장음표시 사용
281쪽
mvin*que egiss Astrolutis . . a re 3 hsstus inter utramque non dἔstinxIsset, nee lilantet alio modo cognovisset, quam istam , quam sane n verat' possibilem. Ergo prior erat plusquam possibilis. Adeoque praeter scientiam simplicis intelligent ne, quaa dentur res mere possibiles, & scientiam visionῖs sequam terminant res existentes, assignanda est tertI scientiae species , quae versatur circa futura condition ta . Verum Issa non cogunt reeedere ab antiqua dei recepta, divisione . Quare R. 2. Adaequata est' scIentiae De divisio In eamh Ne est simplicis tutelligentiae, .& eam quae est viii O
Conditio v. .gri sub qua res . futura dicitur , vel ' ali quando egi itura est , vel nunquam extitura; medium imi ἰppe non datur Inter existere & non existere, cum
sint contradictoria ,: atqουὶ primum pertinet ad scientiam visionis, secundum vero ad scIentIam fimplῖcis, intelligentIae: Ergo alia scientia, quae dicatur media: Deo adscribi non potest . . Dices e totuplex, seIentia in . Deo est d; stinguendas . . quotuplici modo una & eadem res absolute non su-tura, cognost D potest : atqui una & eadem res , absolus te non futura. duplici modo cognosci potest, I, uti possibilis, a P uti futura sub conditione 2. Ergo . Minor probatur . . Traditio David Is In urbe Ceila. consistentis dupIIciter cognosci poterat, I. ut posta tis , aa ut futura, si In dia urbe moratus esset. Primum noverat Davidi nisi enἰm Intellexisset Illud esse possibile, de eventu anxius non Isset, Sed eum eum lateret , quid se turum, si adventum Sata praestolaretur, Deum, cul omnia patent, consulit: quam Vero' responsionem exi divino oraculo expeelabat uod illud esset possibile y minime. ro id enIm Ipsi constabat, . sed quaerebat , quod non, erat sibi eompartum , stilicet mim revera tradendus esset, in hypothesi quod exsurobe non fugeret ' Deus ad vota Da v IdIs not tiam, quaa
ult carebat, impertiit. responditque., triami A ergo r-
282쪽
ago De Deo Uno , ditio Davidis, quae nunquam extitit, quia eonillilo noti est posita David quippe accepto oraculo , in ur non remansit duplici modo cognosci potuit, I ω ut possibilis , a. ut futura sub eonditione ; ac proinde praeter scientiam possibilium & existentium, media quaedam , quae sit conditIonate suturorum, est admittenda . Confirmatur . Ideo cogitationes mortat Ium sunt timidae , ct incertae providentiae nostrae, ut dieitur Sapis'. v. I . quia circa contingentia manifeste possibili an stimus quid hoe vel illud eonsilIum sit pariturum . Ergo notitia suturorum conditio natoruin est dist. ncta. di in nobis separata a notit; a me te possit, lium.
Disting. min. Duplici modo cognosci potest, ct duplici scientia , scilicet simplici intelligemiae, & visi
nis propter duplex ob)ectum, quod concurrit in futuris conditionatis, Coneedo: duplici modo, qui constituat scientiam medIam distinctam a seientia simpliei syntelligentiae & visionis, Nego minorem - In futuro ita que condἰtionato, v. gr. In prod Itione Dav Idis, si remansisset In urbe Cella, duo speetiri debent . Primum, est ipsemet proditio nunquam futura , ac pro nde mere possibilis, quae ut sie est obiectum scientiae simplicis intelligentis. Secundum , est infirmItas humana , qu π n habitatoribus Ceilae Infallibit ter cessisset Sauli minitantis urbIs obsidionem&subversionem , nisi Deus e Gficaci suo auxillo eos roborare decrevisset: noth decreverat autem , cum statuisset Davidem fuga salvare: atqni infirmitas Ceilitarunt & divInum decretum sunt quid existens & ob)ectum selentiae visionis. David ergo ce res proditionem esse possibilem , quaesivit a Deo , num decrevisset ilIam permittere , si In urbe moraretur . Idem dieendum de aliis futuris condit Ionatis e de conversione Tyriorum si facte fuissent apud eos ulrtutes, quae sectae sunt Coroetainde lapsuris electis, nisi perseeu sonia dies propter eos essent breviandi, Matth. a . de iusto , quem properavit educere de medio Iniquitatum , SRp. 4. . in his quippe alia sunt absolute possibilia, de obiecta se lenti, simplicis Inteli gentiae in Deo necessariae, nimirum conversio TyrIorum nunquam futura, &i sua civiorum non latvrus i alia existentia& obiectae stieri
283쪽
Dἰοχν que eius Attributis., 28 r&Ientiae visionis & libera , sellieet gratia Corozait sfrustra concessia, sed quae habebat vim Infallibiliter
determ Inandi non Indurata Tyriorum corda: natura etiam In elegis per coneu piscentiam vitiata, quae per se superare nequIt graves tentat ones et denique aetemum Dei decreRm eripiendi electos ab eiusmodi tentationibus. Ergo per scientiam simplic Is intellIgentIae ct visionis Deus plene cognoscIt libera conditionale futura, ac proinde sine fundamento eud tur tertia it Iaselentiae species, quae media appellatur. Ad eonfirmationem respondeo: ideo Ineertas esse nostras providentIas & timidas mortalium cogitationes ei rea libera absolute vel eondit Ionate futura; quia quantum eumque ea noverimus possibi Ita, nescimus quid Deus eirca illa ordinaverIt . Compertum est nobis , v. gr. non esse Impossibile aeternae suae saluti considere in mercatura, militia , . statu Clerieali, &c. Sed Iatet nox per quam eas illis viam Deus deereverIt nos perdum cere . Hinc continuae orationis necessitas, ut Deus vim suas nobis demonstret; si enim aIIas seeut fuerissius sad propositum term num non pervenImus, quia, Nisi Dominus aedificaverit domum , in ianum laboramerum qui aedificaοι eam . Ps. I 2 6.
ereaturae sint medium, quo naturaliter cognoscimus Deum existere: quia eiusmodi scientiam In n
bis pariunt, & in PhiIosophῖeis prima principia sun
media cognitionis, quia per ea devenimus In conelu sonis notitiam . His praemissis I. medio Deus seipsum Θ eae teνα eognoscit' R. I. Deus nullo in med o essentiam suam eogn
seli; quia medium debet esse prIus quam res, quae in Ipso cognoscitur: atqui nihil potest fingi prius divina essentia, ut quae sit ens a se & prima radix cetero
284쪽
ara De ma Una R. a. Iuxta nostrum intelligendi modum Deus tra ua essentia veluti In med Io attributa sua cognoscit; quIa essentIa divina a nobis concipitur tanquam radix, in qua Deus vIdet sua attributa & progrIetates. R. 3. Deus alia a se in se Ipso cognoscit. Probatnr i. ex SS. Patribus. S. Dionysium vel qir vis auctor de divinis nominibus, cap. I. ait: Divina Sapientia seipsam ιognoscens sit omnia. S. Ambrosius tris in Symbolum cap. I. nihil, inquit, eretra intelligere a sed friuia intueri dieitur. S. August. lib. s. de Gen. ad IIt t. eap. I S. . sic habet, midit omnia , quando fie- aut , is 'ut mirit ea, ira fecit, non prκυν seipsum vident, sed in seipso. S. Thom. s. par t. q. I . art. s.
Deni, inquit, seipsum midet in seipso, alia autem a se videt non in i 3, sed in seipso.
Probatur a. ratione, quam urget S. Thomas lib. I. contra Gentes cap. . operatio Intellectus sumit spe in
elem & persee Ionem ab obiecto primario, v. g. actus fidei est nobilior actu scientiae etIam inissae, quἱδ e satur cIrca Deum atamquam primarIum obiecturn nobi- Iissimum: atqui si Deus cognosceret ereaturax immed Iate in seipsis independenter ab essentia div Ina , ereature essent primarium eius objectum: ergo operatio eius ab ipsis speciem & persectionem acciperet: Hoc autems. Inquit, Angelicus Doctor , es impossibile , cum ejus speratio si ejus essentia , is haec, quino ens s se , -- queant ab alio disincto speciem aec Ge. Sie igitur impossibile es, quod intellectum a Deo primo, is per se fisi aliud ab ipso.
Dices: Sequeretur Deum alla a se cognoscere abstractIve, non vero intuIiἔver illud enim abstractive cognoscitur, quod In aIio videtur , ut effectus iaeausta ; falsum consequens e ergo & anteeedens . Nego sequelam , cuius confirmat Ionem dIstInguo, eQuod In alio cognostitur seeundum rat ones generi ea & communes duntaxat, Concedo: quod in alio cognoscitur, etIam secundiam rationes In divIdinues & ul-tἰmas atomos, Nego. Ideo igitur effectus non videntur intuIlIve in causis ereatἰs, s d abstractIve duntaxat ,nta vicissim eausiae in ellectibus; MIa rationes indivi-
285쪽
DiviniAM Hus Attribueti. 23 3δuaIes esse um non eontinentur in caussis erextis; nee eaussarum in effectibus . At Deus, eum sit ipsum esse , en ius ereaturae sunt quaedam participationes , emine fori modo continet rationes communes & Individua-Ies creaturarum, ac proinde , sicut In speeuIo Intu live videntur obiecta, & in numero senario numerum ternarIus; Ita Deus omnes ereaturas In seipso Intui eive cognosc t. Deinde essentia Dei ex mox dieredis est rerum ommnium Idea: atqn res videntur ut sunt In se , quando videntur in sua propria idea P Ergo Deus in stipis creaturas Inmitive videt. Instabis in supra dictis , PersectIones ereaturarum quae habent admixtam impersectionem , ut substantiae eorporeae, non sunt se aliter In Deo; nee enim Ia-Pis , nee equus existunt In Deo , Iintuli S. Augustimus, multo minus furta , adulterIa & aliae actiones m Iae: ergo Deus ista saltem In se Ipso non videt Nego consequentiam , QuIa simplIces ereaturarum, PersectIones , quamvis non sint In Deo formal Iter ν. minentiori tamen modo in eo contInentur, quod fametis est ut sint medium divinae eognitIonis. I non enim repugnat res v IIIores videri per medIa nobiliora. A
geli quippe per speetes spirituales adeoque nobilissimas , intuitive vident res eorporeas, & quae In livsunt vilissima . Illud ipsum sanctus Augustin tract, I. 1n Joann. eleganter explieat exemplo artificis et Faber , Inquit , facit arcam , F. in arte babet arcam , frenim in arte aream non haberet, non esset undefabbricaudo illam proferret. . . Attendite ergo aream in arte , Oμrcam in opere . Area in opere non es vita I arca se .
arte vita es in quia, mimo anima artifeA., πbi sunt is a .mnia antequam ' erantur. Siσ ergo, fratres carissimi, quia Sapientia Dei, per quam facta μην omnia, secundum artem continet omnia antequam fabricet omnia, hine
μα fiunt ρεν Uyam. ανιem , non eontinuo vita sunt, sed quidquid fact-m es, mira in illo est L Terram vides , os in arte terra: caelum videt, est in arte eaelum . sed foris comora sunt, in arte vita sunt . Foris ergo ..hoe est, in seIpsis habent admixιam imperfectionem
286쪽
i De Deo Uno 3. In d υἰna sapientia nullam . Finge domum construenadam in loco angustiori, & minime idoneo ut perfi-
elatur omnibus numeris absoluta ς sint v Iaris tamen inadustria Architecti in eo elucet, quod eam tam perite construxerit, quam incommoda soli angustia pateretur. Ita Deus sermans vermiculum, IlIum non cumulat omni . perfectionis genere, quia angustior vermiculi natura
tantam persectionem non admittit; sed pro sua Infinita sapientia tribuit illi quidquid perfectionis capere potest . Unde absoluto mundi opificIo , vid i scientia approbationis cuncta quae fecerat, ct erant valde bona , Id est, persecta & integra. Ex his satis Intel IIgitur , Deum non operarἰ quia quid absolute est persectissimum , posset enim producere creatura persectiores , & perfectiores in infinitum , sed cuncta et Iam vIlIssima facit modo perfect Immo . Ergo Creatura rationalis, ad Imaginem De I facta , Imitetur suum exemplar: non ambiat temere quidquid persectionis est; sed quam accurate incumbat i Is, quae sunt vocationis suae , etiam si levia ct humit Iora vis
Quod vero spectat actiones malas, duo in IIs' sunt distinguenda , nempe materiaIe, & malitia formalIs , seu repugnant a cum recta ratione. Materiale praeciseron est quid malum; tum quia nullus dixerit motus irae, erudelitatis, & lascivIae in belluls esse malos , cum sint ab Auctore naturae , a quo belluae.aguntur ἔtum quia omne ens positivum est metaphysice bonum: bonitas enim est proprI tas entIs: atqui actiones maIae sunt entia positiva e Ergo metaphysice spectatae sunt bonae, ae proinde earum rationes sunt in Deo . Sed quod est natura in pecore, illud vitium est In homi ne ι quia est dissentaneum naturae rationali , ac proin de legi aeternae: haec autem repugnant Ia, in qua con
sistIt malitia sormalis , est desectus, qui In Deo locum
At inquies, si ille desectus non est In Deo , quo modo ergo illum videt Resp. Videt indirecte per bonum oppositum, qu04 in ipso est sicut ceteras prIvationes per formam OPp
287쪽
Divin Aue eius Attributis . arcsitam . eaeeitatem per visum , tenebras per lucem; quod enim nihil est , per se non est coθnoscibile. Quamvis autem Deus oderit ejusmodi morales desectus , iuxta illud Platini s. Non Deus υolens iniquita tem tu est illos tamen ita permittit , ut sciat quid Inde boni faeiat; neque enim, inquit Sane us Augustinus ench Ita c. II. Deres omniρotens cum summe honias
ulra modo sine et mali esse aliquid in operibus suis , mp .sque adeo esset omnipotens oe bonus , ut bene face-νet etiam de malo, quatenus scilicet ex bonis S malis sapienter ordinatis , sicut ex luce & tenebris , quas Deus non fecit , sed ord navit , admirabilis exurgio universitatis pulchritudo , in qua , pergit sanctus Doetor , etiam illud, quod maIum dicitur . bene ordinatum , Θ Deo jus positum eminentius commendat bona , ut magis placeant . Porro illa ordinis ratἰo existit In Deo , Rilla tanqua ni In medio vIdet universam orbis disposi
R. Unuin est realiter; quia omnia In Deum unum sunt e secundum autem nostrum concipiendi modum quadruplex est; nempe essentia divina , prout ratione distinguitur ab attributis , omnipotentia ideae , & vOIunt s, seu decreta divina,sssentia quidem , quae, ut ipsum esse, cetera enalis nenter eontinet, & ab Ipsis est partic7pabilis: omnipotentia quoque cum sit rerum omnium productiva , nec comprehendi queat , quin persecte cognoscatur. quidquid enicero potest. Ideae similiter, quae sunt re rum omnium stini litudines & sormae intelligibiles, ad quarum Inspectionem agens intellectuale operatur ;Denique decreta div Ina , quibus Deus decernit ex Infinitis possibilibus nonnulla producere. Ergo Deus possibilia videt t. In essent a , ut ab e Is participabili, a. in omnipotentia , ut eorum productiva. 3. In ideis tanquam In sua arte , ut loquitur S.
Augustinus, ct rerum possibilium forma Intelligibili . Existentia vero sive praeterita , sive praesentia, sive futura cognoscit in suis decretis, illud enim est medium ne-
288쪽
ecessavium cognoscendi creaturas exἰssentes , sine quo nullae creaturae e fiunt , ct quo posito creaturae exi sunt in alIqua temporis differentiar atquὶ sine Dei e siret Is nu Ilae creaturae existunt, iis autem positis, ne cessario neeessitate saltem consequentis, ut dictum est . Paragrapho secundo, creaturae in Istunt. Cum enim altes 'mundus non existit , eum Deus illum possibilam videat in sua essent Ia, omnipotentia, & IdeIs, Iste vero existit, nisi quia alae rum mundum producere noluit si unc vero volu t 3 Ergo. 3. Ideae sunt ne in Ueo agnostendae , o quidsunt νR. Primo dantur ideae In Deo di Probatur I. ex Scriptura Heb. II. Fide intelligimus , aptata esse sας γ.Ia Verbo Uei , ut in invisibilibui misbilia ferent , id ut non apparentibus In IdeIs divinis, seu In me Te ct arte divina, existentia de visibilia fierent. a. ea Saninis Patribus. S. DIonysius seu quivis auctor lib. de divinis nominibus, sic seribit e. s. In omnium caH Friηs conflixisse omnium rerum exemptiνia eradendum est sS. Augustinus tract. x. In Ioann. supra Iaudato e suηrem, inquit , in ipse sapientia spiritaliter vatio qμα-dam , qua terra facta es , sanctus Ioannes Damascenus Iib. I. de fide c. r. sic ratiocInatur: Deus omnium a. ctor est, ergo omnicim , quae sunt , rationes in se is caημso ., hoc es, ideas , jam ante in ipso praebalet. Et Ve'ro omne agens Intellectuale habet in se Imaginem ἐμJius rei, quam facturus est, alioquin temere, larim to , & caeco modo ageret. Dices: sanctus Anselmus In Monolog Ioc. a docet in Uerbo non esse rerum similitudine e Ergo. Disting. antee. Non esse similitudines a rebus acceptas , quemadmodum in specu Io, Coneedo et non esse sin II itudInes In Verbo naturales & essentiaIes , quae - snt rerum creatarum exempIarla , Nego antecedens Nairque subdit creaturas esse dIvInI illius exemplarisIm Italiones, in
R. Secundo, Ideae dIvinae sunt Ipsam et DeIessentia
quatenus rerum omnIum repraesentativa. Probatur; quia ἐdea est exemplar seu interna similitudo In mente age 'tis, aiacujus inspectionem opus suum perfieli : atqui
289쪽
Diminiflque eius Aetributἰ1 . 18 essentia dIvIna est exemplar Omnium creaturarum tum possibil Ium , tum existentium . Ergo una est in Deo realiter Idea , virtualiter &rat Ione multiplex. Q.. 4. quomodo Dens in suis decretis videt futura contingentia
R. Duplicis generis sunt futura eontIngentia r a IIa habent causiam necessariam, ut conflagratio domus per Iapsum si Iminis , quod easu & fortuito in IlIam deincidit ; alia pendent a caussa libera, ut peccatum . CIrea priora nulla potest esse dissicultas, Iieet en mrespectu nostri fortuita sint , ab aeterno tamen ordi nata sunt, & praede finita; necessario futura, ae proInde In decretis divinis praecognita. Sed gravis est controversia cIrea futura libera; cum enim Deus reliquerit hominem In manu eonsilii sui , di posito quolibet decreto , liberum ei sit eligere quod voluerit, sive bonum, sive malum , ambigitur, in qu medio Deus praescire possit ad quid voluntas sese determInatura sit. Non praescit In sua essentIa, aut omnia potentia, aut In ideis; quia ex dictis nonnisi possibilia in iis repraesentantur , nec quidquam est futurum , nisi dependenter ab aliquo Dei decreto. Neque et Iam in deiscretis praescire videtur , eum sub divInis deerotia ' γvoluntas maneat Indisserens ad agendum vel non agendum . Quomodo ergo Deus ab iterno praevidere potuit, quid voluntas in tempore esset actura, vel non actura Hie usurpare libet verba S. Augustini enarratione In Ps. 49. Ne forte Boc a me , fratres , evectetis , Mi explicem vobis, quomodo cognoscat Deus r θος solum dico , non sic cognoscit ut homo , non sito eognoscit ut Angelus: is quom o cognoscit dicere non audeo , quantam oe scire non possum . Unum tamen scro , quia
antequam essent, noverat Deus.
Attamen non Inutile Visum est breviter exponere dἱ-versos opinandi modos circa Dei praescientiam liberefutarorum , ut quod in illis opin Ionibus Eecles a reprobat , sedulo vitetur; ct quod toIerat, sine damno uniolatIs ct pacis tractetur; ct quod probat, proferatur . Futura autem libera sunt diversi generIs, alia ordis ni
290쪽
Dὸ Deo molinis naturalis , quae pendent a solo voIuntatIs arbitrῖodi venerali Dei concursu , ut deambulatio , alia supermatura Ita , quae sine supernaturali Dei auxilio existere nequeunt, ut fides: & haec duplicis sunt generis, alia quippe pertinent ad statum , in quo conditi sunt A geli & primi parentes, at Ia ad statum naturae I 3ptas in quo nunc vivimus. Philosophorum magἰς est quam Theologorum agere de lIbere futuris primi & secundi generis; quia Philosophus rationem, Theologus vero auctoritatem Dei revelantis consulite atqui a uictor Itas divina vix quidquam tradit de libere futuris primi de secundi generis ἐν sed tota est, ut ostendat naturam humanam In primo ho-m Ine fuisse corruptam, commendetque essicaciam gra tiae, quam Christus Dominus nobis promeruit, ut ab universali illa corruptione Iiberemur. Ergo nostri in sit uti est potissimum agere de libere suturis In statu naturae lapis, pauca tamen subitetemus de aliis libere futurII.
Referuntur mar ae sententiae de Dei praepientia libeνε futurorum in satu natΗrae lapsae . , LUtherus & Ca IvInus non tam solvunt , quam secant nodum dissicultatis circa libere futura; N gant enim ab istute in hoc statu esse ullum actum liberum ordinis supernaturalis. Si praesivit Deus, inquit Lutherus Iἰb. Q de servo arbItrio, Iudam fore prodi
rorem , neces aris Iudas fiebat proritor, nec erat in m nu Iudae auiter facere , aut molantarem mutare , licet id fecerit volendo coactus . Et Calvῖnus I. 2. Inst. e. y. g. I. voluntatem Deus movet, non ut nostrae pinea melectionis motioni aut obtemperare aut refragari . Jan senius ad hune errorem accessit definiens vo Iuntatem sub gratia , vel sub eoneu piscentia , voluntarie quidem sed ne eessarIo agere . Consule quae In hanc rem d elmus tradi. de Grat a. Reselluntur ex dictis citato trach. de GratIa , pag. ct seq. nov. edit. ubi suis probamus eiusmodi