장음표시 사용
71쪽
ratio pura, quae cilia facultas potest voluntatem proxime determinans spectari. Atqui omnis humana perspicientia haeret, sinaulatque ad vires aut facultates coiistitutivas peruetierimus; quippe quarum postibilitas nulla re compreliendi potest, nec vero ad libidinem licci fingi sumique. Quamobrem in usu rationis ilico retico ibium nobis putest experientia potestatein
sacere earum sumendarum. Hocce surrogatum, loco deductionis ex sontibus cognitionum ex anticipatione, argu
menta empirica adserendi, hoc loco etiam nobis re acclusacultatis rationalis purae praucti cse non licet. Quod enim opus habet, ut argumetitum ex silentiae suae ab experientia depromat, necesse est, quoad init itines possibilitatis, pendeat ex principiis experientiae, qualis vero fieri non potest, ut ratio pura et tamen piaclica iam per se luna selim conceptum possit Populari. Praeterea lex moralis quasi quoddam factum rationis purae, cuius nobis ex anticipatione conscii sumus, quodque apodiistice certa videtur, data est ac prO- .posita, ut etiam in experientia nullum posset exemplum ostendi, quod eam exacte seruatam esse, planum sacer t. Ergo realitas obiectiva legis moralis nulla deductione potest, quantum is ratio theo retica ct contemplativa, vel cmpirice sustulta omnes vires contendat, probari, ideoque, intainsi certitudinem apo dicticam mittere votis, per experientiam confirmari, atque ita ex adsuinto cuinei, nihilominus tamen per se ipsa consistit. Verum aliud quid, idque prorsus ab triuia in locum succedit huiusce deductionis fruitia quaesitae principii moralis, nimirum hoc, quod ipsum vice versa principio inservit facultatis cuiuspiam imperscrutabilis deducendae, quam trulla potest experientia probare, sed rationi contemplativae ad absolutu in in ideis cosmologicis quoad causalitaretra eius, ne Ea secum ipsa pugnet, inueniendum in certe qua possibilis sumenda erat, nempe facultas libertatis, cuius non solunt possibilitatem, verum etiam exsistentiam lex moralis 'uae ipsa nullarum indiget rationum deducentium, in naturis euincit, quae eam legem qua eam agno; Uit4
72쪽
4 P. I. LIB. I. CAP. I. DE DECRETIS ad quam se sentiunt adstrictas. Lex moralis vere lex est causalitatis per libertatem, ideoque possibilitatis naturae cuiuspiam suprasensibilis, quemad nodum lex metaphysica
euentorum in mundo sensibili lex erat naturae sensitivae, illaque ea determinat, quae pliilosophia contemplativa cogebatur indeterminata relin luere, nempe legem causalitatis eius, cuius conceptus in hac philosophia duntaxat negativus erat . ideoque huic primum comparat realitatem obiectivam. Hoc genus fidei legi morali conciliandae, cum ipsum qua principium libertatis, utpote causalitatis cuiuspiam rationis purae, proponatur, ratione theo retica saltem ad possibilitatem libertatis funiendam coacta, prorsus est ad supplendam quamdam illius necessitatem, loco cuiusque deductionis ex anticipatione . idonea. Namque lex moralis realitatem suam ita evincit, ut etiam criticae rationis contemplativae satis sat, eo quidem, quod ea ex causalitate solum negative cogitata, cuius possibilitas illi incomprehensa quidem, sed necessario sumenda erat, determinationem positivam, nimirum conceptum rationis voluntatem
proxime determinantis sper conditionem formae legalis uniuersalis regularum suarunt subiectivarum adiungit atque ita rationi, in ideis suis, si contemplando vellet agere, semper transscendenti, primum realitatem obiectivam potest, quamquam modo practicam impertire, usumque illius transfrendentem in immanentem transmutet bt inc3mpo queat experientiae per id ea causa esse sp6nte essiciens). Determinatio causalitatis naturarum in mundo sensibili, qua tali, numquam esse absoluta poterat, et tamen ad omnem conditionum seriem necessario quiddam absilutum esse debet, proinde quoque causalitas se ipsam prorsus sponte determinans. Idcirco idea libertatis, qua iacultatis spontaneitatis absolutae, non erat necessitas, sed. qiwά eius possibilitatem attinet, decretum analyticum rationis purae contemplatiuae. Uerum, cum nullo indo fieri possit, ut ei conuenienter exemplum in ulla quapiam exῖρο
73쪽
AIrientia ostet, latur, quoniam in causis rerum, quae pliae nomenorum, nulla determinatio causalitatis, quae limi liciter absoluta seret, deprehendi potes . tantummodo tonitii-tioneni causae libere agenti, , ii cani ad naturam adhibeamus in mundo sensibili, quatenus ea etiam ex altera parte quRn menon spectetur, poteramus, namque docuimus, haud pugnare, ii omnes actiones eius qua physicelin otheticae, quatenus eae phaenomena lint, et tam Pusimul earum causalitas, quatenus natura agen, natura intel
ligibilis sit, qua physice absolutae spectentur, atque ita
conceptus libertatis principium rationis sat reo ulatiuum, quo rem Obiectam quidem, cui eiu inodi caustilitas tribuitur, qualis sit, neutiquam cognosco, verum tamen im pedimentum tollo, propterea quod partim in explicandis mundi euentis, proinde quoque actionibus naturarum Pu tionalium, mechanilnio necessiitatis physicae, ab eo quod pendet, ad conditionem, ex qua illud pendet in insultum regrediendi, concedo, parti in vero lationi contemplativae locum ei vacuum tueor apertam nempe intelligibile vi absolutum eo transferatur. Neque tamen hanc cogitatiGnem poteram dare essectam, hoc est, in cognitionem naturae
cuiuspiam sic agentis, vel quoad eius solam possibilitatent,
mutare. Hunc locum Vacuum nunc explet ratio pura prac
tica per legem causalitatis deterini natam in mundo intelligibili per libertatem ) nimirum legem moralem. Quia quidem iam rationi contemNatiuae respectu perspicientiae nihil quidquam accedit, sed tamen conceptus libertatis problematici tuendi, cui liic realitra olliectiva, quamquaminod γ practica, nihilominus tamen indubitata. Ipsuna causalitatis conceptum, cuius usus, proinde etiam sigilificatio, proprie tantummodo respectu phaenomenorum, ut ea ad experientias copulentur, locum habet, quemadmodum critica rationis purae euincit ) haud sic ea amplificat ac dilatat, ut ussim eius' ultra istos terminos extendat. Quodsi enim hoc sibi propositum ea haberet, eam oporteret Osi cn dere, quomodo relatio logica rationis et consequentis iualici quodam Visionis genere, quam sensitivae, synthetice possit adhiberi, id est, quomodo esse lueat causa noume
74쪽
Ρ. I. I. II. I. CAΡ. I. DE DECRETIS non; quod quidem ea liaud poterit praestare, quod vero
etiam qua ratio practica nullo modo spectat, propterea
quod ea tantummodo rationem determinantem ponit causalitatis hominis, qua naturae sensitivae, quae data est,
in ratione pura, ideoque conceptum ipsius causae, a cuius usu ad res obiectas in gratiam cognitionum theo reticarum ea hoc loco piorsus potest se continere, squoniam hic con- eertus semper in intelligentia, etiam ab omni visione vacuus ex anticipatione imi enitur, non ad res obiectas cognoscendas, sed ad causalitatem ratione illarum uniuerse deterininaiidam, proinde non nisi respectu praetico usurpat, ideo. que rationem voluntatis determinandae in ordinem rerum
intelligibilem potest ii ansferre, propterea quod ea lubetiter satetur, ea se nullo modo intelligere, quem finem
habeat causae conceptus in harum rerum cognitione . Causalitatem respeetu actionum voluntatis in mundo sensibili sine ea, necesse est, determinate cognoscat, neque enim alias ratio practica posset ullam reuera actionem producere. Verum non opus est, ut, quam de sua ipsius causalitate qua noumenon sibi inserinat cogitationem in gratiam exsistentiae suae suprasensibilis cognoscendae theo retico determinet; eique proinde eatenus vim possit notionemque teibuere. Nam fgnificationem ea virtutemque, quamquam solum ad viuin praeticum, iam accipit, nempe perlegena moralem. Et iam meo retico spectata manet ea semper conceptus purus intellectualis ex anticipatione datus,
qui ad res obiectas potest, siue per sensuin datae sint, siue non, adhiberi; quamquam, si non sit per sensum data
eius nulla determinata Vis potestasque theoretica, nullusque usus erit, sed is modo in cogitatione versetur formali sed tamen essentiali intelligentiae de re obiecta in uniuersum. Significatio, quam ei ratio comparat per legem l 1 ratem, tantununodo practica est, cum se ilicet idea legis eausalitatis cuiuspiam svoluntati0 ipsa causalitatem habet.
eiusue ratio determinans videtur.
75쪽
DE IURE RATIONIS PURAE IN USU PRACTICO CAPIENDAE A IPLIFICATIO-IVIS, QUAE IPSI PER SE NON POTEST ESSE IN USU CONTEMPLATIVO.
In principio morali legem causalitatis proposuitrius, tuae rationem causalitatis determinandae supra omnes OOnitiones euehit mundi sciatibilis, nosque cogit, vi voluntatem, quomodo, qua ad muliduin ea intelligit,ilem pertinet, determinari queat, proinde stiluccium liuiusce voluntatis hominem) non solum qua ad mundum purum intelligibilem pertinens, quamquam in ii ac relatione qua nobis ignotum quomodo secundum criticam rationis puraeseri poterat enoteairus, verum etiam resi ectu causalitatis
eius, interuentu legis, nulli legi pitysicae mundi sens bilis
accensendae, illud flete; illinemus, proinde cognitionem nostram ultra terminos mundi sensibilis ea re dilataremur. quam tamen arrogantiam critica rationis purae in uniuersa contemplatione vanam declarasset. Quomodo igitur hic usus rationis purae pracsticus cum usu eiusdem praelico respectu terinino ia ficultatis illius sitiendorum poterit coniungi 'Dauides metrius is, qui dici potest omnem impetum in iura rationis purae, quae plenam illius inuestigationem postia labant . proprie instituisse, sic conclusi. Conceptus
causae est conceptus necesssatem continens copulationis exsistentiae diuersoruin, et quidem quatenus diuersa sunt, ita, ut, posito A, cognoicam, quiddam ab eo penitus diuersum, B, necessatio etiam exstare oportere. Sed necessitas tantummodo coniunctioni attribui potest, quatenus
ea ex anticipatione cognoscatur; nam experientia con iunctionein duntaxat esse doceret, non vero, eam necessa .rio sic esse. Atqui, ait, fieri non potest, ut coniuncti O-nem unius cuiuspiam rei cum alia quadam siue determinationis alicuiu cum alia aliqua, ab ea prorsus diuersa , nisi in perceptione proponantur, ex anticipatione et ut ' .
76쪽
44 . I. LIB. I. CAP. I. IT DECRETis
necestariam cognoscamus. Ergo ipse causae conceptuae mendax est et fallax isque, ut lenissime dicam, in illiu-sione versatur eatenus excusanda, quod consuetudo necelsitas subiectiva quaeda in certas res quasdam, earumve determinationes modosque, saepius pone, vel post se inuicem constitutas quoad exsistentiam, qua sibi inuicem iunctis, percipiendi, sensim pro necessitate obiectuis stimitur in o lectis rebus ipsis eiusmodi cqniunctionein ponendi, atque
ita conceptus causae per subreptionem est nec legitime comparatus, quin ne Vmquam quidem comparari aut confirmari potest, quoniam is conivnelionem postulat vanani, fictitiamque, nullique rationi comprobandam, cui nulla Omnino potest res obiecta umquam respondere. - Hinc factum est, ut primo respectu uniuersae cognitionis, exsissentiam rerum attingentis, mati iesi proinde excepta, empirismtu velut unus principiorum sem, cum eoque vero
simul ipse scepticifums grauitJimus respectu totius philosophiae naturalis squa philosophiae) induceretur. Neque
enim umquam, secundum eiusmodi principia, ex datis rerum determinationibus quoad exsistentiam earum possumus et alludere ad Consequentiam, ad id enim opus foret
conceptu causae qui necessitatem talis coniunctionis contineret sed modo ad pilantas ae regulam, velut alias, cata seniles exspectare, quae quidem exspectatio, ut saepistime uenerit, numquam certa videtur. Quid φ quod in nullo
posset euentu dici, necesse esse, ut quidpiam illud antegressum sit, quod necessario sequeretur, id est, habere
illud causam oportere, ideoque, climnsi hoc frequentis escii es accidere, ut adeo regula inde posset depromi, non tamen propterea istud semper et neeessario sic usu venire sumi posset, atque ita casui sortuito, in quo omnis rationis usus exspirat etiam aliquid tribuendum videri, quo quidem scepticismus, ratione ratiocinationum ab effectis ad causas adscendentium firmiter constituitur, ita ut nequeat reuelli. Adhuc quidem salua mathesis manserat, propterea, quod uniuersa illius enunciata Humius analytica censuerat,
77쪽
il est, ab una detei minatione ad aliam, identitatis causa,hroinde ex decreto repugnantiae progredi, quod vero 1alsum est, siquidein ea potius cuncta syiithetica sunt, et, ruamuis exempli gratia geometria non in exsistetitia rerum,ed sola determinatione ex anticipatione in visione possibili
versatur, tamen perinde, atque per cCnceptus causales, ab una determinatione A ad aliam plane diuersam B, qua nihilominus necessario cum illa coniunctam, transit. Verum tamen scientia illa propter certitudinem apodicticam tantopere celebrata tandem etiam decretorum empirifimo, necesse est, succumbat, ob eamdem causam, per quam loco necessitatis obiectivae in conceptu causae con suetudinem reposuit, eaque, quantumuis superba, patiatur, iura sua audacia, adsensumque ex anticipatione iubentia minui, adsensumque uniuersalitati decretorum suoruma gratia exspectet obseruatorum, qui qua testes nihilominus consessuri forent, se ea, quae geometra qua decreta pro ponit, semper etiarn sic obseruasse proinde, quamuis haud fere necessarium seret, tamen porro ut sic exspectari liceret, potestatem sacerent. Hoc modo Humii empiri simus in decretis necessario ducit ad scepticismum, vel ipso respectu matheseos, ergo etiam in uniuerso rationis vis
scientifico et theo retico quippe qui aut philosophiain attingit, aut mathesin). An usui rationis communi tu euersione tam tristi, quam capita videmus cognitionis experiri melius successuruin si, nec potius in eamdem uniuersae scientiae eversionem implicetur, proinde ex iisdem decretis se lici sinus uniuersalis sed qui sane ad solos doctos pertineret, secuturus videatur, suo cuiusque iudicio permittam
Atque locum illum quidem critices rationis purae, cui quidem ansa dederat Humiana dubitatio, sed quia latius .
ea patebat, uniuersumque nationis purae illeoreticae in via synthetico campum proinde et eius, quod metapliysicam niuerse vocamus, continebat, locum, tuquam, illum
respectu dubii philosophi Scotici conceptum causalitatis attingentis sic tractaui. Quod is utius, s quod sere v.i-
78쪽
ipsis acciperet, conceptum caulae fallacem sucumque inauem declararet, id quidem iure optimo secit; neque enim in re .us per se ipsis carumque determinationibus qua talibus
perspici potest, quomodo propterea, quod aliquid Λ ponitu P. quiddam aliud B etiam necessario ponendum videatur, ideoque eiusmodi rerum per se ipsarum cognitionem ex anti ei patione nullo modo concedere poterat. NIulto minus originem huius conceptus empiricum homo acutus poterat concedere, 'lilippe qui e diametro necellitati coniunctionis ri pugnat, qube elimitiam constituit conceptuS causalitatis; proinde conceptus proscribebatur, locumque cius capiebat consuctu do in obseruando itincru percuptionum. Ex mcis inuelligationibus autem inani selliina erat, res oblatias, quibus in uxperientia Occupamur, nullo modores per se ipsas esse. sed soluin ita siue piraenomcna, atque etsi in rut is per tu ipsis haud queat intelligi, nedum perspici, quomodo, positio Λ, i pugnet B, quod prorsus est
ab A diuersum non poni, necessitatem coniunctionis inter A qua cata suin et B qua effectum, tamen commode posse cogitari, eas qua phaenomena tu experientia φvadam quodam modo velut ruspristu relationum temporis) necessario coniunctas esse oportere neque diuelli poste, nisi illi coniunctioni cuius interuentu fieri haec operientia potest in qua illae res obiectae sint, a nobisque selisqucant cognosci. Atque sic etiam euentu probatum est, ita, ut conceptum caulae non solum secundum realitatem eius obiectivam ratione rerum experientiae obnoxiamini probare poteram, sed illum etiam, qua conceptum ex anticipatione, ob coniunctionis iaccellitatem, quam inuoluit, deiice, e, id eti, eius possibilitatem ex intelligentia pura, line sontibus empiricis, cui licere, atque ita, sublata e vicini origine, necessiri uin illius consequens, nimirum scepticismum, primo respectu scientiae nκturalis, tum veto etiam, propterea, quae ex iisdem rationibus respectu ma-llaeseos rite consequuntur, ratione utriusque sesentiae, quae
ad res spectant postibili expellentiae subiectas, eoque ini-
79쪽
vertam de omnibus dubitationem, quae ratio ille oretica perspicere adseuerat, sunditus tollere. Sed quid fiet in v se huius categoriae causalitatis cet sic o quoque reliquarum omnium; quippe sine quibus milia eorum, quae exstant, essici cognitio poterit: ad res experientiae postibili haud obnoxiaes, sed vitra huiusce terminos iitasy Etenim realitatem hortim conceptuum obiectivam solum respectu remι1n experientiae postfibiti subiectam potui deducere. Verum eo ipso, quod eam etiam solum hanc in causam seruaui, quodque docui, eo tamen posse res obiectas cogitari, quamquam haud ex anticipatione determinari, locum nactae sunt in intelligentia pura, a qua alres Obie stas sensibiles, vel non- sensibiles) possunt reserri. Si quid reliqui fecerim, id erit istarum categoriarum v lusconditio, nominatim causalitatis, ad res obiectas, nempe visionem, qua, ubi non data est, usus in gratiam cognitionis theoretitae obiectae rei, qua noliment, impossibilis
redditur qui proinde, si quid istud ausit, uti etiam saestim
est in critica rationis purae,) prorsus recusatur, interea dum realitas conceptus obiectiva semper manet, etiam deno umenis usurpari potest, nec vero iste conceptus vel minimum theo retice determinetur, eoque cognitio esticiatur. Namque hunc conceptum etiam respectu cuiuspiam rei obiectae nihil, quod este nequeat, in se continere, eo muni-
sesiuin erat, quod illi sedes in intelligentia pura seruarcturin omni usu ad res sensibus subiectas, et quamuis is postea sere, ad res per se ipsis, quae non possunt experientiae subiectae esse) adhibitus, nullius capax est deterini nationis,
ad repraesentationem cuiuspiam obiectae rei determinritae. in gratiam cognitionis theo reticae, tamen is ad ullum aliud
quodpiam sortasse praeticum) consiliuiti capax osse poterat deterini nationis cuiuspiam ad eius usum, quod non foret, s , ex Humii sententia, ilic causilitatis conceptus quidquam, quod omnino nequeat cogitari, contineret. Quamobrem ad hanc conditionem conceptus illius ad noumena adlii bendi inueniendam, modo respiciendum erit, quare tu eo ad res ea Perientiae propostas adhibend9, haud
80쪽
iniquisfecitura, verum etinui de rebus quoque per se ipsis vii ilici cupercinius. Tum enim mox adparet, coiissili uiri liauitlico reticuin elle, sed quoddain practicum. quo cogi ad id videamur. Ad contemplationem, etiamsi res succederet
tamen nullum verum lucr uni iaceremus in cognitione naturae omni iu=que respectu rerum obiectaruin, quae uspiam
dari nobis pollivi atque o inurri, sed sere gradum a sensiti uel typollietico, in quo ut maneamus caularumque catenam studiose percurrangas, fatis iam nobis laborandum videtur sed suprassensibile saceremus, ut cognitionem nostram ex parte rationum perficiamuSet terminet nuS, interca dum lem. per hiatus infinitus inter termitios illos eaque, quae nouimus, haud repletus relinqueretur, magiSque nos vanae cuipiam interrogandi insaniae, quam verae discelidi cupiditati, paruillumus. Praeter adsectionem aulcm intelligetitiae ad res obiectas in cognitioii e theo retica et alia eius adsectio est ad facultatem adpetendi, quae propterea nominatur volunta, et voluntas pura. quatenus intelligentia pura quae tumiatio vocatur) per solam legis cuiuspiam repraesentationein practica videtur. Realitas obiectiva voluntatis purae, siue.
quod idem est, rationis purae practicae in lege morali ex anticipatione quasi per quoddam sactum data est atque ob-' lata; sic enun, quae ineuitabilis est, deternia natio volu tatis dici poterit, quamuis haud posita sit in principiis empiricis. In conceptu voluntatis autem iam inest conceptus causalitatis, proinde in conceptu voluntatis purae conceptus causalitatis ex libertate, id est, eius, quae haud exlestibus physicis determinabilis est, proinde nul lius capax visionis empiricae, qua argumenti realitatis suae, nihilominus tamen in lege puta praetica ex anticipatione realitatem obiectivam habet sud quod ficile intellectu esl, non in gratiam theo retici, sud practici usus rationis rite tuetur. Atqui conceptuῖ naturae, quae voluntate libera gaudet conceptus est causae nouinciai, huncque conceptum sibimetipsi haud repugnare, eo iam pro ullum videtur, quod conceptui utpote prorsus ab intelligentia pura prosectus, simul