장음표시 사용
71쪽
quidem flaua bisse putrescente sericosueuerunt: at quotidians ex pituita,quodmodsi quartanae si atra bile origine habent. Sic igit& corporii naturam sequiuit ad atram bile pro liuei Rat' ex aetatibus, declinatem,ex anniveiat ribus. ut unum. Sic Scret ira omnia quae his sportionessam a qua ruenit, rei quom modo pungetis ac ferienus sensum remstentat,m quartanis a tem veluti refrigerantis. De ea aute qus est rigoribus serina in libris de causis accidentiu abunde exposuimus. Vbi etiam eiusdem generis sebriu diximus disteremiam,* ex ipsis quae quide sunt intermittentes, ita emim appello quscii ad sensibilem inlabricitationem perueniunt otium habent ab humore febre generante, qui stoes corporis partes suo motu desere. In continuis autehumor in venis cotinetur inclusus,de quata dignotione in secludo libro de crisibus tradi auimus.
Communes is serentiae se rumpmphcrum molitiom. CAP. 2.ΙNtermittentisi igitur tres sunt oes numero diuerentii,quotidiana,tertiam,& quartana: qu tidiana quidem ex pituitae putredine, ex utrius*vero bili flavae quidem tertiatis,nig aut Equartam eontinuarii aute,quae ex stam bile rueniunt duplex est species itera eam qus a co-tinuo seruore, Vochae appellant,quaru uniuersum tempus in una cosumitur accessione, qusa Pprincipio usin ad finem pertingit:altera earu qus idem tu genere nomen sortiuntur,& continuae appellatur,atq; in pluribus particularibus circuitibus continent. Earu igitur qus synoctis dicuntur,tres sunt oes numero dineretis: nam quaeda carum a Priecinio Vsar ad sui eaeuuales murant, quaeda paulatim augent:tertia species paulatim decrescit. Vnde oc nonulli primas qui de hom tonas at*acmastica hoc est in eodemtu &vigore perseuerantes nominarunt secutas ambaci singulis tertiis diebus inualescunt aliam vero quς die intermedio alteram ficiunt accellione igitur nullu prscipue obtinent nomen. At quς tertio die inualescunt, ego quide nominare cosueui trit sophyes, hoc est tertianaruin naturam reserentes, no in prohibeo quin pro suo quisci assis trio altera eis nomen imponat, modὀreria observet disterentia. Alia siquidem est disteretia cum ad insebricitatione terminant, alia cu in declinatione febrilem desinimi hae. quae per tertia diem febres accendiitur. Est praeterea alia febris natura quae in medio accesssione sicinnullam in ex his hemitriis a voco: no velo auim quis velit ita nominare, modo hoc tira ab eisde observee, vinulla febris specie praetermittant, sed ora deinceps quZid modiim ego nunc institui rece intur. Nam Gquae re in die intermedia faciunt accessonem continuae, nonnullae quidem in quotidianarum gura progrediuntur,duas inuicem accessiones simillimas facientes. nonnullae vero duas dissimi ies habentes,prim quidem tertiam omnino simillimam obtinentisecundς aute quartam, in figura duarum tertianarum pri redientes. Hae is tur ex hilioso magi iterae vero quae singulis die bus similem accessionem faciunt,ex pituitoso magis humore consistunt. Est & tertium genus sebrium continuarum, quae perraro in eueniunt,quarum accessiones quartanarum figuram pro- ,edientes ostendunt, neqa in insebricitatione termitiantur. Sicuti autem febris tertiana aliquando fit duplex,aliquando triplex: ita & hcc non modo duplex, sed etiam triplex euadiciis quides ebrium coplexiones sunt eius quae de typis id est de febrium fguris propris tiactationis.
De exquisita tertiana febres noscenia. CAP. 3.
Vae autem ex humoribus simplices sebres accendunctot numero sunt quot nupera n
bis sunt explanat s. Ex earum autem c6mistione aliae qusdam generatur, de quibus d inceps dicemus,si prius his quae simpliciter consistunt, quod deesse videtur,aciiunxero: Q videlicet qui cun* febris exquisitam simplicitatem seruauerit isormam unam quadam veluti regulam obtinet eorum flus nunc sunt a nobis dicenda: ' vero aliquo modo ab ista defecerisi H. tantum etiam a febrium simplicitate recedet. Naque ex flauabile persensibiles corporis partes delata oritur febris, cu rigore invadit,atq; causodes est,si bilis vomitibus,aut eductionibus, aut sudoribus, vel scilicet ex horum quibusdam vel omnibus, soluitur. Huius sebris accessio duode cim ad summum horarum aequinoctialium spatio sititur, eademci; tertianam exquisitam appetitamus,quae in temperatura laborantis bilios re tempore asini 5c statu ac regione Ac virili calidisoc siccis consistit. Diximus aute oc paulo prius alia omnia qus ad eius generationem coueniunt. Breuior est aute ali in prsa icto ipatio temporis accellio, in eo quod magis ac minus plurima ha mns dii serentiam,aut propter quantitatem videlicet et qualitatem ipsius bilis,aut propter lab ramis vigorem, aut propter prestentem eo tempore corpori patienti di sitione. Nam multa bs.lis ii ea quae pauca eit,longiorem assere accessione, tenuis autem v crasia, breuiorem: sic ec vigor maior qui de bretuorem, imbecillior vero longiorem. Corporis aute dispositio rara quidem breuiorem,densa vero longiorem empus autem in hac febre intermissionis, nullum habet humo ris putrescentis ex pulsu perceptibile indicium in die aut in no ste qus cosequitur accessionem: cum vero parumper succenditur, vix agnosci potest in primis diei aut noctis subinde sequentis partibus,matiis estius aute iam circa sine eiusde diei vel noctis, adhuc vero manitatius proxima
72쪽
A qua antecedit videllinaccessionis diem vel diem: in illa vero iam signum ori nuus apparet,
ac multo etiam magis ccessione iam incipiente, atq; adlluc plus iam inualescete febre. Cum vero iam consistit, minus si cum aug tu multo vero minus ubi iam declinat. Huiuscemodi febrem, si inpellare libuerit exquisitam tertianam,nomule uteris antiquo: si minus, hi saltem liceat ni micitioris doctrinae gratia ita nominare. De pMod a tare. CAP. q.
E Si aut &stera exquisitae simplicitatis se A,q ex pituita putredinosa orisi habet st sentientes
corporis partes a natura detrusa.Incipit aute ab extremoru stive ictione atq; horrore potius Amore, summum oris partes a natura detrusa.Incipit aute ab extremoru triuelactione atq; horrore potius M
ac cum difficultate accendit calor cloim consumit ips dum inualescendo pervehit adn.inii vero is ex quo constituis humor se gidus est&humidus in te peratura lentus auteae tenax in consistentia i res aegre accendit,ac tarde mouetur, *piustu in soraminibus retinet. Opprimit asitat in aggravat siqn virtute Hinc inaequale ac debiles magis,paruosq; cit pulti sus uprimum febres inuadulatis inualescunt. Rut aut & in biliola febre in accessiona principiis singuli quos diximus circa pulsus asse Rus,at in illa statim desiniat, alia p& inamiualitas si plerum tali febre inuadete no adestuic positi cessauerit rivorino multo si calor accedit, veluti ignis emit B gens purus thois sumosae fuliginis expers.At pituitosi sumoris caliditatem igni sumido in lignis viridibus acceso male assimilaueris:i res parus in eo vacuat i5es,& accellidis spatiu lo usaeducitur: ne* intermissionis ipsin adeo,ut in tertiana syncerum, sed humoris putreficiti sonain calore & pulsibus seruat indiciu . Manifestissime aut & in hac febre in inuasionibus atm inci iis accessionu simu putresa Risiis apparet. Attii cu ex'site sua natura seruauerit, pleris vid puta itermissione habereta nos quot hoc ide noraro fatemur,cii nimiu diliges sermo fuerit
ex eade esserbuerit,totii inaccessione expurgat, ad puriore quada insebricitatione terminare via detur, postinaccessione breue aliquod putridae caliditatis Vinigiu relinquere. Quae aut ex pikbris accedit,inaccessionu declinatio ibus integre no expurgat, ne*pararetinat eius, qu vsuccedi videt ut incergo eius intermissio loge deterior,ac secudae accestiionis festinatior in ii
Ttatium febrium intermittetium genus est exquisita quartana,qn ex sgenerat qui stulta ac sicca constat temperatur Succeditur aut paulatim veluti lapis alius,
solo atrae bilis humore laurighaut os,aut tale aliquod huiuscemodi corpus frigidum & siccum. Ubi verὀ aliqua ex eo fama suerit ac&nsa,nihil sumi du aut semicobustum in accessione relinquit. At* idcirco in hoc humore copiosiores sunt evacuationes si in pituita at intermissio exqssite pura videt: qm oc hic quicquid atrie hilis suetit accensum, Ilaurit at dispergitur. Idcirco & in eis talis est rigor, qu lis his qui vehemeti gelu frigescimt,haudquau ei similis,qui a sole perusitis aut lassis,aut ex medicaminibus aliqn calidis, aut cum super ulcera ponuntur mordentibus,heri consueuit. Necesse est aut hanc febrem antecedere,quae ncpatram aggregant bilem in vitae exercit is,ac totius victiis ratione,&ipis statu,&parte anni,acrmine sic&laborantis naturam& aetatem atra bile abum
dare uius aut sebris accessio vis spatio est similis tertianae nonnianu Sc lonoor cum adlauc qui sita perseuerat,in quae ex milidiori humore costitit Udem vero in litice sebribus atq; alijs ot hus est causa quae disserentiam iast longitudinis accessionum, quemadmodum paulo ante diximus inrequitiustertiaris,ex multitudine humoris, qualitate, vigore insi mo at imbecillit, te potentiae,ac praeterea ex ipsius moiatis dispositione diuersitate assumens. Nam & alia omniarportione respondent his quae ex amarabile accendunturcii igitur nem puri escat,nem vehem D ter per partes sentietes deseratur atrie bilis humo nunqessiciet quatriduanae exquisitae circuitu.
Et quidem rest 3 morbi passsionibus,diuturiis Ac melancholicς splenis imbecillitates re colores in toto corpore i di,herpetibus et at* euspellatibus,quae ex naua bile consistunt,cancri & phage
daena corresinondent. Nem in his Veia,neu an atrae bilis morbis necessa M se citant,nili prius atra bilis putrestat.Semper.n. luis natura virious Hem,quicquid optimum fieri colitarithis quae aluntur panibus,assumdare quicquid vero alienu,excernere conatur.Quod si ali an ob crassitudinem,aut multitudine,aut tenacitat materis inutilis,aut aliqua meatuum obstruditione,aut1 pter sui imbecillitate totum quod est vitiata nequeat expellere,necesse est,ut si id diutius in animalis corpore perdurauerit, mimpat. Necp. n.fieri potest,ut aliquis quispia ex humoribus talis maneat,qualis erat ab initio, dum qui ita deprauatus,vinatu mollium non amplius suscipiat. alterum omnino sequitur,v es quatur,apponatur, at in as limitetur solidis partibus animalis, aut corrumpatur,re putrestat. Sicin.his qui morbo regio at in atrae bilis passionibus insesntur, inhiliosi humores si abundantes diutius corpus obsederint, bres supueniunt. Saepius et aut he pacis aut splenis affectus attulit febre,qn.sua quas diximus nup Passiones, aut ex inflamatione, aut obstruetione contigerint dem quom ratione Sc in pituita humore redii dante no acceditur
ris,nili prius putruerit.In hoc aut visum est saepius id quod antiqui impossibile arbitrabantu .
73쪽
Est autem hocsne febre rigor, quod nonnullis quidem accidit semel,nonnullis autem pervices Einterpolians multorum spatio dierum,uela principio usi ad finem continuatur ut videlicet est ita omnino exiguus,ut ne* adesse videatur, cum se quieti tradiderint, sed cum moueri ceperim, tunc demtim eum sentiunaut tantam vimhabet,ut sit et sine motu molestiis. Sed qn huiusmodi in t humor putruerit, non modo rigent,sed et febricitant. At quae tales sequitur dispositiones febris est valde diuturna & difficulter solubilis in quotidianae figura progrediens. , Defebre heptati, ac de pituit aegeneribus. c. 4 P. LX hoc igitur genere esidi febris ea quae proprie vocatur hepiala, qta simul se icitant re α. . Diit,aim eodem tepore in toto corpore utrun* sentiunt asseclium Archigenes quidem nes ii id nomen unquam alteri rei accommodari arbitratur, nisi huic febri tantummodo videntur in ξc Attici quidam, um et rigore qui febrem antecedit,ita nominare. Vitreum vero huiuscemodi humorem Praxagoras videtur vocare. Iuniores aut,e quorum numero est Philippus, simpliciter
oudum nullum aliud nomen adiiciente ut exquisitius distinguat Est aute di ipse species quoapinatis ut qui satis stigidus S tenax si quicunq;. n. frigidus at humidus humor erisit,ad pituitae appellationem reducitur, sit Hippocratem omnesq3 non modo priscos medicos sed alios etiam Graecos in nominibus imitari velimus. Prodicus siquidem in libro de hominis natura in hoc no- Fmine praeuaricat,ab admirabili quodam veridico persuasus: sed hoc ips no suadet ad huiuscem di disputationes sermonem diuertere,cum alterum eisdem tracitatum addixerimus.Quare rursus ad propositum reuertamur. uicun' humor natura frigidus atl humidus fuerit,hunc nos pitui nominum cura. At notam appellamus,tu vero si libeat scindapson nomines ad o
te lateat plures esse huiuscemodi humoris disteretias. Vna siquialem cius in species frigida,adeo ut cum loco calido obstruitur,dolores maximos excitet,saepiusq; multa laxioris intestini incomod hoc humore acuti clysteris vi euacuato,statim sedati contingit hicveria humorvitri liquenm similitudinem gerit. Eu& alia pituitae species,quam plerissi cum screatu expuunt, sensibilem ha-
bens dulcedinem. Liquet aut Q lianc exquisite irigidam non contingit esse, si quidem eorum mominimus quae in libris de simplicibus medicaminibus dixinitas Est& tertia alia pituitae species, quae expuentibus videtur acidassiit aut minus frigida u vitrea,magis vero si dulcis. Sicuti reali in species est salsa,aut propter putredine aut propter salsae serosae humiditatis millionem. Ex quasi quos sebricitare contingit,superueniente a cisone non rigent, sed tantumodo horrenti riciua vero ac vitrea,si per sentientes corporis partes descia sine febre rigores senerat.Quo si modica aliqua in ipsis fiat putrefactito febrem hepialam appellatam inducit. Quod si vehementius putro G seant,rigor quide antecedit,sebris veria sequit funerata frigiditate a multitudine caliditatis . adeo ut dum febris inualescit at* consistit,minime sentiat.Forte autem re vitrea Fidita acidae qualitatis est particeps, adeo ut eius disterentiae tres sint numero uniuersi acida, dulcis re salsa. Minime vero dulci pituita putrescente sebrem rigor antecedit. Quispiam vero fortassis neq; simpliciter,nem a simplici causa huiusmodi febres fieri arbitraret. Siquidem totum id quod ex pituita putre scit,sebrem accendit, reliquum vero quod nondum putrescit,cuius causa rigescunt n5 eandeli bet cum putrescente qualitatem. Si igitur ab hac quidem rigor,a putrescete Veia febris generat, duplex semper aderit causa. Cotingit vero oc hic febrem adem ab altero causin ab altero caula genere dicere fieri, rigore veta utpote aliua febre, ab altera, ut qui non fit,quod febris persebrem nanch tertianast ua bilis rigorem ess ac sebiam .Sed hae quidem l Nicam magis habent quaestionem.
De complexione tentanas ris eum quotidian in desimveniana febre. c., P. T.
I Ain verὁ t ps est ut adrpossitum institutum reuertamur. Si pituita putrescens, ex qua se emillam quae lingulis dienus accessonem facit,accendi dicebamus, misceatur amarae bilis humo ri,ex quo tertiana gignit febris, duplex iam causa ac disposii coniungeret.Alter si quidem himor auert quotidie accessionem,alter veia tertii uom die ita alter quidem dies duas habeta Hcessones, alter veia unam tantumodo, rusi accestionum tempora in eadem horas conueniant: si enim conuenerint, fiet una labris confusa,ctuae neque pura tertianae,ne* quotidianae sorma priose sert. veia utrius p sebris dudex species, quatuorex ipsis fient complexiones. Vna quiadem in qua tertiana quotidianae interniit te P c um: altera vero in qua tertiana quotidianae continuae coniungitur. Et imitia in qua quotidiana intermittens tertianae continuae miscetur. Quarta in qua permiscet quotidiana continua tertianae continuae. Harum vero nuper dic larum
complexionum omnium duae sunt disterentiae, cum aliquando quidem in eandem horam accissiones occurrant, nonnunu vero diuersis temporibus superueniant.Sed hae quide cimitu ficiles sunt,nisi ιν aliqn intermittens ignorat ab inexercitatis ea ratione,quoniam motus nunu a febre liberat.At sormam accessonis inspicere oportet, quemadmodum in serundo de crisibus plenius edocuimus,aN inde,non aut ex periodorum similisportione cognoscere sebrem. Supponacn cuipiam accessionem incipere circa primam horam una cu rigore, qui videt purecte carnes laborantis,deinde ubi alia omnia tertianae febris indicia usque ad consistentiam esse in postmoducum bilis vomitu atque optimis sudoribus declinare, ac iam.ix. diei horam adesse, unde ex t tius accessionis motu coniecturari possimus hora.xiiaegrotantem, febris intermissionem habiturum.
74쪽
si otibus tata exiremis Frubas.
A turun talem videlicet qualem in periodis nominare consuevimus. Dum Verd in hac spe sumus, subisi retineri sudores,densata scilicet tantummodo,vel etiam horrescente cute, ac subinde primcipium,ascensum, consistentiam sebris continuat,qualis ex pituita accenditur, sequi. Sic enim reduplicem causam ac duplicem febrium speciem cognoscemus,milia intermittente cotinuae, qu1uia nulla intermissio deprehendatur. Secundo etiam die sperandum est hora nona accessionem: futuram: Q si expediatiorii nostrae res ipsa respondeat,omnino etiam die tertia itidem febricitante adhuc aegroto, tertianae febris accessionem hora prima superuenturam sperabimus. Quod si aut Praevenerit,aut tardior suerit ea, quam secundo die circa horam nonam ibre speramus accessionem,aut tertio circa psimam,non amplius diebus sequentibus,aut nonam aut primam e Leta himus horam: sed tantὀprius siue posterius, quanto in primo periodo similitudo.pportionis ac cessitonem aut tardasse,aut accelerasse monstrauerit.Qus vero ex duabus sebribus citius sit finem. habitura, ex carum specie & forma,ati ex accessiois prolixitate ac magnitudine, more prsterea, ac motu,& reditu periodorum,prout celerior aut tardior extiterit conte turandum. Adhibenda insuper alia quae stiperuenerunt indicia cinctionis aut cruditatis morbi totius, ex quibus maxima vim habent quae in urinis apparent, de quibus omnibus susscienter in libro de crisibus tra flaui B mus.Si vero quotidiana continua tertianam inrermittentem,quae prima inceperit hora,no nona,
sed aut quinta,aut sexta apprelienderit hora,adhuc difficilior cognitio fit pleris* his niedicis,qui
talem contemplationem contemnunt,nem scire curant an una sit febris an duae,& qualis nam sit utriusin natur ut vero qui nihil horum intelligant, non modo ignorant, quo passio curare Opomteat iras sebres,quarum nullam habent notitiam,sed nesciunt etiam virum die se quenti suspican dum sit de hisce lioris ambabus,qus in primo die accessiones attulerunt. Ego vero suin mihi commuλψ saepius ex diuinatrice quadam arte potius u praenoscendi scientia medicinae propria,Visus sum eisdem conie stura assecutus suturae accessionis insultum. In hac igitur ipsa de qua nunc agi mus militone tertianae cum quotidiana, vidi aliquando circa primam horam exquisitae tertianae inuadere accessionem, in sexta autem illius quae a iunioribus medicis proprio nomine cautem rina,id est quotidiana appellatur. Ita enim vocare consueuerunt eam sebrem quae singulis diebus accenditiir,neq; vllam hiuet intermissionem. Ego vero solitus sum eandem febrem amphimeri
nam continuam nominare,nam cathemerinon vocabulum nusu apud Graecos scriptum inuenitur omnem Vero rem quae quotidie eodem fiat modo, amphimerinam vocant. Verum,ut inquit Plato,non est habenda de nominibus cura,quibus tot ac tantarum rerum inuestigatio proponita
C Vocetiaritam manis stioris do strinae gratia, quae quidem singulis diebus accenditur at*inter missione finitur,amphimerina, id est quotidiana simpliciter, nulla alia sermoni saeta adie filonc. Qus autem intermissionem non habet,quotidiana continua dicatur .At liccat etiam si quis velit,
alteri adjcere,intermittens. dem modo in tertiana statuatur altera quidem eius disteretia sim pliciter tertiana dicatur,aut tertiana interinittens altera vero aertiana continua. Contingit etiam
hanc ipsam sine aliqua adiecitide,tertianam simpliciter ita nominare, quod & ab aliquitias video obseruari.Sed non oportet de nominibus prolixius disputare,sed potius ad propositi nostri insit tutum reuertamur. Adolescens enim in quo faelam dixi complexionem tertianae cum quotidi m continua, mane quidem in prima hora rigorem pati coepit exquisitae tertianae familiarem, aderantq3 alia omnia ciusdem febris indicia us Q ad horam .vi.oc repentinus vomitus biliosus, ecmultus,& ventris Meseelio copiosa, di haec ipsa biliosa, & pauci sudores,inter quos statim homo
contraxit se atQ horruit,ac subinde incipiente annotatione, pulsus erat paruus,inaequalis,dcinderi ad horam.U.cum paulatim adhuc succenderes, plura quidem signa habebat annotationis stpria paucis tamen intc istis augmenti indiciis. Hinc vero usque ad quartam nodus horani,s bris certissime intendebat deinde quantum sensu percipi poterat, usq; ad.vi. noetis horam in ea D dem magnitudine persistebat,mox iam manifeste declinabat usip ad diei sequentis horani.iiii. Inliac. n.iam 5 contrahebatur,& annotationis signa ostendebant, i refrigeratis iam extremis par tibiis,paruo u existente pulsu,& iam ad vesperas usin intedebas paulatim,nein horrorem, neque inaequalitatem aliqua prae se serens deinde rursus in summo consistebat circa quartam noctis ho .ram.sexta vero manifestissime coepit remitti. Quod igitur tertio die hora secunda quotidianam
annotationem expectare oportebat,in ambiguo non era non tamea virum tertiana eandem ho
ram esset seruatura,satis constabat.Hora igitur secunda accessio superuenit horrida, quae celerius ea quae in primo,& secundo dic quotidianae continuae facta erat,inualescens Usq; ad horam quintam. Aliud rursus ab ea quae post quintam est hora secit im cium,in quo aderant omnia similia his quae in secunda hora contigerant accidentia. Hinc vero rursus promptius inualescens us3 ad horam instauam,denuὀin eadem horruit,ac paulo si accrescens accessio expedite ascedebat, adeo ut hora noctis quarta iam ad summum peruenerit. Et quid aliud hoc erat quam accessio exquisiti heiniuitare,duabus eadem hora inuadentibus febribus quoniam quotidiana duabus horis celeritis, totiana autem totidem tardius accedebat, adeo ut quicunm facultatem haberet febrium figuras agnoscendi, tertianae ac quotidianae continuae accidentia in unum confusa,manifeste de . prehenderet. Nam cum tertianae insultu rigor comitaretur,quotidiaria aut sine rigore inuaderet,
75쪽
missa eri virat febris horrorem continuo asserebat, rem quidem rigore minorem, maiorem auia Erestigeratione, tantoque hac ipsa maiorem,quantum a rigore magnitudine superatur, adeo ut tam ab utroq3 extremo aequa diuet proportione,horror medius inter ambo rigorem scilicet refriges Delionem collocet utiquod quidem maxime fieri consueuit, in extremitates confundantur. Non ab re igitur inditum est huic febri nomen hemitritae i. tis itertianae.Nam ex quotidiana cotinuare teritana intermittente tota eius natura consus a,dimitaim partem utracp ex dictis febribus retinet. Sicuti igitur semialinus resemideus nomen tale sortiuntur,itare hemitritaeus. Semiasinus enim cum ad eius generationem pro altera parte asinus, pro altera equus conueniant, ex una se nitatini nomen accepit. Semideus dimidia quidem parte Lyeus este monstratur,cum vero alteram hominis habeat, haec in nomine omittitur. Sic oc hemitriticus dimidiam sui ipsius partem habet tertianam,alteram autem dimidiam, quotidianam continuam. Duplex autem in ipso generati nis modus,vel scilicet duabus in unum tempus, luemadmodum dicebatur nuper, conuenientiabus accesssionibus,quia altera quidem praeueniebat, altera autem disterebat aut statim ab initio ambabus inuicem confiisis. Quae igitur fit in unum tempus conuenientibus utrassi accessione, unam tantummodo habet hemitritae naturae accessionem:altera autem omnes a principios in
tudinis ussit ad finem, quae maxime atq; praecipue ab omnibus febris hemitritaea appellaturi,M FG hoc paulo posterilis a nobis dicetur propter Agathinum, atque Archigenem pri etaim. In adolescente autem,quem nostra riarratio supposuit, cum tertia die huiuscemodi accessio sacta enset,quia in unum tempus conueniebant ambarum febrium inuasiones, qm quotidiana quidem duabus horis semper primeniebat, tertiana aute disterebat,die quarta accessio sole oriete inuasit,sormam exquisitae quotidianae ex pituita prae se serens at aut secundum proportionis similitudinem quinta ab ipsa accessio circa decimam noctis horam principium iactura, qm di laus semphoris celerius inuaserit. Tereianae aute ex bile sebiis accestio tertia ab initio,die quinto hora .ii'. erat invasura,adeo ut inter duarum febrium initia. vi liorarum spatii im intercederet, quod rectum est. Nam circa quartae noctis horam decimam inuadente accessione, quae febris ex pituita seruabat imaginem,ati hoc modo usq; ad quartam diei horam prooediente,ubi sebris tertiana mediocrem rigorem fecit in asterens eidem coniuncta fuit,tra istam suoinde Brinam gerens accessio, bitiosae scilicet febris ac pituosae: sequenti nocte circa horam .viij. pituitosa febris incipiens exquisita, ac sola totam diem subsequentem ordine sextam occupauit: drinde tam media nocte declinasset, aliud subinde eodem modo secit initium: deinde cum reliquam dimidiam noctis parte usque ad meridiem diei septimae obtinuisset, postmodum iam veluti declitrabatim eandem Gcepit tertiana, quae cum rigore inuasit, quemadmodum exquisita tertiana cum rigore inuadere consueuit,atque cum alia omnia secum eodem modo certissutia asterret indicia, vomitus bilis imu it,atq; alui excrementa biliosa,& urinas optimas, ac cum iam advesperasset, eues quosdam
veluti sudores. Adeo ut quicunm sebrium species didicisset, ei aperte indicaretur eam remitti ac declinare, neq; Ultra unam aliam periodum,aut ad summum duas debere protendi. Nam 5c in eat declinatione crat quies admirabilis,qualis ante visa non fuerat, donec ad quartam noctis horam peruentum elidit illa etenim sebris quae et ex pituita ortum habebat,ac quotidie accestione fici Dat, in duabus amici passet horis, inualit. Cumi totam noctem occupasset,ac totum deinceps dient,rursus in secunda hora noctis octauae aliud iecit initium, cumst, cande pariter noctem tota occupat let, sequenti die quae nona erat declinauit. Eodem vero die circa horam.viij qm duabus horis tardius inuadebat, tutura erat tertianae sebris accessio, sed tunc hora nona superuenit,hoeipso et se declinare signiticans.Sole aute occidente ei se aissociauit febris ex pituita more suo anti capando,ec cum noctem illam obtinuisset,diem sequentem,liora c.diei decimae iterum inuasit. Deinde dic.xi.rursus hora octaua, qui sitae reserens pituitae naturam: deinde prima noctis hora tertianae febris, quae quatuor tardaverat horis, horrida accessio ficta est, deinde sexta noctis hora Haluus biliosum excreuit, ac quidem per uniuersum corpus veluti sudores exhalarant, post quos tota declinatio sere ad insebricitationem peruenit, neci; iam in ambiguo crat quin tota febris te 'tiana omnino desiisset,sola aute ea quae ex pituita ortum habebat, remanserat,quae & ipsa iam romitti incipiebat. Hac igitur ratione die. Mimo amplius anticipauit accessio duabus,ut antea comsueuerat,hori sed hora.vij. in alit neq; dicimina ia superuenit hora, sed illa etiam septima hora inuasit quietem eritu dignam, ac declinationem ostendens. Quariadecima veia die eadem doclinatio melior admodum successit,ac hora nonaeaccessio facta est. In urinis autem erant insignia coctionis indicia, solutionem armcitdinis in die decretorio succedente futuram praemonstrantia. Sed hoc praesentis sermonis non interest, nisi obiter dicere. Quod vero saepius commiscentur di uersorum generum stares, biliosae pituitosis,& intermittentes continuis,quae a multis medicis ignorantur, satis hic de quo nuper scripsimus, aegrotus ostendit. De d Pi cenda exo uae, nequisiva se tertiana,Muersius Ariar memc P. s.
Sm quoniam&de his ratis dictum est,riirsiis ad id redeo, de quo paulo ante est a me sermo dilatus. Ecbris in quae ex tertiana oc quotidiana continua composita est, quam hemitritaeii appellamus,
76쪽
A appellamus, aut flauam bilem habet exii perantem, atq; ob id in eo stim tertianae febres accidentia maiora aut hic quidem paucior, pituita vero abundantior, atq; idcirco quotidianae continuarasse fili, firmiores aut neuter horum alterum vincit, sed ambo aequipotentes existunt. Q io tem pore est exquisitus hemitritaeus, talem sormam reprccsentans,qualem de eo Hippocrates manis e vi suaui cum in primo Epidemiarum in traiic scribit sentemiam: Erant vero eorum pleris Q passi u nes huiusmodi, sebres horridar, continuae, acu tae, omnino quidem non intermittentes: modus e vero erat hemitritaeus cun alteram diem leuiorem ferret, altera vetia inualesceret, ac summatim .v inaculi augerentur. Dixit autem horridas non simpliciter quaecum horrore inuadun si sicuti hoc innumerabilibus accidit febribus, de quibus deinceps Vcrba faciemus: sed in quibuncunq; magnam accessionis partem horrores assumunt, altera dierum scilicet inquare tertiana,ec quitidiana continua simul inuadunt nam altera dies solam habet quotidianam, magna vero ex parte dierum prima mistam ex viri ' committit febrem: secunda vero ex pituita continuam. Contingit autem nonnunquani hanc primo intradere die, cundo vero ambas simul. Accessio igitur ex utrisque commisti, litando humores fuerint aequi potentes, talis est qualem paulo ante descripsimus hemitritaeon. Cum vero tertiana pria ualuerisi horridior fit febris,at' in annotatione sibi ali
B quid rigoris associat. Confestim vero seruidior est huiuscemodi febris,& incendii plus habet,
magis, sestinat ad summum et aliquid bilis per vomitum aut per aluiim,aut per sudorem excer nitur. At cum altera ex pituita febris potentior existit, tunc frigus vehementius extremas ocina palpartes, horroresq; pauci fiunt, di pulsilum fit compressio maior ac diuturnior tardiusq; a cestio inualescit,ae longum post tempus consistit non tamen aut sitim,aut magnum assert incendium neq; in ea per vomitum,aut per alvum,aut per sudorem bilis excernitur. Hanc quoq; duarum febrium mistionem Archigenes animaduertiisse videtur, minus tamen redie atq; perspicue, quemadmodum in septimo commentariorum quos intractatu Archiemis de pullibus scripsi mus,est a nobis ostensum. Arbitratur igitur Archigenes in hemitritaeis aliquando febrem praeualere tertianam, aliquando quotidianam, non tamen aequalem earum mistionem,quae sola exquisitum hemitritaeum constituito intellexi aut in suis scriptis ostendit, verum omnino praeter misit Nani cum aequales mi itudine fuerint, A febris ex bile intermittens, re expitii ita coim tinua,accessionis initium fit cum horrore, qui medium inter rigorem di frigefaetionem obtinet locum: quorum alterum tertianam sebrem, alterum quotidianam comitatur. Cum veria ab inuasione inualescit tertianae quidem ratione, cit ὀ cales thac sestinat ad summum,at propter tu C tidianam ex pituita tardatur, atq; in ascensu retinetur nonnunquam atque interrumpitur. Esiq;. inter varios affectus veluti pugna quaedam, cum aeger nonnunquam inualescente febre tertiana, atque ad cutem bumores impellente vehementius caletiar. Contra vero remoralite atraue ad interiora reuocante ipsius motum febre quae ex pituita ortiam habet: ut quae tardi ac difficilis motus, frigida, ac lenta existat natura. In hoc aute certamine clim l umor frigidus superauerit sustolae. i. summistiones, horrores, atque extremarum partium & cutis refrigerationes sequuntur adeo ut videratur altera rursus accesssio renovari. Cum vero calidior vicerit, tunc statim totum corpius ca-lint, ac iam videtur flabris pene in summo conlistere, mox paulo post ad pituitam redeunte vidi ita inroti denuo contrinuntur,refrigerantur,& horrent.Neque hoc terminum ullum habet,d nec febris ad summum peruenerit quod quidem citius accidit si pro more pili iit tardius tamenu in bile fieri consueuit. Nam huius quidem celeritatem collibet nituita, ac rursus nituitae tardi talem atque hebetudinem excitat bilis. lis quidem est exquisitus hemitritia rus ex equali dirarsi febrium temperatura compositus, quoniam etiam ex duorum humor si aequali teperatura costat.
Atqui exqiii situs no est, ubi aut bile,aut pituitia habet praeputente.Secunda est duarum sebrium, tertianae scilicet ac quotidianae copulatio ac comistio, tuae similem quidem nuper dictae facita D cessionem quanda. In eo tamen dissere,qni in hoc febris ad insebricitationem desinit, & qni die secunda cum rigore aut horrore sola quotidiana febris invadit. Non igitur erit h. aec sebris hemi
tritaeus,si quidem ex numero continuarum hemitritarias cxistat. Qtiod si etiam in utroq; genere hemittimus collocetur non haec tantum,sed multae pranerea aliae sebres hemitrinaei vocabuntur. Hac ratione mihi videtur Agathinus omnes quae protenduntur tertianas hemitritaeos appcllare.
Sed quoniam denominibus potius si de rebus sunt quaestiones huiuscemodi, in eisdem minime
cens co commorandum.Nam de nominibus ad medicinam pertinentibus, seorsum a nobis sicci ptum est alio tradiatu, in quo hoc ipsum ostenditur atque integre prςfinitur,quales nam sint de rebus,ac quales de nominibus disceptationes. Ruclus igitur ad res ipsas redeamus hoc est ad eum uem Hippocrates vocat hemitritaeum horridum atque continuum, quem facit tertiana quoti lanae continuae commisia. Intermittenti autem non item: quoniam quae ex ambabus componitur febris,necessario& ipsa intermittitur. Noa tamen ex duabus cotinui quartina altera ex hile, altera ex pituita generarii sipotest hemitritatus consistere,utioniam haec commilito febrem horri . dam,ac quae multas habeat reduplicationes non facit.Nam cum omnis ichris continua sui quideratione cum exquisita fuerit, neque horrore habeasineque rigore, neque et quae cae ei de Gponis horrida fiet. Necesse est igitur,si horridus simul atque continuus sit hemitritaeus suturus, ex duabus
77쪽
hus ipsum febribus generari, quanam altera sit intermittens, altera vero continua. Atm idcirco Etertiana quidem cum quotidiana continua confusa facit hemitritaeum, cum neq; utrassi continua,nem utraq; intermittens huiuscemodi queat febrem generare. Vna igitur sola adhuc missio relinquitur ex quotidiana intermittente, & biliosa continua, quae N ipsa potest continuam simul atm horrida febrem efficere.Hς vero contrario modo se habebit u prior, qm continuitate quidem exhile obtinebit horrore vero ex pituita: reduplicationes asit ex pugna mutua,ac tu proe m cum humores aequas vires habuerint biveia alter eoru prsualuerit, illius accidinap ualent ac diis motio, ut in prima mixtione osterum est. Haec olare de quatuor militonibus, ex s*bre biliosa,&Pituitosa, magis ad in ira statu in quo de typis agi ccuipiam plinere viderent. Hic vero necessatis de ipsis sadita est mentio propter hemitritarum, cuius ortum Archigenes ad tertiana transfert ac
quotidianam, non tamen eius riaturam redie alsecutus, quoniam in numero febrium intermit tentium ipsum ponit. Agathinus autem contra, hemitritatum in eodem genere cum tertiana ina
nifeste locauit, ac sola accessionis vehemetia ab eadem distine fatetur. Si igitur omnium febrium dii serentias exquisite scribentes, in nominibus tantiani aberrai sent, non admodum esset aegre si rendum Sed quoniam neci' simplicium , nem compositarum febrium omnes disserentias exqui si te assignarunt, ac prieterea plures alias superfluas addiderunt,quae nem ad praenoscendum nem Fad curiadum aliquem asterunt Usum: nos pro viribus earum typum exquisitissime compledii tentavimus, ut qui longo tempore partim experientia, partim ratione omnes quae utiles sunt distarentias inuenerimus. Simplices igitur ad praesentem tua statum, compositae veria ad eum in quo de typis agitur, attinent, cuius tamen non erit expers omnino atq; inscius, si quis hunc diligenter perlegerit.Nam per haec quae de hiliosa 5c pituitosa febre simul commisiis conscripsimus,licet&melancliolicam febrem transserendo, eius cum utraq; illarum complexione ac confusionem riter coniecrari. Voco autem complexionem, quando horis disterentibus inuaserunt consi non Ucia, quando eodem tempore inceperint. Sic& tres simul febres complesti persequis. piam Sc confundere poterit,ex his que nuper diximus motus. Nam horum omnium principium ibiis atq; elementum esti ingularium sebrium formam atq; figuram exquissiit e cognoscere neque cnim plurima cit earum multitudo, cum omnes tres numero existant, &quae ex amara bile, ocquae ex atra, quae ex pituita generatur. Quarimi si mr ut edit' habent dii serentias, continuae scilicςtatin inturmittentis,adeo ut omnium quae ex humorum putredine ortum habent, stant sex numero differentiae. Quia si aliqua accesserit his particulatim,in ipsis disterentia, lio vel ex humoris multitudine, vel ex quantitarere qualitate putrefac tionis. ac Draeterea ex modo motus,ac Gparticula in qua fit putredo,habebit originem. Veluti colastim eatum febrium intomittentium, quae tertia quaq; die accessionem faciluit, quae quidem breue habent accessionis tempus,accum rigore inuadunt,ec per sudores,ec bilis vomitum, re biliosa excremeta finiuntur,liis tertianae ex quisitae nomen impositum est. Quibus ver0 aliquid horum deficit hae non exquissiuae sed simplociter tertianae appellantur. Quia si intermissionem minorem habuerint, accessione videlicet in longius tempus protraeia, hae tertianae extensae Vocantur: cum tamen & haec ipsa res plurimam. in eo quod magis ac minus, disterentiam suscipiat. Licet quidem ex his aliquam simplicuereratcnsam nuncupare, quae cum. xxiiij. horas in accessione consumpserit, reliquas habet sebris ex pertes: aliquam verὀ susticienter extensam, 'itae usq; alxxx. extenditiir horas: at waliquam in longius adhuc tempus prodiretam, ut quae vi ad.- i. horas protendatur rat* aliam adhuc amplius Usq; ad quadrasinta vel plures. Neque enim ex his quas diximus quaelibet certis termis nis potest definiri,cum Sorifica dubitatio nobis occurrat Οἰαν tamen huiuscemodi nomina adeo curiose iii uestigare est neces Iarium, in nobis detur facultas etiam sine illis unumquenm morabum proximis indicare, ac rediam curationem adhibere,nec no fiatura praenoscere. Supponaturcium aliquis.xv.horas febricitare, ac triginta tres sebre vacare, lita'; deinceps eadem proportio- Hiie seruata contingat.Nemini dubium, quin re tempus ad exhibendum cibum opportunum, accessionis A intermissionis spatio cognostatur,&quantum ex hoc ad praenoscendum aut .randum commodi nancisci potuerit, nihilominus id susscienter acquiret, quamuis eam inqui sitionem neglexerit, an simpliciter tertianam, an cum aliqua adiectione quae differentiam dote inet, huiuscemodi febrem oporteat appellare.Sed Zc cum alteri indicare voluerit qualisnam 'sit febris rotantis, hoc diligentius ei sciet accessionis at ψ intermissionis spatium ostendendo, quam si nomen certum ac praefinitum, quod idem commonstret, inuenire studuerit. Haec qui dem optima est exponendi ac docendi ratio. Secunda verὀ quam paulo ante insinuaui, ciis aliam quidem exquisitam tertianam nomino, aliam veta simpliciter tertianam, deinde aliam paululum extensam, deinde aliam susscienter, deinde aliam amplius, deinde aliam plurimum. Obsciuissima autem atque omnium deterrima, dinua prius secimus mentionem, in qua medici iuniores quotidie inuicem certantat in contendunt, nem animadueriunt se de nomininus litig reSed de aliis quidem qitis iam minus sorte mirabitur, de Mathino autem magis mirandum, . qui cum quandam Sc quotidianam,oc quartanam febrem appellet extensam, postinodum in ter tiana non seruat eandem vim proportionis: na si onouq accessio protendatur, non tertianam,sed hemitritoriam
78쪽
in hemitritaeum app. t.Sed sitis saperque hae enus de nominibi is disputatum: nam periculum est. ne nos longius u sit opponimum, in eisdem tempus conteramus.Qirare rursiis ad rerum ipsarum
quaeresiant, inuestigationem reuertamur.
Xomnibus vero quisuperrimi nulla esset coni latio prssantior, i illa in qua quaeri potest, nunquid queadmodum ex utraq; bile de pituita fiunt quςdam febriu species,ita re in sanguine putrestitio solet accidere febres dii quidem ephemeras eo tantum Ocaleiacto, non aut putre
scente fieri dicebamus. in putrefactionibus aut, nam dc sanguinem qnq; putrescereest necessarium quaerendii quae nam sit harum febrium species. Hoc aute inueniri posse putandum, si prius cognouerimus quo padio sanguis putrefiat Na recte sentire videt Aristoteles ab aliena caliditate
oriri putredinem. Vocat aut alienam, ternam iid insitam neq; natiuam in quocu i generererit: nam iis c coquere apta est, externa aut corrumpere,quod est putrefacere. Calor aut cin extrinsecus
sanguini aduenit,& in Solis deustionibus, & pestilenti 5 sustorato aeris statu,at ut simpliciter
dicam,in labribus uniuersis quacu p ex causa originem traxerint. Sed oc quando in aliqua corporis parte sanguis plurimus aceruatus septa eiusdem vires ei lectus fuerit, corrupi consileuit, ac tu B praecipue cu in paruis vasis propter crassitudinem obstruis, aut propter multitudinem impingit quemadmodum in inguinii tumoribus,accolle 'ionibu atm, ut iure aliter dicatur,in inflammationibus uniuersis. Nam in huiuscemodi astestibus duplicem ob causam corrupitur sanguis, re quia1.non difflatur,& quiaa natura non conuincis. cauod ea vero quaelio difflant putrescere soleant,indicant exteriora omnia,quemadmodu fruetus,& semina,veltesela praeterea. Eius vero quod dicitur, fidem facere potest ido, quod in laterum inflamationibus cernitur: nam quidam in ipsis spumeum, quidani pallidii, quidam rubo expuunt ichorem,quod nihil aliud est i ea humoris pars in intumatione exuperantis, quae retineri non Ut, sed prae tenuitate sudat exterius. Nonnunu vero re niger liquor ille conspicitur non statim ab initio,sed postea qn ut plurimum pallida sputa ante iserint,quae bilis exuperantis erant indicia,quemadmodum spumea quidem pituita, Hibida vero Gnguinem indicant. Quare non procul a vero est existimandum, sanguinem ipsum
his qui laterum innaminationes nati uire
tur obseruatum, quoque maxime rubidum expuunt. Quod si sanguis supra iraculum assetur, pars C quidem esus subtilior c pinguior, omnino in nauam conuertitur bilem quae aut crassior, in atrae quod in his tumoribus qui carbunculi appellatur, contingit: nam in his ex sanguine supra moduciteruescenae,ad melancholicii humoremst transmutatio. Ira Gilloc loco Mipi volo melanch licum humorem, ut qui nondum exquisite in atrae hilis naturam transierit,sed in quodam sit coim sim constitutusEt quidem pro varietate humorum in quos conuertitur sanguis febres fiet, la nitate vel malitia disserentes.Illae si quidem quae sanguinis transmutatione consequuntur, sint simpliciores,tum in reliquis,tum in caliditatis qualitate mitiorimam etsi se plurima manui tangeti osteri est in omnino mitis: sicuti ea quae in balneo contrahitur. Semper.n.scbrilis caloris multititudo, in multitudine defluxus consistit Quod vero mantiu tangenti molesium sentitur,ex humo iis acredine prouem l .Hoch; tibi sit maximum humoris febrem iacietis indicium,qualitas videliacet caliditatis nam quae magis vaporosaac minus molesta existit, exsanguine nascitur: quae veto molestae sunt,ec rodente atq; mordaces, utrant hilem consequunturicum veto in primo tactu quoddam potius vaporosum,u acre se manui repraesentat,ac per moram paulatim mordacitas aduertit, ac maxime irraequalis, adeo ut per colatorium quoddam re cribrum percolari videatur, pituitae putredine huiuscemodi febrem oriri cognoscas. I rarae liscidiarm uiuit ebreta κ M. CAP. Io. Contemplanti vero mihi ac causam perquirenti,cur in febribus at scitor aequalis occudat: l lae vero ex pituita ortum liabent, talem caloris inaequalitatem ostedunt: nulla potior visaeua tenacitas atm humoris crassitudo,caui dissiculter dissoluitur. Na& in hoc sicuti in aliis omni hi rimo ea pars omnis expirat, quae tuerit extenuata. Vix autem extenuatur quicquid valde miliam extiterit. odii etiam iratura frigidum fuerit, tunc& dissicultas augetur. Non totumitam neq; ex omni parte aequaliter,sed ex illa tantummi o in quam putredo inualuerit inflatur,ati extenuatum esseniisition dissumili euentu ab eo quem in lentis ac crassis humoribus, qui ex. terius ebulliunt inspicinius.Nam Sc in istis ampullae attolluntur,quae ubi disrumpuntur,vniue sus flatus estertur,omnem humiditatem extenuatam secum trahens. At in sit btilioribus humo mi, cum ebullierint,neq; ampullis fiunt, quivi ab eis vapor exhalat, est undeuuata versus ae Qua lis ac sibi continuus. - racto ex si ivmnibus tantoriis morbi Mnemum M de causa febrim quae ri
SEd quoniam 5c de his, ut oportuit disseruimul nuncearum febrium,q a continuo seruoro synochae appellatitur,causas inuestigemus. Mirinii enim milii videtur in istis unam plerus' paccessionem
79쪽
accessionem ad quartum vel quintum, sepius autem us' ad septimum diem ab earum initio, Edonec siniatur extendi .Quanquam si quis diligentius iniiciat, maiorem illi admirationem pos sit afferre in quibusdam febribus per circuitum heri accessiones. Quod.na et vi attulimus exeo plum in stercore, quod particulatim putrescit, in animalis corpore non admodum fieri posse vis detur, cum put emes humores ijs qui putredine vacant, Dossint facile commisceri, utpote ex omnibus ad omnia conspiratione & cofluxione existente. Vnde fieri no potest,ut putredo nunc
am,nunc aliam occupet partem, nisi inflammatio incipietem putrescere humorem alligetato coerceat. Qitoniam igitur ad contrariam partem ratio se transtulit, dissicilius est earum se orium, quae per circuitus accessionem faciunt, causam inuenire, ii earum quaesis iae, id est continen- 'tes dicuntur. De viris p tamen tentabimus sermonem transigere, neq; hic prolixius scri tres, ncipaliorum errata cor tetentes, sed quemadmodum in superioribus egimus, lain veritatem ample fientes,ex qua quaepiam instrui rias, etiam aliorum delii hi comprehenderet. Sumendumitam initium ab iis quae manifestissime apparent, quae sunt lippitudines quaedam, quarum non nulliae quotidie, norinullae veria tertio quom die magis infestant: similiter ec aurium dolores, occipitis, siue totius, siue medietatis,quem Graeci laemicraneam appellant: quibusdam vero&p dum, Narticulorum dolores per circuitus exacerbari. Quod igitur in hisce omnibus inspicere li- Fcet,venas quidem in his partinus quae exacerbant in tumorem attolli, at in inflammationem augeri,ac dolores intendi, ac materiae inutilis assiuxum ad extrinseca fieri: ita& in interioribus quo no non videntu eruare eandem promitionis similitudinem concipiendum, adeo ut in latorum pulmonis inflammationibus, in accessionum quidem prinosiis tumores increscant, indeclinationibus autem euaporent ac submittantur.Forte aut quo pacto hoc accidat inueniemus, si de inflammationis generatione, ait de rheumaticis vocatis dispositionibus, quscunq; a nobis in aliis commentariis iunt demonstrata, memoria re temus:nam si quod huius interest Lm,illis addatur,praesenti quaestioni fatisiaciet. Qui igitur effluxus ad oculos commeat, sconcedunt a capite deitillare: quam Meia ob causam statutis temporibus saepius commea hoc dicere ignorant, ut qui scientiam de potent is naturalibus minus attigerim,quam nos tribus in libris sumus c5Ne
xi in quibus quatuor esse numero demonstrauimus,a quibus re stirpes& animalia gubernatur.
Vnam quidem similium attraetoriam, alteram eon em retentoriam,ac post has tertiam alteratoriam, quartam praeterea extraneorum expulsoriam. Duplex autem est in omnibus entibus e traneum,alterum nan* ex sili qualitat alteriam quantitate. Hoc itam aceruari contingit ob harii pol tiarum quae in membris sitae sunt,vigorem, imbecillitatem. Cum enim atq; valentes fue- arint S meatus,per quos ma ria inutilis excernitur, secundum naturam se laabuerint, tunc membra in sanitate censui int: ubi vero plus assumptum fuerit u possit alterari, omne quod superfluacita virtute expultaria trusum, necessariὁ excernitur. Quoia si imbecilla fuerit,in eodem residet loco ac si multum suerit, strauat atm exledit si ver ὀ acre exedit ac mordet: sicuti quod calidum est, calefacit quod autem trigidum, refrigerat. Haec autem liquido in ventriculo apparent. Nam quidam ubi aliquando cibum ampliorem assumpserint ex nausea interdum c latur euomere, interdum vero profluuio corripiuntur. Qiiod igitur hic per maiora ac laxiora spatia superfluum cernitur extra,idem in at is partibus animalis per tenuiora foramina non extra, sed ex aliis defluit ad alias cum fortiores a se quidem pellant, imbecilliores aut suscipiat: atq; hae rursus ad alias, donec tandem in eas quae imbecillissimae sunt inter omnes, inciderit hinc vero ad sortiores rela hi est impossibileJdciria in plet horis &ca chymns .i.repletionibus Vitiosis humoribus, par tes debiliores partim inflammationes patiuntur, partim erysipelata aliae herpetas, aliae aliud morbi sustinent genus quaedam illi assectui sunt obnoxiae,qui rheumaticus a fluxionibus appellatur, de quo nos separato scripsimus loco. Nihil igitur rum, vel cerebrum, vel Universum aliquando caput aceruatam in eis superfluitatem ad partes imbecilliores expellere, veluti aures, oculos, Hiempora, labra, vel dentes, vel malas,vel palatum, vel gingiuas, ad gargareona, & paristhmia, aut ad eos qui sunt in huiusmodi partibu admas:&cum nihil in istis imbecille constiterit,ad thoracem, pulmone, filices, stomachum, ventriculum,fluxio delabitur. Sicuti igitur caput talium omnium morborum sui est causa, ita oc eas quae in hepate fiunt ac splene inflammationes, ali
quae partes vicina, vel etiam per Iouem ex remotioribus aliqua una Vel plures generat, auget, immittit, ac per circuitum exacerbatore mirandum est similem eisdem contingere inedium, ualis in excretionibus excrementorum ventris conspicitur.Sicuti igitur quisis quantum qua γie excernitur intuens,si causam rei eiusde ignoret ordine miraretur: sic quecunq; latet superfluitatum in capite generationis atq; excretionis causa,&qua ratione nonnullae quidem ex ipsis ad exteriora,nonnullae veta ad aliquem alium confluam locum, haeret atq; miratur hanc niluxus proportionem. Sic& quicunt non nouit, ness quae partes materiam inutilem ad hepar trans mittant, neque causam propter quam transmittam, intelligit, miratur in febribus quae ex hepatecta cccnduntur, ordinis proponionem. Atqui nescius non est primam inflammationis originem
ex fluxione in hepar incidente prouenisse,ac quod deinceps exacerbetur,causam in ipsa parte patiente consistere mirari iam desinit. Duplex aut est huius fluxionis ocMo, altera quam nuper
80쪽
A diximus quando materia mutilis ad imbecilliores partes ab aliis detruditur, altera quado eadem attrahitur, de qua iam sermonem ficiemus, sumpto hinc etiam ab illis initio, quae omnibus sunt manifesti. Nam sicut inunxeris thapsian, huic haud ita multo si partem illam calidiorem, at in ampliorem tumorem claram inspicies: sic& si membrum aliquod iuxta ignem calefeceris, aut vehementiorem tactionem adtribueris, vel resina perunges, vel pice mediocriter calida, deinde uniuersam paulo post auferas,sive quodcun pollidum medicamen Parti culta annii caue iis, in hisce omnibus membrum in tumorem videbis attolli quῖniam caliditas natura apta est fluxiones attrahere ut easdem recipere. Ne cnim praesentis in loci ista discutere, cum quod proposito expedit nostro,etiam sine hac templatione trabeamus. Illud enim compertum habetur, in semper in corporibus plenis, aut in quibus inutilis materia redundat, magna portio ad eas de-Πuit partes, quae vehementius incaluerint. In his autem quae superfluitatibus vacant, admodum pauca. Non parum veta& ad paries dolentes solet defluere. Sic igitur quis iam cui extremam partem digiti acus exigi pupugerit latim indoluit, ulὀ sit vero inflamatur, atq; in magnum tumorem pars omnis circunstans attollitur: in quibusdam vero sub alis bubones exurgunt, mrara ac spo osa corpora,quae Graeci adenas appellant,ibidein aliquid fluxionis admittant: qui B busdam vero& in medio brachio hoc fieri conspici tur, cum in ecdem loco estatu dignus aderi fuerit constitutus. Qtiod autem dicitur, apertissime cognosce cum ulcusculum aliquod paritum expers doloris,aim inflammationis prope unguem extiterit. Si enim negligatur, nem coalescat,inata desiat ad cicatricem perducatur, adnata deinde came quae ab ungue comprimicur, primum adem ibidem dolor excitatu deinde in toto digito, nonnunu veia vel manus, vel pes ad magnam in flammationem estertiar.Vsqueadeo ob dolorem fluetionibus partes laborat,non tamen huiusce rei causam hoc in loco aperire est necessarium. Alibi.n.opportunius diei, est,nillil ipsa ad praesentem consideratione egemus. Videmur iram manifeste fluxionum cauta ex ipsis partibus fluxione laborantibus originem trahentes duae elle quarum altera est in eisdem accensa caliditas, altera dolor excitatus.Quod asit vel minus,vel plus,vel melius, vel deterius influit, causa non tia, in δε- parte fluxionibus obnoxia conssistit,sed Q melius sit,aut deterius ex partibiis nitiei us pedet, plus vel minus tum ex iis quae mittunt, tum etiam ex iis quae recipiunt. oti es siqui dem calores,atua dolores, ait univehementius minus autem, debiliores: sic&λ- irae sun- fluitatibus carent, parum aliquid trahentibus immittunt: quae autem pleniora si intΔ inateriae inutilis copiam hesiant, tamό ingerunt amplius quantorius a naturali modo recesserint.Hae igi
aerentiae, quae sine patrium quae nuxiones admittunt, imbecillitate conli. C tur sunt fluxionum disterentiae, quae sine patrium quae istunt.Aliae verὀ& pronter harum imbecillitatem rea uter earum robur quae superfluitates transmittunt.onmes enim quae ime ii aut contusione partibus adueniunt inflamationes ex super fluitatibus quaea inebris sortioribus ad debiliora confluxerint Cenerant.Statim veta inflamationes huiusmodi febres avidunt, in videlicet ob magnitia diti vel vicinitatem,earum caliditas ad corvsq; perirenerit. Putrescunt gitur in inflamationibus omnibus congestae superfluitates, os quas ante comemorauimus causas. Nonaeoue in oes putrescunti cum ex eis norinulla quidesint ex pituitae speciebus, nonnullae atrae bilis,aliae amanae. Cum vero pure crint,calor praeterna tutam inflammatione patientem occupat partem, simul autem ab eadem p ter naturam caliditate corripiuntur quounq;proximae partes, atque hae rursus vicinitatis ratione sibi continuas
caleficiunt,ill rursus alias, donec tandem per successionem ad corusci aliquando caliditas pomeat Quisnam vel ὀ sit in partibus inflammavonem patientibus adirectius, in libro de inaequali intemperatura monstrauimus , at in altero qui de tumoribus praeter naturam, inscribitur. In hoc ver0 ostendemus necessarium ei e sanguinem in eisdem colentum una cum superfluitatibus influentibus plerunq; putrescere. ab una particula insertur ad aliam superstutias, est adeo mulD in aliquando ac viti Min recipientis particula potentiae af erat detrimentum: nonnunqua vera adeo mitis&pauca,ut suscipienti corpori nullam inferat noxam. Si igitur ita potentiam laeserit, ut iam dii luatur,nem iam conuincerepossit ea qus prius conuincebat,tunc iam sanguini necessarium est putrefieri, idq; duplices ex caus, quia videlicet humor quem proprius calor non conuincit, nil habet reliquum nisi ut ad putredinem transeat, oi quia cum supernuitaubus putrescent hus una putrefit .Qim si non adeolotentiam is dat,ut iam dii soluta penitus quiescat, semiuiti tus ac semiputridus omnino in tali statu redditur sanguis, ex vicinitate quidem putrescentiu sudifluitatum ad putredinem raptus, tantum veta in sua natura perseueram, quantum in eius a qua ornatur potentis ratione consistit. Vt ni veta seres habet, qui in prima putredine calor a cenditur,est quid acrior at mordacior eό, qui secundum naturam. Tantum ver ὀ augetur, Quantum& luperfluitatum natura suppeditat. Ussi quidem ad eum qui ab ipsis calor augetur, inviimilem quandam habent rationem,quam θc ligna ad ignem. Ex ipsis. n.ligni dum alteraim tur,generatur ignis: non tamen in infinitum usi tempus lice ad alterationem susiaciunt, sed est quidam transmutationis terminus cuinta usq; possitnt exuri, donecaliquid natiui liquoris ii huerint, qui ubi osumptus ex toto suerit,iunc ardere iam desinunt,ac quereliquis supersunt, cineres appellantur. Et quidem eodem modo putrescentium humoru caliduas permanet,donec