Dictionarium sacrorum rituum ex optimis quibusque, qui sacram liturgiam illustrarunt auctoribus a p. Joanne Bartholomæo Colti ... Pars prima altera 1

231쪽

tionem exclusivh , satis aperth habentur ex Rubr

ea supra citata , num. 9. θ Io. Diaconus ergo incensato Celebrante , ut diximus in prima incen1atione ante Introitum , accedit ad

Chorum. , facta prius genuflexione quasi ante medium Altaris a dextris Subdiaconi , ex Bauldo, ct praxi Ecclesiirum ) pr cedente Thuriferario;

qata cum per Venerit, genuflectit primo versus Altare , deinde converius , & stans in medio , salutat totum Chorum in gyrum, quem Diaconum omnes in Choro existentes debita inclinatione , &detec capite res alutant, stantes , & urbanitatis gratia stallis non adhaerendo . Deinde Diaconus inchoat suam incensationem ab ea parte ubi maior Dignitas residet , & si adsint Praelati , vel

etiam Canonici , iis ex ea parte incentatis , ad aliam partem immediate transire debet, ut alios Canonicos incenset, & deinde redeat ad primum Chorum ad incensandos inferiores, Choristas scilicet , s adsint cum Pluvialibus, duplici ductu,

deinde alios Mansionarios , & Cappellanos unico ductu . Nam ex Decreto S. R. C. Io. mii 16o T. Canonici Omnes eY utraque parte Chori incensiandi sunt , ante Mansionarios , non obstante consuetudine in contrarium . Illi qui suiu incensandi ante inter se mutuam inclinationem facere debent, ex Cetrem. Disc. lib. I. cap. 23. Clerici parati thurificandi sunt ratione paramentorum ante Beneficiatos . & Benesciati paratiante nIn paratos, S. R C. Io. Iun. θ 3 o. Aug. 16oa. Canonici Alsistentes Episcopo licet minus digni ante Dignitates, etiam ante Vicarium Gener5lem. thuris candi sunt .. S R. C. 23. Maii I 6 3. O 6. Mart. Iisio. Archidiaconus , qui Ia; anete

232쪽

Baculum Episeopi thurificandus est post Diaconos

Assistentes . S. R. C. 28. Apr. I 6 7. Sacerdos Assistens licet non sit prima Dignitas, thurifica dus est ante Archidiaconum assistentem a dexteris , licet Archidiaconus sit prima Dignitas S. R. C. 2 3. Iun. I 6o7. Consuetudo immemorabilis , quod eodem tempore thurificentur Canonici , &Μagistratus , servanda est S. R. C. I. Sept. I 6Ο7. Gubernator Civitatis etiamsi sit uxoratus , thurificandus est immediate post Canonicos Assistentes, absente vero Episcopo, immediate post Vicarium Generalem . S. R. C. II. Nov. I 6oyBaro Dominus in Ecclesia Parochiali , ubi non sunt Canonici , thurificandus est post Celebrantem , Μinistros paratos , & Archipresbyterum. S. R. C. II. Sept. I 6o S. Thurificatio, juxta regulas Cetremonialis debet fieri Celebranti triplici ductu, Uignitatibus, & Canonicis duplici; C teris

de Choro unico ductu . Celebranti tamen coram Episcopo , debetur quidem ratione ParamentO- .rum incensatio pretcedenter ad incensationem

Episcopi , sed Episcopus triplici ductu , Celebrans vero tunc duplici tantum thurificari debet , ex Gavanto; nisi tamen Celebrans sit Abbas habens usum Pontificalium, & Pontificaliter celebret , tunc enim non duplici tantum , sed triplici ductu, non obstante Episcopi prς sentia ,. incensari debet ε, & hoc colligitur ex Decreto s. R. C. 27. Sept. I 6s9. . Si vero adessent Epist pi exteri , vel alii Prqlati honoris gratia sem- Per thurificentur immediath post Celebrantem triplici ductu , sicut & triplici ductu incensabitur ipse Celebrans, ex Cetrem. Min. Obstrv. pari. 3. cap. a. Proreges, & Gubernatores Regnorum, P ac

233쪽

ae Provinciarum, thurificantur triplici ductu post

Celebrantem , qui etiam triplici ductu thuri ficam debet. Domin. Humara in serem. Cler. Reg. pari. a. cap. 3. Absente Episcopo thurificandus

est Celebrans triplici ductu S. R. G. 3o. Ian. 1616. Vicario Generali sedenti in Choro , licet supra Canonicos , thurificatio duplici ductu debetur , si tamen non sit Pi elatus . S. R. C. I 4.

Ian. I 6 17. Prior Collegiatet , si interse in Cathedrali , thurificandus est duplici ductu . scut

Dignitates , & Canonici , super quos tamen non habet prςcedentiam S. R. C. I9. Aug. I 6 I9. ' Diaconus igitur incensato Choro , M aliis Pers nis , si quae sunt ilicensendet, salutato Choro, ut prius prae dedente Thuriferario, redit ad Altare Per eamdem Viam , qua venit in Chorum , &facta genu nexione Cruci, stans in parte Enis olet, Thuriferario vero retro ipsum stante , Sabdiaconum incenἱat duplici ductu cum mutuis inclinationibus ante , & post, qui dum incensatur , convertit se versus Diaconum , & aliquantulum Patenam velo obtectam demittit , di postea iterum elevat , Bissus , o Bauldo . Incensato autem Sabdiacono , Diaconus reddit Thuribulum Thuriserario stanti aliquantulum retro a dextris suis , & ascendit ad soluum suum secundum gradum ante medium Altaris post Celebrantem . . ubi facit genusexionem , dei nul si ias versa facie ad Thuriferarium . iunctis manibus ante pectus ,

caputque inclinans ante , & post , thurificatur ab eodem duplici ductu, inclinante se Thuriferario pariter ipsi Diacono ante , & poli thurificationem . Bupus , ct Ba id, γ .

Ministri Sacri stant ibi psit Lelabrantem in recta

234쪽

tequam Praefatio ipsa finiatur, ascendunt ad latera Celebrantis , junctis manibus , pr ter Subdiaconum , & dicunt Sanctus: ad Benedictus se signant , excepto Subdiacono , quia Patenam sustinet. Postea facta genuflexione ab iisdem Ministris ἰ Subdiaconus redit in planum post Celebrantem , ibique stat , & Diaconus accedit ad sinistram Celebrantis , ubi iterum genuflectit , . quod facit semper, quoties dia uno latere recedit ad aliud , ita ut semper genuste tat in recessu, & accessu, non autem in medio. Ibi autem Celebranti ministrat , sinistra librum sustentans dextera folia Missalis vertens , & indicans

Celebranti, quς dicenda sunt.' Quid agendum sit a Ministris a fine Praefationis

usque ad orationem Dominicam : Vide Rubricam VIII. de Can. Mif. num. 8. ct Rubr. v. num. 4. Notandum tamen , optimh prescribi a Rubrica, quod circa finem Pretiationis duo saltem Clerici accendant duo intortitia; nam in Festis Solemnioribus, de in majoribus Ecclesiis adhibentur etiam quatuor, sex, vel octo intortitia , & consequenter totidem Clerici , qui ea deferant requiruntur; iis igitur accenss, vel in Sacristia , vel retro Altare, ubi Missa celebratur, procedunt qui ea deserunt ad Altare , precedente Thuriferario cum Thuribulo ; cumque ad medium Altaris , Pervenerint , salutant Chorum ex utraque parte , si ibi sit ante Altare , advertentes ne terga Altari vertant. Deinde omnes dispositi in recta linea, genuflexionem unico genu faciunt Altari in plano Cappellae; mox surgunt, & sibi ipsis mutuam capitis inclinationem faciunt, & genufle- P a ctunt

235쪽

ehunt deinde utroque genu post Subdiaconum in

recta linea per tres, vel quatuor palmos ab in-smo Altaris gradu iuxta capacitatem Presbyterii , demissis in terram intortitiis. Thuriferarius autem accedens ad cornu Epistole , genuflectit in plano, non super infimum gradum ; a Portutari. 2. de Mis Solemn. & paulo ante Consecrationem ponit Incensum in Thuribulo absque Benedictione , & SS. Sacramentum postea incensat

Tiplici ductu pri unaquaque Elevatione , scilicet e

Primo incensat unico ducta , & capitis inclinati ne profunda ante, & post , quando Celebrans Ddorat Hostiam in prima genuflexione . Secundo incensat altero ductu , quando elevatur Hostia, Denique incenat tertio ductu , quando deponi tur genu ita adoratione Hosti e collocatet super Corporale, Chrisian. Gavant. θ L9hner: eodemque modo Acolytus tintinnabulum ter pulsat. Idemque faciunt ad Calicis Elevationem. Acolyti cum intortiis , qu ando elevatur Hostia , debent ea elevare , extrema scilicet parte eorum pectori admota ; quq sc elevata sustineant usque ad depositionem Calicis inclusim q. quo deposito surgunt , & facta uiroque 'genu cum Thuriferario, qui cum illis ad medium Aliaris statim

accedere debet ) genuflexione, redeussi ordine , quo venerant in Satristiam. Dum dicitur a Celebrante oratio Dominica, Diaconus . & Subdiaconus stant unus post alium xetro Celebrantem . Sed quid a dictis Ministris, agendum sit usque ad Celebrantis Communionem inclusi vh: Vide Rubr. X. nutu. 8. Notandum. χ-lummodo , quod Subdiaconus, dicto Agnus Dei, secta ibi ad sinistrata Celebrantis genuflexion

236쪽

sacramento unico genu , redit retro Celebra tem , non descendens in suum locum in plano, sed stans in secundo gradu Altaris, ut Commodius a Diacono pacem recipere valeat : Bifus, ct Nicol. de Bralion . Diaconus vero, dicto Agnus

Dei, statim genuflectit utroque genu in suppedaneo a dexteris Celebrantis, Sc sic remanet per totam primam orationem Domine Iesu Christo. qui M. qua finita sese erigit, & manibus ante pectus iunctis , non autem super Altare positis, illud osculatur extra Corporale , dum Celebrans manibus super Corporale postis illud osculatur

in medio: Et Celebrans quidem nec ante, nee post oblatam Diacono pacem genuflectere debet Sacramento; quia Rubricς, & Auctores pretscribunt genuflexionem solum quando Celebrans accedit , aut recedit a me Altaris , in quo ast SS. Sacramentum expositum . Sed osculato Altari, Diaconum amplectitur, ita ut brachia bina , aut saltem manus super humeros ejus deponat. Si tamen viget alicubi consuetudo , ut qui dat pacem solum manum dexteram super sinistrum humerum accipientis , sinistram vero sub axillis poliat, poterit & illa retineri, Lobner.

Diaconus autem supponit brachia sua sub brachiis Celebrantis, sinistram genam , genet sinistret

Celebrantis appropinquando, eique caput inclinatante , & post amplexum. Et dum ita sese amplectuntur , Celebrans dat pacem dicens . Pax te eum , & Diacontis respondet : Et cum spiritu tuo : quod & alii prς stant pacem dantes , aut accipientes . Diaconus deinde , facta genuflexione in eodem suppedaneo, in quo pacem recepit, Ver

tit se ad Sabdiaconum per latus suum sinistrum,

237쪽

ne terga vertat Sacramento , eique simili Ritu pacem dat ; se non se inclinat , quia qui pacem desert , quicumque sit , nulli quantumvis supremo Principi etiamsi esset Imperator, vel Rex reverentiam facit antequam ei pacem det , sed solum post datam pacem . Ccrem. Disc. Subdiaconus tamen Diacono se inclinat , quia qui pacem accipit, plus , vel minus , pro qualitate personet inclinat se antequam pacem accipiat. Subindiaconus igitur, accepta pace, genuflectit cum C remoniario, Vel Acolyto , quo comite a sinistris pacem desert in Chorum , quem in medio salutat ab utraque parte prohibetur enim salutatio determinatet personet cui danda est pax, sed non salutatio Chori , quae prosecto non est omittenda. Bissu sit. S. n. I96. 2o. di ad digniorem de Cnoro accedens , dat illi pacem ,

ut supra ; & primo deindE cujusque ordinis , se

in Rubr. advertens quod dum transit ex una

parte Chori, ad alteram pro danda pace , Altari genuflectere debet cum suo comite in medio unico genu ; & si transeat ante proprium Episcopum, similiter genufiectet ; nisi tamen esset Canonicus Cathedralis Ecclesς , quia tunc tantum profundh se inclinare debet '. Si adsit aliquis supremus Princeps laicus, vel Prorex, aut Gubernator Provinciet, vel Magistratus, modo sie ex majoribus , & perpetuis , ab ipso Subdiacono eis communicatur pax eodem prorsus modo, quo communicanda est omnibus de Ciero, eodemque illis ordine delartur , quo fuerunt incensati ; ita ut si fuerint incensati ante Clerum , ante illum etiam pacem recipiant : Malion ex rem. Discis

238쪽

Mare. Coror. lib. 2. Si autem aliis laicis Nobilioribus , vel Magistratibus minoribus danda sit pax , desertur per instrumentum pacis, seu tabellam argenteam , Vel ex prettiosa alia materia confectam, in qua si imago Crucifixi, & non per Patenam vice tabellae, quia prohibetur a S. Pio V. quam quidem tabellam Cetremoniarius , aut tinus Acolytus accipit de Credentia cum velo coloris convenientis , quod ejus manubrio appenditur : & dum Diaconus genuflexus expectat pacem , ipse pariter genuflexus post illum manet , & surgit postea cum ioso Diacono, qui accepta pace a Celebrante, illam dat prius Subdiacono , ut dictum est, & deinde pacis Ιnstrumentum sbi a C tremoniario , vel Acolyto oblatum mutatur tale enim instrumentum Pa cis osculandum est vel a Celebrante , vel ab eo , qui immediath ab eodem Celebrante pacem accepit, ex BauIδεν , & a Portu in dicens Pavtecum & C remoniarius , seu Acolytus respondet Et cum spiritu tuo . Qui deindh a sinistris

Subdiacotii incedens , desert seeum dictum instrumentum , ut illud Subdiacono tradat quando laicis illud osculandum daturus est; quibus nurutim facit Subdiaconus reverentiam , nisi post deosculationem: & singulis dicit, Pax tecum, &illi respondenti Et cum spiritu tuo . Bralion, Lohnwr, & a Portu De regis Solemn. Rubr. 8. u. 27. U Bauldo . Et notandum quod illi, qui accipiatit pacem per instrumentum non. debent stare , ut omnino stare debent illi , qui per . amplexum pacem accipiunt , sed maneant genusexi. Turrinus pari. I. se57. 3. cap. 2. Notandum item, quod si adsit Presbyter rasistens crim

239쪽

Pluviali, hie eodem Ritu , quo Diaconus , re cipit pacem a Celebrante, & eam ipsemet distribuit Clero; Et regulariter, ex Gavant. & Grasso,

dat illam prius Diacono, qui paululum se retrahit ab Altari , ut pacem recipiat, & immediatd post illam dat Subdiacono . Quod si adsit in Choro aliquis Praelatus , ei dictus Assistens pacem prius

deseri, illamque etiam distribuet in Choro antequam det ipsi Diacono, cui illam dabit reversus ad Altare . de Bration. Dum Celebrans sumit ablutionem digitorum , Diaconus. qui adhuc est in cornu Evangelii demseri Missale ad cornu Epistolς ambulans per secundum gradum : eodemque tempore subdiaconus, redditis ampullis Acolyto, pergit ad cornu Evangelii per planum , cedens superiorem gradum Diacono pariter cum libro transeunti , &genuflectendo in medio retro post Diaconum e dem tempore , quo hic genuflectit . Et Diac

nus quidem posito Μissali aperto in cornu Epistolet, indicat digito Celebranti antiphonam qu

dicitur Communio , & ibi manet allistens Celebranti a dexteris quousque eam legerit , & deindε vadit retro post Celebrantem ipsum in cornu Epistolet supra secundum gradum , & dicta

antiphona a Choro decantata, procedit cum e

dem per eumdem secundum gradum ad medium Altaris, ibique stat versus Altare dum Celebrans dicit Dominus vobiscum , & deindδ redit post Celebrantem in cornu Epistolae dum dicit orati nem , vel Orationes, si plures dicendet sunt. Interim Subdiaconus in cornu Evangelii extergit Calicem purificatorio non enim debet Celebrans

Post si piam ablutionem hoc praestare , sicut nec

240쪽

Calicem vestire quo cooperto de more , at que anteriori veli parte super bursam revoluta, ibi eum relinquit Acolyto , qui stati m ad Credentiam deseri; &ipse Subdiaconus descendens in planum per viam breviorem , post Diaconum se sistit, completisque orationibus, omnes simul procedunt ad medium Altaris, unusquisque scilicet per illum planum , in quo est , ubi Celehrans dicit more solito , Dominus vobi eum Mim-stri genuflexione eodem tempore facta, recedunt aliquantulum h medio, Subdiaconus nemph versus cornu Evangelii , ibique in plano stae

versus Altare , Diaconus vero aliquantulum a

parte Epistolae , & dum respondetur a Choro, Et cum spiritu tuo , vertit se ad Popolum perlatus suum sinistrum , & iunctis manibus ante pectus dicit : De Missa es , in tono competenti e Celebrans vero stat & ipse junctis manibus versus Populum in medio Altaris, sedi dicere non debet submissa voce , De Musa 68, Ga-vant. & alii . Tum Celebrans, & Diaconus simul vertunt se per latus Epistolet ad Altare, ibisque dicto a Celebrantei, placeat tibi.cter Diaconus genuflectit utroque genu paululum ad corinnu Epistolae in secundo gradu , Subdiaconus fiant iliter ascendens ad eumdem gradum , genuflectit ad cornu Evangelii in aequali distantia a Di cono in opposita parte . Tum Celebrans se ver

tens ad Populum eodem modo, & eadem Voce.

qua in Missis privatis , semel tantum benedicte Populo, & tunc omnes Ministri genuflexi, & alii omnes , dextera se signant a fronte , ad pectus. sinistra infra pectus posita. Si tamen Ministri S

. cri sint canonici, protunde tantum se inclinant,