De concursu Dei ad actus liberos voluntatis creatae (Francesco Diotallevi)

101쪽

88 Opus c. THEOLOGICUM sunt,sed solii res,ec realisentitatis actus seu determinationis au illum producendu ut latisti me expressit etiam Caiet in vel bis paulo ante relatis ibi Aelus autem ab huiusmodi potentia progrediens. COiatirmature, quia si Concilium vellet permisssionem attendendam solum est ratione formalis malitiae actus et falsum esset quod de permissione

3. In corp.enim liae habet Potestsera oppositum eius quo ermissum ii, quod tamensistatini impermassionem, quiaperuisso reo potentiam causae ad Pirumque oppositorum e habentem. Unde neutrum oppostorum contra perinissionem es. Sedi truntque secuntam eam. Eandem repetita bicle in respons ad 3.ii autem perimitatur solum malitia moralis actus praedete minati perimilio non respici potentiam au ad utrumque oppositorum se habentem , sed p LCIitIam pei a Dum secundum ad virum determinatare , imo verius Iespicit unum ex ipsis actibus Oppositis. Nec prieterca potes s fieri oppositum eius quod permissum est, quia permissio malitiae riuus

actus supponit in Aduersariorum sententia pro unitionetia absolutam ac flicacem de praedete minationem intrinsecam adentitatem actum, cum quibus comungi nos potest negatio huius entitatis, in in hac ipsa entitate, ut libere producta; bonitas malitia morali opposita, nullatenus est potes Dex tubus patet est contra paopriam ratione permistionis diuinae, ut venetur solum circa totam allam malitiam ac proinde in hoc sensi Concilium satelligendum non elle Cun praesertim ab omnibus dicatur Deus eatenus permittere peccata quatenus auxilium non conter quo vitaren

102쪽

FRANC DIOTALLEvII. 8stiir.Quod tamen auxilium non quidem faceret ut ad entitate achus db Dei libere productam malitia moralis non sequeretur, scd iaceret, ut entitas illa libere non Hoducerctur.

Quartoudenique contrae ancem respouonem, , quia si Concilium cum at ima a nostra opera fini a Deo permissu soli1m , inteli gendum esset loq(u tollim de ita imali eorum molitia, non contradiceret liati est illi Calumianae , quae

Deum peccati aciebat auctorem. Quam tamen hoc loco exprolesso damna , ut rei itaIr CtiambAduersu . Quamuis enim Caluinus in Antidore, in hunc canonem,particulam illam, qua Dei is scitur mala nostra opera permissiue solum operari, agnoscat ut suae P aeresi contrariam , Arnque propterea oppugnet pro viribus, dum au. Sed perni sive tantum agere Deum in malis,cti persuadeant,ms qui tota criptura doctrinam ignoratri magis eniim urgenthenient, , ita reprobos testantur sanciscatos esse ad opus Dei exequendum: se eius retiae adios, secures,

qua manu rius reguntur excitari elissibila momienire a peragenda,quae Dermanus,si Concilsum de regiat,

Christuma Iuttat definito eius conssio tere itinae

quam ripermissoBi sufragio elidi queant. Quamuis inquam helelis Caluinis ut patet ex his verbis

contraiectione opponatur huic Canoni, quatenus declarat Deum in malis permistiue solum opermenon ainen opponitur si ita expliceturConciliuna, ut permitti velit non quidem actum peccati, sculiberam determinat:onem ad illum sed solam F tot malis

103쪽

PD OPus c. iram L OGICvM formalis malitiae consectulonem:vis enim Caluini in eo est, ut homines, quatenus peccant, sint i

dij secures Dei manu directae ad aliquidie

agendum quod sane non contradicit permissioni solius malitiae formalis, sed permissioni realitatis ipsius operis, actus. Et quod ad hoc attinet; tolli videtur omnis disticulias ex verbis, quae Caluinus subiicit, inquiens. Melius ergo i mist qui catatis scripturae lacu,rbi, Pater Filium tradidis dii itur,nioxsubiicit. Huid ergo fecit Iudas uis peccatum'Et poste Neci reo(inquit iure reprehendetur quod alibi si ribit augusi operari Deum

in cordibus hominum ad titilinandas eorum voluntates quocunqiteroli et si , siue ail bona prostia misericordia, siue ad mala pro meritis eorti m. Idq iudicio suo interdum aperto, inti rillan octilio semper atitem iti o. Siquidem addatur except o , quam contina adhis et Malitiam non ipsus esse opus. Ex his(inquam verbis tollivi ictar orianis dissicultas: exprimit nam Caluinus in terminis illam distinctionem de peccato sumpto pro formali malitia ac de eodem accepto pro ipso opere , atque actu materialiter tacumque velit, peccatum formaliter seu malitiam non esse

opus Deiri hanc ipsam satis expresse concedit a Deo esse permis iue solum ac propior ea quod negat pernuli rite solum esse a Deo, cit ipla inclinatio, cu determinatio volt in ratis ad malum machus ip: Pecundum suam realem eriti talom. Quo fit, ut cum Concilio non pugnet , nisi quatenus in copermis litae tantiam heri a Deo dicatur ipsam et Entitas actus mali,&oppositum damnetur quod sane, si damnatum non esset, Caluinus in proposito egregius Catholicus videretur occasone

104쪽

Oc lane cuiusdam ollectionis ex statur conta sim Dei dentitatem ae lus mali. SEd obiicies , si adtiis peccati non solum,tioad

sermuem malitiam' sed etiam quoad suam rCalitatem , ac imitatem esset a Deo permissiue solum , reperiretur aliquod ens: cuius Deus nono et causa efiiciens etiam per concursum Oneralem auri permissio,ut dic tam est, ab operatione, atque escientia contra distinguatur.

Respondeo, negando sequelam:permissio enim diuina contra dis inguitur ab illa Dei operatione, qua ipse pro stia libera voluntate sectat nos facere

ita ut sic auctor, & prima radix determinationis, ut hic actus sit potius quc alius non vel contra distinguitur ab illa operaetione , quae in sensu inse explicando sequatur determ mationem nostram. Deus enim, auctor naturae tenetur se voluntati creatae viaratrii praebere ad concuriendum ad opposita, ut ipsa uti possit ii naturali libertate, &quia quantum est ex se vellet lotum voluntate antecedenti,, conditionatas concurrere ad actum bonum rideo cum ad productionem adhu mali

concurrie eatenus concurrit , quatenus muneri

auctori naturae de potentia absoluta deesse non vult , impediendo per subtractionem sui cori cur-stis usum libertatis creatae, ac proptErca concurrit, quatenus sinit,ut influxit oblatus ab ipso in actu primo ad opposita, per libertatem creatam determinetur ad hunc actum secundum , quantum est cxse,hoc es ,voluntate antecedeti nollet esse. Quo

tandem fit,ut huiusmodi generalis Dei conclusus

ratio

105쪽

s Opus C. THEOLOGICvM rationem habeat negationis impedimenti, optime clim ratione pernais tonis concilietur

Tota haec sokitio nititur comm tini si iolasticorum docti inae, &praesertim S. Thoma , qui i. quiest. 8o .as. s. ad 3. ait, Ad Uicendum quod Iuus esueuitici sala principium innis interior motus ulva, lased quod determinem ad inatum ontilium volitvrus humana hoc directe quium est ex voluntate humana: diabolo autem per modum persi a sentis, S appetibilia proponentis quibus verbis aperte S.Ilio docet determinationem voluntatis humanae ad actum mae- luna directe tribuendam esse voluntati sol im humanae , nullatenus autem Deo cuin quo tamen consistere putat neralem coneuruli ci,ut uni-urimis,dc primae caluae ad huiusmodi actum. Confirmantur haec et eadem S.I ho .in I. l. 6:quqst. I.ar. .ad 3. ubi ad 3.(msait dicedum quod mala culpa nonseri vult Deus voluntate antecedente. non aure polumiate consequente , ni debilis,quo sit mala non Pelle'cere, quia Poluntas consequens recipit conditionem creaturae. His verbis agit S.tho de malis cui pae, non praecis quoad romiale malitia, sed quoad ipsam entitatem, ac realitatem actusti quos enim Deus scit mala non velle faceres, scit non quidem velle, ut alentitatem actus mali moralis malitia non equaturese velle ipsum actum malum,illiusve emitatem libere non perducere. Hoc aute post rociam S. Tho doceat Deum antecedenter velle, ut mala culpa non fiantri diuinam voluntatem. creat irae conditionem in proposito recipere satis

etia aperte docer determinationern ad producendam his itis actus entitatem esse volutate humanari non autem a Deo, Deum ita nolle anteceden eri

106쪽

FR A me DIOTA LLEvi I. yydenter,uth centitas sit; ut eam etiam esse patiatur, si umicon usum non subtrahendo reconditio id exigat ex creatur: e libertate opposita.

Huc spectant qua tradit Greg. in . d. 3 . res T. qua I. ar. 3. ad 8 cuius verba optime explicat quod initio Responsionis diximus, Deum sequi in his determinatio item volim talis nostrae sic igitur habet dum de actu peccati loquitur Deus sequitur deterii rationem pol tutatis , non quod deteraminatio Poluntatis si aliqlia entitas distincta a voluntate, dractu eius, quae primo Fata voluntate, scintimaginariis detur argumentlim, nec etiam Intelligendo, quod prius ita tura volutas agat actum illunt, quam Deus

proprie loquendo de priori natura,quoniam uJ csequeretur, quod posset illum agere, Deo non coagente, culparet ex definitione rioris secundi in naturam. Sed ad sincisusum ira Deum sequi determinationem volantatis: quoniam ide. Deus agit illum actum, quia eum, ureas agit. Et non ideὲ qma Deus aegit , id e Poluntas agit: Elide magis proprie dicitur Deus coagere poluntati tu talem actum causando , quam voluntas dicatur coagere Deo. Et rursus ibidem respondens ad auctoritates contra se allata , praemista distinctione de nomine Auctoris , ut primo significet agens totale, vel particulate , secundo ut signi licet principale ni agendori, mouens aliam partialem causam pecialiter agens totales, vel particulare si ibdit. d propositum cum Deus negat strauctor inala Poluntatis, vel operamnis accipitur no- me auctoris secundo Sion primo modo , quoniam licet taeem politionem causet et non tamen sicut totalis eius causa , sed Aut partialis . nec tamen ius agensi principalis , ita ut moueat rolatitate: q

107쪽

s OPvS C. Tn Eo Locritu Mnostram ad agensim etiam faciat eam facere talein Politionem aut modo aliquo suadeat, vel excitet hoc

enim opinari detestanda, ct abominanda opinio est: ad huncishum ibid.m id est ad articulos sibi falso

impositos ar. io . locutum fuisse et euidenter patet. Quibus omnibus verbis nihil ad rem nostram ac commodatius excogitari potest apertissime enim tradit hic auctor determinationem totam ad mali actus entitatem libere producendaena flestola voluntate creata, Deiunideo solum ad illam ipsamentitaten concurrere, quia creata voluntas illam producit,cumque permisinonem diuinam a diuina operatione contra diluinguat, ut supra vidimus:&tamen lio loco simultaneum Dei concursum ad ac tam malum concedat atque ex prosellis explicet, in quo sensu negari, aut concedi debeat, ut

Deus sit Auctor malae operationis: satis profecto docet diuinam permiissionem cum ea solum Dei

operatione pugnare qua faciar, ut faciamus tacum simultaneo vero concursu qui modo explicato no suam determinationem tequatur optime cohae

rere

Eandem tradit doctrinam idem Greg.in h. l. L . 1 18. quaestiar i. adra. Quam approbat Capreol ibidem quaest. I. r. 3 ad 2 h. Eandem etiam satis exprimit Scot in E d 3T quaeli et S. Ad solutionem &per rotam. Et ali complar resistiorum verba refert , atque optime expendit Suare in opustalib 1.de concursu Dei ad acst mal .c.3.sub tit.

Quid Scholastici sense in de concursu Dei adactii in malum. Atque ex his videtur satis confir-niata nostra responsio.

alia

108쪽

i ista obsectio contra H am resonsionemproponitur, dissoluatur.

Contra eam tamen obiicies, quia ad genera- leni concuctum Dei vi causarini mae non est satis concultus duntaxat a multaneus sed ne cessaria est physica praedeterminatio. Ac propte ea non potest per illum tantu in modo concursam explicarita qua ratione Deus concurrat ad realem emitatem actus imali. Respondeo,negando antecedens Et quamuis hoc loco probare non debeam ex professo in quo consistat generalis concuis is causψprime omnino necessarius adactione omnem cuiuscunque causae secundae. Quae tamen superioribus cc.attuli,sicut probare videntur nostram libertatem cum pLysica praedeterminatione non consistere , ita etiam via dentur satis ostendere praedeterminationem illam non includi in generali concursia quo Deus libel- ratis ustui nobis non adititit,sed tuetur.

Illud tamen hic addi potest , concursim Dei

generalem lentitatem actus peccati producen- clam,cum a Deo ut ab Auctore naturae prebeatur. talem omnino esse,qualem exigit natura causae se

cim lae cui praebeatur. Quae tamen in proposito nulla exigit predeterminatione.Dum enim homo in ancipiti versatur an libere ferri debeat in oblatum a Daemone sit,ipropositum, necne dc Elitas esse iudicat illud reiicere quam amplecti , vel

saltem aeque bonum. Quid quael fingi potest esse

in natura voluntatis, ratione cuius ipta exigat pr

determinationem physicam ad actum mali mi Quod

109쪽

s Opus c. THEOLOGICvMQuod si dicas voluntatem elicet non posse actu malum quandiu iudicat melius si illum non Cliceres, aut aeque bonum rae propterea in casu proposito prius debere moueri intellectum ad conside1 andam magis, ac mapisiuionem boni delectibilis, ac iudicandum hic , de nunc obie- cstum hoc anteponendum est opposites vivoluntas postea liberem ipsum fieri possit. Si hoc inqua dicas distic illas nulla ex parte minuitur. Quicquid enim sit de necessitate huiusmodi ii dicis: li Deus ipse,aut per se, aut per aliam causam ab homine dis incham intellegum pra: eterminat ad illam maiorem eo iasiderationem obiecti delectabilis:vel in natura intellectus humani,aut natura totius hominis ostendendum est aliquid, quod hic Mnunc huiusmodi praedetenninationem requirat:vol fatendum est eam a Deo nullatenus est ut ab Auctoi naturae si veto dicatur intellectus moueri ab ipsi hominis voluntate; Cum ad hoc in Aduersariorum sententia requiratur physica voluntatis pCedeterminatio qtiarri iterum potest quid fingi possit ii voluntatis natura , ut ea dici pol tu hac, nunc exigere lianc praedeterminationem ad hoc potius quana ad oppositum. Cumque nihil ad rem videatur exco. gitari posse videtur effici, ut generalis Dei concursus inubio con cursu simultaneo constituendus sit.

Frgumenta ex teri prorisitione a Concilio

HActenus de secunda Propositione a Concilio damnata viperest atri ut de tertia subii

ciamus

110쪽

ciamus nonnulla. Ex quibus uberius de confirmari possent quae circa secundam allata sim t. Tertia igitur. potu a propolitio in hoc

Canone a Concilio daninata illa erat.Deus eodem modo operatur bona hominum opera, cinata, hi leo utraque illi aeque tribuenda sunt. Ha ipsa propositio ex Aduersariorum sententia deduci videtur Vt enim ipsi sentiunt bona opera nostra caternis operatur Deus, quatenus

per auxilium physices determinans facit ut illa faciamus quia ergo iidem Auctores volunt nos pia lice ptaedeterminari a Deo etiam ad actus malos pro tota eorum entitate; concedere etiam debent, aeque efficaciter a Deo fieri, vi hos ipsos e iis faciamus: ac ips in proinde horum , atque illorum eodem modo esse causam Cum praelartim sicut Deus est qui nos discernit dum bona operamurrat ipsi concedant eum, qui ac stum intrinsece malum producit addunt quatenus achiis est discerni a Deo per auxilium actuale e non

producente eundem ac ni m.

Prima solutiopropositi argumenti re citum P Rim euasio esse potet i dicatur discrimen

in modo,quo Deus essicit bona, mala hominum opera in eo est , itod ad bona operae concurrat non solum esticienter ex parte porcutice sed etiam moraliter ex parte obiecti suadendo,atque ali ciendo. Ad mala vero et sicienter duntaxat ex parte potentia . Sed contra est, primo Nilia ex diaetiariorum ueritia motio moralis non tribuit rationcmvC- rae,&