Adversus prætensum primatum ecclesiasticum regis Angliæ

191쪽

minus Domus applicabitur ad DEos,&c.&infra. Ad DEos utriusque causa perueniet, & capite praecedenti de seruo, qui noluisset manumitti, iubebatur. O eret eum Dominus Diis, o applicabitur adonium. Hos eosdem Iudices SP nagogae alloquitur David, in Psal. 8 r. sic enim incipit. D E v s stetit in Synagoga Deorum, in medio autem DEos dijudicat. Synagoga autem unicus homo non est, que admodum Rex, sed multorum hominum Congregatio.

Hisce ijsdem infra, dicit. Ego dixi Dii enis. Nullus ibi se nio de Rege, nullibi de supremo Synagogae, vel populi capite. Propterea, ex locis allatis, non modo non probatur, sed improbatur utraque propositio syllogismi Regij. M ior, quia Iudices, de quibus ibi sermo est, non sunt supremi Principes Synagogae. Minor, quia, qui vocantur DII illis in locis Reges non sunt. Vidisti tu foveam, in quam incidit Deitas Regis tui; atque, ut inde illam extraheres, deserta sacra Scriptura circa quam tota lis philosophari coepisti, De Potestate

Regum. Nomen Deorum, inquis, ideo Iudice ortiuntur, , quia a DEO Potestatem habent. At Reges immediate ha- buere Potesatem a DEO ; habuere etia illis Iudicibus Ma- , iorem, se DEo i propiorem. Ergo nomen Deorumpropio, re quadam, se maiori ratione conuenit Regibus quam Im, dicibus illis. Haec summatim ratio tua.

Sed o L, rursum ad lineas. Negauimus Maiorem pr positionem Regis tui. nempe diui vocantur Dii in fama Scriptura, i, Primatum habent. Noli subterfugere, nos non deludes. Hanc proba, si potes, sin vero, palmam cede. Cedis vero, dum modestus homo taces, nec probari Desperata itaque causa Maioris propositionis, in sola Mianori laboras, sed ibi quoque pari stlicitate. Minor est Reges, in sacra Scriptura, vocantur DII. Probatio huius

propositionis, non indiget Logica, non syllogismis, scd oculis,& lectione. Ostende, aliquod testimonium,Vel Vnia

A cum,

192쪽

cum, in quo Regibus speciatim Deorum titulus tribuatur,& probasti. Nusquam ego legi, quod cuipiam Hebrsorum Regi titulus D E I tributus fuerit. Ratio fortasse est, quias; fuisset dictus D E v s 'Rex quispiam, oportuisset appellare illum D E v M Iacob, & Israel; hunc vero titulum sibi peculiaremesse voluit D E v s ipse. Equidem legi Moysem in singulari D E V M , sed D E v M Pharaonis, non D E v M

Israel. Exod. 7. a. Connit ut te D E V M Pharaonis, inquit D Ε v s. Cum itaque tota tua ratio sit penitus extra oleas. possem illam recte tacitus praeterire; verum ut cognoscas,

quam male suffulcias Idoli tui Deitatem, omni ex parte I bantem, placet & ipsam discutere. Primum in hac ratione petis principium, & accipis ut notum, quod est probandum, & de quo tota lis est. Comclusio demonstranda Regi, est. Reges habentpotestatem

primam a Deo, se supra omnes Iudices tam laicos , qua, Ecclesianicos. Probat istam Conclusionem Rex, Euia E ses vocantur DII, addis tu Singulari ratione. Tu verci probas illos appellari Deos singulari ratione,-habenea DEO Potes tatem, diuinae8roximam or omnibus alijsmmiorem. Atque ita Rex probat Conclusionem per Minorem suam; Tu vero Minorem per Coclusionem. Dicit iIle. Priamatum babent, quia vocantur DII. Dicis tu. Vocantur Dii, quia Primatum habent. O egregium analytieu; no

ne ergo manifeste principium petis Θ Sed alia audi. A Deo delegatam fuisse immediate Potestatem Iurtia dicundi Regibus Hebraeis, falsum est. Di splicuit, ut priadem dixi, Deo, quod Hebrati Regem postulauerint: Dixit

enim ad Samuelem. Non te abiecerunt,sed Me, ne regnem

super eos. & Samuel ad populum. Sed se nunc state, o vi. de te rem ictam grandem, quam facturus en Dominus , in conspectu vestro. Nunquid non me mis tritici en hodie ' Imuocabo Dominum, se dabit voces, spumas, oscietis, se videbitis, quia grande malumfeceritis vobis, in conse Zominio

193쪽

17 DE REGIS PRIMAT V

Domini , petentes super vos Regem. Et clamauit famuri ad Dominum,ct dedit Dominus voces in plumas in ista die. Et timuit omnis populus nimis Dominum Samuelem.

Et dixit uniuersus populus ad Samuelem: Ora pro seruis

tuis , ut non moriamur: Addidimus enim uniuersis peccatis noriris malum, ut peteremus nobis Regem. Haec o L, Deorum tuorum Origo. Propterea exprobans Deus hanc

petitionem Regum Hebraeis, in Osea, inquit cap . - Vbi .e II Rex tuus inte ' o saluum te faciat, in cunctis urbibus ruis. Iudicet te, de quo dixisti. Da mihi Regem, se Primcipem, se dedi tibi Rege in ira mea, se habui inorore meo. In quae D. Hieronymus. Vbi sum Iudices tui ' ubi Reges' erim dixisti: Da mihi Regem, o Principes. Itaque De-ai tibi Regem Saulum in furore meo, in tantum, ut in diebus me mis, pluviam demons rem contra naturam Iud Prouinciae. Et DEUM audeas appellare, quem cum peccato

grandi populus postulauit, & in ira, atque furore DEVsipse permisit ξ Haec de Regum origine apud Hebraeos,

nunc de illorum Potestate. Immediate delegatam esse a Deo Potestatem Regibus Hebrettis, nemo sine rubore afferat, qui Regum libros, vel mediocriter versavsrit. Samuel summus Sacerdos Saulo primo hebraeorum Regi, Regiam potestatem Delegauit. Dixi Delegauit; nam dum illum Regem constituit, utitur Scriptura eodem lioq uendi modo, quo usa est, dum Moyses constituit Iudices, dinarios Synagogae in Israe hos autem confitetur, L, habuisse a Moyse potestatem delegatam. Ibi ait. Tulique de Tribubus veriras viro apientes, ct nobiles, se conssilui eos Principes Tribunos, sec. Populus Vero ad Samuelem dixit.. Ecce tu senuiati, or fili, tui

non ambulant in viis tuis. Constitue nobis Regem, ut iudicet nos , cui se uniuerse habent nationes. & eodem cap. nu. a 2. Dixit Dominus ad Samuelem. Audi et ocem eorum. or constitue fuser ωσ Regem. &cap. I. 2. I. Dixit autem damuel

194쪽

CONTROVERSIA II. II s

muta ad uniuersum Israel. Icce audivi vocem vestram, iuxta omnia, quae locuti e Bis ad me , or constitui super vos Regem. Et Rege iam confirmato, summae adhuc auctoriatatis. Samuelocutus est adpopulum legem Regni rueri r i. g. Is in libro, seposuit coram Domino, ct dimisit Samuel omnem popalum sngulos in domum suam. Samuelem vero summum adc rdotem fuisse scutiunt. S. B iatius epist. ad Magnesianos, Saul honore priuatur Regio, non Expectans summum Sacerdotem Samuelem. S. Cyprianus epist. 6 . ad Rogatianum. Cum Samuel

Sacerdos a Iudaeorum populo contemneretur , exclamauit iratus Dominus I Non tes euerunt,sed Me.

S. Athanasius homilia de semente. Unxit Dauidem in

Legem Sacerdos Samuel. S. Ioannes Chrysostomus in epist. a. ad Timoth. cap. hom. a. loquens de Sacerdotum honore, ait. Sive sonorentura subriti cor hoc illis feri iubet,quemadmodum dicebar Heli Assumpse te de domo Pistris tui siue inisus a clantur, hoc infe Deus t eperAetitur, sicut ad Samuriem, aitqNon te breuerunt sed Me. S. Hieronymus in epist. ad Titum cap. i. gos electis Sacerdot feret , es Isaac prepter Esau, se Samuel propter suos suos indigni Sacerdotio putarentur. S. Augustinus 17. de Civit. Dei cap. q. Heli Sacerdote reprobato,sub titutus es in Dei miniserium Samuel, mul Di unctus Sacerdotis, o Iudicis. & lib. 2. retraei. cap. F. Samuel Sacerdoti summo Aeti successst, cum Sacerdotii fures ipse non esset. S.Cfestinus Papa in epist.ad Clerum,& populum Coim stantinop. de causa Ncstorio; & habetur in Concilio Eph

sino tom. I. cap. i 8. edit. Venetae. Recte proinde,si tamen perstiterit, ea illa verba obdiciemus, quae Saulo ab irao Samuele Sacerdote obiectabantur. meiecit te Zominas,ne rognes faler Israel. Sulpitius

195쪽

I s DE REGIS PRIMAT V

Sulpitius Seuerus Hist. sec. lib. 1. Ea tempestate Samuel

Sacerdos Hebraeis praeerat.

Non ergo Rex D Eo proximus, sed Sacerdos,& per Sacerdotem , quasi per gradum intermedium, a Rege itur ad DE V M. Immo hanc unam ob causam Saul a Samuele R gno deiectus est,quod ipse, quasi esset Proximus D E o, nec

Sacerdotem supra se haberet, Samuelis praecepta neglexit in bello gerendo contra Philist eos. Falsillimum est: Reges praenitis pos quod tu asseris quodpraestitit Moseses tunc, cum solus federet , o Israeli

Ius diceret. Moyses Sacerdotio tunc fungebatur; nunquam id Reges pristitere; & si qui usurpare ausi sunt, a Pontificibus Regno pulsi , & a Deo dire percussi fuere.

Omnes, cuiuscumque generis, causas Moyses solus tum iudicabat; nullus Regum id fecit. i Ad ipsum postea omnes res magni momenti deferri dcbebam, causaeque graues, ambiguae, & dissiciles. Harum iudi tum non ad Reges , sed ad Consilium a. & ad Pontificem summum ill rum caput deferre iussi sunt Hebras. Perperam ergo qua ris eam proportionem inter Regem, & Iudices Synagoga quae ante ijsdem fuit cum Moyse. Hanc vero reperiri inter summum Sacerdotem, & illos, pro comperto habeo; ut post Mωysem, diuino Iure, Moysis personam, & dignitatem sustinuerit non Rex , sed Pontifex Hebraeorum. Satis de hac re supra locuti, libenter tamen hic nonnulla adijcimus, nam & aduersarius quoties potcst, sua somnia

contra manifestam veritatem nubis opponit. Si oncnd ro, diuino Iure, codem penitus munere, dem prorsus OLficio iunctos esse, non Reges, sed Sacerdotes summos,post Moysem, quo fungebatur Moyses, dum in vivis siser, pCει quain Iudices inscriores Io partem sollicitudinis et ocauit. Iain, opinor, aduersarius de Primatu amplius non disputabit; fatetur enim Potestatem summam tunc lcmporis Moysem habuiἱ c.

196쪽

Iethro socer Moysis ita adhortatus est illum, ut Iudices coiistitueret in Israel . Audi verba mea, atque consitia, ct

erit Dominus recum PT so tu populo in his, quae ad Deum pertinent , t ν eueras, quae dicuntur ad eum , enda uelopulo ca remomo is ritum colendi, viamque quam ingredi debeant, ct opus, quod facere. debeant. Nemo vero est tam effrictar frontis, nemo tam insignis audaciae,qui negare audeat haec omnia, quae sibi propria Moyses esse voluit, ad solos Sacerdotes pertinuisse, etiam urgente regno. Pergit Iethro. Provide autem de omni plebe viros sapientes timentes Deum, in quibus in veritas , se quio erint auaritiam, se connitue ex eis Tribunos, ct centumri nes, ct quinquagenarios, se decanos, qui iudicent popu-um , omni tempore. uicquidaurem maius fueris . refe-irant ad te , se i minora tantummodo iudicent. Gibus

auditis, Momes fecit omnia, quae isti fuggesserat. Non solum in illis, q uar ad Deum pertinebant, responsis, coer moni)s, iustificationibus, &c. voluit Deus summum Sacerdotem succedere Moysi, sed etiam in terminandis co uouersi)s hisce ciuilibus magni mometi, & dissicilioribus,, ut Vere agnoscerent omnes, quod Pontifices Primatum. haberent, non minus Rcip. quam Synagogar Israel. Ideo lacum istum imitatus in Deuteron. 17. ait. Si di cile, ct ambiguum apud te iudicium esse se exeris inter causam, O causam, lepr , se non lepram , sanguinem , ct sanguianem, ιudicumque inter portas tuas cad portas sedebat I dices ordinari; cmucitatum verba videris variarii surge rascenis ad locum , quem elegerit sibi Dominus Deus tuus, veniesque ad Saceriares Levitici generis, se ad Iudicem, quicumque fuerit illa tempore , quaere ue ab eis, qui indicabunt tibi iudici=veritatem. Nonne haec omnia penitus

de seipso supra praxeperat Moyses Θ ita opinor, & pricceptum praecepto, verba verbis possunt conferri, & propterea, quia absque sui aqςrim e summi Principis decreta

197쪽

nagogi tuae . Nec euadere potes, asserendo, illum fuisse Christum, qua Regem, nam Regem illum fuisse, pertin

citer negaS.

Seq uitur tamen secundo contra te, CHRIs TVM siti se, vel Regem temporalem. Nam Reges temporales uesi per te) vocantur Christi Domini. At Iesus vocatur L sΤ v s Domini. Ergo Iesus Rex Temporalis.

Dicis insuper quod& verum est ru stegem Ethnia cum vocatumiuisse Christum Domini. Id accipio, addoque ex te, quod Reges infideles sunt incapaces Primatus Spiritualis. ' Vnde sequitur, quod titulus Chrisi Boisini nihil penitus ad Primatum faciat. Te torque atque reto 'ue, non euades. Si pitulus dat Primatum ; Insid lis dicitur Christus ergo Infidelis capax Primatus . Si i fidelis incapax Priinatus; Titulus Chri tribuitur infidoli. Ergo Titulus Chrisi nihil ad Primatum'. Cur ergo i,

te Titulo Sedentis in Solis Dei

V λ R T v s titulus non scio vis de hue ser Uer iam in lib. a.. m. BIO. quil cus ad marginem a Natur, Thronus Dinui legitur, Solium Dei non legitur: L. Titulum quartum nescit, ut Unde irrepserit. Si quid ego aviuro, ecquid cedet de sententia Z Lege ergo tot em ' verbis a. Chron. p. y. milexit te Deus , ut soneret te Imper Solium suum ibi Solium David, Solium Dei. Dehine iam ac titulum agnoscas, saltem ne dicas ara ritium ne

nos te arreptilium dicamus.

Postulas, nec tamen affers.Verba, quae allegauit Rex, sunt

Abner, fili, Nec, Principis militiae Isbostili silij Saul , ha-

198쪽

CONTROUERSIA II. 181

bita supra trigintatres annos, antequam Dauid vita eXc deret.'Verba, qtne ex 2. Chron. adducis tu, in adiutorium

Regi,ut glossam Textui, sunt Reginae Sabcoru, prope qua-Hragesimum annum Regni Salomonis ad ipsum habita. Allegat ille textum, qui non dicit, quod ipse vellet. Tu, ut Hicere videatur, post septuaginta ferme annos a Sabaeis usque euocas foeminam Regiam, quae verba militis momtui interpretetur. Sed esto, Thronus, & Solium David diactum sit Regnum, o Solium Dei, id tantum nihil penitus facit ad Primatum. Populus Israel populus Dei peculia- iis vocabatur,& erat ; & nihil hac re in Scriptura frequentius . Ideo etiam Regnum Israel dictum est Regnum Dei, Solium Dei, Thronus Dei. Dum ergo Regina ait ad Sal monem; Dilexit te Dominus , ut poneret te super Solium suum; perinde est, ac si diceret, ut constitueret te Regem populi sui. Nec textus hic glossa alia indiget. Ipsa mei R gina se explicat. Evia, inquit, diligit Deus Israel viae Ieruare eum in aeternum, idcirco posuit te super eum Regem , ut facias iudicia, atque iustitias. Quod antea dix rati, Vip ὸ, et te super Solium suum. hic explicat. Posuuio Regem per Israel,quem diligit. Quid ergo hoc ad Pri- matum Rex populi Dei fuit Θ fuit etiam Pontifex Dei,& in puri Dei, & super populum Dei. Ergo Reκ haburit Prima tum ξ negamus consequentiam.

me titulo Famuli Dei . Tap. XXXVII.

Car. VIN Τ V s Titulus nimis ect vulgaris, quip- η M pe qui conuenit omnibus rebus creatis , de quibus dicitur P Zγrs. Quoniam omnia feruiunt tibi. . L. Titulum Servi Dei exsu ut, ut vulgarem , ut ' -

, ruris omnibus communem, quo tamen Moses, ct David,

tanquam admodum honorifico, indigetaruntse, at e mlh t '

199쪽

i 2 DE REGIS PRIMAT V

minus Domus anticabitur ad DEos,&c.&infra. Ad DEos viri que causa perueniet, & capite praecedenti de seruo, qui noluisset manumitti, iubebatur. Osseret eum Dominus Diis, se applicabitur adonium. Hos eosdem Iudices SP nagogae alloquitur David, in Psal. 8 r. sic enim incipit. D E v s petit in Synagoga Deorum , in medio autem DEOsdijudicat. Synagoga autem unicus homo non est, quemadmodum Rex, sed multorum hominum Congregatio.

Hisce ijsdem infra, dicit. Ego dixi Dii inis. Nullus ibi se nio de Rege, nullibi de supremo Synagogae, vel populi capite. Propterea, ex locis allatis, non modo non probatur,

sed improbatur utraque propositio syllogismi Regij. M ior, quia Iudices, de quibus ibi sermo est, non sunt supremi Principes Synagogae. Minor, quia, qui vocantur DII illis in locis Reges non sunt. Vidisti tu foveam, inquam incidit Deitas Regis tui; atque, ut inde illam extraheres, deserta sacra Scriptura circa quam tota lis philosophari coepisti, De Potestate

Regum. Nomen Deorum, inquis, irio Iudice ortiuntur, , quia a DEO Potesatem habent. At Reges immediate ha- , buere Potesatem a Dro ; sabuere etia illis Iudicibus Ma- , iorem, o D Eo i Spropiorem. Ergo nomen Deorumpropio, re quadam, se maiori ratione conuenit Regibus,quam Im

tribus illis. Haec summatim ratio tua. Sed o L, rursum ad lineas. Negauimus Maiorem propositionem Regis tui. nempe Eui vocantur Dii in sacra Scriptura , ij Primatum habent. Noli subterfugere, nos non deludes. Hanc proba, si potes, sin vero, palmam c de. Cedis vero, dum modestus hoino) taces, nec probari

Desperata itaque causa Maioris propositionis, in sola Mianori laboras, sed ibi quoque pari stlicitate. Minor est Reges, in sacra Scriptura, vocantur DII. Probatio huius

propositionis, non indiget Logica, non syllogismis, scd oculis,&lectione. Ostende, aliquod testimonium,Vel Vm-cums

200쪽

CONTROUERSIA II. cff

cum, in quo Regibus speciatim Deorum titulus tribuatur,& probasti. Nusquam ego legi, quod cuipiam Hebrsorum Regi titulus D E I tributus fuerit. . Ratio fortasse est, quias fuisset dictus D E v s 'Rex quispiam, oportuisset appellare illum D E v M Iacob, & Iirael; hunc vero titulum sibi peculiarem esse voluit D E v s ipse. Equidem legi Moysem in singulari D E V M , sed D E v M Pharaonis, non D Ε v MIsrael. Exod. 7. a. Connit ut te D EVM Pharaonis, inquit D E V s. Cum itaque tota tua ratio sit penitus extra oleas. possem illam recte tacitus praeterire; verum ut cognoscas,

primam a Deo, se supra omnes Iudices tam laicos , quam Ecclesianicos. Probat istam Conclusionem Rex, uia E ses vocantur DII, addis tu Singulari ratione. Tu vero probas illos appellari Deos singulari ratione, uia habensta DEO Potenatem, diuinae fraximam or omnibus alijs mmiorem. Atque ita Rex probat Conclusionem per Minorem suam ; Tu vero Minorem per Coclusionem. Dicit iIle. Priamatum babent, quia vocantur DII. Dicis tu. Vocantur Dii, quia Primatum habent. O egregium analytieu; no

ne ergo manifeste principium petis Θ Sed alia audi. A Deo delegatam fuisse immediate Potestatem Iuris- dicundi Regibus Hebraeis, falsum est. Displicuit, ut pridem dixi, Deo,quod Hebrati Regem postulauerint: Dixit