장음표시 사용
81쪽
s in tanquam e naturae partibiu argumenta ducuntur, ennumerat. ssi uictu considerare oportet apud quos, ct quo moreJ Cicero in oratione pro Sex. Roscio ε merino probat Roscium ab omni cupiditate,uisisti alienum fisse, qui uoluntate patris ruri semper habitarit,st in agro colendo humi tis, ac prope abie ius uixerit. Idem in oratione pro M. Coelio Dcit .sidum inquit, nemo in illa aetatis fore utari, nisi aut cum patis,aut mecum, atit in M. Crassi castigma domo,cum artibus honestissimis erudiretur. Cuius arbitratu sit educatus, quos habuerit artium liberalium magistros J quanta sit uis educationis in puero, philosophi complures, sed in primis V 'lutarchus litteris traduderunt. id uero uulgὰ dici seler. improbi nutrici) alumnus --
probus. pessimi magistri dissipuluspessimus. sulibus amicis utatus optima οι-νη uet: nam educati pueri magistris uberalium artium traduntur. μbi uero ingenuas artes,benei uiuendi rationem aliqua perceperis grandes iam natu fasti amicos,2 opes quaerunt. propterea sequitur. q- in negoris, quae lum,sc. quibus uerbis singula finguus aetatibus conuenientia o
dine describit: qua Horatius in poetica elegantissimis uersibus cst prosecutus .sed hac in primis. M Conuersis studi' aetas, animust uirilis,
a Quaerit opes, , amiciti. υ, inseruit honori. D Commisisse cauer, quod mox mutare labora. 'ut uero ad integrum redeam, quaeritur, quit Cicero, quibus amicis fuerit
usu. ut si bonis, bonus: si malis, malim esse argui possit. Nam 'tha'
os dicere flebat. μη γυοι των μεM Dιρων. id est. negustes ex ks, quibus est nigra cauda . hoc est, ne commercium habeas cum improbis, ct Ps, qui sunt nigris, ac infamibus moribus: nam corrumpitur qui prauis hominiabus utitur. hine illud Dauidis. Cum sanIto sensius eris, est crem peru speruerteris. FQιο in negotis,quastu, artificio J honesto,an turpi. deturpa tur Sex. uius in oratione pro P. Quintis,quod scurra, cer quod praco effa : uocems suam in quaestum constrere. FQuomodo rem Iamiliarem adriministruJ an comparcat,aut decoquat. an laute,an anguste uiuat. FQua consuerudine domestica uiuat J quibus domesticis utatur. magni enim refri,qua quis uita ratione,qua etiamfrtuna, ut infra docebitur, fuerit: ut accusari aut defendi possit:prauis, an bonis: ut merito laudari,aut uituperari possitis QEalci liberos habeat J similes parentibus,ac maioribus suis sit,utsupra diritum est, plerunque creduntur. FQuali morte sit assistusdnaturali, an Diali, an uiolenta. s Habitum autem hunc appellamusJ ne cessario usiui uenire Aristoteles in primo Rheu.docer, ut cuiusmodι habitus pnt,eiusmodi quoque actiones sequantur.sed hic locus ex illis est, quos inter superuacaneas causarum partes summus rhuor Aristoteles recensit. Et
82쪽
item cirporis aliquam commoditatem non natura datam J ut siquis uir bys imbecillus,aut natura meta,ac debiti,aut alis aliquo ustis laboraret,cyexercitatione longa,aut assiduis laboribus robur sibi corporis comparasset, uel aliud uitium ex se tolleret,quod de animo quoque dici posset. exemplo sit in utraq; parte Demosthenes, qui cum bisses,aut balbus esset nec primam, ut inquit Cicero,sua prosillianis litteram proferre posset, perficit meditando, ut nemo planius eo locutiu putaretur. item cum naturali eloquentia eareret, omnιa natura impedimenta sic sua diligentia, industria, sisera ust, ut unus in omni aecen rigenere inter omnus emineret. s Usseisis est aninu,aut corporis J V diuum quatuor esse genera phιlosophi memoriae prodS-derunt : laetitiam, cupiditatem, dolorem, timorem . qua omnia uno uersis
complexus est Horatius in Epist. 1a si audeat, an doleat, cupiat, mreuat uti quid ad rem 'h ut inquit Cicero in . Tuoc.duobin temporibus considerantur. praesimo 2 sutura. Laetitia est ex opinione boni praesentis. dolor ex opinione mali
praestentis . cupiitas ex opinione boni sutura. merm ex opinione mali stu ri sed hoc in seco orator non tantum animi ,sed etiam corporis assimu Gmmerat . animi ea larisia, cupidula merus, molestia. Q siquid nobis uel boni, uel mali nuntiosum laetemur, aut molestia a iamur. siquid uidea-mm, id psum cupiamus, aut timeamus. corporis uero sunt, morbus, debialitas, ct iugentu alia. ut si quis subito in morbum inciderit, aut d bdit tus βιmt . Stat philosophia porrica,geometri J nonnulli cod cre postri mendo uunt, rati stra se, ut geometria, ita etiam poraria eodem se su dici possit. Sane postria uox quidem recepta est,sed poeticen non signiacat. est autemipouria mulier po risu perita. Cicero pro M. Caelio. uerum haec rota tabella uereris, plurimarum fabularum poetriae, quam est siane argumento ' quam nullum inuenire exitum potes ' scintilium est alia quid taciendi J inter cetera, qua requirenda praecipiunt rhetores , propratim in me iuris id quoque colligitur ;si consiliorum rationes extiterint ridest, si reus consiliu- capere potuerit agendi negoti , nec ne . stam autem, is casu t orarioveae tribus ex temporibus considerabunturJ praesenti, praeterito futuro. LMe multa prodio argumenta, nec illa quidem minim promuntur: sir ex praeterito, Ur prasinti futurum colligitur: nam qui sie lus aliquod admisit, ct admittit, hunc idem in posterum admissurum etsi iudicarι poteli. hic locus a consuetud ne peccandi appellari poterit. in quσadmones Trapeziamtius, qua a praeterito tempore trahuntur, confirmati ni maxime accommodari: qua uero futuro, conclusi si aptius conuenire. NEGOTIIs autem,quae sunt attributa, partim sunt continentia cum ipso negotio, partim ingestione negotii considerantur, Partim
83쪽
partim adiuncta negotio sunt, paremm gestum negotium e sequuntur. Continentia cum ipsb negotio fiant ea, quae semper affixa esse uidentur ad rem, neque ab ea possunt separari. Ex his prima cst breuis complexio totius negotii, quae summam continet facti, hoc modo. Parentis occisio, patriae proditio. Deinde causesa eius summae, per quam, &quamobrem,& cuius rei caussa factum sit, quaeritur. Deinde ante gestam rem,quae facta sunt continentur, usque ad ipsum negotium . Deinde in ipsbgerendo negotio quid actum sit. Deinde quid postea factum sit. In gestione autem negotii, qui locus secundus erat,de iis, quae negotiis attributa fiunt, quaeretur locus, tempuS,modus, occasio,facultas. Locus
consideratur, in quo res gesta sit, ex opportunitate, luam uideatur habuisse ad negotium administrandum. Ea autem opportunitas quaeritur ex magnitudine, interuallo,ibginquitate, propina quitate, litudine, lebritate, natura ipsius loci, &uicinitate tottius regionis. Ex his etiam attributionibus, sacer, an profanus, publicus,an priuatus Alienus,an ipsius,de quo agitur, locus sit, an fuerit. Tempus autem est id, quo nunc utimur, nam ipsum
quidem generaliter definire difficile est pars quaedam aeternita- .
tiS cum alicuius annui, menstrui,diurni, nocturni ue spatii certa: significatione. In hoc & quae praeterierunt,considerantur, & eois rum ipsorum, quae propter uetustatem ob leuerunt,ut incredi ibilia uideantur,& iam in fabularum numerum reponatur:& quae iandiu gesta,&a memoria nostra rem'ia, tamen la fidem,ue, re tradita esse, quod eorum monum eis certa in litteris extent: & iquae nuper gesta sint, quae scire pleriq; possint:&item,quae instet. in praesentia,& quae maxime fiant, de quae consequantur. In quibus potest considerari,quid Ocyus,di quid serius futurum sit. Et item communiter in tempore perspiciendo longinquitas eius est
consideranda. Nam saepe oportet commetiri cum tempore ne-i otium, diuidere, poterit ne,aut magnitudo negotii,aut multitudo rerum in eo transgi tempore. Consideratur autem tempus
parte alicuius horum. Occasio autem est pars temporis, habens in se alicuius rei idoneam faciendi, aut non faciendi opportunita. tena. Quare cum tempore hoc differt. Nam genere quide utrunque idem esse intelligitur: uerum in tempore spatium quodammodo declaratur, quod in annis, aut in anno, aut in aliqua anni
parte spectatur: in occasiqne ad jatium temporis faciendi quaedam
84쪽
m I. de Inuentione comment. 29dam opportunitas intelligitur adlucta. are cum genere idem sit, fit aliud, quod quadam parte, & specie, ut diximus, differat.
Haec distribuitur in tria genera, publicum,commune, singulare, publicum est,quod ciuitas uniuersa aliqua de caussa frequentat. ut ludi,dies festus,bellum. Commune,quod accidit omnibus eodem fere tempore: ut messis, vindemia, calor, frigus. Singulare autem est,quod aliqua de causa priuatim selet alicui accidere: ut nuptiae, sacrificium, funus, conuiuium, Q mnus. Modus autem est, in quo quemadmodum,& quo animo factum sit, quaeritur. Eius partes sunt prudentia,& imprudentia. Prudentiae autem ratio quaeritur ex iis,quae clam,palam, ut, persuasione fecerit. lmprudentia autem in purgationem cosertur, cuius partes sunt inscientia, sus, necessitas: & in affectionem animi, hoc est molestiam, iracundiam,amorem,& cetera,quae in simili genere uersantur. Facultates sunt, aut quibus facilius fit, aut sine quibus aliquid confici non potest. Adiunctum autem negotio id intelligitur, quod maius,& quod minus, di quod simile erit ei negotio, quo de agitur, di quod aeque magnum, & quod contrarium, de quod disparatum,& genus,& pars,& euentus. Maius, & minus, di aeque magnum, ex ui,& ex numero, & ex figura negotii, sicut ex statura corporis consideratur. Simile autem ex specie comparabili . Comparabile autem ex conserenda, atq; assimilanda na- tura iudicatur. Contrarium est, quod positum in genere diue Q, ab eodem,cui contrarium esse dicitur, plurimum distat: ut friguScalori, uitae mors. Disparatum autem est id, quod ab aliquare per oppositionem negationis separatur, hoc modo. Sapere,& non sapere. Genus est, quod partes aliquas amplectituta ut cupiditas. Pars ell, quae subest generi: ut amor, auaritia. Euentus est cxitus alicuius negotii, in quo quaeri solet quid ex quaque re euenerit, eueniat,euenturumq; sit. Quare hoc in genere, ut commodius quid euenturum sit, ante animo colligi possit, quid quaque
ex re soleat euenire,considerandum est, hoc modo. Ex arrogantia odium, ex in Blentia arrogantia. Quarta autem pars est ex iis, quas negotiis dicebamus esse attributas, consecutio. In hac haeres quaeruntur, quae gestum negotium consequuntur. Primum,
quod factum est,quo id nomine appellari coueniat. Deinde eius racti qui sunt principes,& inuentores, qui denique auctoritatis CiUS,&inuentionis comprobatores,atque aemuli. Deinde ecquae Ca de re,aut eius rei sit lex,consuetudo,actio,iudiciuna, scientia, H artifi-
85쪽
artificium. Deinde natura eius euenire uulgo soleat, an instaenter,& raro. Postea homines id sua auctoritate comprobare,an offendi in his consueuerint: &cetera, quae factum aliquod similiter confestim, aut ex interuallo solent consequi. Deinde postremo' attedendum est, num quae res ex iis rebus, quae sent positae in partibus honestatis, aut utilitatis, consequantur: de quibus in deliberativo generc caussae distinctius erit dicendum. Ac negotiis quidem sere res eae,quas commemorauimus,sunt attributae. Omnis autem argumentatio,quae ex iis locis, quos commemorauimus,
sumetur, aut probabilis, aut necessaria debebit esse. Etenim, ut breuiter describamus,argumentatio uidetur esse inuentum albquo ex genere, rem aliquam aut probabiliter ostendens, aut nocessarie demonstrans . Necessarie demonstrantur ea,quae aliter ac
dicuntur, nec fieri, nec probari possitnt, hoc modo. Si peperit,
cum uiro concubuit. Hoc genus argumentandi, quod in necessaria demonstratione uersatur, maxime tractatur in dicendo, aut per complexionem,aut per enumerationem, aut per simplicem conclusionem. Complexio est,in qua utrum concessseris, reprehenditur, ad hunc modum. Si improbus est; cur uterisὶ sin probus ; cur accusas λ Enumeratio est, in qua pluribus rebus expotatis,& ceteris infirmatis, una reliqua necessario confirmatur, hoc pacto. Necesse est,aut inimicitiarum causa ab hoc esse occisum, aut metus, aut spei, aut alicuius amici gratia raut, si horum nihil est ; ab hoc non esse occisum. Nam sine causa maleficium susceptum esse non potest. Sed neque inimicitiae fuerunt, nec metus ullus, nec spes ex morte illius alicuius commodi, neque ad amicum huius aliquem mors illius pertinebat. Relinquitur igitur, ut ab hoc non sit occisus. Simplex autem conclusio ex necessaria consecutione conficitur, hoc modo. Si uos me istudeo temporc
secisse dicitis, ego autem eo ipsb tempore trans mare fui reliri quitur, ut id, quod dicitis, non modo non fecerim, sed ne potuerim quidem iacere. Atque hoc diligenter uidere oportebit, DC quo pacto genus hoc reselli possit, ut ne confirmatio modum in se argumentationis solum habeat,& quandam similitudinem Decessariae conclusionis, uerum ipsa argumentatio ex necessaria ratione consistat. Probabile autem est id, quod fere fieri ibi et Ut quod in opinione positum est, aut quod habet in se ad haec quandam similitudinem, siue id falsum est, siue uerum. Verum iri Cogenere, quod sere solet fieri, probabile huiusinodi est. Si m atet
86쪽
In I. de Inuentione comment. 3o
est; diligit filium: si auarus est; negligit iusiurandum. In eo autem,quod in opinione positum est, huiusmodi sunt probabilia. Impiis apud inferos poenas esse praeparatas. Eos, qui philo δε-
phiae dent operam,non arbitrari deos esse. Similitudo autem in contrariis,& paribus,& in iis rebus, quae sub eandem cadunt rationem, maxime spectatur. In contrariis hoc modo. Nam si iis, qui imprudentes laeserunt, ignosci conuenit; iis, qui necessario profuerunt,haberi gratiam non oportet. Ex pari, sic. Nam ut locus sine portu,nauibus esse non potest tutus; sic animus sine Gde, stabilis amicis non potest esse. In iis rebus, quae sub eandem rationem cadunt,hoc modo probabile consideratur. Na si Rhodiis turpe no est portorium Iocare,ne Hermacreonti quidem turpe est conducere. Haec tum uera sunt, hoc pacto. Quoniam cic trix est,fuit uulnus . Tum uerisimilia, hoc modo. Si multus erat in calceis puluis; ex itinere euuenire oportebat. Omne autem, ut certas quasdam in partes distribuamus, probabile, quod sumitur ad argumentationem,aut signum est,aut credibile,aut iudicatum,aut comparabile. Signum est,quod sub sensum aliquem cadit,& quiddam significat,quod ex ipse prosectum uidetur, quod
aut ante fuerit,aut in ipse negotio,aut post sit consecutum,& tamen indiget testimonii,&grauioris confirmationis: ut cruor,fuga, pallor, puluis,&quae his sunt similia. Credibile est,quod sine ullo teste auditoris opinione firmetur, hoc modo. Nemo est, qui non liberos sitos incolumes,& beatos esse cupiat. Iudicatum est res assensione, aut auctoritate, aut iudicio alicuius, aut aliquorum comprobata. Id tribus in generibus spectatur, religio- ,communi,approbato. Religiosum est,quod iurati legibus iudicarunt. Commune est,quod omnes uulgo probarunt,& secuti sunt, huiusmodi: ut maioribus natu assurgatur, ut supplicum misereatur. Approbatu est,quod homines cum dubium esset,quale haberi oporteret, sua constituerunt auctoritate: uelut Gracchi patris factum,quem Pop. Rom. ob id factum,quod insciente collega incensura nihil gessit, post censuram consulem fecit. Comparabile autem est, quod in rebus diuersis similem aliquam
rationem continet. Eius sunt partes tres,imago, collatio, exemplum . Imago est oratio demonstrans corporum, aut naturarum
similitudinem. Collatio est oratio rem cu re ex similitudine conserens. Exemplum est,quod rem auctoritate, aut casu alicuius hominis ut negotii confirmat,aut infirmat. Horum exempla.
87쪽
&descriptiones in praeceptis elocutionis cognoscentur. Ac sons quidem conficinationi S, ut facultas tulit, apertus est, nec minus dilucide, quam rei natura ferebat, demonstratus est. Quemadmodum aute quaeq; constitutio,& pars constitutionis, & omnis controuerita, siue in ratione, siue in scripto uersetur, tractari debeat.& quae in quasque argumentationeS conueniant; singillatim in secundo libro de unoquoque genere dicemus. In praesentia tantummodo numeros,& modos,& partes argumentandi confuse,& permiste disipersimus: post descripte,& eiecte in genus quodq;
caussae, quid cuique conueniat, ex hac copia digeremus. Atq; inueniri quidem omnis ex his locis argumentatio poterit: inuentam exornari, & certas in partes distingui,& suauissimum est, &summe necessarium,& ab artis scriptoribus maxime neglectum. Quare & de ea praeceptione nobis,&in hoc loco dicedum uisum est, ut ad inuentionem argumenti, absolutio quoq; argumentandi adiungeretur. Et magna cum cura,& diligentia locus hic omnis considerandus est,quod non rei istum magna utilitas est , sed
praecipiendi quoque summa difficultas.
NEGOTIIS autem, quaesunt auributa J bactenm de locis persena
attributis; iam uero qua negoclys attributa sunt, describenda agreditur: ealis quatuorgenera ius tribuit.in continentia cum negotiosen ea, qua in gestione negoti' considerantur, in aduncta negotio, in consequentia negotium. negotium appellat Cicero controuersiam seu caussam,de quo agitur,. 62Itum, de quo in iudicio qua fisen. haec uero negotiorum loca Graecis cm quidam putant, σηριβεβηκοτα nominantur. ita quoque sentire urdetur si untilianus qui hanc Ciceronis,uti diximm,partitionem Scutu attributa rebus rerum accidentia Vpellauit: quae Graece stii δε κοπιι dicuntur . Continentia cum ipso negotio sunt ea, quaesemper a a uidentur ad rem,neque ab ea possunt eparari Jhaec in partitionibus insita appellauit. quia Oui, O natura caussae, Tripse ait in a.de Orat.sumuntur ..huic igitur attributo tria mihι uiiutur locorum genera siubiecisse: quaesumuntur ἀυto,qua ex caussasunt, or qua tribus temporibus considerarisolent, ante negotium,in negotio, post negotium,id est in praeterito in instam ct consequenti tempore. s Ex his prima est breuis complexis totius negotiν J hic
locus uere ιnsitus,st inhamens causa est: quem in pari. O in topic ,m' .loria pestat a toto. quod totam θέσιν, siue υποθεσιν continet. mparentis o
risiaiuic quoque annectuntur partes de itis, notatis qua ex genere insitorum sunt. s Deinde caussa eiussummae J caras quoque iure dicitur af
88쪽
ratis postulat, ut qui accusere in iudicio quempiam uelit, quot, quanta sint, vel nonsint in aduersario causa, intesistat. contra qui defendit, quotiquabbini caussis,atquesuspicionibin reus ua cet,exponere oportet: ut a culpa, tu quam uocatur,abenus esse uideatur. ad quodostendendum a risi in primo libro rher. septem esse causas declarat, unde omnis humana oratur, ac proficissitur aftio .frtunam,uiminaturam, consuetudinem, rationem.
iram,cupiditatem.huc respiciens Cicero sussit. Per quam,ct quam iarem, 2 cuius rei causa' tumsit, quaeritur J ut inicaret plurci extare causas, quibus bomines ad delinquenta mouersient.quas quide rerucatissas qui in partes distribuerunt uidelicet per at ales, per habitus, est per hu-1Umodi alia, qua ad cupiditatem referuntur,ab a friIZotele eluduntur loca superius citato .cuius auritoritatem qui uolumus, dicendum erit nonnulla a Ciceronesuperuacanea in attributis persenafuisse desiripta. Deinde ante rem geIlam J Cicero in topicis,quidquid. quit, antecedit quanq;
rem,id cohaeret cum re necessario. ante remgestam haec considerari flent. Gι reus fuerit,ubi usussit, nuaquid appararis,nunquem conuenerit, numquid dixerat, quem habuerit de consciγ,de adiutoribus,de adiumentis,ctaua. qua auctor ad Heren. eleganti orationeprosequitur in a. libro. huicisco ea mihi quadrare optime uidentur, qua Cicero in oratione pro Sex. Osic. Am. ex φsis F sy aduersariys Psrit, cum ait.Sι Roma, unde eos nouerat 'R ossius,quι Romam multis annis non uenit ' neque unquam
plus tridua Ait ' ubi eos conuenit ' qui eum locutus est ' quo modopersuasitfpretium dedit' Cuι dedit ' per quem dessit' unde,aut quantum dedit' nonne θι uestigi s ad caput maleficiν peruenirima' s 'De invi in is gerenda negotio quid si tumμJ uum usussit reus, cum 'ciebat:num q*istrepitu . clamor, crepitus exauditus sit: denique nunquid aliquo sensu perceptumst,ui D,auditu, ta tu, ο doratu ,gustatu. Singula hac seu Fcionem ficinoris consare possunt Deinde quidposteaDIIumsit Jhoc est post rem quo tempore quari seler, nunquid rebelum sit, quod in cet aut actam esse malem cium, aut a quo sit fidium. factum esse; si tumore , aut liuore decoloratu es corpuι mortui ,significat eum ueneno necatum a quo fictumsitstelli, siue timenti se quid eiusmodi rebam sit usue i tu rei uerit,aus cruoria ueste,. rut si in eo loco com rehensim, aut usus sit transacto negotio quo loco rogesta dicitur.ad hac allor titubatio consternatιο, aut aliquid huufmοῶ in reo contigerit poII admissum negotis. s Ea aute oportunitas quaritur ex magnitudine J requiritur quantitas, st qualitas locio trusit capax negoti1,mapta negotio. Cicero pro A lone, loci magnitudinem capacitatem i, describιt, cum ait. Ante Iundum Cudi', quo in unda propter insanaι illa ubstrautioncs plus mille hominum uersabαιιν MIentium aduersari.
89쪽
empus cum leuem comuncm Varatams definitioncm rei sere possit,relicto ob in ultatem g nere, i pectcm dipniendam aggredilhr. id en I alium umpor ,quod e olis, lunai cursu conscitar: er in annis. mensibus, Hebus,nostibus,horidiuersatur. quod aeternitatis partem es memorat inde illud in tria tempora disribuit, in praeteritum, praesens.cnuturum:in quibus qu02ctapint, consideranda Oe admonet. Praetoriartim tempus in tria partitur ιcmpora,in illud antiquissimum in quo eorum qua αἱ laserunt,nullam movumentum extat. uelsi extat,ob nimiam uetus atem ea obsoleverunt, perinde atque fabula esse creduntur. ct in illud. quod crauctu ium cs,illius tamenDEcta ascriptoribus memoria prodita, uera esse creduntur. O in illud, quod nuper praetcri t: cuius plerisque notitiis ese potes. In praesenti lcmpore qua in Itant,in f turo quid o is, aut tardussuturasint, quaerenda admoneret denique quantitatem, cst qualitatem,id est an idoneum,oportunumi lcmpusserit ad negotium consciendum. s Quo nunc utimur J tanquam re ciuitatibus ualde necessaria. Nam Plato in vii. de leg. perquirendum docer,m uniuersa cιuitas no ignorre oraenem Herum in mensem,mensium in annum: propterea quia tempora,solennitato acrificia,uti decet,instosita naturali quodam rictu uia Mam ciuitatem,uigilem, reddunt: cst diffs honorem tribuunt: homine fprudentiores siciunt. Na ipsis quid generabier definire di iis s Jpropter varias philosophorum opiniones. Nam thagoras tempus esse dixit sphaeram extremi ambienus. Eratosthenestis iter. philosephorum plurimi inginitum,m mundus, Uirmant. s Tars quadam aeternitati, o citero cum lys sentire videtur,qui mundum es aternum uolunt imundus ternus; igitur tempud aeternum. ambigitur a doctis, utrum Plato senseris mundum se uernrem, nec nereo quia in Timaeo cum dixisset lepus una cuealo a deo sadium suis, et i una orta, a etiam dissoluantur,subdii satim quasi καὶ ἐπανορθωσινse qua his dissolutio unquam contingerit. In hoc O quae praeterierunt 3 prateriti temporis Husoncm a editur. 2 primum metu issimi tempor partem attingit,cuius nulla ramemoria exta quasi Amperfιrit, aternunis extiterit tempus. s Et qua iam diuesta J Hierapars praeteriti temporis:in quo quus uerunt a nostra memoria remota,in scriptorum monumentis legipsisunt. Et qua nupergestasini J tretia pars praeteriti temporisquod ros nupergestas,nec a nostra memoriare moras continu. Frima ergo pars incredibilia ob nimiam uetustatem, a tera vel a quidem continor, sedcressibilia ostrema uero certa habet.'
sEt item qua insent in prasinita J praesens tempus designat. quo carent philosophi. negant enim praesens reperiri praeter momentum quod Graeci τι νυν vocant: sed iaci prons κα - πηςηχαῖς id quod adest. rhetores vere
90쪽
in I. de Inuentione commenti 32
prasem,ct magis praestem habere uidentur. sidarias Victorinum . Et aue consequantur J Durum dicit: in quo dua consideranda esse pr
cipit,quae o m id Graeci μετελύγον Hλον vocant Er qua lim temporis mterua ustura sunt. s Et item communiter in tempore per Fciendu An inquitas eius consideranda ea J quantitatem temporis designat .sIVam cape oportu commetiri cum tempore negotium J Uidendum est an tempus negotio fuerit oportunum alibi Issath temporis extiterit ad ficinus transegendum. Considerat autem tempus et anni, ct mensis J qualit, etiam
temporis perpendenda est. s Occasio autem en pars temporis 3 hac occaso ab illa occasione dissera, quam ex Aristotele πρίφα ινμρra appellars diximus. Nam πρόφασu causa est,quam quisque improbuspraetexit,ne temere laesisse uideatur. Hac uero pars est,ut inquit Ocero, temporis: Graecisse Ἀρὸς aecitur.dffert a tempore, quod in tempore mensiura, ct spatium eIi quantitas,in occasione uero qualitas temporis, ex qua oportunito niscitur agen vel non agendi negotii,consideratur. isag tui occasio mhualiud quam tempus oportunum esse uideatur. nullum quidem sine tempore nVotium eritur,sed aliquod negotium absique temporis oportunitatesierapotest.sModus autem esi J siuperius admonuimus modum habere demon ratione ex*m,velquodsiat,sturum uesit, ut clam,palam,dolo, uipera. suasione,quae prudentia partes esse videntur. hic vero imprudentia quoquσpartes adiungit: inscitiam, casium, necessitatem . quae siub ea crisionis collocantur,qua sit per purgationem. addidit praeterea assiectiones auimι moriniam oracundiam, acet. atque sub hac circunstantia illudo,
ne complem uidetur ,quodsiob causa,positum est,id est ratiocinationem,Grimpulsioncm. de quibus in a.libro copiose disputabimus. s Facultates seunt. aut qubus Iacilius sit,aut sine qurbus aliquid confiei non potest. hac re cobe olant.mandata sieruus,conscius Parius,laqueinguiu uenenum,luterae,internuntius,ct qua ei mossistunt .vs enim rebus 'cultatre agendae. vel non a endae rei si nimantum quas Graeci των νάφορυας,latim μασres adminicula appellare consueuerunt.s Lundium autem negotio id intelligitur,quod matus, quod minus, Jhuic attributo duo pub3cere uiritur,qua insitasiunt negotio, id est,qua insubstantia siunt,genus, ctyars.si πτμbAntia sunt , ut Omnes qui ab ,Aristoteledraleslici prodierunt,sent
re uidentur,iqιtur inter ad tinctasubstantiae, hoe est inter comitantia Dbsantiam reponi non debent. usus est tamen hac locorum partitione Ciceror nec sempericum a genere argumentamur,degeneresubstantiae argumenta facimus. sed adrem. ROdulphus fgricola in duas Iarto adiuulla distrisbuit quorum alia adplicita,m locus,tempus:quaedam uero connexa πρeι- tuestim uum .deinde partem transu in locum, quem uocat contin--