장음표시 사용
441쪽
fraudis auctorem. At eum Patres Hieronymo iuniores hune versiculum praemittant , ut S. Augustinns lib. 3. cap. 1 a. c atra Maximinum , S. CyrIllus Alexandrianus lib. I 4. thesauri , eap. s. Oecumenius , de Beda
In suis Commentariis in primam EpIstolam S. Ioan
nis , nostrae aetatis Critieus proIogum In eanonicas Epistolas , qui sub nomine S. HIeronymi cIrcumfer tur , & ubi huius versiculi lectio contra obtrectato res vindicatur , ipsi sancto DoctorI adiudicat; eonte ditque versiculum a posterIoribus additum In margine versionIs Hieronymianae , ac deinceps ex scriptorum vitio e margine transmissum in textum , quod suade ex codice regiae Bibliothecae quingentorum circiter annorum, in quo deest ille versiculus. Ergo. Nego antec. I. Quia, ex TertulIIano IIb. de prae scriptionibus , variare debuerat error . At Eeclesiae , Graeca scilicet de LatIna , non varIant cirea hanc ei ctionem . De Latina constat ex Concillo TrIdeat Ino
sessi . ubi recipit omnes IIbros canonicos prout i guntur In Ecclesiae atqui epistola r. S. Ioannis Iegitur eum hoc versiculo In offeIo Dominieae post Paruchae ergo . De Graeca vero patet ex Graecorum lectionario, idque satetur simon eap. I 8. hIsto critIcae , vana autem est coniectura, ad Graecos eorruptelam manasse a Latinis , eum in oriente dominarentur: tum
quia Graeci ex muὲto tempore LatInis insensi , ab iis
tanquam ab Haereticis cavebant i cumque ab exordio schismatis minima carperent , nunquam tamen illam falsitatem obiecerunt e tum quIa Ionge ante orientselem LatInorum expeditIonem versieulus Ille in Graecis codicibus legebatur, E lm vero correctorium BibIIorum, quod eIroa de cimum saeculum editum est , de In Bibliotheea Sor nica assieryatur, fidem faeli hune eundem versiculum in
pluribus codicibus Graecis legi , de in quibusdam tantum deesse. Erasmus eundem versiculum , quem rapvnxerat ex codice Anglieano pervetusto, restituit, Calvinus , dc BeEa testantur aetate sua in mel Ioribus Grateis
codicibus adsuiue i A lotius oratorii Presbyter assiro
442쪽
Dε Deo Triast .mat extitIsse In valleano omnIum vetustἰsmo di & esexdeeIm exemplaribus antiquissimIs , quibus usus est Robertus Stephanus , septem tantum erant in quibus desideraretur Cardinalis Xlmenius , qui undequaque exemplarIa, ae praesertim e Bibliotheea Valleana conis qui sierat, haee Ioannis verba In -sua editione CompI tensi anno I 337. retInuit. Quod spectat Latinos e Ires', etsi In multis verba ἔlla desiderentur, longe pIures illa repraesentant . Te ses sunt LovanIenses, qui infinitam propemodum e oleum multitudInem consuluere : Patres Benedictini ad citatum prologum ΗIeronymo adseriptum In Epistolas Cathol Ie s r Complutenses mox laudati Te Is etIam correctorium BIbliorum apud Sorbonteos , cuius auctor in quibusdam tantum Graecis eodicibus has voees deis siderat. Ergo nobis credendum rei quIt eos epetIri In omnibus Latmis , quos digerat . Sed prae ceterIs audiendi sunt antIquiores Lat ni Patres. TertulI. Auctost a. & 3. saeculi Itb. eontra Praxeame. 2 3. ad astruendum TrinitatIs mysterlum sie ratIoe natur ex e. s. I. Ioann. &-- c. Io. Evange III eiu Ddem Apostoli, eonnenas Patris in Psis , Filii in
Tarachio tres emist isthaerontos, qui nes unum sunt, mnonus, quo mado disymn est. Ergo & Pater unum sumus. S. Cyprianus, tertio mediante saeculo, se habet IIb. de unitate EGIesivi, de Tarea 6ν Filio oe Spiritae sam cto. scrip um .s , di hi tres unum sunt . NuIIIbi a tem seriptum nIsi c. s. r. Ioann. Non serenda est F eundi Hermanensis sexto sareulo Interpretatio, utpote niam Is violentae hἰne eum in suo eodiee hune versiculum non legeret, Mut nee S. Augustinus, vuIt beatum Madi yrem respexisse ad haee s. Ioann Is verba , tres fune ui rasimonium danν in terra , Spistius . ω aqua θ' sanguis, ita ut in Spirἴtu Patrem , In sanguIne Filium , ct In aqua spiritum Sanctum intellexerit: Quis enim non videat hune sensum alienum esse, tum a ment sanct Doctoris, tum a textu Apostoli 3 Praeserentvs Itaque sanctus FuIgentIus docte nae saniorIs, Ae antiquior Facundo ,. quἰ ad deeImam ArIanorum oblectionem siere spondet: is Patre ergo, o Filio , . Spirimi S. munim
443쪽
aenisistem substantiα accipimus , personas con nῶνe non vindemus . R. ato ames Usus testatin dicens , tres sunt
qui testimonium perhibent in meIo , Pater, Verbum, ct SpirItus Sanctus , & hi tres unum sunt, quod etiam E. Martin C prianus in Diso a de unitate Melesiae te satvr . Eugenius Carthaginensis Episcopus In professione fidei , quam nomine omnium Asticae & Mauritaniae Co sessorum n. 4oo. ex Gennadio Massiliensi , lib. de Scriptoribus EcclesiastIeis, obtuIIt Hunnerico Regi Aruno anno 484. sic habet; Et tu adhue Iure elartias unius divinitatis esse eum Patre oe Filio Spiritum Sanctaemdseeamus , Pannis Evangelisae resimonio comprobatur sait namque, tres sunt qui testimonium dant In ca Io,
Pater, verbum , ct Spiritus Sanctus, & hi tres unum sunt. Habes hie testimonIum totius Ecclesiae Λsricanae apud omnes eius Praesules quinti sareuli indubitatum , eum Regi Ariano obtulerint , nec ab eo posse rellea praeviderint . Auctor proIogi In epistoIas eanonIeas et si reeentIos sit S. Hieronymo , ante octavum tamen saecuIum sic serIpsit e in illa episeola S. Ioannis prima at infideliabus translationibus multum erratum a meritate fideι comperimus s trium tantummodo voeabula , hoc es a-
ρηα , sanguinis oe. Spiritus , in suo eodice ponentes, crFarris , Verbi , ω' Spiritus Sancti tesimonium omitten res , A quo maxime oe sdes Carbolica νoboratisr , ω P
ινδε , ae Filii , ω Spiritus Sancti vera diminitarir sub
Ex illo ergo auctore discimus eius aetate graves extitisse Catholleorum expostulationes adversus quo
dam Translatores, qui ex textu Graeco hunc S. Ioan nis versiculum Latine non ediderant. Porro ferenda non est ealumnIa, qua in hac parte impetitur S. Hieronymus, qui , uo erat vir sanctus νIn Seripturarum sanctarum cognitione, ae explanati ne versatissimus, quippe, testeus. Augustino, omnium Ani quorum lueubrationes evolverat, non potest a
gui infidelitatis, aut ignorantἰae; quoe rea hune Ioannis versiculum uti genuInum eum Ipso accipere debem Gi ut exigit epistolae contextus; nam particula, & a
444쪽
4 a De Deo ricio. rae priemittime octavo versiculo , cohaeret eum se. pt Imo, dc nullatenus cum sexto , ua legentῖ patebit, Restat ergo, ut dicamus Patres , qui huius versi culi non memInere , Ia codices Incidissse mutiIoa me inadvertentia riseriptorum , quo ex eo facilius ipsis obtigIt , quod verius septimus & octavus incipiana ab illis voessius: tres sunt, quἐ tesimonium dane, quo factum est , ut errante oeulo ac manu , transierint ad versum octavum , Spiritns , aqua , is sanguis, omἰ sis posterioribus partibus versus septimi , quod ipsis contigisse eirca v. 3ς. cap. ar. Iosue advertuut Patres Benedicti nI in ruis Annotat Ionibus ad eundem ProI pum s quia tres versus eiusdem eapitis, stilicet 3 s. 36. 3 . his. clauduntur vocibus , civitates qω , νηον cum I urbanis suis .
Probatur ex test; monIo euiusque personae divInae . quod beatus Ioannes capite praecedenti protulit, quotaque nunc ea , qna par est , reverentia di diligentiassii Iatim ponderandum proponimus. Tsimonium Patris , OUoniam Adversarii solum Patrem veterἰs Testameninti auctorem agnoscunt, ad eius testImonIum referemus quae in eodem Testamento de Filii diu nitate leguntur , & quidem ex quam plurimis solum praecipua ω Primum , Pater Christum Dominum declarat suum Filium hIs eharacteribus, qui nonnisi filio naturali de Tonsubstantἱali eonvenire possunt. Matth. y. Hic es Ita ius meus diles ist. Hie, Inquit, non Ioannes Baptista, IIcet inter filios adoptivos non surrexerit maior illos hie unicus est,.non iactus aut creatus, sed genit s-
445쪽
riaI. a. Ego Fodie genui te , non ex nihilo , ted ex
utero, Ps I. t 9. auro ante luciferum genui te. Ex utero, inquam , non Beatae virgInis , ut contendunt Soe In Iani, quia, ante Luciferum, immo ante omnem creaturam, Prov. 8. Dominus pus dii me , inquit SapientIa, in initio viarum suarum , antequam quidquam faceret a principio , ab aeterno ordinata sum, oe eu anis
liquis antequam terra feret . . . quando praeparabat cae
los , aderam ... cum eo eram cunctam componens . .ε.
Iudens coram eo omni tempore . Eo Ioei sapientia non
est aliquod aeeidens, sed virtus Inte IIectualis, sed persona vivens, quae enim Ipsi tribuuntur, non solum in hoc capite , sed In t. & 9. sum personae viventis ἔe. I. clamat, increpat, e. s. dIeItur aedifieasse sibi domum , immolasse victimas , cte. Non est etiam attria butum essentiale commune tribus personis , seu , uε Interpretantur Sociniant, proprietas S attributum P tris I namque dIstinguitur a Patre, eum dicatur ab eo genita & procedens, ludens coram eo omnἱ tempore sidest, omnIa eum Ipso faelens, conservans, ct gube mans, quae In Deo non sunt labor, sed Iudus propter operandi facilitatem. Ergo loeus ille Intelligendus est de Christo Domino, qui vi processionis aeternae est sapientia , qu7ppe in vicis elamavit, Increpavit, EceIesiam tanquam domum aedificavit , de In ea immoIavia victimas, nempe seipsum in sacramento Altaris , ac denique de seIpso dixit , Io: s. Pater meus usque modo
operatur oe ego operον , nempe In continua creaturamis rum productione & conservatione . Commendatur qu que eius aeternitas Michaeae c. s. his verbIs , cir ωBetbIeem Ephrata , parvuliss es in millibus Iuda, era testnisi egrediatur qui si dominator in Israel , Θ egressus Uue ab initio, a diebus aeternitatis. Haee prophetia est de Christo, textibus Iudaeis, Matth. a. & Io: T. V. a. duas autem nativitaies eius manifeste exprimit, unam tempora Iem ex Beata UIrgine , alteram aeternam eRPatre , propter . quam Pater illum paris secum pol statis & honoris dignum pronuntiat, Pal. io'. Dixist Dominus Domino meo, sede a deκtris meis s sic enim interpretatur Apostolus, ad Hebr. I. v. II.
446쪽
444 Deo πνιπο . Diees eum scietnianis r sapientIa, Prov. s. apud aptuaginta Interpretes dicitur creata 2 Ergo. R. I. Texrus Hebraicus , eum sit originalis , ea praeserendus et In eo autem I Itue sicut In nostra. vulgata: Dominus p .dit ma , hoe est generavit; sia. enim Eva , genito Cain , ali , positat bominem per Deum,. a. In aliis eodIcIbus Graecis legerunt, poΦdit, S. Basilius lib. a. eonisa Eunomlum, de S. GregorIus Nys-
senus IIb. I. contra eundem, 3. exeaso dupliciter sumi potest, vel strictius. pro productione ex nihilo ,. vel latius pro qualibet productione sive ex nihiIo ,
posterἰori sensu intellIgendti sunt septuaginta Ime Pretes, qui ideo verbum 1 ex vist, usurpavemni quia gener tio diuIna Immuni, est ab ImperfectIonibus, quin insunt omnibus generationibus naturalitex notis. Diere M MIehaeae textus legItur In Hebraeo, a dI bus saeculi , non vero a Sebna aeternitat;s: Ergo, Respondeo hune Ioquendi modum perindo aetern talem significare, uu patet tum ex Psal. 92, a saeculo
tu ex o eum ex Italae 43. ubi Deus exponens suam aeternitatem ait , ab initio σα Lese . , In. Hebraeo s eαγο dies est : ego. ipse ἀSecundum. Patris temmonIum ducitur ex innumerua is, in quibus Patre Deum denominat Filium 2 ato que ut emeacia huius testimonii clarius elueeat. Advertes nomen IIlud, mus , sumi dupliciter , Mappellative de metaphorIee ad designandum insignem au.ctoritatem di potestatem exeaturae a Deo concessam ω Propter quam divἰnum quia in ea relucet, hoc senis. Deus ad Moysen. ald, Exod via I .. consilia to Deum Thaνaonix, & ad IudIces, PsaI. 8 i. Ego disi, . dii Uri ,
flii Eruelse omnes , sutatu e proprie pro prima
ente, di supremo rerum omnium Dominatore. Advertes a. In novo Testamento nomen Dexs, , apud
Letinos di apud Graecos nunquam appellativum esse, sed semper proprium, ut notat svi Irenaeus L ας. s.. Neque Dominus , inquIs, neque Spiritus Sanctus
447쪽
cap. s. nunquam neque Tropheta, neque Apostoli alium Desin nominarunt praeter De- Ο solum Deum s vocem definitime usurpavit, quIa Apostolus I. Cor. c. g. ex
Paganorum sententia st usu ἔnnuit plures diel Deos,std definIa apud Chris Ianos unum eta Deum, es sunt s
HIne Herodes Acta r a. percussus a Deo expiravie, es quod non dedisset honorem Deo, aeclamante Ipsi p pulo , Dei voces is non hominis. vertes 3. Delle deprehendi an In veteri Te st mento nomen DeI appellatIve & metaphorice usurpe tur, an proprie. Namque r. constat apud omnes e iun Iudaeos Deum esse nomen proprἰum, quando ex primitur hae voce, Iebova, quod Terra grammaton vulgo dicitur, quia ex quatuor litterIs componitur , quod que Iudaeis tam sacrum est, ut ab eo pronuntiando reI giose abstineant ; immo =psius pronuntiandi rat Ionem ipsa desuetudine iam Ignorant. a. cum nomen Deo In Hebrae non est, Iebova, tum dignosti potest ex subiecta materia, di circumstantiis , an sie proprium aut appellat vum, nempe si personae, de quibus sermo est, semel aut bis hoc docentur nomine, ut Moyses & I lees, & alia bene multa de Iis reserantur, quae naturae Independens pugnant, ut quae de Moyse & Iudieἱbus narrantur; certum est hujusmodI diel Deos appellative & metaph vice , quemadmodum Deus alIquando appellatur leo , Christus DomInus vItis vera. At si persona soleat diei Deus, de ei tribuamur quae primae eaussae conveniunt, ut Ps. 2I. Deus Deus me- , quare me dereliquisti &Ps, 44. sodes tua Dein in faculum Deiai ... --δ re Pens, St. nomen illud proprie aecipiendum est, quias propter quandam ωIlItudinem metaphora sit continua , sermo vprax non est, sed mendax, & ad Melinpiendum compositus. Hine inerimus veritatem eaΕnis humanae In Christo adversus Marelonitas eam negantes, ex eo quod In Scripturis minanter nominetur homo , aut fiIius homInis. SimIIIter ex Seripturis evinelmus apium vere esse Deum, quIa In illis Deus frequenter
praedicatur , sed sinissis illis testimoniit, quae longi a
448쪽
dissertationI non exponerent, proseremus solos textu in quibus appellatur deriva. Primus petitur ex c. c. Isaiae, ubi asserit Propheta se vidisse Dominum , Iahova, sedentem in throno eἰ
cum stantibus Seraph Inis, & clamantibus , Sanctus, Samctna, sanctiti, audivIsie quoque dἰcentem , qnis ibit nobi, Z ct sibi praeeIpientem , mado, idi excaeca eον popuILBUM: quae verba emeaeia sunt praesertIm contra SoeInianos; nam S. Joannes c. 2 a. Evangelii, v. 4 . ea de Christo Domino exponit, haec diriit Isaias, Panis v dit gloriam ejus. Idem Propheta cIarius se explIeat capitibus sequentibus, e. 7. v. I . ubi de ortu Messiae
laquens habet: Ecra Virgo concipiet is parieν filium , ετ voeabittis nomen ejus Emmanuel, Iebova quod L
Natthaeus c. I. v. a . interpretatur, nobiscum Deus.
Respondent Soeiniani addendum esser verbum subinfantivum, est, ut fit senius, nobiseum est Deus, ct Ita Emmanuel non sit nomen Messiae , sed Dei in Messiadi per Messiam operantis. Sed praeterquam quod non licet verbo DeI addere nee est mel Ior Interpres nominis Emmanuel, quam RMatthaeiis, explodItur illa explieatio verbIs Ipsiusmea
Bumerum ejus: oe vocabitur nomen ejus, admerabitis . . ω
Deus Iebova fortis , Pater futuri saeuia, Princeps pacis. Et e. 8. v. 13. Dominum Pebova exercitaeum sanctificate, ipse pavor vester, ω i e terror vestir . In Iapidem antem offensonu, ω H petram standaIs duabus domibos Israel, in eaqκeam' ω νainam Fabitantibas Pe-rnsa m. Quem Ioeum de ChrIsto explIeant feneκ 9 meon Lueae a. V. 34. g. Paulus Rom. 9. v. 32. εχ S. Petrus ep. a. cap. a. v. T. Ergo Christus Dominus apud IsaIam constanter est Deus, Ieho a 4 Ex quadam obseuritate, quae in hodIernam lectio nem HebraleI textus irrepsit ob reeentem paenctorum adiectionem , contendunt SoeinianI sie Iegendum cap. 9. Eiae & voeavie nomen 6αι .... Dens fortis, ita ut non Messias, sed ἱpse Pater ita voeetur . . i- sed
449쪽
maehus , de Vulgata verterunt, vocabitur. 2. Linguae
Hebraicae periti docent sublatis punctis legi posse ,
vocabItur. 3. Coacervatio tot nominum satis Indi eis lis de ser ibi Messiam . Sive autem adiectivum, fortissseparetur a substantivo, Deus; sive coniungatur, perinde est ; immo si eoniungatur, emphasim habet τsignifieat enIm Deum Omnipotentem, Ps. 13. V. 8a Dominus Drtis oe potens, cap. 3 o. Isaiae sonuertentur resiquiae ... Iacob ad Deum fortem. Seeunda habetur Ieru cap. 23. Ecce dies veniunt id ιit Dominus, is suscitabo David germen justum: regnabit ReΜ, ω sapiens erit . . . In diebus tuis Iuliab evr Pnda , ω Urael babitabit eonfidenter, is Foe essnomen, Puod voeabunt eom, Dominis1 Iehoma iusson is , Tu Hebr. hoc est nomen, quo τοσavi eum, Deust Teisva b jussitia nostra. Quae valba. ad Messiam per tinere probat Huetius demonstri Evangelica proposcone '. num. I s. ex te Tmoniis veterum Iudaeorum , Idem agnoseunt SoeIn Iani, solo Crotio refragante oqui verba illa ad Zorobabe Iem transfert, sed Imme rito ; insigniores enIm laut IIII titul I, ut alteri, quan Messiae, aptentur, nedum Zorobabeli , qui non fuit Rex , sub quo Iuda & Israel confidenter requiescerent, multo minus iustitia. Tertius depromitur ex c. I r. ZacharIae sic seribe
les , a enderunc mercedem meam triginta argenteos, is
suariωm e decorum pretium, quo appretiat s sum ab eis .
Quae de Christo esse pMdicta constat ex S. Matsh. c..17. U. 9. Idem Fropheta-cap. I a. Inducit Deum Tebova ade se loquentem his verbis 3 essundam super domum David , is super habitatores Perusalem , Spiritum gratiα , ω precηm s oe a Dient ad me, quem eon erunt . Quem autem confixerint, deeIarat Evangelista Ior c. I s. ubi latus Christi ab uno milite apertom est, aet scriptura
450쪽
Quartus, isque apertissimus, oeeunIt apud Maaz lolam c. I. ubi Deus, Iebova , sic I'quitur e luee ego lmitto AngeIum meam , ω praeparabit viam ante faciem meam, oe sarem veniet ad templum suum domisator , lffoem vos quaeritis, oe Angelus Testamenti, quem mos multis; Eue menit, dicit Dominus Iebova. Hane Prophetiam Christus In se impletam definit, Matth. cap. II. ubi monet discipulos Ioannem Baptistam il- Ium esse, quem praedixit MalaehIas paraturum viam ante se, mutatis Prophetae verbis i Ille enim habet,
ante faciem meam, Christus vero, ante faciem tuam, lut ostenderet personarum dIstinctIonem, naturae vero lunitatem I sacἰem enim , quae tribuitur Deo, Iebova, lsuam dixit Christus. Pater ipse per Angelum Gabrim llem, quem ad Zachariam destinavIa, Lurae e. r. v. a c. lhane interpretationem confirmat his verbis: Et mu lνοι ΝDνum Israel convertet ad Dominum Deum ipso m. lQuIs vero DomInus Deus filiorum IsraeI, ni si verua lDeus 2 de illo eodem subdIt versu sequenti , is ipse lpraecedeν ante iliam in spis in O virtute Elia . Ioa lnes ergo praecessit ante verum Deum, qui est domἔ, lnator Israel, cui erectum est templum in Ierusalem, lad quod venit earne Indutus. Hle Socinus se vIctum ldemonstrat, asserendo textum eae corruptum, rep. lgnantibus Iudaeis &Christianis, qui eodem modo legunτ. Porro ex hIs textibus liquet Metae div nitatem non jfuisse Synagogae prorsus incognitam. lTertium Patris testimoninm habetur ex miraculis tum Christi, tum DIkIpulorum ems; IIcea enim facta
snt potestate te;bus personis sommuni, ea tamen ad Patrem ChrIstus retuIit, ut Io: s. v. 3 s. Ego, inquit . . . λabeo te nonium majns Ioanne: opera enim quae deris ibi Parer . . . tesimonium perhibent de meis
Nessicas, Prophetas edidIlle miracula. Elἰseum mo tuos suscitasse etiam post mortem, qui propterea non existImantur Patri consubstantIales. Namque miracula non patrarunt ad probandum se esse e iusdem naturae cum Deo sicut patravIt Christus . Cum ergo vera miracula non possint nIsi a Deo profieIOI, nec Deus testis esse