장음표시 사용
321쪽
Divinisque ejus Atres butis a 3 Is Distinguo minorem, misereri est eompati, si sermo stade hominibus, Concedo et si de Deo , Nego minor is Itaque m sereri proprie est veIIe expellere mἱ seriam alterius , & hoc maxime competIt infinitae Dei boni tat ἰ ς sicut enim convenit Igni expellere frigus , Ita ct bonitati tollere mIseriam. Sed quia non incitamu2 ad expeIIendam proximi miseriam , nIsi nos prius aia fecerIa ae si esset nostra , hine misericordIa In nobis duo dIeIt, nimirum dolorum ex maIo proximi conceptum & voluntatem iIlius expellendi . R. a. Quoad alias affectiones dissentium TheoIogi. Alli affirmant nihIl ImperfectionIs Illas habere , ac proinde tu proprio sensu esse accipienda , quae de ita in Scriptura sacra leguntur , Sap. 34. vers. 9. Odio sunt
Deo impius ει impietas ejus, Num. II. Vers. I. Qinodetim audisset Dominus , iratus es . oseae I . v rL Io. PMuta desiderium meum corripimm eos.
Alii ae .in prim Is Thomissae , contra negant haec Proprie Deo convenire. Ae prImo quidem desiderium non est In Deo, cum desiderium sit bonI absentis, Deo autem nullum desia bonum . Nec resert quod Deus alia a se velit , vel sibi , ut exteriorem gloriam , vel allis, ut hominibus salutem , tum quia Deus exteriora illa bona in se continet perfectiori modo, quam sint In se ipsis, tum quia coexistent ubi & quando Deus effieaciter voluerit et atqui non dicimur desiderare , sed ad summum amare quod absolute in nostra potestate est et Ergo proprie non est In Deo desiderIum ullius boni creati , sed solummodo amor , qui simplIeIter fertur In bonum, abstrahitque an sit presens, vel absens. Seeundo odium saltem Inimicitiae proprie non com petit Deo, quia odio habere aliquem, est IIII mesum velle: atqui Deus nemini vuIe maIum, cum vescumvoluntatis eius mos,um sit sua Infinita bonitas, quas est propensio non ad male , sed ad bene saetendum.
Punit quidem peccatores nonnunquam etiam poena aeterna , sed motivo iustitiae, quae, ut loquitur Tertullia nus, est plenitudo eius divinitatis seu bonitat: s , n que enim iustus iudex exeditur odisse rem , quem O 4 mo
322쪽
morte plectit : hoe apparet, inquit S. Thom. Iib. Tocontra Gentes , cap. 96. quod odium alicujus rei Decγ eon venire non possit.
Quod si obitelas, Illud est malam alteri, quod est
.psi disconveniens, & contra eius Inclinationem P a qui poena, quam Deus vuIt, est dIsconveniens peccatori, & contra eius IncIInat Ionem : ergo Deus pecca
tori vult ma Ium , ac proinde Illum odio prosequitur . . Respondent Illi TheoIogl duplἱcem esse In creaturae natura Iem In cIinationem V alia est peculiaris de privamaa, alia generalis, ct praecipua , qua prῶfert bonum
commune privato suo commodo , sic pars v. gr. manus , quae naturaliter tendIt ad sui conservationem,
ubi agitur de salute totius eorporis , periculo sese exponit . Atqui poenas, etiam aeterna, quam patitur reprobus, quamvis non sit illi bona secundum prIvatam inclinationem, est tamen IIII bona seeundum uni versalem di praecipuam InelInationem, quia aest in bonum creatoris, nempe ad manifestillonem Illius iustitiae, & ad pulchrItudinem universi. Porro eiusmodi rectitudinem voluntat Is ςreatae effieit caritas, per qua in iusti sive hie, sive In Purgatorio patiantur ea quae Dei sunt , praeserunt suo
Tertio, multo minus lia convenit Deo. Ita inquies. Thomas lib. h. eontra Gentes, c. 89. a Deo longe secundum rationem suae speciei , non solum quia esse--ctus triflitia es, sed etiam quia es appetitus mindictinpropter jusitiam eis injuria tuata conceptum . SIcud ergo Iudex, quia agit ex zelo iustillae , In reum Pr prie non IrascItur, eum in eum iudicium mortis pronuntiat Vita nec Deus eum In peccatores animadvertit Ergo cum . in Scripturis IegImus Deum te stari, poenitere , odio habere , irascI , haec metaphorice dicuntur, tribuunturque Deo quia ea eκterius facit, quae homines facere solant, cum dolent , poenitentyaducuntur: inimieltias gerunt, & vInd Ictam prosequun- . tur . Isa S. August. lib. r. Confi eap. 4, ubi sic Deum
alloquitur , is quid ergo Deus meus ImmutabIlis L mu-ε. tans omnia, unquam novu& , nunPlam 'Vetus ruis ias.
323쪽
D Aisque ejus Ateriburis . Ii ovans omnia, & ad vetustatem perdueens super bos, & nesciunt et semper agens, semper quietus m,, eolligens, & non egens; quaerens, cum n hil desia ,, tibi ζ pgnitet te, non doles r irasceri, , Θ tranquil-m Ius es: opera mutas, nee mutas consilium t recipis quod ,, invenis is nunquam amittis I supereνogataν , ut de
,, beas, re quis habet quidquam non tuum 2 reddis ἀμD bita, nulli debens, domas debita, nihil perdens. Utrum autem iustitia sit proprie in Deo, fuse expendimus Tract. de Iustitia'& Jure, pari. I. cap. II odi cap. .Iis, ubi probamus acceptionem personarum di quae est vitium iustitiae distributivae oppositum , ita Deum non eadere. CAPUT XVII. . t a
Q. r. r Eus eisne omnipotens pR. Affirmative , probaturqu tum en Scriptura Eecli. cap. I. Unus est altusmus Creator omnipotens , tum ratione , quia Deus est ens a se , ac proinde illimitatum, & continens omnes persectiones Gatqui omnia posse est excellens persectio Ergo. Q. a. Quid.est omnipotentia R. Est virtus product va omnium possibillum: Ergo Impossibile non continetur sub obiecto omnipotentiae divinae , sicut nec sapor , nee odor est visibilis
Q. 3 . Quid est impos it. ΘR. Est id , quod repugnat, Includitque eontradi.'ctoria , nempe esse dc non esse, sic mons sine valle est quid impossibile & eontradictorium ι si enim ne 'getur vallis , affirmatΗr planum & negatur mons mTalis iret contradictio , si Deus posset mentiri aurupeccare; esset enlm Deus & non esset:. esset ex sup Positione 2 revera autem non .esset, quIa mentiri aut peccare , est defectus & imperfectio: atqui quod d si eit, Deus non est isi Caetcra quae ad omnipotentIam pertinenς,, tradimus P s cap.
324쪽
De Deo ins , cap. de Immensitate Dei , ubi ostendImus Deum esse- ubique praesentem , non solum per substantiam , sesellam per omnipotentiam , di operationem .
Q. a. Quotvlici modo spectari potes providistia Z
R. Dupl eἱ . I. In arte seu mente divIna , quo sensit definitur a Boetio lib. 4. de Consolat. DIvIna ratio in Summo Principe constituta , quae cuncta di iaponit .. a. In executione , 5e est Ipsummet Dei regἰ-men, seu actualis rerum ereatarum dIrectio In finem Ipsa rerum ordinandarum ratio est ab aeterno, actu lia. vero gubernatIo in tempore. Q. si natumo proυidentia δ' R. Datur. Probatur I. ex scriptura, Sap Ιη. V. y .
Tua ... Fater. providentia ab inistio cuncta gubernae',
R c. 8Q v. I. attin Wit a 'ne Uerne ad finem fortiseris disponit omnia Daviter. a. Ex PatrIbus, ae praesertim S. Ambrosio-, IIb. . . . . de ossis. e. o. ubi sic habet, is quis operator negligat operIs sui euram quIs is deserat de destituat, quod Ipse condendum putav It si iniuria non est regere , nonne est maior Iniuria ,, secisse ,. de non curare , cum aliquId non feeisse nulis Ia Inlamita sit, non euraret quod secerἰs, summa-In- ,, clementia λ ,, 3. . ratione I qu a agens Intellectualdi primo intendit finem , ad quem omnia opera sua dI-rIgit e, atqui Deus est agens intellectuale t' ergo omnῖα opera sua dirigIt ad finem . Porro IlIa creaturarum O dinatio est providentia, ut patet ex allata definitione. Providensia entendituνno ad flngula ZR. Extenditur , sequiturque ex ratione praeeedent ἔς eum enim Deus cunctis rebus etἰam vii Issmis esse tribuit , ill a continuo In nu conservet, de ad earum,
325쪽
Iris,nUque egus Aain si uus. Iarminus Immediate concurrat, & quidem propter praecor ceptum finem, utpote agens intellerurale ζ perspicuum est eius providentIam ad singula sese extendere . Sed quia
veteres Philosophi In re naturaliter nota caecutierunt reorum enim vox est Iob; c. a z. o nec nostra considerat, ω eirea eardines e Ii peνambulat s quem errorem, quamvis Ionge absur/issimum, amplexi sunt Platoniel Phi-Iosophorum praeelpuI ac nobilissimi definἰentes ex S. Aug. Iib s. de Civ. Dei c. t. nul Ium Deum hominibus misceri. Probatur nostra responsio auctoritate ScrIpturae tum veteris, tum novi Testamenti, Sap. s. v. 8. Pusillum ρο magnim ipse fecit , ω κνaliter cura es tui de
omnibus . Luc. I 2. v. c. Nonne quinqne ρα erra Ueneun dipondio , Θ unus en illis non es in oblivione coram Deo P Sed γ eapilli capitis vestri omnes numerari sunt OEt c. a I. v. I 8. er capium de capite vesro non peribit . Quae verba S. August. expendens, Serm. M 3. alias
hom. I 4. ex scio hom. sic loquitur: is Non perit capilis Ius k quem, cum tondetur , non sentis, & peribIeu anima , per quam sentis Z si sta tua eustodiunt ux,, superflua, in quanta securitate est anima tua Iactate in Deum, Optime te habebis In optimo. Ergo in periculis di rebus adversis solus Deus ea
timendus , ne terreamin , inquit , Luc. eis Iz. ab his stqui occidunt es m. Et s. Petri 3. v. I 3. Et quis es quε
vobis noreat, se boni aemulatores fueritis Z Unde S. Aug. in Ps 3a- enarri y. M Non timeant, inquis, alterum pro m Illo .is. Fera sevἔt Deum time: serpens Insidiatur ν, Deum tImer homo te odit Deum timer diabolus te impugnat Deum time, tota enim creatura sub Il- , , Io est, quem iuberis timere. Quid serm daturus es 'is aliquid de caelo, aliquid de terra , al; quid de mari Fo Ipse dἰxit, & facta sunt, mandavIt, ct creata sunt. δε Cum Iubes, moventur: cum Jubet , quiescum, Et D malitia hominum cupiditatem nocend potest habere is propriam potestatem, autem' si Ille non dae , nonis habet o Non est enJm potessas, nisi a Deo, infinIn tiva sententia Apostoli est: nore dixit, nons est cu- ,, piditas nisi a Deo , est enim mala cupiditas, quae nom
,, pst a Deo ue sed quia ipsa, mala cupiditas nulli no
326쪽
is cet, si ille non permittat, non est, ynquῖt, pote is stas, nisi a Deo ... Uidete ergo, fratres, ne quem D quam timeati s iam Dominum . Ergo quaecunque de victoriis & aliis principum gestis uarrantur, verius sunt- historia Dei, quam homInum cum ipse attingat a fine usque ad finem fortἰter, absolu- teque disponat de omnibus prout vult , εἴ periquos vult quamvis ipsi nonnunquam prae superbia non advertant.-Diees I, communis est sanctorum Patrum doctrina Deum regere media per superiora, & infima per media ; Ergo non omnIbus Immediate provideti. Di st'. antec. regere physice & immediate concur vendo cum superioribus & medi Is, Conced. moraliter tantum concurrendo, quemadmodum Rex rhmotiores Provincias regit per praepositos In eis a se consti tu i os . Nego antec. Sicut igitur, an ma Ita dicItur agere perreorporis sui organa , ut eis sit substantialiter praesens, IlIR contἰnens, vegetans, dc movens: Sic Deus per subflantiam suam ubique diffusus cun ms rebus esse & eia
ficacIam tribu It , in. ipso enim mi vimus , is movemur . sumus. U. I p. inferiora ergo. gubernat Peν superiora, inquit S. Th. q. aa. art. 3 . non propter defectumJηκ mir , tutis, sed propter abundantiam, suae bonitatis ἰ nt dignit .
rem ea faνum etiam creatuvis communicet . Et S., Berna serm. s. in Cant. Ter subjectam creaturam innumeνa Opera-
xur , sed quasi it eraus non quasi mendicam , non efficaciam quaerit sed corngruentiam r indulgentia est, non indigentia MDIces a. Sub sappent Imima: Dei providentia - nihiL potest superfluinia esse , noxium , de Inordinatum atqui.
in hacee rerum. universitate multa, sunt, superflua noxia. Se Inord; nata , p Ieraque, en in Inter se non C v. haerent, sed pugnant, & se invicem destruunt 2 Crg . providentia. non se extendit ad OmnIa'.
Nego min, Ita quidem videtur imperIt s de carna-l bus; namque , Et advertit S. Aug. in Ps. 3 a. nemo, tam habet, quae infidelibus displicent , quam ipsemet.
Deus. . , , Sed, inquit S. Docton lib. I. de Genesi contra. D Manicbaeos cap. Iς. cum ista dicunt non ἰntellis. M gunt , quemadmodum omnia pulchra sunt conditorἱ
artifici suo , qui omnibus: utitur ad gubernationem
327쪽
M alicti ius opificis officinam Imperitus Intraverit, videst ibi multa Instrumenta, quorum causas Ignorat e re
,, si multum est insipiens, superflua putat. Iam vero
, si in fornacem Incautus ceciderit, aut ferramento ali- 's, quo acuto, cum id male tractat, se Ipsum vulneraves, rit, etiam pernIciosa & nox a existina at IbI esse mul-s, ta . Quorum tamen usum quoniam novit artIfex , insipient Iam eius IrrIdet, & verba inepta non curans νofficinam suam constanter exercet. Et tamen tam
se stulti sunt homines, ut apud artificem hominem non
audeant vituperare quae Ignorant; sed cum ea viderint, credant esse necessaria . . . In hoc autem mun- ,, do , cuius conditor & admin Istrator praedicatur Deus, di, audent multa reprehendere, quorum caussas non Vident . . . quae omnia unde veniant, non intelligo ses, nisi, a summa mensura, ct numero, & ordine, ouae
, , In Ipsa De I sublim tale In commutabili atque aeterna ,, consistunt in superflu Is vero quῖd nobIs est quae --ν, rere Z Si tibi displicet, quod non prosunt, placea ,,- quod non obsunt: qu Ia etsi domui nostrae i: on sun πω, necessaria. , eis tamen completur huius Universitatis; s, integrita6, quae multo maior est , quam domus nostrais .& multo melior e hanc enim multo mellus admἰnistrat ,, Deus quam unusquisque nostrum domum suam.
Et eerte si Philosophi ex Inspectione vel unius solii
arborIs, aut corporis anImalis, etiam vilioris uno. ore
Prontineiant Deum , & naturam niti I facere superfluum quanto magis de inIverso orbe , cuius solium aut corpus animalis est minima pars, Id ipsum affirmarent, si illum aeque mente, caperent, cum cuiusque opificis a
tentio sit potius ad totum, quam ad eius partes FQuod spectat ea, quae in hoe mundi opificlo vim
dentur, nox ἔa , In poenam, vel remedium peceati iusti sesime & providentissime ordinata, sunt . Inde enim Ve corripimur, ne cum line mundo damnemur, vel probamur; quia plerumque , aIt 8. August. Iib. de vera Relig. cap. 67. cum adsent . nobis temporalia putamus quod ea non, diligamus, sed ' cum abessse coeperint ν. Omnimus quid, simus hoc, enim sae amore nostro ode
328쪽
νat , quodsine δε re dis edite vel denique admonemur, nee vitam istam multIs perieulis & laboribus obnoxiam, sed aliam meliorem, uia securitas summa est, diligamus, desideremur, & pietatis meritis eomparemus . Et Ita rectis eorde & diligentibus Deum omnIacooperantur In bonum, Rom. 8. nec est dicere deoperibus Creaturis, hoe it,o nequiui es 9 omnia enim in tempore μ comprobabuutur. Eccli. 3'. . Dices 3- Indecens est Deum rebus minimis se Immiscere: Ergo o ego ant. Nam ex s. Ambrosio cIt. cap. I I. de o fic. si non est Iniuria & probrosum minutissimas quasque res fecisse & conservare , multo minus Oppro
brἰum putari debet, quod Deus iam faetas ad propositum finem dirigat. Immo peritissimi opificis est ne ver
Providentiam eeteris creatuνis non negamus , curam θοέω
vindieat sibi. Deus ergo providet bobus, & sli 7s; animant bus , sed in eo in modun hompnis, quem Idcirco Tertullianus voeat euram dimini ingenii. Hine s. Ηἔeronymus Irr e. I. Eabaeue eos stultitiae damnat, quhsngulis rebus propriost Angelos assignant; non sinur , inquit, tam fatui adulatores Dei , in in nos os inviuriose svnus , eandem rationabilium , cdi irratianahilium providentiam esse dicent epis. Inflabis a. ex S. August. enchir. eap. 17. meliust UT qWAEdam nescire, quam scire. Et ex communi hominum iudicio desectus est in iis, qui in sublImioribuo dignitat Ibus sunt constituti, hi se Ievioribus Immisceant, & ad minima quaeque descendant I Ergo . DIs Inguo antee. Cum S. Thom. q. ar. art. 3. ad J. melius est . si de provIsore creato, Concedo: si de inereato, Nego antoc. Equidem cum homo non possi omnibus Intendere, necesse est ut graviora praetermἰttat, si vIlIoribus mentem implicet. Contra vero Deus, cui Immensa mundi universitas est velut momentum
saterae: sic intendit singulis, ac si vacet a cunctis., is
329쪽
enim omnia adminiserando implet , νegit ιmplendo , nee unimissis dras cum disponit Mnum, uni deest dum. disponit nniversos , inquit S. Gregorius libia as. Mori. cap. 13. in fine. Et S. Bernardus serm. 3 s. In CEnt.. . ιμ sane uni intentus, is non detentus s. sic pluribus, ut
Instabis SI provident Ia miserias huius vitae In poenam peccati ordinaret, proculdubiis impi & magis .fiagitiosi maioribus mi seri is subjacerente atqui nulla.
est hominum aetas, quae eontrarium non sit experta e David miratus est pacem peecatorum, de ideo pendimoti sunt pedes eius. Ps. Pa. Ierem. cap. I a. apud
Deum conqueritur, quare via impiorum prosperatur m bene es omnibus qui pravaricantur prope es tu or eorum , O longe a renibus eorum . Habacuc quoque cap I.. Pare respicis supeν iniqua agentes , ω taces , .
demorante impio josiorem fe 3 Ergo Deus non curae
Distinguo mai. Si temporales. 'miseriae essent un crupoena peccati, Concedo 2 secus , Nego mali. Porro si-eue terrena selieltas non est justum & debitum virtutiti . praemium: Ita nec tradisitorIa adversitas destinatum peccati supplicium. Quinimmo vitae praesentis adversa sunst electis peccati praeterIti remedium , futuri antidotum ,. rebeliis coneupiscentiae f-num validissi mum , S patemnae Dei disciplInae flagellum , quos illos erudit, & assi aeternam haereditatem disponit, sic enim Apostolus illox
consolatur, Heb. I a. v. T. Tanquam filio vobis offirι se DeMs , quis enim suus , quem non corrigit Pater Contra vero saeculi prosperitas In peccatoribus esvItiorum Incentivum, esca Diaboli, qua reprobos imaeternam damnationem. In fallibiliter allieit. Et ratio . est et quIa rerum terrenarum copia concupiscentiam provocat ac Inflammat, non secus ae ingens strues ligno. rum in Ignem coniecta magnum excitat incendium sadeo ut Deus nunquam ita Irascatur, quam cum ea natibus ea abundanter tribuit , quae male concupiscun
330쪽
ti, iam permittat ea omnia , quae hactenus prohibuerat. Vides, inquit s. Bernardus in hune locum Serm. 41. In Cantis quia tune metit hascstur Deus , cum nom . re eitur. Misereamur, taquit , impia & non distet facere iust tiam . Misoleordia1n banc ergo nolor supeν m nem iram miseratio isa , sapiens mibι mi, justitiae Satius profecto mihi iuκω 'Prυbetae eonsi tum amreben dεre disciplinam , ne quando irascatur Dominus , is peream de mia jusea . Volo irascaris mibi , mire miseri eardiarum I sed illa rea qua corrigis devium , non qNaeκtradii de mia . Illud tua nυbis benigna auimadversis Iarit, hoc formidolosa nutrit dissimuiatio . Non enim cum m scio , sed cum sentio te iratum, tum mavime eo dopropitium. Eadem suit praeeedentium Patrum, ae praesertIm S. Augustini doctrina, nemo, inquit in Ps. 9ω gratuletur homini, qui prosperatur in via sua , cujus p/ceati dεes nitor ω des laudatae, major hine ira Domini est. Irritavit enim Dominum peccator, ut ista ρs tiatio, id est, ut eorrectioni flagella no et patiatur. Quod autem Illa poena sit omnium maxima , aperit ad illae verba Ps. 7 a. Ideo tεnuit eos superbia, operti sunt in qnitate eorum , docetque reprobos terrenis bonis sagἰ- narἰ quasi victimas irae Dei Immolandas, iuxta Illud Osee 4. Vacea Ioseiυiens declinaciit Israel nune pascet eos Dominus quosi agnum in latitudineo hoc est, sicu. agnus devotus ad carnificinam libere pascItur & impinguatur in latis pascuis Ita reprobi sub Dei prov: dentia. finuntur bonis terrenis amuere &Iaseiv re ut sint pinguis, vict ina Ignis aetern I. Attende , inquit, illos superbus en disciplinatos , attende taurum demotum mictimae , permissesmereare Isime, vasa e quin potes usque ad diem occisionis. Tum conserens pauperem, qui necessitate compulius fultum facit cum divite , qui seetus sua potentia vi O-Ienter raset , sic pergit, eum d cit pauperi qμare Oa I secisti Z Humil ιεν afflictis, Θ ubjectu, respondet, necessitas coegis me., & Ita uorrepta em admittens , . spem emendationis iniicit, is me diviti, quarue Me iscis , Ex non times Deum λ Si tamen tantus eη , qui possis dicere ,