장음표시 사용
221쪽
est. Postea si qua facultas erit, per aliquam constitutionem illum, in quem crimen trans sertur, defendere. Deinde leuius esse illud, quod in alterum peccatum reus transferat, quam quod ipse susceperit. Postea translationis partibus uti, & ostendere, a quo, &per quos,&quomodo,& quo tempore aut agi, aut iudicari,aut statui de ea re conuenerit: ac simul ostendere, non oportuisse ante supplicium, quam iudicium interponere. Tum leges quoque, & iudicia demonstranda sunt, per quae potuerit id peccatum, quod sponte sua reus punitus sit, moribus, &iudicio uindicari. Deinde negare debebit, audiri oportere id, quod in eum criminis conferatur, de quo is ipse, qui conserat, iudicium fieri noluerit :& id, quod iudicatum non sit, pro insecto haberi oportere. Postea impudentiam demonstrare eorum, qui eum nunc apud iudices accusent, quem sine iudicibus ipsi condenarint: & de eo iudicium faciant,de quo iam ipsi supplicium sumpserint. Postea perturbationem iudici uturam dicemus,& iudices longius, quam potestatem habeant, progressuros, si simul& de reo, & de eo, quem reus arguat, iudicarint. Deinde hoc si constitutum sit, ut peccata homines peccatis, &iniurias iniuriis uisciscantur, quantum incommodorum consequatur. Ac si
idem facere ipse, qui nunc accusat, uoluisset, ne hoc quidem ipso quicquam opus fuisset iudicio: si uero ceteri quoque idem iaciant,omnino iudicium nullum futurum. Postea demon strabibtur, ne si iudicio quidem illa damnata esset, in quam id crimen ab reo conferatur , potuisse hunc ipsum de illa supplicium sumere. Quare esse indignum, eum, qui ne de damnata quidem poenas sumere potuisset, de ea supplicium sumpsisse, quaene aiaducta quidem sit in iudicium. Deinde postulabit, ut legem, qua
lege secerit, proferat. Deinde quemadmodum in comparati ne praecipiebamus, ut illud, quod comparabatur, extenuare tur ab accusatore quam maxime: sic in hoc genere oportebit illius culpam, in quem crimen transferetur, cum huius maleficio qui se ure fecisse dicat, comparare. Postea demonstrandum est, non esse illud eiusmodi, ut ob id hoc fieri conueniret. Extrema est, ut in comparatione assumptio iudicationis , R de ea per amplificationem ex deliberationis praeceptis dictio. Defensor autem quae per alias constitutiones inducentur, ex iis locis, qui traditi sunt,infirmabit. Ipsimiautem relationem comprobabit, primum augendo eius, in quem refert, crimen, culpam, & au daci γ
222쪽
in II. de Inuentione commenti ico
daciam, & quam maxime per indignationem, si res seret, iuncta conquestione, ante oculos ponendo. Postea leuius demon
strando reum punitum, quam iit ille promeritus: &suum supplicium cum illius iniuria conferendo. Deinde oportebit eos
locos, qui ita erunt ab accusatore tractati, ut reselli, & contrariam in partem conuerti possint, quo in genere sunt tres extremi , contrariis rationibus infirmare. Illa autem acerrima accusatorum criminatio, perquam perturbationem fore omnium
iudiciorum demonstrat, si de indemnato supplicii sumendi potestas data sit, leuabitur. Primum,si eiusmodi demonstrabitur Iniuria, ut non modo uiro bono, uerum etiam homini libero uideatur non fuisse toleranda. Deinde ita perspicua, ut ne ab ipis quidem, qui fecisset,in dubium uocaretur. Deinde eiusmodi,
ut in eam is maxime debuerit animaduertere, qui animaduerterit, ut non tam rectum, non tam suerit honestum in iudicium illam rem peruenire, quam eo modo, atque ab eo uindicari,
quo modo, & a quo situ indicata. Postea sic rem fuisse apertam, ut iudicium de ea re fieri nihil attinuerit. Atque hic demonstrandum est rationibus,& rebus similibus, permultas ita atroces, o perspicuas res esse, ut de his non modo non necesse sit, sed ne utile quidem, quin mox iudicium fiat , expectare. Locus communis accusatoris in eum, qui cum id, quod arguitur, negare non possit, tamen aliquid sibi spei comparet ex iudiciorum perturbatione. Atque hic utilitatis iudiciorum demonstratio, &de eo conquestio, qui supplicium dederit indemnatus: in eius autem, qui sumpserit, audaciam, & crudelitatem, indignatio. Ab desensere, in eius, quem ultus sit, audaciam sui conquestione, rem non ex nomine ipsiuS negotii, sed ex consilio eius, qui fecerit, &caussa, di tempore considerari oportere: quid mali
futurum sit, aut ex iniuria, aut exstetere alicuius, nisi tanta,& tam perspicua audacia ab eo, ad cuius famam, aut ad paren-.tes , aut ad liberos pertinuerit, aut ad aliquam rem, quam caram esse omnibus, aut necesse est, aut oportet esse, fuerit uindicata. FRELATIO eriminis ιπJ relatisnustatum exemplo declarandum
aured turiqui tumferi Hritur, cum culpa in eum,auipas en, transse fertur, ideo, ab auctore ad Herenn. translationis tm a Gracis αν Hγ-Min dicitur,ut Orestes in matrem, Asse in Clodium, Horatius in sororam Iransfert. FHoratius occisis inbus CuriatibusJ exemplum relati
223쪽
nu exsistoria sumptum, qiram Liuius in primo ab urbe cond. Dion,i- ,
libro 3. antiqui. longa oratione complexi sunt. Eo uero, ne huic loco cognita necessaria tacitus praeteri se uidear , de Horati's, ct Curiatise, qua taceri non debent, quambreuissime dicam. Igitur Romani, cum' sub Tulis Hostilia diu cum MLibanis bessa gessissent, resi Wserum hinc inde pa
rum prostere cederent, immo inclinato prope iam es uiderentur; co-psra uterque populus decernit, ut res asique m na clade, ηbsque muli. sanguine, conficiatur .frte in utroque exercitu erant tergemini fratres, ,mani Horati', Albani Curiat' dicebantur, foedus Ianicum Romanis percutiunt lys legibus, ut tergemini c- tergeminis pugnent, Oreuius populi iuuenes eo certamine uictora exinant; is alteri populo felici auspicio imperet. igit' cum tergeminis agunt regω, ut prosea quissurpatria strenue dimicet. Iuuenes capesunt arma, acerrime pugnant. du'R .super alium alius, uulneratis grauiter tribus Albanis, expiranter corruunt. tertim frae Romianim integerfui, qui ut pugnam segregarer, fugam capest. conuersim, ut uidit magnis interuallis sequenis, O unum haud procul ab sese abesse; acto impetu illum accidit deinde alterumuelatus uictoria, ct alacriorfactim, tertium fessum uulnere , lassum cuisu, magno impetu aggreditur, eis arma male neotuladium sive e iuguli defigit t iacentemspoliat, curru triumphans uehitur . frte ei obvia fit soror Haratia: qua uni ex Curiatibin nupserat. Hac uise ipsensip.
ludamento, quod suis manibus fererat, solutis crinibus magna eiulatu. stonsum suum nominat . id agrestrens Horatius ira accendtur, or Ibi -cto gladio sororem necat. s Ratio est . illa enim hostium mortem lugebi JHaec Horati1 ratio recriminationem habes: quam Hermogeno αιτέγκλημα appellat si enim proprie , cum rem, qui fuerinsi aliquid mal cisse, eum . qui passus est, e contrario accusat, ut οἱ tendat iurasinum i in eum, quod ipse 'erit'Hoc ingenere caussae.. J admonu primo tractandas es alias constitutisnci, si qua incidant in causam relativam cuti etiam in comparatione praecepit: huc enim'coniecturato, O d -- nitiva cadere posse uidetur. in Horatium Aci potest, Non ideo Grem occidisti, quod eo facinoris patria suu , aut dignitas te compulerit , sed odio adtactis, eam necaIb: haee coniecturalis est. talis firma in euobiectio aduersartarum Milonis, quam Cicero occupat in Oratione, qua ipse m desinaet, eum ait. At ualuit ossium, scit iratus .
scit inimicus, fit ultor iniuria, punitor doloris sui, quid si hac non incomaiora fuerunt in Clodio, quam in I Ane, sed in illo maxima, nunis hoc ' quid uultis a lius 'quid enim odYD Clodium Addo segetem, acm lcria, ghria, prater hoc ciuile oo , quo Oma improbos od
224쪽
in II. de Inuentione com Iarent.
. si sura Horatiam it. QMdin, Meam astatre necari non meruisse dicis, hinc'eon tara, ct desinitio nasci potest V, ut Muriniustatis, qualibat aba constitutio. s Deinde leuius es illudJ lacus est ex comparauione. Postea translationis artibus utiJ re iam status transtitionis Aartes quoque admittit. igitur poteris accusator Gere, non adeu pertinuisse de sereris crimine iudicare; nec eo modo, nec eo tempore. hae sint enim translationis partes, eam punire. Tum leges quoque Jex aiatoritate legum, or consuetudine luauiorum. , Deinde negare Aribit J argumentum est a repugnantibus: nam sine iudicio necare aliqueis, accusationem criminiae, quo in eum intendit, uelle in iudicio audiri, repugnam. s Esia,quod iudieatum nonsitJ uerbi caussas Horatius A. xeris,seidosorori caedem obtulisse, quia eam ,salutem populi R m.'n tem uiderat; id rebri poterit a non iudicator quia inde nihil seriscatum, quam ob rem inicis caussasero ιm ab eo fit se occisimu .s Post impudentiam demonstrare J alter Acus est a repugnantibus cum indignumne: uix enim impudentia abcuius absque indignatione auditoris ἀ--straripoteu. sPouea perturbationem tu 3 Iuturam dicemusJ negabis accusator admittendam esse Horati' recriminationem sumpta ratioue extuder murbatione , atque longitudine. qui locus ex eventu nominari polo. Deinde luc si titulum*J locm communis ex eventu. s ac si idem 'cere ipse, qui nunc accusat, uoluissetJargumentum esse videtur ammisi, hoc modo .s licuit Horatio inutim causasororem suam necare, licebat O mihi Horatium absique iudicio necare. sed hominem inHela caussa occidere, nemini licet.igitur Horatis serorem occississe non licuitaruodsi hceret; nulti hoc tempore iudicio opus esset. Victorimu hinc colligit fr-ma oritici argumenti. σομίται Graeci uocant captiosium, or multiplex argumentandi genus, in quo ex uno concesso ad multas conclusiones connexas asargunt. Cic. in lib. Academic. soritas, inquit, hos uocant, qui aceruum e ciunt, uno adiuto grana. hoc argumenti genus logici poIi riorre a primo ad ultimum nominant, ut hoc in loco. occidit Horatius . occideret accusator,occiderent a*, ita semper absique iussicia poma erit.
s Postea demonstrabitur J a maiori. Quare esse indignum J rursu amarora argumetando tacti indignitatem esse ostendendam mones. Sic in hoc genere oportebit istius culpamJ Horatiam fuisse, hoc est, quod compar satur : quod extenuandum mouet per comparationem, quasi cum Hor νηρeccato grauissimo nulla ratione constrara possit. Postea Mansbanduisa dissimili. Extrema est, ut in comparationeJ assumendam esse huius controuersia iussicationem, sicuti in statu comparationu d tum est,
225쪽
a nece sario. s De laser autemJ loca donsionu aegressitur, in critibus i
ludρraecipue monet, ut qua accusator ex abys constitutionibus argumenta eduxerit, ea primum destor infirmet, uerri causa. Si accusator dixem. Non ticuit tibi sororem ocridere; contra ducat demseri licuit occidere. I odie non es audiendus .sum autendus. nous admittenda tua accusatis ιn sororem, nam illam necain: admittenda es . item alia multa, qua utro, citros, ab utroque duci risunt. Primum augendo eius, in quem resin crimen, eulpam, est audacιam 3 sororis scilicet, hoc, ut opinor, modor quod in con fediu totius populi Ro. in communi omnιum latum, dum omnes pro bbertate, atque salute totius ciuitatis exultabant, ausa ferat eiu lanis coniugem μum, Romani nominis hoιZem, nominare, fratro negligere, uictori tantam uirtutem quasi βelus evrobrare, denique mortem coniugis patria saluti anteponere. haec inssignationem honquestioni tu ctam habent: haec vicas. -υπωσιν ita exprimi possunt, ut Horatiae impudentia, temeritas, delineari uideatur. V Deinde oportebit eos locos J de tribus potissimum locis intelligendum esse nos admonet Cicero, qui iam aritea extrem inter alios ab accusatore induesserunt per comparationem. exempli gratia .si dixerit accusator iniuste necatam esse ab Horatioso
rem; desenser hoc resedendo iuste a se ueratam dicer . quod si statri ne risisse dixerit serorem occidis; dsenser per inversionem atri potita , qua
alteri, bcuis demonstrabit. Illa autem acerrima accusatorum cr- natio J argumentum illud, quod antea accusator ab euemu deduxerat de perturbatione tuaeciorum, quodseror non erat occisa iudicio; leuandum, hoc est refellendo contemneniam iacet: i , quatuor modis fleri pose demonstrat . I rimum est ab atrocitate, alterum a perspicuitate ertium ab honestate, per comparationem quandam , extremum item aperfficultate : sed hac a secundo dissert, quod in secundo agitur quasi de qualitate '-λ, quam ne illa quidem, qua admiserit, disteri potes. in quarta uero de Paulitate, quod tam atrox Ferit, ut ne is cium quidem de eo ficto expectandum, sed astatre indicta causa paniendum Aerit. F Atque hic δε-
monstrandum est rationibus J ab inutib argumentum est. In rebus ad dum atrocibus ιnutile est interdum iud cium expectare: nam disserenda tuaecium, dissertur poena: poena uero dilationem sequitur impunitas. quamobrem Cicero pers eir uoluntate senatus ,statim absque iudicio conruratos strangularι sis: ueritus, ne si aut iudicia serent, aut D cium dilatum esset, impuniti relinquerentur, quos atrocissimo plicio dignismos esse iudicabat. s Locus communis aucusatoris in eum J Acm se ex nimia illius, qui arguitur, considentia, atque temeritate deducitur: per
quιm in odium iudicium trahipotes. FeAtque hic viditatu J locum com
226쪽
in II de Inuentione comment. Ioa
munem amplisseandum e se triplici ratione docer. ab utilitate iussiciorum, O per conquestionis affectum expersena Horatia: qua indemnata poenas deaei. postremo etiam perind gnationem au enda, O amplificando m-rati' crudelitatem, atque audaciam. F - defensore in eius J Acus μα-quit) communis defensoris ab audacia euu, qua arguitur ,Amendin, atque ex consilio eius, qui fecerat, amplificavdus est . itaquest, ut per comparationem traffandus esse uideatur, cum amplificatione temeritatis Horatiae, O cum extenuatisne'cinoris Horat3, quod non ex nomine na seroricidi1 nomen graue est ,sed ex consilio facientis, ex causa, extempore ex euentu rerum considerandum esse memorat.
RE MOTIO criminis est, cum eius intentio facti, quod ab aduersiario insertur, in alium, aut in aliud dimouetur. Id fit bipertito. Nam tum caussa, tum reSipse remouetur. Caussae remotionis hoc nobis exemplo sit. Rhodii quosdam legarunt Ath
nas. Leoatis quaestores sumptum, quem oportebat dari, non dederunt. Legati profecti non sunt. Accusantur. Intentio est, Profici ci oportuit. Depulsio est, Non oportuit. Quaestio est, oportuerit ne . Ratio est, Sumptus enim, qui de publico dari solet, is ab quaestore non est datus. I nfirmatio est, Vos tamen id, quod publice uobis datum erat negotii, conficere oporte bat . Iudicatio est, Cum iis, qui legati erant, sumptus , qui debebatur de publico, non daretur, oportuerit ne eos conficere nihilominus legationem. Hoc in genere primum , sicut in cet ris , si quid aut ex coniecturali, aut ex alia constitutione sumi possit, uideri oportebit. Deinde pleraque ex comparatione,& ex relatione criminis in hanc quoque caussam convcnire poterunt. Accusator autem illum , cuius culpa id factum reus dicet , primum defendet, si poterit: sin minus poterit ; negabit ad hoc iudicium illius, sed huius, quem ipse accuset, culpam pertinere. Postea dicet, suo quenque officio consulere oporterer nec si ille peccasset, hunc oportuisse peccare. Deinde, si ille deliquerit, separatim illum, sicut hunc accusari oportere,& non ciun huius defensione coniungi illius accusationein . Deaenisrautem cum cetera, si qua ex aliis incident constitutionibus, pertractarit, de ipsa remotione sic argumentabitur. Primum, cuius acciderit culpa demonstrabit. Deinde, cum id aliena culpa accidisset, ostendet se aut non potuisse, aut non debuisse id lacere, quod accusator dicat oportuisse. Quod non potuerit, ex utilitatis partibus, in quibus est necessitudinis uis implicata, d CC α mon
227쪽
monstrabit. bd non debuerit, ex honestate considerabitur. De utroque distinctius in deliberativo genere dicetur. Deinde omnia facta esse ab reo, quae in ipsius ruerint potestate: quod minus, quam conuenerit,fictum sit, culpa id alterius accidisse. Deinde in alterius culpa exponenda demonstrandum est, quantum uoluntatis,&studii fuerit in ipse:& id signis confirmat, dum huiusimodi, ex cetera diligentia , ex ante sectis, aut dictis, atque hoc ipsi utile fuisse facere, inutile autem non facere, & cum cetera uita magis hoc fuisse consentaneum, quam quod propter
alterius culpam non fecerit. Sin autem non in hominem certu,
sed in rem aliquam caussa dimouebitur, ut in hac eadem re, si quaestor mortuus esset, & idcirco legatis pecunia data non esset, accusatione alterius, & culpae depulsione dempta, ceteris similiter uti locis oportebit, & ex concessionis partibus quae conue- anient, assumere . de quibus post nobis dicendum erit. Loci au-
tem communes iidem utrisque fere, qui superioribus assumpti- uis, incident. Hi tamen certissimi. Acculatoris,facti indignatio. Desens bris, cum in alio culpa sit, aut inii δε non sit, supplicio reum affici non oportere. I plius autem rei fit remotio, cum id, quod datur crimini, negat neque ad se, neque ad officium suum i iveus pertinuisse, nec si quod in eo sitdelictum, sibi attribui oportere. Id genus caussae est huiusmodi. In eo scedere, quod mctum est quondam cum Samnitibus, quidam adolescens nobilis porcam sustinuit iussu imperatoris. Foedere aulcm ab senatu im lprobato, & imperatore Samnitibus dedito, quidam in Senatu cum quoque dicit, qui porcam tenuerit, dedi oportere. Intentio est, Dedi oportet. Depulsio est, Non oportet. Quaestio est,'
oporteat ne . Ratio ςst, Non enim meum fuit officium, nec mea potestas, cum S kl aetatis, & priuatus essem, S esset silmina cum auctoritate, & potestate imperator, qui uideret, ut satis honestum foedus feriretur. Infirmatio est, Attamen quoniam
tu particeps factus es in turpissimo foedere summae religionis, dedi te conuenit. Iudicatio est, Cumis, qui potestatis nihil ha lbuerit, iussu imperatoris in scedere, & iii tanta religione inter inerit, dedendus ne sit hostibus, nec ne . Hoc genus caussae issiperiore hoc differt, quod in illo concedit se reus ortuisse iacere id , quod feri dicataccusator oportuisse, sed alicui rei, aut homini caussam attribuit, quae uoluntati suae fuerit impedimen , to sine concessionis partibus . Nam earum qiuedam maior uis est s
228쪽
in II. de Inuentione commenti IO3
est, quod paulo post intelligetur. In hoc autem non accusare alterum, nec culpam in alium transferre debet, sed demonstrare eam rem, nec ad se, nec ad potestatem, neque ad officium sium pertinuisse, aut pertinere. Atque in hoc genere hoc accidit noui, quod accusator quoque saepe cx remotione criminationem conficit. Vt si quis eum accuset, qui cum praetor esset, in expeditionem ad arma populum uocarit, cum C O s s. adessent. Nam ut in seperiore exemplo reus ab suo officio, ac potestatefactum dimouebat; sic in hoc ab elns officio, ac potestate, qui accusatur, ipse accusator factum remouendo, hac ipsa ratione confirmat accusationem. In hac ab utroque ex omnibus partibus honestatis, & omnibus utilitatis partibus, exemplis, signis , ratiocinando, quid cuiusque officii, iuris, potestatis sit, quaeri oportebit, & fuerit ne ei, quo de agitur, id iuris, officii,
potestatis attributum , necne. Locos autem communeS ex ipsa re, si quid indignationis, ac conquestionis habebit, sit mi oportebit. Concessio est, perquam non factum ipsum improbatur ab reo, sed ut ignoscatur, id petitur. Cuius partes duae, purgatio, & deprecatio. Purgatio est, perquam eius, qui accusatiar, non factu ipsium, sed uoluntas defenditur. Ea habet partes
tres, imprudentiam, casum, necessitudinem. Imprudentia est, eum scisse aliquid, qui arguitur, negatur. Vt apud quosdam lexerat, Ne quis Dialiae uitulum immolaret. Nautae quidam, cum aduersa tempestate in alto iactarentur, uouerunt, si eo portu, quem conspiciebant, potiti essent, ei deo, qui ibi esset, uitulum immolaturos. Casu erat in eo portu fanum Dianae eius, scui uitulum immolari non licebat Imprudentes legis, cum exi-sent, uitulum immolaverunt. Accusantur. Intentio est, Vitu lum immolastis ei deo, cui non licebat. Depulsio est in conces sione posita . Ratio est, Nesciui noniicere. Infirmatio est, T
men quoniam fecisti, quod non licebat, ex lege siupplicio dignus
es. Iudicatio est, Cum id fecerit, quod non oportuerit,& id non oporter scierit, sit'ne supplicio dignus. Casus autem inferetur in concessionem. cum demonstrabitur aliqua fortunae uis uoluntati obstitisse, ut in hac. Cum Lacedaemoniis lex esset, ut,
hostias nisi ad sacrificium quoddam redemptor praebuisset, capitale esset; hossias is, qui redemerat, cum sacrificii dies instaret , in urbem ex agro coepit agere: tum subito magnis conam otis tempestatibus suinis Eurota is, qui propter Lacedaemone fluita
229쪽
fluit, ita magnus, &uehemens factus est, ut eo traduci uictimae nullo modo possent. Redemptor suae uoluntatis ostendedae caussa hostias constituit omnes in littore, ut qui trans flumen essent, uidere possent. Cum omnes studio eius subitam fluminis magnitudinem scirent fuisse impedimento, tamen quidam ca-ipitis accersierunt. Intentio est, Hostiae, quas debuisti, ad sacrificium praesto non fuerunt. Depulsio est concessio. Ratio, Flumen enim subito accreuit,& ea re traduci non potucrunt. ln- firmatio est, Tamen quoniam, quod lex iubet, factum non est, supplicio dignus es. Iudicatio est, Cum in ea re redemptor contra legem aliquid fecerit, qua in re studio eius subita suminis obstiterit magnitudo , supplicio ne dignus sit . Necessitudo
autem insertur, cum ui quadam reus id, quod fecerit, fecisse defenditur, hoc modo. Lex est apud Rhodios , ut siqua rostrata in portu nauis deprehensa sit, publicetur. Cum magna in alto tempestas esset, uis uentorum inuitis nautis Rhodiorum in portum navim coegit. Quaestor navim populi uocat. Navis dominus negat publicari oportere. intentio est, Rostrata nauis in portu deprehensa est. Depulsio est concessio. Ratio, Vi,&neces.sario siumus in portum coacti. Infirmatio est, Nauim ex lege tamen populi esse oportet. Iudicatio est, Cum rostratam navim in portu deprehensam lex publicarit, cumque haec nauis inuitis nautis ui tempestatis in portum coniecta sit, oporteat ne eam publicari. Horum trium generum idcirco unum in locum contulimus exempla, quod similis in ea praeceptio argumentorum
traditur. Nam in his omnibus primum, si quid res ipsa dabit facultatis,coniectura ab accusetore induci oportebit, ut id, quod uoluntate fictum negabitur, consulto laetum suspicione aliqua demonstretur. Deinde inducere definitionem necessitudinis, aut casus, aut imprudentiae, & exeniola ad eam definitionem
adiungere, in quibus imprudentia fuisse uideatur, aut casus, aut necessitudo ,&ab his id, quod reus inserat, separare, id est, ostendere dissimile, quod leuius, facilius, non ignorabile, non
fortuitum, non necessarium fuerit. Postea demonstrare, potuisse euitari, & hac ratione prouideri potuisse, si hoc, aut il-hid fecisset, aut nisi fecisset, praecaueri: & definitionibus ostendere non hanc imprudentiam, aut casum, aut necessitudinem, sed inertiam, negligentiam, fatuitatem nominari oportere.
Λc si qua necessituta turpitudinem uidebitur habere, oporte
230쪽
in II. de Inuentione comment. io
bit per locorum communium implicationem redat entem d emonstrare, quiduis perpeti, mori denique satius fiasse, qua meiusmodi necessitudini obtemperare . Atque tum ex his i ocis, de quibus in negotiali parte dictum est, iuris, & aequitatis naturam oportebit quaerere,& quasi in abibluta iuridiciali per se hoc ipsum ab rebus omnibus separatim considerare. A tque hoc in loco, si facultas erit, exemplis uti oportebit, quibus in simili excusatione non sit ignotum :& contentione, magis illis igno sicendum fuisse: & cx deliberationis partibus, turpe, aut inutile
esse concedi eam rem, quae ab aduersario commissa sit: permagnum esse, & magno futurum detrimento, si eas res ab iis, qui potestatem habent iudicandi, neglecta sit. Desen Brautem conuersis omnibus his partibus poterit uti. Maxime autem inuoluntate defendenda commorabitur, & in ea re adaugenda, quae uoluntati fuerit impedimento, de se plus, quam fecerit, facere non potuisse,& in omnibus rebus uolutatem sipectari oportere,& se conuinci no posse, quod no absit a culpa: & ex suo nomine communem hominum infirmitatem posse damnari. Deinde nihil indignius esse, quam eum, qui culpa careat, supplicio noti
carere. Loci autem communes accusatoris, unus in consessione, & alter, quanta potestas peccandi relinquatur, si semel institutum sit, ut non defati to, sed de ficti caussa quaeratur. Defenseris autem conquestio calamitatis eius, quae non culpa, sed ut maiore quadam acciderit, & de fortunae potestate,& hominum
infirmitate,& uti suum animum, non euentum considerent. In quibus omnibus conquestionem suarum aerumnarum,& crudelitatis aduersariorum indignationem inesse oportebit. Ac neminem mirari conueniet, si aut in iis, aut in aliis exemplis scripti quoque controuersiam adiunctam uidebit. Quo degenere post erit nobis separatim dicendum , propterea quod quaedam genera caussarum simpliciter, & ex suaui considerantur: quaedam autem sibi aliud quoque aliquod controuersiae genus assumunt. Quare omnibus cognitis, non erit difficile in unam quanque caussam transferre, quod ex eo quoque genere conueniet: ut in his exemplis concessionis inest omnibus scin pti controuersia ea, quae ex sti ipto, & sententia nominatur: sed quia de concessione loquebamur, in eam praecepta dedimus, Alio autem loco de scripto, & sententia dicemus. Nunc in alteram G ncesilonis partem considerationem intendemus.