Dictionarium sacrorum rituum ex optimis quibusque, qui sacram liturgiam illustrarunt auctoribus a p. Joanne Bartholomæo Colti ... Pars prima altera 1

111쪽

semper sestivam ess e . Dominicet Resurrecta nis- auctoritas cogit , Alculu. de Div. infDominica Prima Adventus est Dominica major Primet Classis . & ex illis ita privilegiatis , ut quodcumque Festum in illis occurrens , illi cedere , ac transferri debeat in diem aliam non impeditam . Imo si etiam alicubi Titulus , aut Festum Patroni v. gr. S. Andreet Apostoli in hane Dominicam incidat, & quidem non sine ingenti ad celebrandum tale Festum Populi concumsu; non ideo tamen in tali Ecclesia cantari pos- . sunt duet Missae , una de Dominica sine Gloria. in exc. in paramentis violaceis , altera de Fe-

. sto dicti S. Andreet in paramentis coloris rubricum Gloria , & Credo post Sextam; & licet Casaidas contrariam tueatur sententiam . constat tamen ex recentiori Rubricarum Missalis recognitione , quς pust editam a CasDIdo Praxim- Crrem. facta fuit, quod in tali casu unica tantum Missa de Dominica I. Adventus cantari potest. Dominica Secunda , Tertia , & Quarta Adventus

. sunt a. Classis; quapropter si Festum Primet Clas.

sis , puta Patroni , aut Titularis in eas incidat, fit de tali Festo cum commemoratione Domi- nicae, tam in ossicio , quam in Missa, ac illius

Evangelium legetur in fine Μisiae. Verum si in. Quarta Dominica occurrat Vigilia Nat. Domini, tunc de prςdicto Festo Primae Classis nihil fit. sed transfertur in primam diem non impeditam. Dominica Tertia Adventus s dicta Dominica Gau- . dete ab Introitu Misset cum sua hebdomada, habet aliquid diversi ab aliis Dominicis, & hebridomadis Adventus. Nam Diaconus , & subdi

conus in tali Dominica , di infra hebdomadam

112쪽

sequentem , quando tamen repetitur Missa Do. Ilicae , utuntur Dalmatica , & Tunicella . Item Altare aliquantulum Solemnius parari debet, de inter candelabra apponenda sunt vascula cum floribus , sive etiam , ubi habentur , Imagines Sanctorum , vel Reliquiae, Castalae lib. 3. δεα I. n. 3. Denique in eadem Dominica pulsantur organa in signum lettitiae . Olim haec Dominivica adeo celebris habebatur, ut in Palatio Apostolico ipsemet Pontifex Missam Solemniter celebrare consueverit , pr cedentibus Vesperis Papalibus, prout in Solemnioribus, Marceli.'Cororens in seremoniali Romano lib. a. cap. 6. ct Castald. ex eo. Dominicet post Epiphaniam usque ad Septuagesi mam poliunt este vel ad summum sex , vel ad minimum una , quo enim propior Epiphaniet, vel ab ea remotior est Septuagesima quet quidem major , aut minor distantia a Paschatis mobili Festo dependet ), eo plures , vel pauciores sunt Dominuae infra hoc tempus . Quod si ali. cui , vel aliquibus illarum post Epiphaniam celebrandis locus ordinarius non sit ; tunc vel celebrantur Sabbato Septuagesimam praecedente, vel transferuntur post Dominicam XXIII. post Pentecosten , ut patet ex Rubrica Missalis , quae

habetur pcst Missam , quq dicitur in Octava Epiphaniet . Missa secundae Dominicae dicitur seminper ante Septuagesimam saltem in Sabbato, vel alio die praecedenti , ut congruo tempore le-. gatur Evangelium de aqua in vinum mutata . quod est initium miraculorum Christi . Duranisdus lib. 6. cap. I9. notat in Oratione huius D

. minicae II. fieri mentionem de pace; Et pacem tuam nostrii concede temporibώι, quia in eadem

113쪽

. Dominica S. Gregorius conciliavit pacem in Urbe Orbe ; est tamen Oratio Ambrosiana ex. δ agnelio, translata in hunc locum a S, Gregorio.

i Hinc si Dominica a. post Epiphaniam fuerit Septuagesima, tunc in praecedenti Sabbato , si non fuerit impeditum Festo Semiduplici , dicitur Misi, de Dominica l. post Epiphaniam . . Festum Simplex in eo occurrat , de eo sacienda est eommemoratio in Missa Domini-cq ; si vero Sabbatum illud fuerit impeditum Festo aliquo Semiduplici , tunc prima die post Octavam Epiphaniet , in qua non fit Fe- Duplex , dicitur Missa de a. Dominica , &Festum Semiduplex eo die occurrens, transfertur

an primam diem smiliter non impeditam . Fe- tum autem Ss. Nominis Iesu , quod sub Ritu duplici secundet classis Dominica l. celebrari de het, transserendum est ad primam diem non impeditam, nam Dominica septuagesimς pr valere debet.

- pQminica sexta post Epiphaniam nullum

habebatur officium , nee Missa , quia raro accidat , ut sex occurrant Dominicae ab Epiph . septuagesimam ι & si quando accidisset , in sexta Dominica repetebatur Ossi- Cium , di Mista quintς Dominicae. Pius autem Quintus , ut colligitur eD Gavanto interseri lusese officium proprium , nec non Missam Pro sexta Dominica.

Dominicae Septuagesimae &o. V. septuagesima. Dominica prima Quadragesimae. Ab hac Domini - ca usus vigebat antiquitus inchoandi Quadrage-- smale ieiunium . nemph a Feria secunda se quenti nam Dominicis diebus non servatur

114쪽

puto non ieiunandi quadraginta dies , sicut fecit Christus Dominus , ideo quatuor alii dies ante prqdictam Domini eam adjecti sunt ad complendum Quadragesimale jejunium , quod a Fe- Tia quarta Ciserum initium caepit habere α Feria haec in capite ieiunii dicta fuit .' Prqfati - quatuor dies non erant pr scripti in Hispania tempore S. Isidori Hispalensis , neque tempore . quarti Concilii Toletani , imo neque Romet tempore S. Gregorii , qui Hom. I 6. in Evang. expresse dicit , quod non jejunabatur , nisi γ36. dierum spatio , propterea quod h quadraginta duorum d1erum numero sex Dominicae subtrahendae erant . In Ecclesia Mediolanensi juxta Ritus Ambrosianos adhuc viget usus inchoandi jejunium ab hac Dominica.' FIaec prima Dominica iuxta Rubricas Missalis.& Breviar11 Romani est primet classis ; unde

quodcumque Festum in ea occurrens . etiam Pa trona , vel Titularis , seu Dedicationis pro priae Ecclesiae transfertur in primam sequentem, diem non impeditam. Altare floribus non ornetur , neque apponantur Imagines, aut Reliquia inter candelabra . Ministri Sacri non utantur, Dalmatica, & Tunicellai, sed Planetis plicatis. scut etiam in aliis Dominicis, & Feriis Quadragesim excepta Dominica 4. ut pinea dicemus. Dominica secunda Quadragesimet est secundet clas,..ss , sicut pariter Dominica tertia , & quarta . - atque adeo in eis fit tantum de Patrono, Ti-- tutari , , & Dedicationis Ecclesiet; sed sine Octava. Dominica 'quarta Quadragesimae pulsantur organa,

. & in Missa Solemni Ministri Sacri utuntur Dal- . anatica, diάTunicella coloris violacet. Altare

115쪽

- paratur Festivius , quam in aliis Dominieis; nam adhiberi possunt flores, Imagines , & Reliqui e , quae non possunt adhiberi in aliis Dominicis Quadragesime , Bavido pari. 4. cap. s.

num. 4. Vinitor para. 6. rit. q. num. E. Haec DO-minica dicitur setare, ab Introitu Μissia r nominata etiam fuit Dominica Paris , quia legitur Evangelium multiplicationis panis , synficaturque in ea Populi Christiani liberatio a tyrannica Idclorum servitute, Duriand. lib. s. cap.

33. Unde in signum letti diei Cardinales indu-

. untur Vestibus rosaceis . & Summus Pontifex. eundo, & redeundo a Cappella , in senum laetitiae fert Rosam auream in . manu ab eo be-

nedictam , quam deinde alicui Magno Principi mittere solet . Ver enim denuntiat . quod post: Hyemis turbines succedens , mundum laetificat. Antiquitus h c C remonia fieri solebat in Ec-i clesia S. Crucis in Hierusalem, ita colligitur ex. Sermone Innoc. III. hac die habito Solebant enim Romani Pontifices hac die tractatum adta Populum habere ; & hinc Pius II. Sermonem pariter hac Dominica habuit , & Rosam ab eo. benedictam ad suam Senensem Patriam misit. Dominica de Passione.est Primae Classis. In Eccle- sis tamen ubi hac die est Titulus Eccles , .. vel concursum Populi ad celebrandum Festum.

quod transferri debet v. gr. S. Iosephi , aue. Annuntiationis B. M. V. in possunt , juxta

- hricam Generalem Missalis hac Dominica canta

ri duet Missae . una de die post Tertiam , altera de Festo post Nonam ; diciturque in Miscla de Festo Ps. Iudiea, Gloria, Credo , de na- LIM ; Item Praefatio de eodem Festo , si proin a Pris

116쪽

priam habeat, sine ulla commemoratione. Admittieetiam haec Dominica commemorationem Fosti Simplicis . Verum cum in Mita huius Dominiectoue orationes tantum sint dicendet , nimiruminatio propria hujus diei , & altera vel contra Persecutores Ecclesiae, Vel pro ripa; Notandum quod occurrente Festo Simplici , dici non debet tertia oratio , nimirum secunda de Festo Simplici, tertia Ecclesie, vel pro ripa; Sed prς- ter orationem diei, & aliam de Simplici , nul-Ia alia oratio dicenda est; quod pluribus Decretis a S. R. C. statutum est, & postremo in Pisonen . . Maii 17os. . Atque hujusmodi Ritus duarum orationum in Missis de tempore ab hac die, ἡ-que ad Feriam V. ta Cetna Domini exclusi τε

1ervari debet.' Sabbato pr cedento hanc Dominicam , ante Vesperas Primas. de eadem Dominica , etiamsi sitit de Sancto , teguntur juxta Corem. Dis lib. 2. cap. 2o. Eruces, & Imagines Salvatoris por Ecclesiam velis violace, coloris , in quibus non appareat ulla Figura , seu Imago . ne Insignia

quidem Passionis , Meratus pari. 4. tit. 7. Num.

. Non solum Cruces , & Imagines Salvatoris tegi debent , sed etiam lasnex Altarium , Momnes Imagines Sanctorum , quae reperiuntur in Ecclesia , ut declaravit S. S. C. 4. Aug. I 663. P dictae, autem Cruces ita velatae manere da-hent usque ad Feriam VI. in Parasceve , qua die non solum detegatur Crux adoranda ab ossiciatore , sed etiam detegi deboni post talem Functionem aliq Cruces , quae sunt in Ecclesia : Non item Imagines Sanctorum. , & Ic nes Altarium quet omnes te in manem usqae.

117쪽

dum , quod ex Decr. S. R. C. 16. Nov. I 649. dictae Imagines, & Cruces detegi non debent etiam, si in hebdomada Passionis occurrat Festum S. . Titularis , aut Dedicationis Ecclesiae ; nec mu- tandum est velum juxta colorem Festorum occurrentium , ut Optime docet Gu eius lib. 4. cap. 13. gus. fas. Hoc autem Ritu tegendi - Cruces significatur , ex Gavant. iam Christum - non. in palam ambulasse apud Judeos hoc tempore , & abscondisse se , ut dicitur in Evania. gelio Dominicae . Rupera. deinde tib. s. cap. I.

1 probat verisimiliter in Uesperis Sabbati ante Do-- minicam de Passione coactam fuisse Concilium adversus Iesum ; ideoque maestitia major convenit Ecclesiasticis ossidiis : & hine in Missa huius Dominicς , & cetteris deinceps Missis de

Tempore usque ad Sabb tum Sanctum exclusivh post Introibo , non dicitur Naim. Iudica me Deus, nec Gloria Patri ad Introitum , nec ad finem Psalmi Lavabo . Si autem in Feriis sequentibus ad hanc Dominicam occurrat Festum

Duplex, aut Semiduplex , fit de eo officium, &Missa , ut in Rubricis Missalis , & Breviarii prς. scribitur ; & in tali Missa , sie ut & in Missis Votivis hujus hebdomad etiam ea , que dicitur de Passione , aut de Cruce in dicitui Halmus Iudica me isc., Glaria Patri ad Introitum, . & ad Psalmum Lavabo . Dominica Palmarum dicta est in Ord. Rom. Palmarum , sive Flornm , sive Ramorum , Osanna, Pascha competentium , idest simul petentium Symbolum ante B ptismum ex Aleuis. & Capi-

tolaviqm , quia in hac die lavabantur capi

118쪽

ungendorum in Sabbato sancto ea Udor. ι

1. cap. 17. Item Hebdomada major apud Gms . hom. 3 o. in cap. Io. Gen. quia in ea Ossicium majus celebratur Ord. Rom. , Vel, ut ait

- Microlog.cap. sa. ub Sanctissimum Dominicet Pas.

- sonis Sacramentum. i ' .

Benedictionis Palmarum , seu olivarum Ritns in hac Dominica , quidquid flicat Martene, antiquis-- simus est . Nam in Sacramentario S. Gregorii - Magni a Clarissimo Me nardo edito , huius Benedunionis mentionem fieri apertissimh liquet in Oratione , quq Communionem pr cedit , in qua Deo dicitur ; quemadmodum Fideles se illi ἡ-

ferebant eo die cum frondibus Palmarum , dc Ramorum , Velle eos post mortem recipere Palmia victoriae pr cinctos , & bonorum opsterum seu ti-hus exornatos &c. Imo, ut dubium omne torulatur , in Codice Membranaceo Sacramentarii Gregoriani , qui reperiebatur in Bibliotheca Re- 'gine Suetiet supra octingentos alinos exarato, - hqc leguntur a Doctissimo Thomasio observata α- Die Dominico in Palmis ad S. Ioannem in Lateranis Benedictio in Palmis r Deus , cujus Fb , Itus - Praxis autem Ritus Solemnis Benedictionis Pa .marum hete est. Altare hac die parce paretur ἀ- non cum Floribus, vel Imaginibus Solemnitatem inlicantibus, sed intra candelabra interponi 'P-- terunt Rami Palmarum , sive olivarum aura . vel argento decenter ornati. Pallium. Altaris de- bet esse coloris violacei . Si ad Altare sit Sa- ςrmentum in Tabernaculo , non debet pro fa--cienda hac functione amoveri . Rasidio taret ζε art. , disius L . R. u. 22s. Meer OQ- de

119쪽

dentiam ponatur Thuribulum cum Navicula; &piqter alia requisita pro Missa Solemni , Vas- aquq benedictς , cum Asipersorio, & Bacita cum

. manulergio , nec non Vas aliud , seu Urceus - aquς pro lotione , & extersione manuum Celebrantis post Palmarum distributionem . Item mini retur alia Credentia in cornu Epistolet proph Altare Versus cornu postarius, linteo pulchro undequaque contem, super quam ponantur Palinc mς , & Rami Olivarum , 1eu illis deficienti bus aliarum arborum , in quibus Ramis infe- . rantur , si fieri porest , Cruces ex Palma ; Eeta omnes supradicti Rami tegantur super Credentiam mappa munda . vel alio velo decenti, us-- que dum fiat eorum Benedictio , Bavid. ct Bissu s Facta aspersione aquq more solito, sed sine GD-ris Patri , Celebrans indutus Pluviali violaceo , vel sine Casula ascendit ad Altare medius inter Sacros Ministros Planetis plicatis indutos, d qui omnia pr stare debent , quet in Benedictione Cinerum. V. Cineres . Celebrans osculato AI-

tari in medio, accedit ad cornu Epistolet , 4M-quE Iegit , non se signans, Antiphonam Hosan- na , quam interim Cantores inchoant, & Cho rus prosequitur, Billius Bauldo; qua cantata, . Celebrans stans adhuc in cornu Epistolet inter Mini stros Sacros , non conversus ad POPulum, sed versus Altare manibus junctis dicit, Domi-- nus vobiscum , & orationem in tono Feriali ... Bastam; & interim Subdiaconus, vadit ad Credentiam , ubi deposita Planeta plicata , t si ea utatur sumit ambabus manibus Μissale, & c mitatus a Cetremoniario , vel ab alio, facta do

120쪽

more debita reverentia Altari , & Choro , accedit ad locum solitum pro cantanda Epistola; ibique in tono conlueto Epistolae cantat Lectionem de Libro Exodi , eadem prorsus faciendo,quq pro Epistola Misset , Osculando etiam manum Celebrantis in sine . sed non desert Missale Celebranti ad cornu Evangelii , quia Celebrans legit illud in cornu Epistolae pr missis

Graduale , Munda cor meum , &byube Dominebon. ibidem & non in medio Altaris, profunde inclinatus de more versus Crucem dum autem Celebrans legit Evangelium , Subdiaconus interim, reddito Misi ali clauso C remoniario , && factis iterum debitis reverentiis Altari , &Choro, ad Credentiam accedit, ubi Planetam pli- Catam resumit . Liberum tamen est Celebranti recitare tam Epistolam , quam ea , quae sequuntur , usquar a4 Evangelium inclusive. BauIώγ, Bispus , O Gavant. in Cetrem. suo Congr. Cleri

Reg. S. Pauli lib. 2. cap. 2. Diaconus autem, derosita prius Planeta plicata . & sumpta Soe laatiori loco Planetae, defert de more Missale ante pectus super medium Altaris r interim Thuriferarius tempestivi accedit ad cornu Epistolet cum Thuribula, di Navicula , ibique Celebrans, Diacono ministrante , ac stante a dextris ejus, ponit Thus in Thuribulo de more cum Bene dimone . ut ad Evangelium , quo facto Dia-Conus genuflexus in medio Altaris super suppe daneum , & inclinatus versus praedictum Altare, manibus iunctis diciti Munda cor meum ci Deinde stante semper Celebrante a cornu Di solet omnia peraguntur a Diacono , & aliis vc- ut in Misia Solemni dum cantatur Evange