus insolens.
scum autem J quomodo ratiocinatis ab accusatore tractari debeat, ρω num 'cit. FSistoria ea ad toti huic loco inuectiuae Ciceronis in Catii nam exempla buppeditabunt. FEt hoc magnopere considerare oporrebit J-οωκαῆι-ς Obi lioni occurrit . quidsi rem nullum commodum ex stati, cuius accusatur, fuerit assecutim ' responda, Opinionem huiusmodi in rebus uehementius, quam rem considerari silere: propterea quia opinio homines decipit duobus prasertim modis, re, ct euentu. re erusdem quadruplici ratione: simarum putent, quod bonum est: veis bonum
quodmalum , uelneutrum , uel utrunque. Euentu ueia, cum abier resca
dit,atque isopinatiferant. Davus iste Terentianus in e gnae putat se posse decipere senem, sed i sim vinia'ssit. propterea ait. ιυ Hac non Fuccessit, alia aggrediemur uia. me inteffecto,siquis negabit Sidestor dixerit, cum reus uel tre. uel amicum pecunia caussa occidisse dicatur, uita atris, a ut amici, pecunia sibi cariorem esse, non hoc erit ab accusatore negandum: nam id
ualdeprobabile est ;Wqui rem maxime probabilem negat, culpam in se ipse transstra. atque odirum. Seduidendum est, inquit, an quod bonum est, id reo bonum esse uisu erit. s Quod umi oportet ex js, qua ad perfnampertinent . J hane illi vinimem miseexbs, qua persenis attribu-
rasunt robari oportebit. Exempligratia ab anteacta uita, a consuetudine uiuenae, Urtuna, rebus f huismodi abys. nam quidam marci, cst seritiones, secundum quas agunt, habent bonas, quidam contra malas. Sed lege Ari t. in primo bbro de arte Gu. eap. 28. Vbiis septem calcis humanarurirerum Hsputat. ibi multa reperies, qua ad hunc locum seciunt . s Euentin autem. J altera pars opinionis: cum euentus negoti' aliter cadit, quim putarat reus. Quod dupliciter contingere potest, casic stragitatione. Casu quidem, visi dicatur pro homine, quem uolebat, alium, quem nolebat, occidisse. quod triplici ratione euenire posse demonstrat. Sia militudine , quaesaepenumero hominem decipit. Vt C. Multas similitudine inceptus, cumscribam Uena Regis eodemsere omatu una cum
Iesedentemno Mege Occidit. μύ spicione . totsimi, qui 'sa suspicione occisi aerunt, ατ in dies occiauntur, ut exemplis supersederipossit. quot uiris ι uxore, Disa se picione necarunt ' quot eas antiquitus repudiarunt i idem quos G demonsZratione disi potes. Cogitatione uero si Pis. acatur
175쪽
in II. deIhuentione comment. 76
Matur eum nee se, cuius quidem bacrcizenamento non erat ,sed tamense esse credebat; atque hareditatem assecuturum sperabat. huc acciripalest illud immane F malionis'cinus in re diuersa, qui Sichaeum occidis, ratus si illo occiso,eius Thesauris potiriposse. Cicero in Oratione pro Sext. oscis disputat, Erulium accusatorii parto foepisse, quia putabat Ra- scio patronumstre neminem ed cogitatis eumst istit. Sic enim ait. Vnum illa pectitui, quod Isogonus aiebat, neminem isti patronum Iuturum; de bonorum emptione, denea ocietate neminem esse, qui uerbum Iacere hoc tempore auderet. hac te opinio falsa in istam fraudem impulit. non mehercule uerbum roses,sitibi quenquam restonsurum putasses. s Sid e- monstrari oterit, at, nemini causam fuisse, aut tam idoneam nemini. JG hunc locum facit tota Are ita Ciceronis di futatis in Oratione pro Sex. o. contra T. Roscium. s qui potestas alse defosse, demonstranda est, aut Iacultas, aut uoluntas. J redie tria ista coniun. xit . nam ροt Iiis absque 'cultate esse non potest : nec ibi 'cultas requiritur, ubi uoluntas non adest. Oratιo pro Sex. Ruscio ad haec loca abundὶ argumenta Fbministrabit. suun adde insionem rationes reo dabimus. J quibus rationibus ad reum de Adendum utemur, tydem accusator ad alios utetur ex culpa eximendos, ut uidelicet planum Iaciat, serum reum in culpa esse, neque huius criminis causam ad alium quenquam pertinere. De inserantem ex contrarioJ locos de B seris exponendos aggreditur, eodemmes oriane, ae istositione, qua antea accusatoris locos exposiserat. sunt autem quatuor, ut ex contextu colli potest. negare, extenuare, negare assidium , ast Ilionis naturam docere. s ExtenuabitJ proprium est destri
ris rem extenuare ,sicuti contra accusatoris est amplisicare, ct ex musica, quod aiunt, elephantum 'cere. Cicero in oratione pro Milone extenuat, tum seruorum Milonis, qui Fopam Licinium uulnerarant, cum ait. Quin etiam audiendus sit 'Popa Lacinius , nescio quis de circo Maximo.
Servos Milonis apud st ebrios factos,sibi confisi esse, de interficiendo . mpeio coniurasse, deinde postea stgladio percussum esse ab uno de illis, ne
indicaret. D paulo post subdit.Sedmirabar tame creae Popa,ebriosoru confissionem seruorum audiri, uulnus in latere, quod acu pundium uideretur, pro i Iugladiatoris putari. Item in Oratione pro M. Coelio miras moius obie lum ιmpusucina crιmen vitenuat, eiusque inuid am tolt.s Et oratio tamen ad animum eius. J binc colligi potest, quodalibi
Cicero admoner, oportere oratorem auduorum animos ualde exploratos habere Ratiocinationis autem. a Sequuntur ratiocinationis loci, e
quia in re, or in opinione ratiocinatio consistit, primum rei, deinde opia trionis locasicribendo complectitur.sunt autem loca rei lex contextu retit. costigantur ,
176쪽
eaturetur , quinque. nullam commodum , paruum commodum, malis commodum, aque commodum, maim incommodum. qua omnia stre loca ex comparatione deducenda esse nos plane contextus admonu. s Sin accusator dixerit Jopinionis aggreditur loca. sub/od si dubitauerat, sun-ma fuisse amentiaJ Cicero longa disputatione per enumerationem muli rum occasionum probat Milonem Clodio illivi non scisse, neque deessceidendo cogita se: nam cum multa occasiones issius impune occiaiendi Miloni contigerint, nec tamen occiderit, putare maximo cum periculo eum
Noluisse occidere,amentia est. Sic enim inquit Cicero. Vaem Finterscere uolui sa, quanta,quot m occasiones, quam praeclaraserunt' potuit ne, cum domum, ac deos penate uos illo Upugnante definderet,iure se ulcisci' Enumeratis deinde albs occasionibm multis, denique concludit . quem igitur cum omnium gratia noluit, hunc uoluit cum a quorum querelia; quem iure, quem Aco, quem tempore, quem impune non ea ausu, hunc initiria, iniquo loco, alieno tempore, periculo capitis non dubitami occidere 'sse remadmodum autem J Sunt quidam mutui loci, quibus mutuo accusator, ct rem,sive de ser utuntur . ut si duo sus est, essent criminis, oralterum accusaret, alterum puriaret accusatoris in eo purgandosicuti demseris locis uteretur, ita reus, cum se purgare , ora se in alios culpam transfrre uelit , accusatoris utitur locis. Cicero'pro Sex. Roscio Am. dicens, omnibusfr. accusatoris locis utitur dum, ut Sex. Ruscium susticisne parrici liber re, omnem criminissusticionem in Titum, O Capitonem Moscios traserat. notior est locus , quam adscriptione indigeat. Demosthenes in Oratione πιρι λου τεφανου accusatus ab Aeschine, quἰdeiussiuasione thenienseu cum Philippo Maceisnepacem sicerami, hoc criminest purgat, Aristodemum, Philocratem , bulum,in Crem piantem illius pacissuasores, schinis articipes accusit - no tu us en doctis locus. Expersona autem coniectura ea tur J alter est coni nurae locus, unde probationes uberius hauriri possunt, quam exsuperiore. nam omnia attriouta personis itidem loca complectitur: qua licet siperiore libro diligenter exposuerit, eadem tamen rursu hic repetit, Ur quemadmodum illis tum accusator, tum demser uti possit, tendit. s 2 amor de nomine nonunquam aliquid susticisnisnascitur J Vt de nomine Verris, quem, quod uerrat, Cicero appellari disit. Sed qua in primo commentariosiverattributis persenis diximus, huc aduocari poterunt. men cum dicimus, cognomen quoque intelligatur oportet J adde etiaran agnomon, quod est familia nomen, unde non minus commode , quam ex nomine, or rignomine trahi possunt. es cognomen non Iamilia nomen, ut plerique alse autumant ,sed quod ex eventu aliquo alicui imponitur. ut adeuicti
177쪽
ratuarin . ct huiusmori alia. Ocero is orarisne pro Sex. scio semerino. sunt T. , quorum asteri Capito-m cognomen ea, aster , qui adea , magnm uocatur. Et in prima de Findiu. Neqiu c- Torquatum, qui hoc primm cognomen inueneris . ast torqirem istum M si . detraxisse. e gnomen ueri, uti ximin,'milia nomen est, in Iulius, Licinim, Portius, Cornelius,ina multi. unde agnati, qui per uirilis sexus resnvi cognatione coniuncti sunt. quasi, ut inquit Caius iure consultus, a Patre congeniti. sosidic mm ieeirco aliquem Caldum uoca ueteres caldum , non calidum dic bant. Metu in epistolas Caesari scriptio emendatus est, quo dis eae dum dicere, quam ealdum maluisset; non quia id non esset Latinum, sed quia esset odiosium ;ct ut 'se graco uerbo significauit περίεργον, hoc est curissim, ct nimis assectuum . ex hoc igitur nomine quiypiam deturpari poten: nam caldus pro temerario accipi quandoque potest. Simili quoque ratione Tiberius Βιberius, Claudius Caldius, 2 cera Mero dictus est. sQuod Clodius . aut Caecibus, aut Mutius uocarentur JClossius, quodesta; ere, uel corpore. uel animo, Caecilius quod cacutiat, hoc est hebeti sit ingenis, nullo prosus consilio. Mutius, quod mutilatim. isi etiam ad Mimum transeri potest. somnia, hac uir, an mulier. J Naturapariti enumerat: ex quibus coniectura trahi potest. ex sexu etiam argumentamur : nam aliquid in simina probabile est, quod in homine uerisimile isse non potest. Er e contrario: nam homicidiamfacilius in homine, bene elum in Dina credas. s mim, an istius rivitatis.J ciuitatum alia optime , alia pessime audiunt. item nationibus, Urgentisin propri unt moror nec idem in Barbaro, RImano, Graeco, sed aliud in alio probabili est. Sed lege, qua in primo commentario diximus.
su us maioribus, quibus consanguineuJ ex ἐν quoque coniecturaevi selu probitatis, ct improbitatis ; ct procto adhonesta, turpiterfuiuendum probabita caussemunt. nam qui honestis maioribus, probita- tei insignibus natus est; is quoque probus, honestust censeri flet. ae uti ex parentibus sit, ct ex js parentci ita quoque nepoto ex auis, min rct ex maioribus honestari. deturparii flent. Demosthenre in orationa pro Corona, idest περὶ τού ον υ accusatus ab sesbine turpitud nis uita ,si defindit uenere, petens ab Atheniensibus, ut si ab au i sit cognitus me bor, ct ex melioribus ortus. quamsit e Rhinci. 'si ne re dant e binis uero talis existimetur. qualem depinxit 4 hium, abissus eandemnari non recusat. quibus uerbis rnicium facit. se uiru- primum e , quod optistac maiorab imum. Misenueropessimo. U POR
178쪽
νυνὶ παραχθε. saetate J aliud at aetati magis conuenit, aὴa albs uiridis,uirtutibus1 aetas detinetur: quod tamen non aetatis caussa,uti antea ex. Aristotele ostendimus,contingerester, uerum appetitionis impetu,cui at, inti obnoxia est. Exempli gratia. adolessentibus iracundos, ct tibidinosos,senibus uero auaros es usu uenit, idi non aetatis uitio ,sed appetitionum earum causa , quae adolestentibus, senibus i natura inesse, consueuerint; quam ob rem non aetas , sed aetatis uitium incusandum est. Qio animo, quo corpore J commoda naturae considerat, siue consideranda manet: quae quidem aut sunt in animo, aut in corpore. adeas loca argumentorum in primo libro. Studium autem J locus iste non tantum scientias, liberalcis dissiplinas, uerum uiam mechanicas arto complectitur. Nam ructiciu,frensis, negotiator, miles, nauta, medicus, aliud,
ut ait Fab. atque aliud esciunt. Cicero sui ficionem minuit parricid3 in Sex. Rosiis,quod ruri uitam egerit,ac in agro colendo sese exercuerit. quod genus uita plus simplicitatis, minus uitiorum habet . illud quoque intuendum admanet Fab. quid asse Zet quisique, locuples uideri, an disertus : iu- RQ, an potens .s Item ex consilio sumetur aliquid sufficionis. J suspicis ex consilio ad eam partem argumentorum resetur, qv.- ex causa deducimus : id quod liquido ex consequenti definitione perspici potest. Nam Conm lj, O ratiocinationis, quaesi pars caussae, eadem asserri desinitio uidetur. sitim ficta, ct casus , ct orationesJ Haec tribus temporibus considerari posse admonet ; praeterito, praesintι, aturo. Fabius duorum tantum meminit di torum , is la torum praeteriti, isturii temporis . sed expraeteri tis praesentia, ac futura coni cimus, nam qui aliquando occiderit, eum quaque in praesentia occidisse, occisurumi e se facile suri ucamur. Nam quismet est improbus, in eodem maleficuenere semper improbus iudicatur. ve tius, ut antea docuimus, quae a praeteruo tempore trahuntur confirmationi maxime accommodari Posse, quae uero a Iuturo, perorationi aptiora esse exiitimat. Nam caussa'imJ rationem assignat, quam ob rem adr eum accusandum deducendasint a turpitudine uita argumentar '
pua oesicausa extet ii, nec absque caussa aliquid unquam sat, unda
179쪽
s Hud Cassianum, ibono , tamensola casaside 'cere non potest retim peccasse, nisi alia quoque extent in dicia, ex cytubus confari fusticio possis, erimen a re iis commissum: quae quirim suspicio ex turpitudine u tapra sertim deducisolet. s Si quo in pari ante peccato conuit IussitJ vis, eum
inpraesentia arguatum homicidiy, ostendipossit alias criam occido.adhune locum 'cit totus ille in Oratione pro Sex. Roscio e m. locus contra Capiatonem . e fudi o, inquit , praeterea non hanc suspicionem in Capitone nune primum conferri, multas esse insermo palmas, hanc primam esse tamentem catam, qua Roma deseratur: nullum esse modum hominis occide idi, quo ille non aliquot occiderit, multosfrro, multos ueneno. habeo etiadicere, quem contra morem maiorum minorem annis 6o. de ponte in Tuberim deiecerit. FSi idnonpoteritJ ubi et tus reperim non potest; ibi luspicio ualeat . Aut in aeque magna re, aut in maiore, aut in minore' qua modo idimel endumsit, exemplo declarat, inquiens .msi quis pecunia dicat inductum uisseJ 'Hgmalionem pecunia cupiditate inductum Sichaeo cedem Obtubsse , ex euu auaritia Virgilius sim fecit, cum in primae n. ita aitia rati Sichaeum M Impius ante aras, atque auri cacm amore, sciam'ro incautum superat. Item in Omni caussaJ haec loca ad caussas probadas adeo necessariasint, uti ex omnibus stre cum Oceronis, tum Temo . Orationibus exempla haberipossint . Si exparsumendi'cultas non erisJ Cicero in Oratione pro Sex. Ruscio cum T. Stasium insuspicionem cadis Sex. R sh avi ducere uellet, eum pauperem, auarum, audacemi esse monstrauit. cum lait. Quidsi accedit eodem,ut tenuis ante ueris ' qu/dsi, ut auarm' quid si ut audax ' moxsubdis . tenuitas hominis eiusmodi e , ut mimulari non queat. atque eo magis eluceat, quo magis occultatur. auaritram prafers, quisecietatem coieris de municipis, cognatii frtunis cum alien mmo; ct aba,quasiquuntur. In oratione pro M. Coelio cum aduersa plane probare nequirent, Coelium Clodia uenenum dedisse, Catilina similiarit
DEFENso R autem primum, si poterit, debebit uitam Gius, qui insimulabitur, quam honestissimam demonstrare. Id saciet, si ostendet aliqua eius nota, & communia officia, quod genus in parentes, cognatOS, amicos, affineS, necessarios: etiam quae magis rara, & eximia sint, si ab eo cum magno aliquo labore, aut periculo, aut utraque re, cum necesse non esset ossicii caussa, aut in rempub. aut in parentes, aut in aliquos eorum,
180쪽
modo expositi sunt, facta esse dicet. Deinde si nihil deliqum
se, nulla cupiditate impeditum ab officio recessisse. Quod eo confirmatius erit, si cum potestas impune aliquid ficiendi minus honeste misse dicetur, uoluntas ei faciendi demonstrabitur a fuisse. Hoc autem ipsum genus erit eo firmius, si eo ipsb in genere, quo arguetur, integer antea fuisse demonstrabitur: ut si cum auaritiae caussa fecisse arguatur, minime omni in uita pecuniae cupidus fuisse doceatur. Hic illa magna cum grauitate inducetur indignatio, iuncta conquestioni, perquam miserum facinus esse,& indignum demonstrabitur, cum animus omni in uita fuerit auitiis remotissimus, eam caussam putare, quae homines audaces in fraudem rapere soleat, castissimum quoque hominem ad peccandum potuisse impellere: aut iniquum esse, & optimo cuique peraiciosissimum, no uitam honeste actam tali in tempore , quam plurimum prodesse, sed subita ex criminatione, quae contingi facile possit: non ex anteacta uita, quae neque ad tempus fingi, neque ullo modo immutari possit, facere iudicium. Sin autem in ante acta uita aliquae turpitudines erunt, aut sal δε uenisse in eam existimationem dicentur, aut ex aliquorum inuidia, aut obtrectatione, aut falsa opinione: aut imprudentiae, necessitudini, aut persuasioni, adolescentiae, aut alicui non malitiosae animia ectioni attribuentur, aut dissimili in genere uitiorum , ut animus non omnino integer, sed a tali culpa remotus esse uideatur. Ac si nullo modo uitae turpitudo, aut infamia leniri poterit oratione, negari oportebit de uita eius,& moribus quaeri, sed de eo crimine, quo de arguatur: quare ante factis omissis, illud, quod instet, agi oportere. Ex facto autem ipsb suspiciones ducentur: si totius administratio negotii ex omnibus partibus pertentabitur: atque hae suspiciones partim ex negotio separatim, partim communiter ex perlbnis, atque ex negotio proficiscentur. Ex nmotio duci poterunt; si eas res, quae nesotiis attribu tae sunt, diligenter considerabimus. Ex iis igitur in hanc constitutionem conuenire uidentur genera eorum Omnia, parteS generum pleraeque. Videre igitur primum oportebit, quae sint continentia cum ipse negotio, hoc est, quae ab re separari non posissint. o in loco satis erit diligenter considerare, quid sit anterem factunt,ex quo spes perficiendi nata faciendi facultas quaesita uideatur: quid in ipsa re gerenda, quid postea consecutum
sit . Deinde ipsius est negotii gestio pertractanda. Nam hoc genus