De concursu Dei ad actus liberos voluntatis creatae (Francesco Diotallevi)

61쪽

13I eidem conceditan concursus spontaneus , qui non violcta velextraria coactione pendeat, sed ab affectione animi propentissima , inpropriae libidimnis motu Coticursus ergo qui arbitrio tribuitii a

Concilio ille esst, qui est proprius actus liberi, quique a Caluino negatur, dum electio inter media nobis a gratia est caci relinqui negatur:hoc est concursus elechnius in differentiam sui principi practae-quirens . Nam si de alio concursu Concilium o

queretur, praeterquam quod Caluino non contradicerer Male etiam probaret hominem agere inspiratio Inem recipiendo, ex eo quod illium adiicere possit. Et male concluderet ex actione se alteria, nos praeditos esse libertate. cuius in sacris literis possimus admoneri At vero si inspiratio, seu gratia, quae de facto est essica inter se ipsam, La Iensum, mediam nobis electionem relinquit perspicuuinesse videtur per eam nos physice non praeci termis nati ad assensum Electio enim non es a principio determinato ad unum sed ab indeterminato ad

plura, ut optime docet S. Thom .i Z. q. Is .ar. 2. Secundo animaduertendiam est, si Concilium eum docet liberum arbitrium a Deo motum atque excitatum motione atqueC: citatione dissentire, ac inspirationem abiicere posses ita uitelligestituantit, ut eidem numero entirati ac reali virtuti gratiae, quae de facto habet estectum dissentiri possit in se composito nullam amplius locum relinqui Ptiniae opinioni quippe qua illud ipsum ut scilicet Concilium it in eo sensu intelligendum inieris minis neget Et gratiam Veterea quae est enicax ex natura sua physiceasIeia praecleterniimue:Quo

posito potentiailla ad dissentiendum in sensu con

62쪽

posito est omnino impossibilis Ut igitur ostenda- inius consilium eo pacto ritelligendi i messe. Recolenda est notio sensus diuisi, compositi quam

ipsbrum Aduersariorum verbi explicuimus, cap. i. Ab ea enim notione hac entis non aberrauimus, Deque aberrabiimus in posteriam et ac proinde nomine seii se diuisi semper intelligentius simultatena potentiae ita ut hi in arbitrium amotum dicitur posse se in sensu tanti in diuiso habere chiria motioni oppositum sese insus lit, ut albitrium stinui cum nactistione praedeterminanti ad actiun bonum potentiam retineat, tire pos tactum malum elicere,non coniungendo tamen illiini simul cuin motioue adachum bonum nomine vero tensii compotiti in-

tolligemus potentiam simultatis it sit vere possit in sensu composito volinatas dis sentire motioni ad aliquem actum, si simul non itidem cum coictu, sed cum praeuia motione ad illum adicitia possit rubere erus lem actus negationem hac una oppositum . Praeterea statue iacuim est sensum diuiunn, dccomponium considerari posse, tum in illis propositionibus, in quibus enunciatur potentia cum ali- itio positivo. Vt cum dicitur volt inras motae haec vel illa gratia posse hunc, vel illum actum facere, aut non facere, tu etiam in illis, in quibus nunciatur potentia cum formae alicuius negatione et qua de causa propontionem hanci fine praedeterminatione nihil velle possumus Mistinguit insignis Doctore Aduersariis qui nouillime scripsit. Ut in sensi composito vera sit, quia non pollunt haec duo ii multasse vera: ut scilicet, nos velimus in parti calati aliquid . Deos non praedeterinitiauit, ut velimus illi id in sensit autem diuiso su et a Qui D cIS

63쪽

se, is et oram vibus ita constitutis, illud iam deducendum est ut, scilicet Concilium docens posse nos gratiae, quae de facto est ossicax, dii sentire illamque abiicere: intelligendunt sititi sensu cornposito Quod pro-

Primum argumentum quo probatur Concilium D

qui de potentia fientiendi in sensu composito.

PRimo, quia Concilium in hac ipso ses . si propositiones alias siue per illas enuntietur vore luntas cum gratiae negatione ritu ciuia gratia , vel alia positiva dispositiones semper stirpauit in sen sucompositori Ergo in eodem etiam sensi dicen dum est usurpasse illam liberum arbitrium a Deo

motum ac excitatum potest gratiae dissentire , at que inspirationem abiicere Ante dens patet, quia declararcan. a. hominem me gratia iuste vivere, e vitam aeternam promereri non posse, can. 3dine praeueniente spintus sancti inspiratione , atque eliis adiutorio hominem non posse credere, sperare, diligere, aut poenitere, sic ux oportet can. 2 h. ii- ne speciali Dei auxilio non posse hominem porseuerare usque in finem can. 13. Omnia pCccata e

iam venalia sine speciali Dei priuilegio vitari non posse. Quae otium constat intelligi insensu composito, ita ut cum illa gratiae ius pisationis, specialis auxiliu ac priuilegi negatione achis illi coniungi aequeant: nam quod homo illis ipsis donis spoliatus possit actus illos habc re in sensis diuisi, inulli dubium ciuia homo ex se habeat potentiam

per quam possit ad ilios actus concurrere a Gii On-ipngeridore incursiim cum eorum donorum UC satio DC,

64쪽

FRANC DICTALLEUII. Igatione, hoc est, coniungendo illiiniciam ipsa forma negationi opposita.

Declarat prae teica idem Conc cap. g. Eosqui ab accepta iustificationis giaria per peccatum exci- desint rursus iustificari posse cum excitante Deo per

poetiitentiae sacramentum merito Christi rumnam gratiam recuperare procinauerint cap. s. Omnes qui lethalia committimi peccata ab iis cum diuina gratiae adiumeto abstinere posse an. 18. Iustificatum in accepta iustitia cum speciali Dei auxilioptriciae lare posse can. 13. Ex speciali Dei ptiuilegio venialia omnia posse vitari Atque uac etiam , exploratillimum est, intelligenda esse in sensti comopolito Non solum enim fieri potest vita climul

vera sint ut scilicet, quis exciretur a Deo, lauretam illam gratiam recuperare, velit pei seueret, inhabeat speciale Dei auxilium , vel denique ut abstineat a mortalit, Lis venialibus nimbi is, ,habeat gratiae adiumentum, aut speciale priuilegium sed praeterea singuli illi essectus absque singulorum donorum colortio nulla ratione elle possimi. Ex his igitur insanifestum est verillimum csse illi id Antecedens ut scilicet, alia propositiones liberam potentiani cuin aliquo post titio aut aliqua negatione enunciantes,supata sint a Concilio iniensi composito Contequentia vero , qua murebamus intelligendam et amelle in sensu composito propositionem, qua dicitur liberum arbitrium gratia motum illi dissbntire, eamque abiicere possit. Probatur tua ex iam ostensa consuetuatne Coucili no aliter usurpati diliti iusmodi propositio nes,qi iam in sensi coposito tum etiam quia aequi- uocallet alioqui non ii ne inagna erroris occasior elo in

65쪽

in duobus verbis Quod enim cap. s. docet hominem fine gratia non posse ad iustitiam se mouere; habet sensum compositum; co quod cum illa negatione gratiae coniungi nequeat motus ad ius stiam. Quod vero ibidein subdit, hominem diuina inspiratione tactum, post illam abiiceres: sensum haberet diuisum. Quae sane aequa uocatio in usurpatione potentiae ad errorem inducendum eo esset aptior quia alibi in eadem sessi in simili negativa, assiimatiua a se inuicem non distantibus idem

sensus compositus retentus est ut patet can. ZZ.

Cuio dicitur hoino non possi in accepta iustitia sine speciali Dei fixilio perleverare dc rursus cum eo posse. Et simpliciter man. 13. dum dicitur, Non posse quemque sine speciali Dei priuilegio

venialia omnia vitares: Cum eo vero numquemque id posse. Haec enu omnia, ut ex dictis paret, sensum duntaxat compositum habere pos

Huc accedit quod Concilium ad consulendumissis etiam indoctis ne amplius haereticorum ver, suti seducerentur atque ad os obstruendum, lumniatoribiis , quos in foribus haberetae non ignorabat omnem verbormn improprietarem,obscuritatem, atque ambigvitatem de industria vita re debuit, vobiit, ut egregie testantur apertissimae 'P. voces in actis a me perlectis eius lem 5 cilis ac proinde in eo tantum sensu verba, pro- possitiones usurpare potuit, in quo usurpantur ex communi loquendi consuetudine. Hanc vero si

respicias ionalium sane , quam compositum sensum habere fatebetis propositionem, de qua agimus instar aliarum similium. Cium enim dicimii homi

66쪽

hominem ad aliquid volendi uia faciendumve illectum, inustatum , rogatum , aut suasum posse allicienti, siroganti aut precibus, tuasione dis sentire semeer ut notissimum est ream intelligimus it sentia composito ita ut precibus, suasio ne incum omisi eo, in quo actus alliciendi,atquem uitandi consistiti possit actualis dissensus coniungi. Idem plane iudicium est de propositione;

qua dicitur homo a Dinnone tentatus posse tentationi dissentire, eaque expellere: ac de aliis quibuscumque similibus Ridiculus enim omnino videretur, qui ex eo, quasi a posteriori colligeret virum ali ue in constantissima pietate praeditum esse. Quia tentatus gratiissima quaque tentatione potest illi in sensu ditiis facile dissentire, aut urbem aliquam optimis ad sui defintionem praesidiis munitam esseri qui obsessa quantumuis diuturna , ac alioqui periculos obsidione pol et eam in sensit diuiso sustinere sine deditione. Ex quo liquido apparet sensum coimpositum huiusmodi propositionibus debet ex onanium sententia, clim simplici ter proferuntur quia una simpliciter, hoc est, sine sensus diuisi expressione proteguntur; approbantur ab omnibus prolatae autem cum exprestione sensus diuisi ab omnibus reiiciuntur. Confirmatur , quia alioquii huiusmodi propositiones simpliciter prolatae luelligerentur in sensi diuisori propositio haec Beati vidente Deum pos sunt illum odist e, veris moesset:retiner enim Jlcatus potentiam, per quam actum odi Dei elicere possit, non coniungendo illum cum beatificavi-lione ac Propterea negatura opposita absque ullo addito esset falsa Idemque esset de illa confirma-D O US

67쪽

s Opus c. THEOLOGICUM tus in gratia potest peccare mortalit: imo haec etiam veristini dii intelligeretur absque ulla explanatione di opposita eius false sit ni si citer i iiiiiiii,

voluntas huimana Christi conici iacta mediante Et manstate cum supposito diuino, de diuina volt inestate sicaciter direcua potest liber se determinare ad actum intrinsece matutia, qtiae tamen omnia fatis abhorrent a commina Catholicorum sens Secundum argumentum, Ectundo, Conciliti in intelligendum esse in sensu. compositori Probatur , mi non imitaretur alioqui sitim loquondi sacrarum literarum. Cinncruio in dicitur. Esther is Non est qui pos

resis me volitiuatiliae , Iob. s. Deus cuius irae nemo resistere potest talob. i. Quis resistere potest viil tu me, late propositiones perliiviles illi de qua dispi itainus, compositum sensim habe iit. Nam id certum videtur, ut scilicet posuit resisti voluntati cliuiras etiam efficaci in sensti diuiso eo modo, quo Adue sati dicunt in sensu diuiso eidem posse dissentiti sciit enim liberum arbi-rtium sub xti inseca atqtie intrinseca prole te iminatione nec dum Aci te sartoc retinet potentiam, per tiam possit actum oppositu na producere, non coniungetndo is sun cum illis praedeterminationibus atque hac de causa potest illis pra determinationi tuis in sensti diuise distentire. Ita etiam retinet eodem modo potentiam , per quana conari possit in oppositum eius riod vult voluntas diui- messicax, non coniungendo clim tali volisntate conatum,

68쪽

Conatum,ac propterea potest idem 'bi uitati et iam resistere in sensu diuiso.

Refessitur quaedam responso.

NEque valet, si dicas non elis eandem ratio nem de potentia dissentiendi volim tali divinae ac de potentia eidem resistendi quia resistere importat ex sua formali signiticatione quandam reniteritiam quam actus dissentiendi non includit. Non,inculam, alat: nam proposito actus dissensus,&resistentiae nullatenus differunt gratia: namque diuinae ac diuinae voluntati dissentiendo res stimus Sc resistendo dissentimus Patet, Gim quis gratiae si issicienti dissertat se consequenter voluntati diuinae antecedenti tunc enim eidem gratiae votivitati rosistit, nonaee alium actum, quam per illum ipsum quem dissentit. Hinc in sacris literis vulsi , quae ab improbis datur gratiae Dei figit ficatur aliquando nominibus importam ibi is dissensum. Vt cum dicitur vocavi, reenuistis aliquando vero nominibus importantibus resistentiam. Vt cum dicitur,vos semper pilitiai

saneto restitistis. Hinc etiam S. Anselmi in Matth. cap. 6 super illis verbis fiat voluntas, ut explicaret poteratiam dissentiendi, tiam S. Paulus retinuit simul eum efficacissima sua vocatione ait. In Pali

se tamen ridetur cogens Poluvias Dei; sed non es; quia licet sit periussi M. tunicia voluntas erat libera , Pt reve retsi pellet, Hinc denique illud, quod hic deci rat Concilium Tridentinum , dum ait posse nos gratia dissentire. In Concit Senonen decreto fiade is exprimtur illis verbis. Ne demis te tale sit

69쪽

s Opus C. THEOLOGICvMhuiti modi tramus Dei auxiliram, cui resisti non inubia ut hoc obiter dicarnuso certum videtur Concilium Senonen to itu in sensit compositoi quicquid dicant Aduersariis quia potentiam illam ad resistenduinat ter culpatet ex Contex. v probet virtute illius trahentis gratiar nos ineuitabiliter non trahi aditi d tamen probandum inepta est prorsus potentia ad resistendurn in sensti diuisse, ut

constare etiam poterit ex sequentibus. Tertium t Argumentum.=-T' Irtio Probatur illud ipsunt,ut scilicet Coia It Trid intelligendum sit in sensu composito,

quia cum docet lxominem a Deo motum , atque excitatum posse gratia dissentire, eamque abiicere Explicat,oc ostendit usum libertatis, quem obtinet homo in ac stibus supernaturalibus, ut constat praemlertim ex modo loquenda cap. s. ibi. ippe qui illam, Sabii e rei tui: particula enim quippe indicat poteratiam abiiciendi , probare nostram libe tatem iii illis actibias. At si Concilium in sensu diuis loqucretur , vshin libortatis nostrix nullatenus explicaret. Cum enim in Aduersatiorum sen-itentia requiratur physica praedeterminatio non solum ad actum bonum,sed etiam ad totam Ontitatem actis scinali prius narina quam is eliciatur. Posse hominem motu in atque excitatum gratice,&motiona dasset, in elisu diuiso, nilni est aliud,

nisis Hominem cum moueriar,ac excitatur, potentiam simul cuin motione ictinere , per quam mediante oppolata praedetornainatione actum motior ii qtiam habet oppositum, ita eiicere queat, ut

70쪽

FRANC. DIOTA Evo. Noim eadem ipsam non coniungat. Quod rursus

nihil esst aliud, mi hominem Physiceita: deternu- natum ad usum possie in sensu diuiso phylice prae-

determinari ad oppositum. Per ham vero talitum abest ut explicetur, ac probetur libertas, ut nihil etiam dicatur quod pugnet aut cum vera ncccii tale,aut cum maxima etiam coactione. Necessit enim omnino potest in ea potentia teperiri , quae ad opposita se habeat,mediante receptione oppositor uini impulsuum, seu motionum, cum quarum neutra coniungere possit conti artana acturii. Imoluiiusmodi potentiam ad opposita mediantibus impulsibus concupiscenti gratiae vita cum vera necessitate tribuit Caluinusi tinfisi videbimus voluntati nos milia quo non secum ipse, sed

cum fid catholica pugnat Quod vero ne coamctioni quidet repugnet potentia se habens ad

opposita mediantibus oppositis motionibus pater in eo; qui trahitur unius potentior ad aliquem

locum simul enim cum me motu coactae retinet

porciariam , per quam superueniente opposita actione mouentis in locum oppositum Palic rictione ferri possit. Confit matur, quia fierii n potest , ut aliquae

motio voluntatis creatae nullam qualitatem, aliumve terminum prodiacens ut de ptivi capra deterii sinatione tradunt ox protesso Aduersari ratione sui est in completi de Iealis virtutis, quam exulatina sua includituit talis, vinc esitata omnino sit ad actum, S cum ea conlimginaequeat achus oppositus. Et taetrie libertatem illiusve usum non

tollat.Nam si huiusmodi motio ut aiunt viretiosa in aliquo signo naturae seu tationis absolui in prius D s qui m