De concursu Dei ad actus liberos voluntatis creatae (Francesco Diotallevi)

91쪽

P, s c. nROLOGICUM vel illud facere potest obedire. Actus. ia. obedientiae ex propriasu natiua,Messentia est talis,ut in eum duntaxat cadere possit, in quo iussum, praeceptum coniunctum habeat qua docunque ergo distinctis de sensi diuiso, composito recte applicatur, ut veredicatur fiet aliquid post solun in sensi diuiso: tunc actus non includit illae dis bositionem cum quareminciatur potentia , seu res, quae dicitur potens, sed potitus est omnino incompossibilis cum illa , cui ductione constare potest, videtur etiam ex se nianifestum sequando vero actus includit ex stra ratione compositionem cum illa dispositione potentia , in ciuillatenus ea dici

potest actum facere poste in sensu diuiso ab illaedi oditione, quia Eo implicat contra laetionem, ut paret ex supradictis , ex quibus constat actum distentietidi gratiae includere ex sua essentia compositum cum gratia &ideo fallum esse ut volin.-tas habens gratiam possit gratia dissentare insensu

diuiso. Qua etiam ratione ob eander caulam sum est hominem iustificatum in sensu diuiso peroseuerare posse. Aut ii ominem lapsum in sensu litus posse resurgere. Quia, niimirum, actu perseuerandi ex essentia sua incitidi coniunctionem, composuionem cum ius tricatione praecedent , actus resurgendi, cam prae existenti lapsi. Atque ex his videtur unde quaque ieiecta sitis secunda responsio , que in retulimuS, eaque Or- ruente rationatio nosti mota simIissiima, validiistima relinquitu .

CAPUT

92쪽

CAPUT VII. Prabat arsici da sententia supra relata ex Cam6 eiusde exta es lanis. SEntentiam Aduersariorum de gratia sufficientia e scaci haectenus ut opinor satis oppugnauimus ideo reliqtrum es , ut sictu in calc cap. a. polliciti sumtis contra physicam praedeterminatIonem ad entitatem actus moraliter mali dissera

mus. Eruemus autem argumcnta ex an 6 ei ut-

dem 6. sessionis , ubi canonis verba retulerimus, qui sic habet: Si quindixerit Ron esse in potestate homin via sua mala facere sed mala, ita ut bona Dei in merari,non permissuesolam sed etiam proprie , S per se , adeo ris proprimu eius opus non minus proditio Iudae, quam rotatio Pauli,avathemast.2 res propositiones damnathis erbis Concilium. Prima inpotest hominis et ias suas

mala acere. Secunda, Deus operatur mala hominum opera per

missiue solum.

Terti eodem modo operaratur Dem ma opera Tuo operatur bona,sideo traque illi Mor bumdasM HAE axitem propositiones omnes videntur ex

Aduersariorum sententia colligi, ex qta, equitii ut eadem sententia ex lituus Catindocti in ireiiciatur, Et

93쪽

8 puri C. MEOLOGI cvMEt quidem quod prima propositio deducatur ex illa opinione videtur satis probari posse cx iis, qua attulimus cap. s. dum probabamus non relinqui ab Aciuersariis auxilium vere sufficion ad non peccandum hoc enim ipso fit,ut qui pecat, non habeat in sua potestate vias suas malas face re, tua ita ea peccando mala facit,ut non possit non facere. Idem ostendi etiam potest cx iis, quibbus cap. superiori probare contendimus ab auxi lio Ecffci' iuxta eandem sententiam non relinqui veram potentiam ad dissentiendum.& consequenter nec libertatis, tum Hinc enim etiam fit, ut nullus dum bene operatur potestatcm habeat non bene operasidi, ut vias suas malasse iciendi.

Argumenta exsecunda propositione a Con

cilio damnata SEcunda vero propositio ex eadem sententia videtur aperte colligi, quia cum Auctores

lius contendant Deum physice praedeterminare ad acus etiam intimsece malos quatenus actus,

desens sunt. Nulli dubium eius potest,quin phys

L pratale termitiare;sit operati non promissipe solum,sed etiam proprie, per se. Hoc enim exterminis euidens est: mclarius etiam redditur ex iis, quae communiter docent omnes de promissio inediuina iunctis iis quae de phusica predetermin tione tradunt Aucto te ipsius: Theologi enim m tu est i curia Magistro ibidem cap. Pormis

sio diuinam promissionem circa mala operaver santem a diuina operatione contradistinguunt; sta

94쪽

FRANC. Dio TALLEUII. Iita ut Deus permittendo, sic non opere ir, sed sinat, ut no operemur. Hinc Scor .an q. .cla s.

Respondeo, ut explicaret diuinam pormiuionem; ala. usad permitto, quod scio ab alio male sera, ct displicet s non prohibeo, hoc permitto ,s tamen pose pro hibere coturn hac in re sequuntur Lich. ibidem. Balloi de alis Et similem etiam doctrinam tradit

Ossionem Dei eatenus esse s gnum diuinae voluntatis quatenus Deus facit aliquid in direcbe, id est non impediendo ne fiat quo etiam modo permi ilionem accipit Caiet. p. p. q. 22.ar. 2. in ii. q. 23. ars. S. Boia longe as. Ac propterea S. Tho m. etiam cate apertissime contra distinguunt diuinam permissionem a propria Dei operatione, ut ea in contra dis inguit S. August. in Enchir. cap. s6 illis verbis a S. Thom loco citato approbatis

hoc est. Nilnis nisi omnipogens sini relit, rei finendori sat,vel irae acundo. In quam sente ne iam plura

habentur apud eundein Augus .de utinatione Damaotuim paulo post initium Hic ergo est communisi innium senuis , ut promissio sit negatio impedimenta, cohibitionis. Ex quo recte insertur illi id, quod traditur communiter de voluntate Dei circa ea, quae ab ipso permittuntur Scor. cnim in I. l. T. q. I. s. si autem socpiens de permisssione ait: uic autem non correstondet aliquid, in ipsit oluntate diuina, ni i non pelle prohibere illud eri uenton pelle, quod est uegatio actus diuini positivi, per rerum equens non est actus postiuus Similia docet Greg.

ibi clem, Aquar. in Addit in Capreol in p. l. T. ini S. Thom. vero passim docet urula, quae a Deo permic

95쪽

81 Pus C. THEOLOGICvM permittuntur,fieri Deo nec volente, nec nolente, ut fiant: scd permittente. Ita in p. d. . q. .al. a. ad 2.P.P. q. si ar. L .ad 3.Wi.2. 3.3y.ar. 2.ad 3. Ita eriam

Caie.p.p. q. H.ar. 3 in fi alij. Ex quibus omnibus patet duo ex communi consensu conuenire

perimissoni diuinae. Quorum alterum est, ut actualis permissio non sit achio , per quam Deus faciat, ut operemur sed sit negatio impedimenti respectu illius operationis, quae ex libera nostra

determinatione pendet. Iterum vero, Vt non

importet in voluntate diuina decretum ab tot tum de actu permisso sed actum negativum,quo Deus intelligatur, nec velle illum actum este,nec nolle. Hi ergo si adiungamus dii contradictorie opposita, quae de sua physica praedeterminatione passim tradunt oppositae sententiae Auctores locest,ut ait actio, qua Deus et sective faciat, ut faciamus achum , ad quem praedeterminat utque liuius nodi actioni respondeat in diuina voluntate ab lolutum decrerum , Ac proelinitio actus praedeterminati essicax, prior quacumque prae- uisione etiam ex hypothesi liberi conser usi stri Euidens omnino videtur fieri, ut Deus non operetur in Aduersariorum sententia permissiue

solum actus, quibus peccamus cum ad eos physice praedetermine .

Resposito Aduersertorum. NEque valet si dicas , Concilium dum ait

operari Deum solum permissiue opera mala:loqui de illis abs hue, hoc est quatenus 1 a litia denominantur seu ue illis praecise quantum ad malitiam moralem quam habent.

Prima

96쪽

Prima oppugnatio altae res os ab i.

Contra hanc enim respondionen esti simo quia illud vult C incilium . Dco mei per

missiue solam quod Deus ipse nobis prohibenopera enim malai de quibus agit Concilium Scopera nobis a Deo vetita synonima sunt: sta terea ideo vult Concilium ut satis ex contextu patet litinismodi opera fieri Deo permulsui e solum ut in nostra potestate relinquatur vias nostras ex nobis malas facere quod non Contingeret, si Deus non permitteret inodo, sed e caciter etiam saceret, ut facerentus, quod vetar. At vero Deus non prohibet nobs sne actui intrinsece malo cum perfecta cognitione ex eis cacia diuinae motionis elicito annexam habeamus formalem malitiana; sed prohibet, ne hic,& nunc singula cognoscentes , in quibus est actio hanc entitatem actus producamus , cum qua est inseparabiliter coniuncta malitia mota s. Dum enim dicitur, Non contaipisces. Non est sensus Caue noedum actum liberum concupiscentia produces ad illum sequatur malitia moralis:fieri enim nulla ratione potest, ut non feci uatur,ed sensus ostri Abias meas omnino a libero illo acta concupiscentiae propter inseparabilem malitiai de rini:seu, ne si beret seraris in hoc obiectum, quod actu speciem tribuit recti rationi contrariam. Quare Concilium vult Deum permissiue solum con currere, non ad consecutionem malitio moralis ad entitatem actus et sed ad liberam arbitrii creati deteriminationem ad producendam ipsam actus

nialientitatem.

97쪽

v Opus C. THEOLOGICvMConsi,matur,qui si Deus adsentitate iistus in ii concurrit non petiitissitae solum , sed physice

Draedeteriminando Deus absolute, de efficacitet

pio sua libera voluntate absque ullo ordine ad visum etia ex hypithe si praeus sum libertatis creatae

vult, ut homo cum perfecta cognitione singulorum,in quibus est alii libere feraturui hoc obiectum exempli causa fartum. Cum ergo homini etiam a Deo pr*hibeatur , ne feratur in idem obieetiim, crauiter conqueratur Deum, su-niat, si huiusmodi prohibitioni homo non reati se qui omnino videtur, ut Deus quantum est ex se , de absque ulla praeuisione etiam ex hypothesi liberi concursus nostri idem eodemptorsus modo velit 3 nolit.

Secunda oppugnatio eiusdem resones nis.

SEcundo contra eandem responsionem est, quia cum Concilium docet, Deum permissiue i tu ope iii nostra mala opera de eo loquitur quod

Deus posset non permittere, Mimpedite, quominus fieret, huiusmodi enim potentia impediendi est omnin e ratiotae permi ilionis bipater ex iis, quae supra exilia tibus Auci otibus ait ilimus tas iis etiam expresse docet August in enchir citato. cap. y6. Sed nulla ratione potest Deus essicere,ut adentitatem actitas intrinsece niali libere elici non sequatur malitia moralis , quia implicat contradictionem, vi actus intrinsece malus v. g. ac tu odqDei libere eliciaturo aliis non sit , seu malitiam formalem coniviactam non habeat. Eigo id, quod Deu

98쪽

Deus iuxta Concili decreturia petatu permisiue solum est libera ipsi hominis determinatio ad

producendam entitatem actus mali: non autem,

ibi consecutio formalis malitiae adluirusmodi entitatem. Alioqui enim si diuina permissio respecta peccatorum attendenda esset solum peries hanc malitiae insecutionem , quam Deus posito actu, vel ipsuis praedeterminatione nullatentis impedire potest non solum non operaretur mala hostra opera permissiue lunari sede etiam nullo modo permitteret. Hinc equidem non video qua ratione probetur, aut probati ab ullo possit, quod alia qui recetitiones dicunt: Nimirum ut aliquod re earum sit futtirum, atque ut illud certo,&intallibiliter Deus cognoscat esse futurum , ultra praedeterminationem actus peccati necestrio requiri, ut Deus permittat eius malitiam. Vt enim omi tam , permissionem hanc post praedeterivinationem ac stus peccati libere eliciendi implicare contradictionem ex iis, quae supra attulimas Ex sola certe praesinitione abloluta,& praedetemrinatione entitatis aestiis, verbi gratia. Odi Dei libere eliciendi tit ex duerlatiorum Iententia, ut entitas illius actus libere ex parte liominis cum pei secta cognitione fit futura: eo ipso autem quod huius nodi sentitas ubere futura est , abstrahendo ab omni alio est statura cum eo quod ad ellentiam ipsuis sine ullius agentis actione intermedia ita ie-quitur , ut implicet contradictionem . eam esse sine illo, cumque hac ratione sequatur malitia moralis Ex eo praecise quodentitas illius actus ex vi soli 1 praefinitionis, inpraedeterminationis est futura est etiam futura huiusmodi malitia coii-

99쪽

8 Opus c. THEOLOGICUM sequens: Deus qui indepondenter ab omnisuo libero actu Icit connexionem summe necessariam inter entitatem ab homine libere productain actus od diuinio malitiam moralem Eo ipsis quod per suam praesinitionem absolutam citcntitatem illius actus libere ab homine emanaturam rici praescindendo a permistione , reuocumque ab illa praefinitione distincto Malitiam moralem esse futuram. Ex cognitioiae enim illius inleparabilis connexionis: Vcognatione illius entitatis libere unitae; a nobis ipsis raecluso omni alio per discursu certo cognosceretur futura malitia moralis, tuturum peccatum formaliter.Ergo mulio certius hoc ipsum s secluso similiter omni alios abstrahcnclo a permissione illi praefiniurioni supera hutas cognoscetur a Deo aliaque l-lo discursu.

nertia oppugnatio eiusdem resensionis.

TErtio, contra eandem responsionem est,quia si Concilium vellet, et pes misso diuina ver-l uetur solum circa formalen a iam malitiam post actus proeli nitos, praedeterminatos fali nn esset: Deum ideo peccata permittere, ut plenum usum libertatisis obis relinquat; neve potentiam nostrae voluntatis ad utrumlibet se habetem ligare quodammodo videatur Nam sitis libertatis consistit in libera dotes minatione ad produce

dam Enritarem actus non auicinam consecutione

malitia moralis cisca quam per accidens duntaxat libera potentia versatur hoc es mediante actusentitate. Ea vero diuinae perniissionis ratio com

muniter

100쪽

FRAN Dio TA Evia. Iinuniter abi innibus aps obari solet, eamque exprimit S. Thoein i .d. T.q. Iar. E. ad saeum enim sibi obiecisset ad Deum, utpote innocentatumiam pertinere, ut omnia peccata impediat.Respondet

his verbis. Ad est dum quod Ocium mine, ita non est prohibere peccata, ut secundum conditionem illorum non enim debet Issare homines ne cent sed peiadmonitionem prohibere ita es metu saluata conditione tima libertatis peccata prohibet uis legibus Illam candem rationem aster Caiet. p. p. q. 23. ar. S. inqua:st. Num Iustitia punitiva sit finalis causa totius reprobationis, dum ait Suavi dijostio creaturarum rationalilim, Joimnum manifeste est causa permissonis peccatorum , dum homines qusdam relinqui/ntur in manu propri Concili, Et P.p. q. 22. r. . ubi ait Subest etiam nati iralis ratio cur malum culpa

permissum fuerat, siluet suavis rertim dispostio potentia namque peccandi ab uniuersiosubtrahi nonpotuit Deilum maxima iactura in amissione omnium creaturarum intellectualium, ut alibi patet. eius autem

peccati ab huiusmodi potentia progrediens , quamuis prohiberi, id est non permitti potitasset Suavis tamendit filio liberi arbitra creati hoc non exigit hed magis, yrsua ri se ipsum agat Et quoniam ad Prouidentiam diuinam ectat disponere Omma suauiter sapientis meelirit Deuspermigionem malorum culpae Ex quibus iS sho. Cale verbis liquido constat eos velle, ideo peccata Deo pei mitti, ut salvetur conditioibertatis humanae, utque per suavem dispositionem creati arbitri natura accommodatam arbitriuin ipsum solutum relinquatur, ut sua in se ipsueta a quae sane respectu malitiae moralis, ad quain non est immediatus influxus attendi non pos-F sunt,