장음표시 사용
171쪽
vente possit movere . Et, quoniam, ut reor , suam hanc poclitionem , ne voluntas miri videretur , asse. rebat, ac super argumenta hic fata, vel his similla fundabat: idcirco etiam modum , quo fundamenta eius ex ratione subruas, hine trahere licet. Sem do habes: quomodo per rationem demonstres, prae
dictum erroneum dictum fuisse merito damnatum ri,cripturis Philippens 3. sic : Detis operatiar in his vesis, oe preferea . si enim operatur in no ,
& non tantum operari potest, velle : utique secundum scripturas Deus non tantum potest move re, seu immutare voluntatem , sed etiam de facto in 'immutat. Item Proverbiorum 2 I. Cor regis in manta Domini , quocumque vestierit venit HAd . Saquocumque vult vertit cor regis , secundum hane scripturam ; ergo mito magis, vel saltem a simili corda, idest, voluntates aliorum . Item G
nes 33. Elevans autem Iacob isdie venientem Esau, oe eiam eo quadringentos viros disiserque, &e.
rans itaque Esau obviam fratri stio , amplexatus e 'eum, Rringe qua estam eius, oe osmians eum βρου- Vide rem mirandam. statuerat Esau interficere fratrem suum Iacob , sicut ante comminatus fuerat supra e. & ad hoe eum tantis viris nunc venit. bat. Quid accidit λ Immutavit Dominus cor erus, dum esset prope ipsi Iacob, adeoque immutata est voluntas eius , ut non solum non occiderit , nee occidere tentarit , aut in voluntate eum occidendi Ierseveraverit , sed etiam ut in oppositum amorem libito transierit ita , ut nec amoris vim abscondere valens in signa multum amabilia , ut audisti , ex insperato proruperit. Multa sunt in scripturis alia, quae Deum de facto immutare voluntatem creatam etiam in actu contrario mox ante positam , ut de
Laban Gen. 3I. de Paulo Acit. q. &e. sed praedicta sum ciant. Ait enim Concilium Amulieanum in simili proposito cap. a3. sic: Innumerabitis Dis famnarum seripturariam tesimonia, quae possnt ad probandam. gratiam μν eris , sed breistatu sudio pr remissa Ibnt: quia . re vera, mi pauea non isse scisist, plura non proderunt. Haec ibi . Tertio h
hes : quomodo per rationem in responsione ad remtium insinuatam , ultra dicta , contra calvinum sqυ s. 94. an visam eradicare valeas haeresim imis
piissimi Theoriri mpsissent , ut refertur in Co cilio quimo Conflantinopolitano , eo usone , foracoliatione quarta , blaspheme dicentis , quod
Peccatum doeuit, & mortem introduxit. Eius autem
verba sunt haec : Goniam autem non ob divit iam
172쪽
damur, deinde subditus in hoc propter imbedientiam , .uod ει estra inobedientiam propteν utilitatem no Mam a Creatore factum es, ur edocti stimus omnes preeatum . Item & alibi sie-r me uitur mortem nom sponte , oe praeter sudisium suum intulienibus , neque peccaro aditum ad nullam titiIitatem dedis . Haec ille . Viderat iste , opinor , voluntatis
creatae Deum esse motorem , tanquam primam cau-- eausae secundae , & ideo .cum voluntatem crea tam peccare co*nosceret , peccati auctorem , atque
doctorem credidit Deum. Praedictae positioni sensum conlarmem videntur habuisse Trinitaria dicendo , 'uod Deus est causa cuiuslibet modi actus, & cuius. ubet circumstantiae productae . Οb-hoc enim , quod per tale suum dictum Deo peccati factionem tribu is Trinitarii visi fueret idcirco hanc eorum phan tinam inter errores Trinitariorum enumerari creis diderim a Gabriele P teolo . habes 2 qu modo per rationem ostendas , praedictam haeresim cum similibus iustissime damnari ab eodem Concilio in eadem consessione sic : Anathema Theodoro ΜορFvesano : Anathema tuis , qui non anathematinant eum ἰ defensores ejus Judaei sum: soaees eius Pagani sunt et Theodorum Μouissenum omnes anatb mali ratis et Theodorum , or eonferista Hur om sanathematinamus . Multitudo ieetariam blasphemia-Fum , quas contra magnum Deum evomuit , ius a erus Deit eondemnationem . Haec ibi . Idem Concialium in . consessione λ hoc ipsum iisdem , & pluristius verbis repetit. Item iuste damnata a , M. ut
centis appendice articuli dicta nonnulla append. an s. faciunt ; quandoquidem intellectus , & voluntas multam inter se connexionem habent . sitiinto h ties: quomodo per rationem ostendas , Papam meis
Iesi m mimum in epist. prima ad Episcopos Gal- Iis merito S dixisse, &per hoc errorem praedi etiam Mi mn damnasse sic : Praeparatiar voluntas a Domino: in ut boni aliquid agant , paternis ino
rationistis Dorum i e tangit eorda Melium. o quot enim Disitω Mei aguntur , hi filii sum Dei ;- me nosmm deesse sentiamtis arbitrium , is in bonis quibusque voluntatis humana singulis motibus magis silitis valere non dubitemtis auxiIium . Haec ibi . Ecce , quod secundum Papam & voluntas reis manet libera , & a Deo movetur , A a Deo magis , quam a seipsa , movetur . Item infra in eadem epi- uota, sic : Ioa Dcus in cordibus hominum , atque in
173쪽
pium consilium, amisi Me motus bonae vestiniatis ex
Deo se: quia pre tuum aliquid boni ressumus, fine
quo nibiI possumus. isod ergo temptir, ait a missPapa , inre enit , quo ejus non egeamus . auxilis gra omnibus igit- causis , actibus , evisationibas adjutor, protector manias es. Haec tibi. Itam P pa Innocent tis mimtis , in epistola ad mlevitanum Concilium, sic : Audiet David dicenum ad κτι sinum noserum in nomine Do mini: s a, Adiuror mea Uo , ne derelinquas me , neque deisicias me Datissa laris metis . inea iam dixerit se tamen im ejus erat posteram voluntate , quae a Domino Jubili sermone poscebat . Qua eum ita flue , eumque in antia disicis paginis motantati liberae nonniti avi sutorium Dei Iegamus esse nectendum , eamque nribu posse coeloibus praesidiis destistitam et quonam isodo buis fit possbilitatem hane pertinaciter domis dentes, smmet, ammo plurimis, Pelagius, carie --Λωe persuadent 7 Haec ibi. Faciunt praedicta eistiam pro I. 2. IΟ9. m. M. sed pro tanto nunc adducuntur , pro quanto Deum voluntatem adstruma de facto non movere. Sexto vides a quomodo ex hillvieissim Angelica haec domina declaretur , atquc
AD Quintum sic proceditur. Videtur , quod Deius
non operetur in omni o ranis . Nulla enim insufficientia est attribuenda. Si igitur Deus mperatur in omni operante , sumetenter in quolibet uperatur. Superfluum igitur esset, quod agens ere tum aliquid operaretur 2. Praeterea . Una operatio non est simul a dum bus operantibus: sicut nec unus numero motus potest este duorum mobilium. Si igitur operatio creat rar est a Deo in creatura operante , non potest esse simul a creatura a Et nulla creatura aliquid op
3. Praeterea. Faciens dicitur esse causa operationis facti inquantum dat ei formam , qua operatur . Si igitur Deus est causa operationis rerum factarum ab ipso, hoc erit inquantum dat eis virtutem c eram
174쪽
di: sed hoc eri a principio, quando rem facit. go videtur , quod ulterius non operetur in creatura
Sed Contra est, quod dieitur omnia opera stra veratus es in nobis Domine . Respondeo dicendum , quod Deum operari in qu libet operante aliqui sic intellexerunt . quod nulla virtus creata aliquid operaretur in rebus , sed ibi Deus immediate omnia operaretur: puta, quod ignis non calefaceret, sed Deus in igne et & similiter de omnibus aliis. Hoc autem est impossibile . Primo quidem, quia sic subtraheretur ordo causae , & causati a rebus
creatis. quod pertinet ad impotentiam creantis. Ex virtute enim agentis est, quod suo effectui det vi tutem agendi . Seeundo , quia virtutes operativae, quae in rebus inveniuntur, Irustra essent rebus attria butae, si pex eas nihil operarentur e quinimmo mmnes res creatae viderentur quodammodo esse se stra , si propria operatione destituerentur ; eum mmnes res sint propter suam operationem . Semper
enim imperfectum est propter perfectius . Sicut igitur materia est propter formam et ita se a , quae est actus primus , est propter suam operationem, quae est actus secundus : Et se operatio est finis rei creatae . se igitur intelligendum es, Deum operari in rebus, quod tamen ipsae res propriam habeans
Ad cuius evidentiam considerandum est , quod, cum sint causarum quattior genera, Materia non est principium actionis, sed se habet ut subiectum recipiens actionis effectum . Finis vero , & agens , &forma se habent ut actionis principium , sed ordine quodam . Nam primum quidem principium actionis
est finis, qui movet aqentem. Secundo vero a*ens:
Tereis autem sorma eius , quod ab agente applic tur ad agendum : quamvis N ipsum agens per sommam suam agat : ut patet in artificialibus. Artisex enim movetur ad agendum a fine, qui est ipsum mperatum, puta arca , vel lectus ; & applicat ad actionem securim , quae incidit per suum acumen. Ge igitur fecundum Me tria Deus in quolibet op rante veratur . Primo quidem secundum rationem finis : Cum enim omnis operatio sit propter albquod bonum verum, vel apparens nihil autem est,
Vel apparet bonum , nisi secundum quod participat aliquam similitudinem summi boni , quod estiaeus -uitur, quod ipse Deus sit cuiuslibet operationis cauta , ut finis . Secundo considerandum est,
175쪽
tεο QUAEST. CV. AR T. V. .st , quod si sint multa 'sentia os dinata , sempestsecundum ag*ns agit in virtute primi agentis. Nam Primum agens movet secundum ad agendum . Et secundum hoc omnia agunt in virtute ipsius Dei: Et ita ipse est causa omnium actionum agentium. Tertio considerandum est , quod Deus movet nous tum res .ad operandum , quasi applicando sormas , A virtutes rerum ad operationem ἰ csicut etiam .am ii sex applicat securim ad vicindendum , qui tamen interdum formam securi non tribuit sed etiam dat formas creaturis agentibus , & eas tenet in esse . Unde non solum est causa actionum , in quantumeat formam , quae est principium actionis rigenerans dicitur esse causa motus ηravium , & levium sed etiam sicut conservana somas, & virtutes rerum: prout Sol dicitur causa manifestatumis col xum, inquantum dat, & conservat lumen, quo manifestautur colores. Et quia forma rei est intrarem, de tanto magis, quanto consideratur ut prior , R niversalior, M ipse Deus est proprie causa ipsius aesese universalis in rebus omnibus , quod inter omnia est magis intimum rebus.sequitur , quod Deus in omnibus intime .eretur . Et propter hoc tu sacra Scriptura ορο rationes naturae Deo attribuuntur quasi operanti in natura, secundum illud Iob. Io. Pe
D, ω earn ibus vesisi me, ossibus, s Nervis e-- pegi i me. lAd primum ergo dicendum , quod Deus suffcie
ter operatur in re bus ad modum primi Mentis: Nec propter hoc superfluit operatio secundorum Mgentium.
Ad secundum dicendum, quod una amo non procedit a duobus agentibus unius ordinis e Sed nihil prohibet, quin una, & eadem actio proeedat a primo, & lacundo agente . a Ad tertium dicendum, quod Deus non soIum dat formas rebus , sed etiam conservat pas in esse : &applicat eas ad agendum, S est finis omnium acti irum, ut dictum est. In corpri an
EX articulo habes primo : quomodo per rationem
ostendas scripturas sacras merito innuere, quod Deus Operatur in omni operante. Hoc autem in-nuunt Isia 26. omnia opera nos sp atus es in nobis Domine . Per hoc enim voluit dicere Printheta , quod Dominus in omni operante operatur . Nam
minus videtur de homine , cum sit a Deo in manu
176쪽
. Di Iiberi consilia relictus , quod Deus in omni o. Perante homine operetur; & tamen hoc, quod minus videtur esse, testatur Isaias esse verum . Multoi tur magis hoc esse Verum de aliis eodem tenore literae convincitur, quandoquidem , si , de quo mianus videtur inesse, inest, utique c secundum regulam Iogices et , de quo magis videtur inesse , magis inerit . Item innuunt hoc I- Cor. IN Divisiones perationtim sunt, idem vero Deus , qui veratur mnia in omnibus . Item Ioan. s. Patre metis usquemias operatυν, ω ego operor . Haec enim auctoritas non de novis operibus perfectis in specie condendis .loquitur, quoniam a tali opere iam cessavit Gen. a. ω de operando in rebus conditis, propagandis , mperaturis. Quasi dixerit; Pater meus in omni op ae suae creaturae operatur ; & ego simul operor, &per consequens Spiritus sanctus amborum nexus, . atque ideo tota Trinitas sic operatur . Ex hac Do- inini sententia colligunt, & bene , Theolmi, quod omnia opera Trinitatis ad extra sunt indivisa . ULde supra a. I. a. 3. 4. anem Secundo habes e qum modo praemissas, similesque sententias , pro quanto Deum dicunt in omni operante op rari , & intellia gas, & declares, & probes. Temo vides: quomodo ex his, atque huiusmodi vicissim Angeliea doctrina Praesens conssilidetur.
Utrum Deus posse facere aliquid praeteν ονdinem
AD Sextum M proceditur . Videtur, quod Deus
non possit facere aliquid praeter ordinem rebus inditum. Dicit enim Aug. lib. 26. contra Faustum reap. 3. ante med. D. 6. Deus eonditor , er ere uor omnium naturarum nihil contra naturam faeie a Sed hoc videtur esse contra naturam, quod est pra ter ordinem naturaliter rebus inditum . Ergo De non potest facere aliquid praeter Ordinem rebus tu dirum . a. Haererea. Sicut ordo iustitiae est a Deo, ita &ordo naturae . Sed Deus non potest sacere aliquia
praeter ordinem iustitiae. faceret enim tutis aliquid Tom. IV. H
177쪽
iniustum. Ergo non potest facere aliquid praeter oris
Praeterea. ordinem naturae Deus instituit . Si initur praeter ordinem naturae Deus aliquid faciat, videtur, quod ipse sit mutabilis, quod est inconveniens a
sed contra est, quod August. dicit Iib. 26. contra Faustum, cloe. cit. quod Deus aliquando ali id faeie contra solitum cursum Marti . Respondeo dicendum , quod a qualibet causa deria vatur aliquis ordo in silos eisinus , cum quaelibet causa habeat rationem principit. Et ideo secundum
multiplicationem causarum' multiplicantur & ordiames , quorum unus continetur sub altero ; sicut &causa continetur sub causa. Unde causa superior nouontinetur sub ordine causae inserioris , sed e comverso. Cuius exemplum apparet in rebus humanis: Nam ex patrefamilias dependet ordo domus , qui continetur sub ordine civitatis , qui prooedit a civistatis rectore, cum & hic contineatur sub ordine Resis, a quo totum regnum ordinatur. Si ergo ordo verum consideretti , mose dependet a prima causa , he eontra rariam ordinem Deus Deere non poteys. Si enim sic faceret, faceret contra suam Praescientiam, aut voluntatem , aut bonitatem . M vero consideretur rerum ordo, ρν-t dependet in is
ιibet secundarum eausarum , se Deus potes facere
praeter ordinem rerum . quia Ordini secundarum cautarum ipse non est cubiectus , sed talis ordo ei su jicitur , quasi ab eo procedens , non per necessita tem naturae, sed per arbitrium voluntMis: Potuisset enim & alium ordinem rerum instituere : Unde &Potest praeter hunc ordinem iustitutum agere , cum voluerit, puta, agendo effectus iscundarum clausarum sine insis vel producendo aIiquos effectus, ad quos causae secundae non se extendunt. Unde ia August. dicit lita a6. contra Faustum, cisci δερ. eis.
quod Deus eontra solitum cursum naturae 1aeis; sed Eontra summam legem nullo modo facit; quia eo-- Diuum non facit . Ad Primum ergo escendum , quod cum aliquid
contingit in rebus naturalibus praeter naturam in ditam , hoc potest dupliciteν contingere. Uno modo Per actionem agentis , qui inclinationem naturalem non dedit: sicut homo movet corpus grave sursum , quod non habet ab eo , ut moveatur deorsum e Rhoc est contra naturam . . Alio modo per actionem
illius agentis , a quo dependet actio naturalis ; RAM nou in conua viaturam 9 ut Patet in fluxu , &ressu
178쪽
Yefluxu maris, qui non est contra naturam, quamvis, sit praeter motum nRturalem aquae, quae movetur deorsum . est enim ex impressione coelestis eo poris , a quo dependet naturalis inclinatio inferi Tum eorporum. Cum igitur naturae ordo sit a Deo rebus inditus, si quid praeter hunc ordinem faciat, mon est contra naturam. Unde August. dicitii Las. contra Faustum, De. quod id es milibet νει naturale , misit iste fecerit, a quo es omnis modias, numertis, , ordo naturae. Ad secundum dicendum , quod ordo iustitiae est secundum relationem ad causam primam , quae est regula omnis iustitiae: Et ideo praeter hunc ordinem Deus nihil facere potest. Ad tertium dicendum , quod Deus se rebus eertum ordinem inclidit, ut tamen sibi reservaret, quod ipse aliquando aliter ex causa esset fretarus. Unde, cum Praeter hunc ordinem agit, non muta
Ex articulo habes quomodo per rationem
ostendas, scripturam merito docere, Deum posse facere aliquid praeter ordinem rebus inditum: &emitra , idest, qu ad non Mest. Docuit autem primum scriptura Iosue I . Sol eontra Gabaon ne moveatur , in Gna contra valum mnon : feteruntque
GI, Θ Luna, donee vleiseeretur δε gens de inimuis suis. Nonne scriptum es hoe in libro iv mm ρ δε ais itaque Sol in medio rael , ω non fesinaυis v eambost Daeis unius diei. Non fuit antea or postea
ram longa dies , obediente Domino mei hominis. Ecce , quod scriptura hunc insblitum naturae ordinem attribuit pinestati divinae ' obedieme , inquit, Deo Mei hominis, idest hoc faciente Deo, quod J sue suus famulus spe divina innixus soli , Lunaeque mandaverat . Item 4. Regum I 8. Hoe ygnum eris a Domῆ- , quod fasturus se Dominus Iermonem, quem laetitus es. ris, ut ascendat umbra derem I neis , aut ut resertatur totidem gradibus p ω ais Eerebias : Facile es umbram crescere derem lineis, mee hoe volo ut fiat; m ut resereatur detem grad bus . Inυoωυit itaque Isaias Dominum , reduxit umbram , per lineas, quibus iam descenderat A b vologio Achae, deeem gradibus . Eccer quod a D mini potentia hic inusitatus orito naturae factus est. Et nota , quod in cursu coelorum facta ista narran. tur a scripturae ut ex hoc a sortiori argumenteris,
179쪽
quod muIto magis circa alia inferiora creata
-Lus ordinarium cursum mutare. Nec obstat, quae de horologio loquatur : quoniam immutatio praediis cta horologii praesupponebat, tanquam effectus suam causam, immutationem ordinarii cursus solaris. xat enim horologii huius umbra per motionem M. iis causata , sicut hodie videmus de horoligiis , ut aiunt, ad Solem, mediis quibusdam, ceu digitis lis eas pro successione motus solaris demonstrantibus. Unde in alto loco videlicet Is. 38. circa Solem elum eme huue insolitum cursum tribuit , in haec verba : Eeee ego reυoti fatram umbram ιιneartim, Quae defendeνae in horologio
per gradus, quos defeeniserat . Ecce , quod horolixium illud vocat scriptura horologium &-stquam dixit de umbra linearum, ut audisti, Hudit, quod I reversus es decem laneu retrorsum. ouasi dicat: Immutatio facta est circa Solis ordin rium cursum, & immutatio huius, tanquam caula, immutavit cursum umbrae linearum horologii .' a qua umbrae immutatione, tanquam ab effectu, notinc ta est nobis immutatio cursus λlaris. Item in mulistis sacrarum literarum locis hoc idem , quod scilicet Deus possit, immo de facto immutet ordinem comsuetum naturae, insinuatur: utpote de mari rubro, Iordane , manna , ruina urbis Hierico. ad λnum luccinarum, &ci Docuit vero scriptura secundum illorum in principio appendicis di rum a. d. his moth. a. Deus Metis permanet, seruum negara non potes: item Malach. 3. Ego Deus , oe non miator. Si enim seipsum negare non potest , & non mut tur ' patet utique , quod ordinem consuetum nat Tae . ut dependet a Deo, non potest , cum tamen sit infinitae virtutis, immutare. Seeundo habes: quo modo per rationem praemissata scripturM utrinque adductas, pro quanto, quae diximus , insinuant, &intelligas,& declares, & probes. Tertio habes I qiu modo per rationem interimas haeresim cumuam diis centis quod Deus non potest mundum maiorare,
vel minorare . Si enim Deus potest cis potest 3
Draeter cursum rerum consuetum agere, Patet, quod votest mundum maiorare, & minorare. uuartotas ' quomodo per rationem Ostendas , hanc aura
180쪽
. Utrum omnia , qua Deuν facie praeter ordin
naturalom rerum miracula. m. q. 6. ar. 2. oe 2. H. 18. q. I. a. I. γ 3. conera ea. IOI. oe I 2.
AD Septimum sic proceditnr . Videtur , quoa
non omnia, quae Deus facit praeter ordinem n turalem rerum , sint miracula. Creatio enim mu
di , & etiam animarum , & iustificatio impii fiunt
a Deo praeter ordinem naturalem : non enim fiunt per actionem alicuius causae naturalis : R iamcu hqς miracula non dicuntur . Ergo non omnia, quae facit Deus praeter ordinem naturalem rerum, sunt mis
I. Praeterea . Miraculum dicitur aliquid reduum, or insolitum fura famItatem naturae , ω spem si
mirantis proυeniens. Sed quaedam fiunt praeter natu rae ordinem quae tamen nou sunt ardua : sunt enim in minimis rebus , sicut in restauratione, vel sanatione aegrotorum : Nec etiam sunt insolita, cunae frequenter eveniant : sicut cum infirmi in plateis ponebantur, ut ad umbram Petri sanarentur. cI. Nec etiam sunt supra facultatem naturae : uvcum aliqui sanantur a febribus . Nec etiam supra spem : sicut resurrectionem mortuorum omnes 9eramus, quae tamen fiet praeter ordinem naturae. Er-.go non omnia, quae fiunt praeter naturae ordinem, sunt miracula. 3. Praeterea. Miraculi nomen ab admiratione s mitur . Sed admiratio est de rebus sensui manise 'stis: Qtiandoque autem aliqua accidunt preter ordianem naturalem in rebus sensui non manitestis : sicut cum Apostoli facti sunt scientes neque invenientes, neque discentes . Emo non omnia , quae fiunt praeter ordinem naturq, sunt miracula.
Sed contra est, quod August. dicit lib. 26. contra Faustum , c east. 3. a med. rom. 6. quod eum Deus aliquid fuit eostra cognitum nobis eursum, solitumque natura, magnalia , vel mirabilia nomi
Respondeo dicendum , quod nomen. miraculi at admiratione sumitur . Admiratio autem consurRit , cum effectus sunt manifesti, Est causa occulta r sicut aliquis admiratur , cum videt eelipsim Solis , &isnurat causam , ut dicitur in principio Metapi