장음표시 사용
461쪽
& propter eximias dotes erat Deus, non proprie, sed metaphorIce, ut colligitur ex textu originali, In quo ιορ , latine, Deus , regitur cum artIculo , i, Θεο , ubi sermo de vero Deo, apud quem erat verbum; quia apud Graecos articulus Ille usurpatur ad quandam emphasiin , de auctoritatem significat; omittItur vero cum aptatur Verbo. Omnia per ipsum facta sunt , quae scilicet pertinent ad legem Evangelicam , & generis humani
reparationem. In mundo erat proprIe dicto, ω mundus per ipsum factus es , nempe mundus spiritual Is, novus homo, ω mundaes eum non cognovit, id est, mundus Iumaligno positus. Et Verbum earo factum est, hoc sensu, quod homo tam excellens, infirmus apparuit, & carnis passiones iustInuit. Quae absurda expositio satis petis resellituri nam si diceret omnia verba a proprio eorum sensu ad allegorias transferre, non essent coneeptuum' signa determinata, frustra scriberent homInes,
. iubscriptionibus su Is adigi possent ad implenda promi Gia . Quam autem falsum sit apud Graecos articulum semper praemitti quoties verus Deus nomἔnatur , nunquam vero 'ubi nomen IIIud metaphorIee tribuitur ereaturIs , 'patet ex innumεris ScrIpturae Iocis, v. Ia eiusdem capitis, di v. I 8. Deus summus Iegitur sine artἔ- eulo, si t & Matth. e. I . v. 33. & I. Cor. 8. v. 3e so e contra Christus cum articulo dicitur Deus Rom. '. ut observat S. Chrysos . hom. 3. in Ioann. Immo & falsi gentium Dii, ad GaI. . v. t. Act. 7. v. 3. Idem Evangelista e. ao. testimonium refert alterIus
Apostoli , nempe S. Thomae , qui paIpando Christi redIuIvi vulnera , IIlum consessus est Deum suum de DomInum e Respondit Thomas, inquit , ω disit, Do
Reponunt SoelnIani, haee verba non dirIgἱ ad Chr7ssum , sed ad Deum quasi prae admiratione excIamaia set Apostolus, o Domine milsed contra, I. ipse contextus non patItur hanc e
NIeatlonem e Apostolus enim respondet Christo dIeenisti , noli esse incrediam, sed fidelis, emittitque sinceram confessionem, quam Christus approbat subiiciens, quia
indipi me . . . credidisi . a. textus Graecus 3e or gin
462쪽
so De Dεο Tν noctis exeludit talem Interpretationem , nam In eo non Ie gitur Deus In vocativo; sed in nominativo, ὀ Κυρ die μου , ο Θεὸς μοῦ . Denique in prima epistola , quae tota est ad probandum contra Eblonitas ChrIstum vere esse Deum ct hominem , sic habet Evangelista c. s. Scimus quo niam Filius Dei merit, cer dedit nobis sensum , iat eo gnoscamus merum Deum , Θ simus in mero Filio ebs. Hic es merus Deus , is vita a tema . Summus Deus non potuit cIartus exprimi. Respondent SoeInlant pronomen, his , reserendum ad Patrem, non ad Filium . Contra I. pronomen istud est demonstratἱvum rei Praesentis, non remotae, a. etIam si aliquando possit referri ad personam mediate anteeedentem , ut Aist. 7. V. I9. contextus Apostoli non patitur eo Ioe ad Patrem referri, quia iam Apostolus eum appe IlavltDeum verum, sensusque esset nugatorIus, Pater Deus verus, est Deus verus . DenIque repetitio IlIa non potest esse ad mentem Apostoli , quIa non Intendit probare Patrem esse verum Deum , cum nullus Id In dubium revocarIt ; sed propositum eius est asserere contra Ebion;tas, Fi IIum Dei esse verum Deum, quod Iuculenter hie exequitur.
Secundum Testimonium profertur ex seriptis beati Pauli . Primo, Apostolus ea p. I. epIst. ad Hebr. ea omnia Christo tribuit, quae sunt veri Dei propria . Ita esteκ Patre genitus tanquam splendor gloriae , O Rura
θb.'antiae ejus, quae iunt encomia Sapῖentiae Increatae, Sap. 7. V. 29. portare omnia verbo vIrtutis suae, sedere a dextrIs Dei , ab Angelis adorandus . III i inminIsterium mittuntur 3 ad hune uero dieItur, Thro-nns tum 1 Deus in faeeulum saeuia, Et, Tre in principio , Domine, terram fundasei , Er opera marinum lux rum sunt eaeli . . . velas amie um mutabis eos, is mu tabulatur , tu autem idem ipse es. Si ereatura his titulis rep sentatur , nulla suppetunt determInata verba ad designandum ens Inereatum , a quo cuncta sunt crea
ta . Mutanda est fidei nostrae prosellio , credo in Deum
463쪽
De Deo Trino. 'atrem omnipotentem , Creatorem caeli γ terrae , nam fecundum Socinianos verbis concipitur , qnae pur. hό-
mini adaptari potant. Secundo , Rom. s. sic scrIbit Idem Apostolus de Christo differens, εχ quibus Patriarch Is) s Chrisus
fecundum carnem , qui es super omnia Deus benedictus En seeuia . Amen. Hinc nihil eorum desideratur, quae Soeiniani volunt esse necessarIa ad denotandum verum Deum , r. dum dicit Apostolus Christum ex Iudaeis oriundum, cum hac restrictione, secundum earnem , siarnificat In eo allam eme naturam , quam humanam sa. nomini Dei praemittit articulum , 3. cetera , quae subiicIuntur, ad emphasim pertinent , β Dei aeternitatem tangunt, Deus Pater Domini nUri Iesu Chr
si , qui es benedictus in secuta. 2. Cor. D. Non dissilentur Sociniani, sed ut vIm huius testI-monii declInet , dum Erasmo comministuntur post has voces, secundum carnem, figendum esse punctum , ut
sensus sit, IIIe qu est super omnIa Deus, sit benedIctus. Deinde deIendum esse illud nomen , Deus, in hypothesi quod punctum non figatur , ut non sigilvulgata , tum quia non extat in versione SyrIaea Itum quia non eum legunt Sy. Cyprianus, & Hilarius . Respondeo ad primum , In textu original; hae v ces, qui est, enunciantur In partic*pio, existens super omnia Deus, ac proinde necessario coniunguntur eum. antecedentibus; ita omnes Patres Graeci & Latini, ae praesertim S. CyprIanus tertio testimonio eontra Iudaeos, & S. Hilarius lib. 8. & I3. de Trinitate, quod SoeinIani falso appellant . Unde patet responsio ad
secundum , cum omnes a tempore Apostolorum usique ad Erasmum nomen De I Iegerint .
Tertio, In epist. ad Philipp. e. a. Ita de Christo
testatur Apostolus, qui eum in forma Dei Ust , non rapinam arbitratus es esse se aequalem Deo , hoe est, rem alienam non usurpavlt dum aequaIem Deo se steli, sed semetipsum exinanivit formam servi aeeipiens , in ηm litudinem hominum factus, is habita inventus ut homo . Humiliamiν semetipsum factus Obediens usque m. Haea
sane non scripsit fidelia Christi testis, ut probaret Iu-V 3 daeos
464쪽
sa De Deo Trina . . aeo, falso d;xisse Christum se aequalem Deo seeIsse L. sed ut evIneeret in eo non fuisse blasphemum, utpo- a te qui non rapuisset honorem indebitum .. Quid Soe, .niani ad tam cIarum testimonIum Respondent hunc esse sensum verborum , eum ChrI- sus InitIo praedieationis alIquid divinum prae se se et, propter eximias dotes & miraculae, mordieus noui RretinuIt Illam divinam speetem & formam, vel iuxta, veteres Arianos aput S. Chrysostomum hem. 6. Ia, ie p. ad Phil Ipp. R S. August. lib. contra Max m. e. s. inon dux Ie ambIgendam aequalitatem eum Deo , sed i
exinani v Ia semetipsum , quatenus. occultata divina Illa speele apparuit homo infirmus , eontumelias J At alias Iudaeorum persecutiones sustinens. usque ad mortem . Sed contra; Christus formam servi aeeepit, eo I D, quo naturam ereatam x nempe humanam assiumpsit dependentia enim & servitus. essentIalis est naturae ere est: atqui ex Apostolo erat In forma, DeI , antequam esset in forma serv , dc carnem assumeret ex. B. VI gine et esse autem in serma Dei, est habere naturam divinam , sicut esset in forma, hominis em habere nat Tam humanam et ergo prIus habulae naturam divinam, quam humanam i ct Ita prius fuit Deus, quam homo. De Inde non magis. diceretur se exinanivisse accipiendo, formam servi, hoe est, naturam humanam quam cum ali ἔ homines generantun , si ab non esse simpIIcIter ad esse transiimet, immo generatio. IIIa tot donis illustra- .ra , fuisset vera exaltatio . Hinc corruid veterum Ari norum interpretatio, namque Christus In forma seun tura Dei existens , non potu ι arbitrarI se. rapinae de iniustIt ae reum sore , si aequalem is Deo fueret . . Addo ct In eorum falsa hypothesi, quod forma Dei non Ggni sieet naturam Dei, sieut sorma servi naturam humanam exprimit; non esset materIa eximiae Iaud Is, qua Apostolus Christum exornat si Ipse creatura ex; stens, . . se non steIssiet Deo aequalem, u advertIt S. Chrys somus. Soein Iani vero In sua explieatione recedunt, . primo a Seripturae littera ,. de propria, verborum . significatione, apud quam enἔm n Ionem hae voces , . non
a bitratua est , se rapinam facere , hunc habent sensum
465쪽
mordicus non tenuit quod ipse fuerat eomossunt 3 Reeecdunt etIam a veritate Historiae; constat enim ex Eva gelici Christum Dominum prIus extitIsse In forma existerna servi, quam in forma Dei externa . Natus est infans, ex paupere matre in praesepio , Infirmus , de pannis Involutus , sicut ceteri hominer. Crevit subditus parentibuς, grandior factus fabrIIIa opera exereu Iis nulla in his omnibus exterIoe speeIes divin talis, omnia servitutem & infirmitatem spirant .. A trigesimo aetatis anno praedicatIon s manus sustepit, ex tune siemIraeu Is eoruscavit usque ad vItae extremum , ct In Eorto , in qno comprehensus est , & In cruce dum expIravit , ut ubἰque formam externam d vinitatIa Gmul eum forma servr eoniunxerit, divina, faciens InmIraeulis, & humana patienx In contumeIIIs , per χαcutionibus , etiam, ata Initio praedicationIs MobiIeIunt SoeInlani illud r. Cor. I s. v. as. & 28. ubi Apostolus de Christo ait , oportet . . illum regn-
νε donec ponat omnes inimicos sub pedibus ejus . . . Cum
κtem subjecta fuerint ilia omnia s tune ει ipse Filius subjectus erit et , qui subjecit sibi omnia , ut ' Deus omnia in omnibus . Ergo Christus dlcitur Deus ratione admIn Istration Is tantum, qua peracta solus verus Deu, regnabit , di Christus eum relIquIs ereaturis subditus
DIst. antee. Ipse Filius subiectus erἐν ue eaput hominum &.unum eum iis corpus mystieum essiciens, Concedo ut persona. singuIarIs , Nego antec. Nam regnum eius dicitur aeternum fore , Dan. a. & 7. Mi-Chaeae 4. Luc. I. I. Petri . v.. D. Itaque ChrIsti regnum detinet soIum quatenus consistIt In debellandis hostἰbus , roborandis fidelibus, & perducendis ad gant cum Deo unItatem, quam Ipsi adpreeatus est , Ioann. II. qua, adepta Deus erit omnIa In omnibus , solus In iis aspicietur operanx, solus: amabitur, re cetera in ipis, S propter ipsum. Cum Eeelesia a SpirItu Sancto, regatur , dleente D
mino, Ioanno. I . Alium Taraelatum duit vobis , Memaneat mobiscum in aeternum , ad testimonium SpIritus
SanctL pertinet traditIo, quae a temporibus Apostolorumis . V 4 om
466쪽
eam constans est In afferenda Filii divinItate , ut mL Irum videatur , ne dicam temerarIum , quomodo etiam se Cathol Ieis magni nominis virI asseruerInt plerosque Patres Conellio Nicaeno antiquiores hoe praecipuum Rel glonis ChrIRIanae dogma non tenuisse. Quod autem Patres e mmuniter , & constanter u que ad Coneillum Nicaenum anno 32s. ceIebratum , doeuerInt Filium esse Patri e substantialem, Iicet alia quando verbis obscurIoribus & minus exquIsitIs , ut eontingit iis, qui ante ortas haereses scripsere . Probatur I. generatIm ex IIIa fidei nostrae regula a primis laeulis observata , ct a Coneillo Tridentino sess. 4. eommendata , ct praescrIpta his verbis, Nemo ...
Dcram Scriρturam . . .. ontra eum sensum, quem tenuit', ω tenet sancta Mater musta . . . aut etiam contra fina nimem consensum Patrum .... interpreta- audeat. Haexegula docet Tertullianus lib. de praeserim. cap. I . praeseribendum adversus omnem haeresim . Uerba eius notent Sociniani, quoniam, inquit , prosteit nihἱI eongressio Seripturarum, nisi plane ut aut stomachi quIsineat eversionem, aut cerebri. Ista haeresis non re-
,, eipit quasdam Seripturas , & si quas recipit, adi is ctionibus & de uactionibus ad dispositIonem Inst Ituti,, sul IntervertIt: & si recIple, non recIpIe Integras: , , ct si a Iiquatenus integras praestat, nihilom; nus d-
versas expositiones commentata convertit. Tantum veritati obstrepit adulter sensus , quantum corru ,, ptor stylus : is concluditque ex TrassitIone revi cendos omnes haeretIcos . Quomodo autem ea revἱneentur , si In EpIseopis & aliis Scriptor;bus prim Tum sareulorum deseeerIt Probatur a. Si Patres aliud de Filio , quam Apost II seripsere, id contἰgisse necesse est , vel l. iseulo,
vel a. vel 3. nam unanimis omnἰum consensus pro
afferenda Filii divinitate emievit In tio quarti tacuit, ut mox dicturi sumus e atquI haee mutatio In nullo ex tribus primIs taculis contingere potuit: Ergo. Quoad primum seculum , probatIo ratiocinIo eius dem Tertulliani. auctorIs seeundῆ ct terti ἱ secuit, ei-tMO Opere c. 16. 37. 2 23. nempe Mostoli, qui primus
467쪽
mum Oeu Ivin Illustrarunt, maxime S. Ioannes , qua nonnIsi Ineunte a. saeculo e vita demἰgravit, ut testatur S. Hieronymus lib. de SerIptoribus Ecelesiasti eis,
plenitudinem scientiae a Domino acceperunt, is ne unam
,, meam, id est, unum verbum sine fructu In abdito, , reservarunt I tum subdit, si ergo incredibiIe est, vel ,, ignorasse Apostolos plenItudinem praedication Is, vel
, non omnem ordinem regulae omnibus edidisse , vl-
,, demus ne forte Apostoli quidem simpliciter & ple-
,, ne, Ecclesia autem suo villo aliter aceeperit, quam ,, Apostoli proferebant . - Ηoe posterius adversarii ,, Praesumere videntur, sed quam absurda sit illa praesumptio , sic ostendit Idem aetor . D Age nunc e om- , , nes erraverint, deceptus sit & Apostolus de testi- ., monio reddendo quibusdam scilices Ephesiis e. I. v. I, , er 'Pbilippensibus c. t. v. q. nullum respexit ,, Spiritus sanctus, ut eam in veritatem deduceret s,, ad hoe mistus a Christo, ad hoc postulatus et Pa- ,, tre, ut esset Doctor verItatis, neglexerit offieium ,, Dei villieus, Christi vicarius, sinens Ecclesias aIites,, InterIm intelligere, aliter credere, quam ipse per ,, Apostolos praedicabat , &α ,, Quoad secundum saeeuIum evineItur UerbI consu stantialitatem tum fessie cognitam & annuntiatam smaxime ex eo quod Apostoli eam suos diseIpulos d cuerint , ut Sanctum Polycarpum Sancti Ioannῖs avd torem, Sanctum Irenaeum Polycarpi discipulum Lugdunensem Episcopum, de Martyrio eoronatum tertio
S. Ignatius Antiochenae EecIesiae, tertins post Petrum Apostolum Episcopus, Romae sanguine suo confirmavIs quod in oriente & occidente docuerat , Filium esse Deum aeternum , ut patet ex eius epistola ad Ephesios et is ignatius, inquit, qui &Theophorus electae per v is luntatem Patris, & Jesu Christi Det nostri Ecclesiae , se quae est Ephesi, silutem. Et post pauea , Medicuso unus est carnalis 3t spiritualis , factus & non factus ν,, in homine existens Deus, In 'morte vἔta vera,
o Maria , re ex Deo . Et in Epipola ad Magnesianos , Cluistus dieituet Patris Verbum aeternum o
468쪽
PMlippenses, commendaL eIs Epistolas S. Ignati; r ergo erat ejusdem, eum eo. sententiae circa FIIIi, d Ivinitatem . . S. Iustinus Martyr, qui ex. OrIente Romam veniens circa annum; I IO. ibi SchoIam institui P, docuitque Ini Apologiae prima, quae vere est secunda, Patrem & Fialium. esse ante omnIa, ct per eos, facta. omnia. Tum diruens. GentIIIumi ea Iumniam , qua Christianos dI- .cebant atheos , sic respondet : non meri. i Dei sumus expertes. , -νum Bunc ipsum cI' qui ab eo . veniet . . Filium cx Spiritum. Sanctum colimati oe adoramus . E in inalogo eum Tryphone sita det non esse rem inere di bi Iem quod Christus. si: Deus. ante omnia, iacula existens, & postea, earnem assumpserit; . tum exempIOόgnis, ex quo alius Ignis accenditur, probati contra iueret Ieos verbum esset Patri consubstantiale,. &hyp stas distinctum .. Quo exemplo i etiam uti ture Tatianus Sia Iustini diseIpulus, sed novae haereseos parens , in. oratione ad , Graecos. Et In Epistola ad Diognetum , sive sit Iumni ut omnes. eruditi agnoseunt sive al- erius antiquἰoris, explicati q*omodo Filius non sit m,nor Patre, lieee. ab eo missus: Ipse omnipotens, Deus , Inquit , . e- caelis. Verbum inteν. homines Iocavit , noni
quemadmodum; aliquis conjicere. post, misso aliquo minia ro , sive Angεis sedi ipso. Uime a creatora, um usum
Athenagoras S. Iust Ino coniungendus est; .hIα enImi ChristIanorum eausiam agens iisdem temporibus, . qu bus & Iustiuus, egregIam. ApologIam obtuI t Ipsis Imperatoribus Marco: Aurelio , & filio eius Commodo
Ini eat autem sic Iovi tur: unis. igituν non1 miretuκ nos, qui, D um, Patrem, praedieamus, cet Deum Filium , is rurruum. sanctum ita ut, unionis eorum. vim cet ordinis idisinctionem euponamus impios. ω sne. De . bomines vo
cori Ne vero hac distinctione personarum i videre tu . solvi monarchia, . & dividi suprema. potessas exem-plum productu duorum. Imperatorum patris ω filii , . qui non partiuntur Imperium Romanum, . sed coniun- regnant , subsistente MonarchIa', qyam tamen Commodus habet. a patre Marco AurelIO..
469쪽
En hIs testimoniis, in quibus habetur Filius Patrἔ
coaeternus, omnium rerum Conditor, eiusdem naturae
Se potestatis cum Patre , quamvis, hypostasi distinctus, simul. cum Illo adorandus, solvi possimi alii; S. Iustini textus, alioquin, dissicillimi in ApoL a. & in Dialogo cum Tryphone ,. ubi scribIt Filium Dei , I. proximam post Deum esse potestatem, quod dictum intellIge ad distinguendas, personas, In quarum ordIne Pater primum tenet locum, . quia. est principium Filii, a. . fuisse Patris ministrum , . In creatione mundi, ministrum, inquam ego , sine dependentiae, ut collIgitur ex eius verbis Iaudatis, 3. . de Patrim voluntate esse Deum , id est, eae: naturali Patris Inclinatione ; quia non illo invito tanquam extraneus regnat, quasi imperium divIdens. Quomodo enim ex. libero Patris arbitrio, penderet , qui habe L eandem eum; Patre naturam maxime necessariam quemadmodum i Iustinum probati exemplo, Ignis 'alium Ignem ex. naturali, Inclinatione producentis Patrem esse omni uni, simplister Dominum, , adeoque ipsius, Christi, mandata, eἰ dedisse. Nam praemissi textus I terpretaru cogunt Patrem , quatenus est principium Filii ,. esse. eius, Dominum improprie dictum, non; vero proprie ,, quemadmodum est DomInus Angelorum , a quibus beatus, Martyr, illum expresse distinguit: impro prie ergor mandata ei, dedit eo ipso quo misit. Ita ex pIieant has loquendi sormulas,j iiIque utuntur. Patrem Concilio NIeaeno' posterIores, de consubstantialitatis Fili ν acerrIm D vindices . S. Hilarius lib. 4. & s. de Trini
sanctus B silius, II b.. de Spiri ut sancto, cap.. ., sanctus, Gregorius Naz anzenus orat. -&. ante Concilium Nicaenum. Patres Antiochenii contra Paulum, Samosatem utimi tertio, saeculo', qui haec duo testatur ,. dc Patrem Filio praecepisse , ω Filium. esse. Patri aequalem .. Quim & ipse, Iustinus hane dIstinctionem; subministrat in eodem. Dialogo , ubi expendens: IIIa ue bai Geneseos x Pluin Dominus tenem, a Domino , sic ha bet: duos; prophesicus fer moi numero esse iud eat se alterum im terris , quem descendis ad elamoremi Sodomorum in-Diciendam N alterum i in cisis M quii etiam Dominus, s Domini. im serra, opstarentis, nempe' quatenus, ejus Parer
470쪽
68 De Deo Trino . ω Deus H nota, Dominus est Filii quatenus Pater Iatque auctoν ipse, ut sit is quidem praepotens , ΘDο- minus Deus sit. Dices: S. Iustiuus In eodem Dialogo docet Patrem esse invisibilem, Immensum , nee proinde posse descendere, aut loco moveri, cum sit ubique praesens. Unde concIudit non ipsum , sed Verbum eius descendisse , & apparuisse Adamo In Paradiso terrestrI , & Prophetis in lege, tum naturae, tum script . Quam senten' Iam de neeps amplexi sunt communiter alJi Patres , ut supra monuimus. Ergo S. Iumnus eensulo FIIIum non esse Patri eonsubstantIalem. Distinguo: Verbum apparui me & destendisse, In eL sectibus, & In forma assumpta , sive permanente , neminpe In natum humana, sive transitorἰa, v. g. in specie ignis, venit , M. Conet in proprIa substantia, Nego, antee. . Institutum S. Iust Inἱ est probare, Patrem &Fi Lum non distingui selo nomine , sed etiam hypostasis
ct in argumentum, adducit, quod IegItur In ScrIptura ,. Deum nemo vidit unqωam, Ac , apparnit Dominus Abrabae in conmallet Mambro ; quae eum ῖn unam & e ndemi. Personam cadere non possint, concludit Patrem , qui
nunquam legitur missus , esse invIsbIlem, 2 a nemine visum ; Filium vero descendisse & apparuIsse in effecta exteriori seu illa speele, In qua sinebatur sensibiliter
p-sens, non vero in Illa natura, quam Pater illi communicat, quemadmodum Ignῖs socendens naturam sitam
tribu t Igni accenso. His rationibus dIlIgenter notandis smssfit pluribus textibus Patrem,quI post S. Iumi una contra Sabellianos scrἰpseruno IIsdem fere verbIs & rationibus. S. Irenaeus In Schola S. Polyearpi auditoris Ioannis
Evangeli me InstItutus , & Episcopus Lugduni , ubi
martyr occubuit In is tertii seculi, ceteris prolixius contra Haeret Ieas Verbi diu In talem demonstrat, lib. a cap. I 8. contra Gnostieos definit esse aeternum , ae Deum, cap. 43 . contra Valentinianos Idem praestat τNon es infectus, o homo, Inquit, neque semper coeπι stbas Um , sicut proprium ejus Verbum , sed distis' a Verbo, dispostiones Dei , qui te fecit . Et c. ps . nnua Deus , In '