Dictionarium Chaldaicum, non tam ad Chaldaicos interpretes quam Rabbinorum intelligenda commentaria necessarium per Sebastianum Munsterum ex baal. Aruch & Chal. biblijs atque Hebraeorum peruschim congestum

201쪽

CHALDAICUM. is Adverbium loci,hic, huc: r. Regu 9. Rap Dens: dequo infra. Doluit, moestus fuit: Inde, Infirmus: I.Regum 21. Idem Psal. 6 9. Et Dolor. Prohibuit: Proueni . Quasi. perinde ac si: frequens in commentariis. Ina oc Huc,adverbium loci.Inde I 'hucusin. Hican hoc loco. Et Hinc. Idem quod et 'an Asinus. Et ' na Turpe, deforme.

Primo est idem quod a ' - id

est,cyathus:poculum uini. Secudo rara sunt inae: Osciuioacitio significaldolere, ut iam diximus. Quarto Nn aut uerius m a es pupilla. δὴ: Hbnorauit: Item aggravavit Hebraice. Inde grauitas. Deinde significat inclinare caput re ueremiae causa. Item uerrere dc scopare. Et est Nar: Ezech.ii. Item est pondus quo utuntur textores sub liciis. . zzz: Est 'ba id est, perculum quod ponitur super canistrum. via et Dictio composita a za uiginti duobus,re posse.Et utuntur ea magistri quando aliquid disficile tractant quod quidem nominari aut satis expli/cari nequit,sed tamen comprehendiis in ii.literis quae totam complectuntur legem. Santes exponit,si po

202쪽

Gp D1CTio NARIUM test dici aut si fas est dicere. Hanc dictionem habes be, Isaiae sexto in David kimhu

Ligare seu constringere pedes in nemo: ut pedes constrict u Ecclesii.Inde compedes: Pal. i V. Est etiam , signu quod in collo ponitur. Est Mun 'Πν Pellis agniculi, habens lanam teneram,quae alioquin et Ura uocatur, hoc est,melote. Vestis subtilis, siue ut m gister Aruch dicit, peplum aut sindon: Isaiae Ramus palmae. Galerussalem Ploraliter Exo.is. Item caput spicarum. Primo est canistrum uel cribrum: Et uerbali, ter cribrare: Psal. s. Item ad iram prouoca N:Proueni . Secundo dc est favus: Psilis.&Prouerbi.is. Tertio idem est quod sulphur. Item ' p i. guis. Quidam, ut Limhiait,interpretantur u zm rim, rara id

est,caro comminuta mixta cum ouis,quibus assatura: sarciuntur. - uit,subiecit ciuitatem: Iosueto.& v. Secum

do significat complanare uiam : Vnde Via strata de trita: Isaiae 19.Inde A idem quod strata, semita: i. Regum is. 13. & io. Et Gradus, suppedancum, scaDellum: i. Regu

In plurali semitae: Isa. s. Sic SOP imo idem est quod coepit,subiuga B tus

203쪽

ius ciuitatis: Ezech. s.Tertio significat condire: Inde uocatur quicquid conditum in uasis reseruatur Quarto idem est quod abscondit: Isaiae 18. auertiti Levitici io. Quinto significat extendere: Vnde γ ν Opus extentum:3.Regum τ.Sexto idem est quod inclinauit. Septimo significat caelare de sculpere:Exodi 1τ.Octauo significat et, et id est,sca tam seu pontem ad navim. Nono ide est quod id est,machina bellica. Est species auis. Est raa species turturis.Significat e/tiam Fumarium seu caminum' Adverbium similitudinis,Vt,sicut,ut est,uti sunt magistrale uocabulum. 'on Primo sunt bases sua quas aliquid artificiosum collocamus. Secundo idem est quod 'Ha uasa fracta. Primo significat cadum lagenam: In plunnu. .l - Lagenae uacuae: Iudici Secundo ualet, m,quando: ut nup x a a Cum audisset populus: Ios s. Item sic,ita: Numeri . Sic 'Va re

V2 secundum,iuxta: Isa. αἰθc 19.Et cum,quando: Canticorum α. Tertio significat rotundum dc obtusum.

'id est dolor dc uentositas quae muliere post pax/tum apprehendit. Suffcit: Item idem quod

204쪽

Lapis preciosus:Exodi is.la plur. numero in Ester. 'N Idem quod nn a turbatio,terrori Isaiae 1 . u 33 Inficere: & VI a Est idem quod Vncinus arcam in templo sustentans uel retinens. Item est genus uasis. Idem quod Subiecit seruituti,obliga/ uit seu mancipauit ad seruitium: Germantia Proprium secit. Secudo idem cst quod NM,taliter: Nume. H. idem quod Na Nunc:Psal. so. ectis. Item 'V Vscpad: Leuit. 13. Et In hac die: Deutcro. 3i. Ilcm idem quod na sic: ut Ja a Sic dicit dominus : uel, Secundum haec ait dominus: Exo. 3Σ. Et na 2 Plac uerbum hoiusmodi: Danielis i. Capitur etiam rima pro iudicio. Vltimo RPa id idem est quod mulus: M Regum primo. In plurali Isaiae σs. Sphaera, globus: Unde elementa ignis de Mquae dicuntur esse id est, sphaeticae figurae.

Crudum: Exodi ii. Caligaui obscurauit: Zam.1i.Et in scrin Et dra a. Regum 3. capitur pro reprimere dc prohibere.Item N Taliter:dictio composita. Est 'etiam N contentio in Chald. - nna Sunt

ri 2 obscurae senestrae,intus angustae &soris

205쪽

is: Idem quod potens, ualetis: Dan.2,&s

Ministrauit, secerdotio functus est:

Inde m np dc P a sacerdos, minister sacro/rum: Iosue i .dclad.isan plurali PE p Inde a nasacerdotium: Exodi 19. Idem est quod incendit,adussit: Prouerb. ς. Inde mos Adustio: Exodi ii. Est etiam ide quod senestra,cataracta: Zophoniae x. In plurali P a senestrae apertae: Da

Primo significat respicere:& facit sic Hiphil

Vertit se: i. Regum 6'. Secundo significat coniungere: Exodias.Tertio B p significat di o/nere,aptare,dirigere,intendere,recte procedere:Iob ir.

Inde rudicium rectum: Habac.1. In pluralir, pedes recti: Ezech.i. Sic a Recti: Ge ncta l.Et Viae rectae: IB.is . In singui stem.- a Meta uel rectum: Mich. .dc directa.Et IIa 3 Res intenta. Nτ 2 UM: Intentio mala: Psalmo τ. Intendentes. Est etiam PDd dc Npa oz frequens in comment . pro intentionere animi sententia.Et quando p capitur pro asserui de concupiscentia. Quarto P 'ra in commenta.significat incitare

206쪽

seu figura membrorum.' .

Idem signissiae quod sconstipauit,con minxi id sicutitur eo Rabbi Salom.Threnorum x. ut a Caro contracta, Elicet ad

adustionem ignis. Idem quod τ' pisicis: Unde Psal. s. pisces maris. Idem quod Uzra GF uel pistor. v ' Π Arbor natiuitatis olim enim quando reges nascebantur,plan tabant arbores uice ominis, ex quibus tandem eis M hant solia. Sicuti de recipit omia ama: ut Sicut ego: sicut uos: Sicut nosacta Est arca uel capsa apum. :Idem quod a ny id est urceus paruus, si Q tuta, hydria,aureum poculum: in x. Ester. Wra: Idemql uel Fouea, sepulchru. In plurali ν 2 a sepulchra: Cantis. Item idem quod Gα id est senium: Iob o. M. . nes: Iere.11. Item idem est quod ba omnes: I siue n. inna Idem quod zym a spelta uel latiExodi nono. R: a Primo est fornax: 3 Regum s.Idem Isaiae i. Secundo 'na est chorus,mensura frivgam: Leui x .In plurali 7 a h Regum . deunt etiam in commetitariis moduli qui pro uasis Meneis uel stanneis landendis Armantur. HUa Olo cygnus: u.u. B ,

207쪽

idem est quod varer Erubuit tansa est. Primoidem est quod 'rara Condu, xit: Deinde in ma est Ura moneta quaedam. Tertio & ream est idem quod mu

Crudelis: Ecclesiast. In plurali nu

Deuter.3i. Inde Crudelitas: Prouex. . p- quo in commentari' Primo significat 'uel excreare, spue

et re. Secundo est idem quod sortitudo, uir

tus. Temo Nn a est Chameleon: Leuit. undecimo. a Colorauit: Ieremia: . Fucum adhibuit: Re' gum 9. Inde α Fucus,stibium:Canti. Suniis fetiam Pri an id est,mamillam iumenti. . Una Macrescere: Inck macies:Eccles iuDolor: Isa. . In plurali r* ὴ 13.cap. et α. - Radix supra ponitur. I a Cum uel quan do.Et quando sequitur Schin coniunctio, ualet idem quod Iuxta,secundum: in commentariis. ποῦ Ad uenit, intendit: Item rectum filii: de quo superius indiximus. an a Iuxta secundum,m quo,quoni/am: Gen.19.in TharnHierosut cy' Ira Sccundum st, surrexit,sive post b: Gen. is. H Pa tabes, luteria.Regu 1.Item Tabulatum:Hasei. Mensura Ephi: Prouenio. Item expectans: Plat. 31. Et in com mentariis significat parcitatem dc tenacitatem.

208쪽

Erebi debet. Item Nara a Quando: Prouerb. Marsupiuiri,crumena: Isa. H. Item matrix. - Pabulum iumentorum: Iud. I9. & - Saxum,petra: Iudi.1. dc Icre. .Vnde christus dicebat Simoni: Iohan.t. Tu uocaberis G pha, aldaico utens sermone. Significat etiam littus& ripam: Deut.L. Et uerbaliter Incuruauit: Psalmos .ec proueriis. Quomodo,qualiter,nem se. moe,dcc. frequens apud mapistros. . Pingere,figurare: Iere. Σα. Item n d focus ii

plurali Chytrapodes,ollae. Caterua,

' Apud magistros idem est quod N Ita sic, ta/liter. Naz idem quod 7 v dens: Iud.is. Pluta, Psal. 3. Significat etiam contererer Vnde Contritus: Prouer. 1τ. zzz Idem quod ca/cabus,olla. Id Est Cortex sub his intra calamum existens. γ m: Radius texentis.

Et si Tela araneae. H Idem quod pallium uel toga. Et vaa est id est, coturnix.

Acus maior . Item habitus circundans ca/put. Nodus uel ligamen quod mulieres cum aromatibus deserunt. alentum:α.Regum

ii. In plurali tertii Regum nono. Idem quod Π Fragmentu, filistum ba

209쪽

CHALDAICUM. ista

, a Nin Primo significat Cohibere,claudere: t.

- Regum .dc Isa., Secundo, senare, clamarer Iere.1.de quo supra in aleph. Tertio, Ma significat sibilare: Isa. .ec 3.Regum 9. arto Idem est quod 'a mensurauit:Ieremiae 3MN Ruth 3Ande Idem quod mensura Ephi: de quo in Mem la/tius.Quinto idem est quod Pha defecit,ueterauit. Psatas. N ios. Unde MPm siet Cessauit pestis: MR i . Inde τἰ an Idem quod finis. Sexto a capitur pro ira: Psiali sy. Idem P a Gen.ατ. in Thar. Hierosol. Septimo Ma dc bd in comment. DMificatcotinere, comprehendere: ut ri an , dra n ΣDomus continet corpus.Inde Maz contentum.Octa uo est Omne, omnia: Idem in1Ester. . Et recipit affixa hocmodo: omnes ipst: omnes nos M. Item , 2 penitus,omni no: &summa te,communiter. Inde Nomen uni uersale: Est etiam 'sta Canon,regula: In plur.et 'Hain comment Nono R,' a est corona: Iud.s. & L. Regumi. crbaliter, are,coronare. Decimo est sponsa: Pluraliter sta Iud.1Ldc P p Ierit 7.Inuenitur

etiam ,' a pro Meliloto, quod est herba quae Gere

manice N , et Na uocatur. Item ' a sperauit: Psai. 31. Et thalamus. z a Instrumenta: Hebri

16 .d uerbaliter significat spargere: Item inficere

210쪽

y3 D PC TI O N A R TVM HBereatue coloribus qui quam tingere.Porse accipitur pro idiota. Interpretatur Nun Ac si ipse pater eius. Vncinusser reus,clauus recuruatus , in quo aliquid suspedi potest. Item sartago: de pannus antiquitate detritus. Calix scyphus: In plurali Ier. 3s.Item armilla. Chaldaei ,astrologi,astrorum inspectores.

Idem est quod Indumentum siticum.Est etiam 'r Theca frumenti,horrcum. Arca,capsa Ionga.

'Gp Est Retu piscis immundus qui in os Leviathan ingreditur. Quicquam uel omne: Ecdesi.& in coment. R G2 Quast nihilum i Isaiaei. BG: Est unctio unde pili uel crescunt uel cadunt. ' i Significat item canistrum. Consudit: LRegum t. In Hiphil et rari Ignominia affecit: LRegumio. 'ra a Sepe maceria. Idem quod pallium:Genesis is. za a Primo est idem quod Ia uectissea pertica longa, qualis est baculus hastae: in quo velumerpandi potuit de una templi columna ad aliam,ut dicit Rabbi Salomon Canti. 3 . Secundo capitur pro ca=moseus eno.Tertio pro υτ cardine ostioma