장음표시 사용
161쪽
Septimo. Utrum omnia, emae sic Deus facit, sine
mira la . octavo. De diversitate miraculorum.
Utrum Deus puse immediate movere materiam ad formamia
AD Primum sie procestitur . Videtur , 'quod Deus
non possit immediate movere materiam ad χροmam . Sicut enim probat Philos. 7. Μetaph. c. rex.
28. tom. 3. formam in hae materia nihiι facere potest nisi serma , quae est in materia r quia simila satis sbi smile e sed Deus non est forma in mat
ria. ergo non potest causare formam in materia. a. Praeterea . Si aliquod agens se habeat ad multae , nullum eorum producet , nisi determinetur ad unum per aliquid aliud . Ut enim in 3. de Animac rex. I R. tom. a. dicitur , universalis opinim non moυct, ns mediante aliqua partici lar preMense ne . Sed virius divina est universalis causa omnium. ergo non potest producere aliquam particularem χμmam ,. nui mediante aliquo particulari agente. 3. Praeterea . Sicut esse commune dependet a prima causa universati s ita eme determinatum depe det a determinatis lausis particularibus , ut supra habitum est; c q. 43. ar. 3. J sed determinatum esse alicuius rei est per propriam eius formam . ergo Pr Iriae rerum formae non producuntur a Deo, nisi me-iantibus causis particularibus. Sed Contra est , quod dicitur Gen. a. Formavit Deus hominem de limo serra. Respondeo dicendum, quod Deur Emmediate potes movere materiam αδ formam r Qtita ens in potentia passiva reduci potest in actutia a potentia Mctiva, quae eam sub sua potestate eontinet . Cum igitur materia contineatur sub potestate divida , u Pore a Deo producta, potest recluci in actum perdiuinam potentiam Et hoc est moveri materiam adsormam 2 quila sorma nihil aliud est , quam actus
Ad primum ergo ilicendum, quod effectus aliquis invenitur assimilari cauis agenti dupliciter . Uno modo secundum eamdem speciem : ut homo generatur ab homine, & ignis ab , ne. Alismod, secundum vir tualem continentiam ; prout scilicet Grina essectus.
162쪽
.irtualiter eontinetur in causa : Et sic animalia ex putrefactione generata , & plantae , & corpora mi ueralia assimilautur Soli , & stellis , quorunx virtute generantur. Sic igitur effectus causae agenti si1-milatur secundum totum illud, ad quod se extendit virtus agentis . Virtus autem Dei se extendit ad lamiam, & materiam, ut supra habitum est . c. ψω art. I. ω a. Unde compositum quod generatur , similatur Deo secundum virtualem continen tiam : sicut similatur composito generanti per similitudinem speciei . Unde sicut compositum generans potest movere materiam ad formam generando com- p tum sibi simile, ita & Deus: Non autem aliqua alia forma non in materia existens; quia materia non eontinetur in virtute alterius substantiae separatae ideo daemones , & angeli operantur circa haec victibilia, non quidem imprimendo formas , sed adhibendo corporalia semina. Ad secundum dicendum , quod ratio illa procederet , si Deus ageret ex necessitate naturae : sed qui agit voluntatem , & intellectum , qui co-ynoscit ratio IIes proprias omnium sornὶarum . &nonsulum universales, inde est, quod potest determin te hane, vel illam formam materiae imprimere. Ad tertium dicendum, quod hoc ipsum quod causae secundae ordinantur ad determinatos effectus, est illis a Deo . unde Deus , quia alias causas ordinat 4 dilexminatos effectus , retest etiam determinatos enectus producere per seipIum sine quocunque alio .
V X articulo habes minis: quomodo per rationem D ostendas scripturam iure insinuare nobis, quod
Deus potest immediate movere materiam ad sor-m m . Hoc autem tune insinuavit , quando dixit Hen. a. Fora υνι Deus hominem de Iiωs refrae. Mem, ω aed rit eosam in mulierem. Nam Deus. corpus tum hominis , tum mulieris mo-- dic o sermavit, ρ. 9 I. m a. o q. 92. srticu cni sequentςr materiam ad Drmam im inediate
movit . I is allegatis proderunt hic dicta, & vico huic loco proderunt ibi diαι : si viantur, bene applicentur. Hunc articulum scito esse coiis ocurnitas, &si qui sunt simiIes, qui Dei omnipotentiam tollunt. Clarum est enim , quod hoc e 'mnipotentia Dei est , quod materiam virtute con ximat, & consequenter totum , quod est in re, is p M. I. a. cum ex omnipotentia sit ipsum. v xς ; itemque patet , 2uod movere immediatu. G 6 in
163쪽
materiam ad formap praesupponit, materiam eona tineri virtualiteo in ipso sic movente, &consequeri ter omnipotentiam in sic movente requirit. Vide imresponsione ad primum . Seeundo habes v quomodo Per rationem praemiisas scripturas cum similibus pro quanto Deum adstruunt immediate movere materiam ad formam, S intelligas, Et declares , & pro-bes . Tertio vides, quomodo . t his , atque simili hus, vicissim, &
Ureum uetis posse immediate movere aliquod povus -
AD Secundum si e proceditur . Videtur , quo
Deus non, possit immediato movere aliquia e Pus . Cum enim movens , R motum oporteat esse
rimul , ut probatur in 7. Physic. c-9. . in a. rtet esse eontactum quendam moventis ,
A moti . Md non potest ei' containis Dei, & cor Poris alicuius . Dicit enim Dion. in I. cap. de div. m. ca med. Iem 3. quod Dei non es ali is im s. Ergo Deus non potest immediate movere at quod corpus. a. Praeterea.. Deus est movens non motum c me autem est appetibile apprehensum. movet igitur Deusseut desideratum , & apprehensum : Sed non arere-henditur nisi ab intelle , qui non est corpus, noO virtus corporis . Ergo Deus non potest movere aliquod corpus immediate.
- 3. Praeterea. Philosephus probat in L Physcre γ' ram. χ λ quod potentia infinita movet in I Fones: Sed im ibile est aliquod corpus in instanis
xi moveri r quia cum omnis motus sit inter opposta , sequoretur , quod duo opposita simul inessent eidem quod est imiwmbile. Ergo oorpus non pol est immediate moveri a potentia infinita: Potentia autem Dei est infinita, ut supra habitum est . c a I. a. a. Ergo Deus non potest immediate movere aliquod corpus. Sed Contra. opera sex dierum Deus secit immediate, in quibus continetur motus Eorporum: ut patet per hoc quod dicitur Gen. I. Coagregentur aqua .n Ioeum unum. Ergo Deus immediate Potest move .
Respondeo dieendum, quod erroneum est' dicere, Deum non posse facere per seipsum omnes determi est in ,, fiunt per quamcunque causan γ
164쪽
aereatam .. de cum corpora moveantur immediatae
in causis crearis ui debet venire im disium , qtii. Deus possit movere immediate quodetinque compus Et hoc quidem cons quens est: ad ea , quae supra dia sunt . c-I. hm q.o Nam omnis motus corporis guiuscunque etis consequitur formam aliquam; sicut
motus localis gravium. , ta levium consequitur for-anam , quae datur a generante , ratione cuiust generanmdicivur movens e δει est via ad formam ali 'uam , sicut calefactio est via ad formam, ignis. Eiusdem autem est imprimere formam, & disponere ad sommam, & dare motum consequentem firmam. Ignis enim non solum generat alium ignem , sed etiam, calefacit, & sursum movet . Cum igitum Deus possit
immediate formam, materiae imprimere, consequens est , ut possit secundum quemcunque. motum. corpuisquodcunque moveres.
Ad primum ergo dicendum, , quod duplex est ta, ctus 2 stilicet erepo lis, sicut duo corpora se tangunt: ia viraualis , sicut , dicitur. , quod contristans
tangit matristatum. Secundum igitur primum con tactum Deus, curru. sit incorporeus, non tangit, . neci tangitvn.: Secundum , autem virtuisem contactum,. tangit quidem movendo creaturas , sed non tangi . tur: quia nullius creaturae virtus naturalis potest, ais
ipsum pertingere. Et se intellexit Dionysius, quodi non es ractus Dei. ut scilicet tangatur. - , Ad secundum dicendiim , quod movet Deus sic desideratum, Zt intellectum. Sed non oportet, MOAsemper moveat sicut desideratum, & intellectum ab eo quod movetur; sed sicut desideratum, &motun, a seipso: quia omnia-opexatur propter suam bonita
Ad textium dicendum, quod Philos .in: 8. Physic. cum 78. er seq. to. a. J intendita probare , quod virtus primi motoris non sit victus . in magnitudine . tali ratione: Virtus primi motoris est virtus infinita c'uod probat per hoc, quod potest. movere tempore infinito Virtus autem infinita . si esset in a liqua maenitudine, moveret in non tempore; quod
est impossibile Ergo oportet , quod infinita Varius
primi motoris sit non in magnitudine . .Ex quo P tet , quoa corrita moveri in non tempore non mu- sequitur nisi virtutem infinitam in magnitudine. Cuius ratio est, quia omnis virtus, quae est in m. gnitudiue , movet secundum se totam : cum in ueat per necessitatem natum,. Potentia autem infinita improportionabiliter excedit quamlibet poten
viam sinit m . . tuo autem, iniam est retentisti
165쪽
moventis , 'tanto est maior velocitas motus Clim initur potentia finita moveat tempore determinato, sequitur , quod potentia infinita non moveat in a. liquo tempore, quia cujuscunque temporis ad aliud tempus est aliqua proportio . Sed virtus, quae non est in magnitudine, est virtus alicuius intelligentis, qui operatur in effectibus , secundum quod eis coninvenit. Et ideo, cum corpori non possit esse conveniens moveri in non tempore, non sequitur, quod
EX articulo habes primo : quomodo per rationem
ostendas , scripturam dicere merito virtualiter, quod Deus potest immediate movere corpus . Hoc autem tune dixit : quando ex persona Dei inquit Genes. I. Congregentur aqua in locum unum . Ad hoc enim mandatum congreκatas fuisse aquas etiam
testatur dicens : Congritionesque aquarum προι- avis maria . Congregatio igitur haec aquarum fuit immediate a Deo facta, cum sit de operibus sex die rum. Nam opera sex dierum ab ipso immediate facta fuere ex q. 73. 74. cy' 73. Particulariter vero ista aquarum congregatio immediatae Dei Oper
tioni tribuitur, secundum illud Job 38. Greumdedimare terminis meis . Uude & ibi in Genesi post lyeongregentur aqua in Ioetim unum , mox subdeb rur, in appareat aeida. Ecce termini, quibus inquit Deus se circumdedisse mare : & , quod haec opera rio immediate fit a Deo , patet per ly terminis meis . Quasi dicat : terminis potestate mea mari impositis . Naturale enim est ; quod aqua undiquest super terram, ut dicit sancius Thom. & Philosophi, tanquam elementum altius ς sicut naturale videmus esse, quod aer sit undique super aquas: t men propter necessitatem finis , ut scilicet anim hia, & plantae possent vivere super terram , neces, se fuit, terrarum aliquas partes discooperi zi. Quod
quidem , licet Philosophi attribuant actioni Glis
media elevatione vaporum terram desiccantis , nihilominus potestati divinae a scriptura sacra tributatur 3e in Genesi, & in Job , ut dictum est. Item hoc idem merito dictum Hierem. I. in ergo noor ebrint , ait Dominur , qui postii arenam te -- mari y Ecce quod immediate aliquid a Deo, de sinetulariter faetium notat scriptura per illam Io mendi phrasim m ergo, qui posui . Hoc autem
tam iniane reus tunc fuit : quando iussit Domis
166쪽
QUAE . CV. ART. III. IIIaeus e cui conum rentur aquae tu incum unum , &appareret arida . Porro, quod aqua sit corpus , p tet , quod Consi Mi in unum locum mi motus, in tetia rix suprmina ergo scriptura docuit, quod Deus potest immia late movere corpus . Vide M. primum append. 8c argue a fortiori dicens ; Si Deus potest immediate movere materiam ad formam , qu- est maius. emo multo m-is potest immediate movere corpus quota est minus . Seeunda habes : quomodo per rationem prςmissas scripturas , pro quanto Deum immediate movere posse adstruunt corpus, di intelligas , & declares, & Probes . Tertio vides, quomodo , &c-
Utrum Detis moraxat immediate intelle tum ereatum .
AD Tertium sic proceditur. Videtur, quod Deus
non moveat immediate intellectum ereatum, Actio enim intellectus est ab eo , in quo est: non enim transit in exteriorem maloiam , ut dicitur in Metaph. ctex. I6.so. 3. Actio autem eius, quod movetur ab alio, non est ab eo, in quo est, sed amovente. Icon ergo intellectus movetur ab alio: Etua videtur , quod Deus non possit movere intelle
2. Praeterea. Id, quod habet in se principium sunmens sui motus, non movetur ab alio. Sed minuRuuellectus est ipsum intelligere eius : sicut dicitur , quod inreuigere , υσι Ientire es motus quidam , secundum Philosophum in 3. de Anima e ctex. Σή. ρ a. Sufficiens autem principium intelligendi est i men intelligibile induum inteuectui ia Ergo noα in vetur ab alio. 3. Praeteris . Sieut sensus movetur a sensibili, ta intellectus ab intelligibili e , sed Deus non est iii relligibilis a nobis , sed nostrum intellectum excedit . ergo Deus non potest movere nostrum intellectum.
sed Contra. Docens movet intellectum addistensis e sed Deus Meet hominem seientiam, sicut dicitur 'in Ps4 93. ergo Deus: movet intellectum h
t Respondeo dirandum, , quod, sicut iis motibus cor poralibus movens dicitur , quod dat scarmam, Η - 2 principium motus : ita dicitur movere intelle, quod causat formam, quae est principium in-Mae uix operationis , quae dicitur motus. intelle
167쪽
D QUAEST. CR ART. III. 'ctus. Operationis autem intellectin est Nex prinis et pium In intelligente. Unum stilicet , quod est ipsa virtus intellectualis, quod quidem principium est e- tiam in intellii gente in potentia . initis au tem est Principium intelligendi in actu, scilicet similitudo rei intellectae in inis,ligente. Dicitur ergo aliquid movere intellectum , sive det intelligenti virtutem ad intelligendum , sivo imprimat ei similitudinem rei intellectae . Utv
qua autem modo Deus movet inrellae um ereatum is Ipse enim est ipsum primum ens immateriale . Ex
quia intellectualitas consequitur immaterialitatem aequitur, quod ipse sit primum intelligens . Unde cum primum in quolibet ordine sit causa eorum , quae tonsequutitur , si quitur, quod ab ipso sit omnis virtus intelligendi . Similiter , cum ipse sit priamum ens , & omnia entia praeexistant in ipso, ii cui tu prima causa , oportet qim in em intelIigibiliter , secundum modum eius . Sicut enim mnes rationes rerum intellligibiles primo existunt in Deo, & ab eo derivantur in alios intellectus, ut aism intelligini : sic etiam derivantur in creaturas,
Sic igitur Deus movet intestinum creatum , in quantum dat er virtutem ad intelligendum, vel naturauem , vel superadditauri ; & inquantum imprimit
ei species intell4ibiles ἱ & utrumque tenet, & m
Ad primum ergo dicendum , quod operatio intes- Iectualis est quidem ab intellectit, in quo est , sicuta causa secunda , sed a Deo , sicut a causa prima oAb ipso enim datur intelligenti , quod 'intelligerinpossit -
Ad seeundum dicendum, quod lumen intellectualemuI cum similitudine rei intellectae est sussiciens principium intelligendi ; secundarium tamen, & ab ipso primo principio dependens. Ad tertium dicendum , quod intelligibile movedintellectum nostrum , inquantum quodammodo imprimit ei suam similitudinem , per quam intelligrpotest - Sed similitudines , quaa Deus imprimit im. stellectui creato, non sufficiunt ast ipsum Deum intelligendrum per essentiam , ut supra habitum est q. 56. a. a. Unde movet intellectum creatum ,
eum tamen non sit et huelligibilis , ut dictum est. c s. IM
168쪽
Ex articulo habes-: quomodo per rationem monstres, recte & seripturas & PhiIomphum ponere, Deum movere Intellectum creatum. Id vero innuunt scripturae Psalm. 93. Beatur, quem tu mindinis D--. Item, rbi de Deo loquens e cora
a m t Cum emo erudiens aliquem , seu docens , moveat cis patet intellectum eius ad eruditi nem , seu disciplinam : & Deus per scripturas er diat , atque, dbceat Hominem r relinquitur , quod
scripturae perihas auctoritates , ac similes insinuassevciuerunt, quod Deus movet intellectum creatum.
Item merito Papam cie anum primum id sensisse,dmn is epist. ad Episto Galliae inter alia dicit
sie: Omnis sancto do taris , . motus piae voI- tis ex Deo Isnp. Item merito etiam ConciIium Tm dentinum sess. 6. can. 4. Ii quis vixerit , Iibemmisminis arbiHism a Deo motum . . exeiratum Diabli emperari assentiendo Deo enitanti: anatbema 't. Iyaee ibi. Concilia ista pro tanto hic adducunturium , pro quanto intenemim ereatum , euius est cogitare , M ad' artareii libertatem intrinsece eomeareere , eum, liberum arbitrium sit saevitas rati nis, & voluntatis , ευ. 83 ar. 2. er 3'. q. m veri a Deo testantur . Hoc idem inesta alia Conistilia, dixerurit e sed indieasse sufficiat. Rem habes: quomodo eadem ratione ostendas merito esse diis rum etiam, a Philosopho , quod nunquam homo per liberum, arbitrium potest aliquod bonum facere sine adiutor Dei. Ratio autem sua est: quia in iis . quae facimus , quaerendum est illud e inopter quoa . Miniemum. e non est procedere in innititum : searemdeveniendum ad aliquid, putae ad concilium. Sic
ergo hoc bonum facto , quia insilium mihi est acthoe : ct hoc est a Deo . Unde dicit , quod consilium bonum est ab aliquo , quost est supra hom
nem movens eum ad bene operandum . Et hic est Deus: qui & homines movedi , & omnia , quae agunt, ia actiones suas: sed aliter, & aliter Cum enim huiusmodi motus sit quoddam rereptum inmoto et oportet , quod hoe fiat secundum modum suae naturae , idest, rei motae r & ideo onmia movet secundum suas naturas . Em ergo , quorum natura est , ut sit liberae voluntatis , & domina suarum a monum , movet libere ad. operationes : sicut crea.
169쪽
Iibere, sed unumquodque illorum secundum modum suae naturet. Haec Divus Thomo , super secunda ad Corinthios cap. 3. ly Non fumus susscienter eos eare aliquid a nobis quas ex nobis, M omnis cientia nostra ex Deo es , adducens Philosephum verbaliter , ut audisti . Seeundo habes : quomodo Per rationem scripturas praedictas cum similibus, ncilia , atque Pnilosephum , pro quanto intellectum creatum a Deo dicunt moveri , & intelligas, Et declares , di probes . Tereis vides : .modo ex
Utrum Deus possit movere voluntatem creatam.
AD Quartum sic proceditur. Videtur, quod Deus
non possit movere voluntatem creatam. Omne enim, quod movetur ab extrinseco, cogitur a sed voluntas non potest cogi. ergo non movetur ab aliquo extrinseco: Et ita non potest moveri a Deo. . a. Praeterea. Deus non potest tacere , quod contradictoria sint simul vera . Hoc autem sequeretur, si voluntatem moveret. nam voluntarie moveri est ex se moveri , & non ab alio . ergo Deus non potest
. 3. Praeterea . Motus magis attribuitur moventi, quam mobili. unde homicidium non attribuitur i pidi, sed proiicienti. Si igitur Deus moveat voIumtatem, sequitur, quod opera voluntaria non imp tentur homini ad meritum , vel demeritum : Hoc autem est falsum . Non igitur Deus movet voI-
Sed Contra est , quod dicitur Phili p. a. Deus es qui operatur in nobis velis, oe perseere. Respondeo dicendum, quod ueut intellectus , ut dictum est, c ar. ρυα movetur ab obiecto , & ab eo , qui dedit virtutem intelligendi r ita voluntas movetur ab obiecto , quod est bonum , S ab eo,
qui causat virtutem volendi. Potest autem voluntas moveri sicut ab obiecto, a quocunque bono; non autem sussicienter, S emeaci-xer, nisi a Deo. Non enim lassicienter aliquid potest movere aliquod mobile, nisi virtus activa moventia excedat, vel saltem adaequet virtutem passivam nu bi
170쪽
bilis . Virtus autem passiva voluntatix se extendie ad bonum in universali . Est enim eius obiectum bonum universale ; sicut S intellestis obiectum estens universite . Quodlibet autem bonum creatum est quoddam particulare bonum e Solus autem Deus est bonum unisteriale . Unde ipse solus implet v Funtatem , ae sufficienter eam movet, ut obiee um. Similiter autem & virtus volendi a solo Deo ca satvr . Velle enim nihil aliud est , quam inclinatio quaestaem in obieetium voluntatis , quod est bonum universale . Inclinare autem in bonum uni versale est priini moventis, cui pro rtionatur ultimus finis: sicut in rebus humanis dirigere ad bonum commune est eius , qui praeest multitudini. Unde umnoque modo propulum es Dei movere voluntatem, sed maxime Detixtas modo interriss eam inelia
. Ad primum em dicendum , quod illud , quod
movetur ab altero, dicitur cogi, si movetur contra inclinationem propriam: Sed si moveatur ab alio, quod sibi dat propriam inclinationem , non dicitureogi : ficut grave , cum movetur deorsum a generante, non C itur. Sie ignur Deus , movendo v luntatem: , non emit ipsam e quia dat ei elo propriam inclinationem.
Ad sectandum dicendum , quod , moveri voluntarie est moveri ex se , idest a prineipio intrinseco sed illud principium intrinsecum potest esse ab alio
principio extrinseco . Et sic moveri ex se non repuis gnat ei, quod movetur ab alio.. Ad tertium dicendum, quod, si voluntas ita m veretur ab alio , quod in se nullatenus moveretur, opera voluntatis non imputarentur ad meritum, vel
demeritum e Sed quia per hoc , quod movetur ab alio, noti excluditur, quin moveatur ex se, ut diis stum est, Linstansere. ideo incoli sequens non tollitur ratio meriti, vel demeriti.
Ex articvio habes mimo : quom o per rationem enerves ineptissimum errorem Rabbimniic Di-
est. Inquis. a. p. γ. q. dicentis, quod voluntas a Deo, licet mutari possis , nunquam tamen de facto immutatur . Nam ratione articuli huius ostenditur, ut patet , quod Deus de facto moveat ad voluntatem, ae non solum, quod eam movere , ac immutare possit: immo, ut patet ex responsionibus argumentorum , quod voluntas stapsam nonnifi Deo m