장음표시 사용
61쪽
χοἰegomena Namque I. res omnes & singula sententiae In Iratiae sunt, deInde verba Ipsa saltem eonfuse a Spiritu san- simul subministrata esse .IntellIgItur exemplo Prin- .cipis, qui per aman ensem duplicIter seribit epistolas , quibus propria manu subseribit, aliquando quidem di- dando singula verba , at Iar vero generatim declarando dumtaxat quid epistoIa eontinere debeat , quou stylo velit eam exararI, an humiliarI, aut sublimiori an sine, aut cum testificatione honorIs & observantiae erga eum, ad quem dirigItur. Certum utrolibet modo, epistola fuerit seripta, legitur ut epistoIC Principis solita & nullaaenus amanuensia in ea loquitur.
De .ariis Scripturae sensibus 1 sacra habet ne plures sensus sub una
o littera λ R. Constat ex ScrIptura in sequentibus responsion7bus 'laudanda, eandem IItteram parere plures sensus , Illud agnoscunt tum Iuda I, tum Christian . D Dum- ,, modo charItas inquis S. Bernardus serm. y I. Undis Cant. eui Seripturas servire op rtet, eo aedificet 3, Plirre , quo plures ex eis ri opus suum veros er is dierit intel Iecius. Cur en m hoe displiceat Lin seriis sibus Scripturarum , quod In usibus rerum assidue eκ- is per imue δ. In quantos v. g 2Ia aqua nostrorum, , assii tur eorporum usus 3 Ita unus quIlibet vivinus is sermo non erit abs re, si viversos paulat intelle-
,, ctus, diversis a marum necem talibus & sibus ae- is commodandose Et L Cbysostomui boni. i . in Gense ait e ,, Im una dictione plurima sepe multitudo senia ,, suum invenitur; divina enim sunt dogmatri myta
a. ΘοςNIM G Seripturae sensus 2 R. Duplex , litteratis & mysticus, seu spIritualis. Sensus lὶtterat Is est, quem littera ipsa ' exprimit rv. gr. huius propositIouis, Abraham duos filios Mibuit ,
62쪽
rMOIUM . sensus IliteraIIs est quod extiterit homo nomIne Mi ham , qui ex duabus uxoribus, qu3rum una erat libera, altera ancilla, suscepit dilos filios; termini enim propositionis illud 'exprImunt. Sensus mysticus, qui non verbis Ipsis, sed rebuς per verba significatis Indicatur, ut in alIatae propositIon Is exemplo, non nomina illa, ancilla tibενa, sed personae his nominibus mystice, seu spirItualiter significatae, Jerusalem terrestrem & Ecelesiam signIfieant, interprete Apostolo, GaI. cap. q. Q. 3. Quotuplex est fensus litterali, P. R. Duplex, alter proprius, alter metaphorIcus. Proprius est, quem verba proprie accepta essicIunt;
ut in hac propositione in Abraham duos filios habuit
metaphori eus Vero, qui conflatur ex verbis ImproprIeacceptis; ud eum dieitur Christus sedere ad dexteram PatrIs, dexterae enim vocabulo non corporIs pars ,. sest honoris aequalitas in te IlIgitur. ε
Allegoricus dieItur ,, cum res gestae In veterI Iege, accipiuntur ut figurae eorum quae in' nova Iege Implenda erant, sic aries inter vepres cornibus haerens, ct ab Abrahamo Immolatus loco Isaaci, Genesa a. in sensu allegor Ico significa L Christum spinis, coronatum, x CrucI assixum. Tropologῖcus , qui ad mores Informandos pertinet, fie circumcisio carnis, quae apud Iudaeor in usu erat, in sensu tropologico & morali significabar vit Iorum Rcupid latum relectionem , ROm .ia. V. 2'. Anagogicus est, cum verba & res gestae reseruntur ad patriam caelestem, quemadmodum Apostolus Hebra. . . Ingressum Ponti fieis in sancta sanctorum resere ad. introitum Cliristi in caelum .i Quadruplex autem illae sensus memorIae iuvandaeeaulsa eomprehendi solet duobus his versibus δε Littera gesta docet, quid credas allegoria, Moraus gnid agas, quo tendas ansgogia.
63쪽
so Tro gomena Q. s. Pots M. f. multipleu sensus titteraias. uniae eis ejusdem Ιοοi seripturarum ZR. Assirmat S. Thomas I. par t. q. a. arto Io. &omnes eommuniter Theologi , probaturque, quia sensus litteratis is est, quem intendit Seripturae auctor, nempe Deus/ atqui Deus per eamdem Iitteram plura ialiquando signifieare intendit. Ergo. . MInor probatur. nonnullis Seripturae Icte s, In quia hiis Deus. diversa. simul signifieavit. Exodi c. I a. di ritur tum de Agno i Paschali a Iudae; s Immolando: os, non eomminuetis eu eo, tum de Christo , qui in eruce ἐmmolatusi est absque crurIum eonfractione , IO: I9 .
De Salomone qμoque & de Christo simul dictum est e Ero illi in Patrem , ipse exit mibι is,
Ergo sensus. spiritualis est aliquando II terat Is i quIasensus littera lis est sensus a Deo per I tteram Inten tus e atqui constat ex a IIatIs Seripturae exemplis, pluribus aliis, quar. adduci possent, Deum per aliquid ἀοrporaliter gerondssmo Intendere aliud , spiritual ter e IlIgendum I v. .gr. per immolatIonem Agni Pascha Iis, Ir tuale Christi, sacrifiet uri; Per paues aZymos
R. Ex solo. sensu .litterati; quia verba Seripturin detorta ad alios sensus, quamvis pios, contra ve-,rItatem. minime pugHantes, non sunt sub Illo . respectu verba Deli, sed: verba hominis; cum, ut supponitur, Deus per ea non dixerit, quod ipsis assingitur ; ac proindo si anctor nullius sit auctorItatis IIum robur tribuit .verbis in .se diu a. se. excogitat .
Dixi, si, auctor nullius sit- auctoritatis; nam si si EeeIesiis Doctor, pii illi sensus habebunt auctoritatem , quam ipse meretur , quia & majoremi, si Ecclesia Il-los ut tales.approbaverit. Ita. S. August Inus epist. 9 -- alias q8. cap. 8. ,, Quis autem, inquit , non impu- ,, dentissime nItatur aliquἰd In allegoria positum pror, se . interpretari, nisi habrat α inmisista . testimonia, .
64쪽
Thestigiae. quorum IdmIne IIIus remur obseura, Et g. Hχ- ronymus in cap. II. Matth. Nunquam parabolae is duinhia aenigmatum intelligenti a potost ad auctoritatem dον matum proficere. Superest gravis di cultas, quomodo genuinae seria Hurae possint dIeerat a falsis, & vinus earum sensus; sed commodius dIscutietur ubI ddi Traditionibus & de EecIesia, quam demonstrabimus contra Novatores essi Iudicem controversiarum , quae in materia fidei o ,
De - divisione serviunae sacrae Qo x. modo dividituν seriptura saera pR. Dividitur In vetus & novum Testi-mentum. Uetus continet 43. libros, & novum 27. si que sunt omnino ' a. libri divini, scit. Genesis, Ex dus, & aIu, quos Cone. . Tridis sess. 4. recenset & deis clarat Tacros & canonicos his verbis: ,, Si quis autem, is .Ilbros Ipsos integros cum omnibus, suis partibus , . D. prout in Eeelesia Catholica legi consueverunt , diis in veteri vulgata Latina editione habentur, prolaviis eris & canonicis non susceperit . . . anatilem a sit ..
fidei & morum, a. ac praesertim, eo quod in Eccle-siae canonem seu catalogum reIat sint.. Q. 3. Omnes illi Libri fuerunt ne semper sacriinca
R. Fuerunt i quidem semper faces ; quIa . singuli, SF-r tu sancto, afflante, sunt edἱti, sed non omnes ab iniso In Ecclesiae eanonem relati suere, eo quod nonnulli CatholIcyde eorum auctoritate dubitarint. Hi ne Libr4 sacri alii dἰeuntur Protoeanoniel, id est, ant alios, alii Deuter anonicI , lice, est poster; in in ea, nonem relat; .Q. . 4. .cMinam Libri sunt Deuteroeanonicipia. Ia vetaci Testamento occurrunt Libri Tobiae a. - Iudith ,
65쪽
remi ae, duo Machabaeo ram , nonnullae partes Daniel Isct Estheris . In novo autem Marci caput ultimum salve. HistorIa de sudore Christi sanguineo c. 2 a. Ioan nis Ηἰstoria de Muliere adultera ea pIta 8. Epistola ad Hebraeos , Iacobi epistola, Petri epistola a. Ioanniv a. R. . Iudae epistola, & Apocalypsis. Q. S. Qua ratione, quove fundamento Coneilium Tridentinum omnes illos Libros in Canonem inseruit ZR, Ea prorsirs ratione, qua Ecclesia solet dirimere alias fidei controversias , scilicet SerIptura vel Traditione : Ipsius en Im est definIre quIs sit verus scripturae sensus, ubi de eo ambigitur, & secernere DIvinas Trauditiones a salsis r sie In controversia tum MillenarIo rum , qui nixi tessImon IIs quorumdam veterum , nega bant animas plene purgatas statim avolare in caelum, . tum Donatistarum , qui auctoritate Tertulliani, SS. Cypriani , & Firmiliani probare conabantur non eme ratum baptismum ab Haereticis collatum , Ecclesia declaravit, quae esset vera Apostoloruni Traditio, & iuxta Oam proscripsit illos errores: AtquI Patrihus Tridentitanis sat aperta erat ApostolIea TraditIo , ut praedictos LI-bros In cationem referrent; namque I. constat ex epistola tertIa InnocentIi Ι. ad Exuperium scripta anno AO ex Concilio tertis Carthaginensi , eui interfuἰt s. Augu- sinus anno I'. ex c. 8. Iib. a. de Doctrina Christiana eiusdem sancti Doctonis , ct ex Deereto Gelasiἰ in Concilio Romano anno 9 . illos Libros tanquain divinos prius repositos se Isse in canone Eeelesiae Romanae S Africanae Omittitur quidem alicubi, ut apud S. Augustihum citato c. 8. liber Baructi, quia cum Prophetia Ille fuerit serib a Jeremiae,.. prophetiae illius a quibusdam laudatae sun. tanquam prophetia Ieremiae. z. Quamvis Patres, qui
soruerunt ante quartum saeculum, non toxi rint catalo
gum Librorum saerorum , laudaverunt/ tamen Libros Deuterocanonicos tanquam divinos, ut S. Clemens Romanus , S. Ignatius, iaJustinus, S. Clemens Alexandrinus, S. Irenaeus, Tertullianus, S. Cyprianus, quin de τἰgenes contra Iulium Africanum vind eavIt Sulannae
Histos iam . Vide yellacininum , qui Libro de verbo Dei r
66쪽
ton omittendum, quod cum Russinus erImini dedisseae s. Hieronymo, quod eiusmodi Libros, ac praesertim L hrum Iudith, velutI apocryphos reiecisset, sanctus Doctor Ici sua Apologia diluIt criminationem, asserens is Ioeutum fuisse, non ut Ipse , sed sicut sentiunt Hebraei, qui it Ios Libros non recIpiunt: adeo tune tem poris erat costans auctoritas illorum Librorum; qua vIr non desuerint posterioribus seeulis , qui it Iam lmi dubium revocarInt. Sed omnem dubitandi Ioeum sum. Ierunt Eugenius quartus In Decreto pro Armenῖ ad calcem Concilii Floremini anno I 39. ae tandem Tri. dentini Patres citata se T. q. Dices: Iibri veteris legis, quI nee divInl. nec ca nonici suerunt In synagoga, non possunt esse taIes in Εeelefia : atqui libri Deuteroeanonici veteris Legis neci divin nec eanonici fuerunt In Synagoga: Ergo . Respondeo I. concessa prima parte maiorIs, Nego ste undam. Uerum quidem est libros, qui non fuerunt, divinἰ in Synagoga, non posse esse tales In licclesia ,, quis ex.dietis Liber sarer & div nus ed Itus esse bebet, a Same SpIritu sanino P ae priande libri ante ChristI ad ventum conscrIpti sine, inspiratione Spiritus sancti, post adventum eius divini esse nequeunt. Sed falsum est Libros divinItus inspirator, qui in Iudaeorum canone non fuerunt repositi, non posse canonicos ab Ecclesia declarari, ipsius enim est definire quI .m sint Libri saeri&divini, ac consequenter Illos in canonem reserre . Quemadmodum ergo epIstoIam ad Hebraeos , & Historiam Mulieris adulterae, Ioann. 8. de quibus olim ambigebatur, In ean ne reposuit, quta re era. divinar sunt
potuit quoque Libros veteris Legis, de quibus serminest; Canonicos declatare in hypothesi quod sint divini.
Respondeo a. Negando pxImam partem minoris, rem edendo seeundam. Itaque Libri illi plane sunt divini quamvis serius recognIti; nec una sufficIens r so In contrarium afferri potest , quod saeἰle demon-sraremus, si brevItas, cui consulimus , siagulos illos ibros expestiare permitteret a Cui
67쪽
mesegymena Cur autem Iudaei eiusmodi IIbror no Fa erint AiCanone ; facilis est responsio de libris Machabaeorum & Beelesiastici, editis post eonfectum ab Esdra IIbroinrum sacrorum canonem, & clausum, vel ab Ipsomet, ut nonnulli erissimant; vel, In aliorum sententia, ipsi ram mortuo, & circa finem imperii Medorum , quos devicit Alexander Graecorum Imperator . Regnantibus autem Graecis conserimi sunt Iibri Maehabaeorum &WcIesiastici, adeoque Ia omnium sententia post elat a
' Maior est difficultas elaea, Libros Tobiae , Iudith,&
Sapientiae; cum enim editi sint ante solutam captIv 'tatem Babylonicam, cur Esdras illos omisit In suo ca--ne, quem redux e eaptivItate condidit 'Respondeo r. generatim Esdram non eoi Iegisse omnes omnino L;bros saeros, qui dispersi fuerunt sive per Ineuriam sacerdotum , sive per ineendium Templi
Urbis destructionem . Constat enim ex variis Scripturae Iozἰs , ae praesertim ex n. 24. vers. I . ex 2. Re
riisse . QuIdni ergo in re tamwobscura, diei posset tres/1Ilos libros Esdrae dilIgentiam fugisse. Respondeo a. ad singula. Ad prἰmum , haeo ratio asserri potest , eur Esdras
librum Tobiae suo eatMogo non inseruerIt; nempe II ber ille , ut verIsimile est, nondum a Synagoga ha hebatur tanquam divinus tempore Esdrae ; Chaldaice 'enim suIt scriptus , teste sancto Hieronymo , & qui dem apud Assyrios, ad quos Tobias eum suis conir bulibus Israelitis captivus translatus fuerat a Salm naser rege Assyriorum , atqui regnum IsraeI conflatum ex decem Tribubus,. exi quarum una scilicet Nephtal. oriundus erat , TobIas vir religiosissimus, , defecerat a-4 vero Dei cultu & religione separatum erat a regnoe Iuda, unde diffieile fuit ut liber Ille ad notitIam Sy- nagogar, deven ret ante captivitatem Babylonicam, qua 'non longσ temporis Intervallo. subseeuta est , transIa tionem Israel Itarum In RAssyriorum plagis.
68쪽
. Theolog aer ddaspis Rege Medorum, ut multἔ existimant v vel ante raptivitatem Bibylonicam regnante Manasse , Juxta plurium sententiam; si primum, liber editus est. pooe
confectum Esdrae catalogum. - .
Si antem quaeratur a patronIa illius sententia , qu re non aeque repositus sit in eatalogo ae IIbri Neheismiae de Esther, utpote qui , in illorum sententia eo dem fere tempore serituν fuerit Respondent ideo non esse repositum , quia serIptus non
est, sieut alti libri , lingua Hebraica, qua Deus hactenus
Iudaeos allocutus fuerat , sed lIngua Chaldaiea omnino peregrIna ἔn usum sacrorum , R haee ratio probatissima est pro omnibus libris muterocanonicli, qui alla IdIomate, quam Hebraico editi sunt in veteri Lege, sive post . Esdram, sive anidi, ut Tobias Se Iudith in. posteriore
sententia: illos quippe Synagoga seposult ut apoeryphos, non quidem positive, hoc est, ut falsos ct suppositillos,
sed negative tantum, Idost, nondum recognitos e nam
apud Iudaeos magno In pretio habiti, sunt, quemadmo dum & apud. Christianos ab InitIo nastentis, Eeelesiae';
cuius iudielo tandem relati sunt in eanonem. Ad tertium . Grea librum sapientiae non una est CD thol Ieorum sententIa. S. Isidorus IIb. I. de ossiciis c. ra. vult Illum a Salomone vibralce scriptum , & nune a Iudaeis pro eanonico habitum ; sed cum InterciderIt Ille textus , eiusmodi litae iam In canstne Iudaeorum, non reperitur . sed communior est sententia IIbeum Illum continere quidem sententias Salomonis , qui seipsum prodis c. s. v. . & his verbis e Tu elusi me Regem populo tuo . . . oe dissi me aedifieare Templum in monte sancto tuo; sed sententIas esse collectas &Graece conscriptas a quodam Philone antiqvlare r. qui fuisunus ex septuasnta Interpretibus, sub Ptolemaeo Philadelpho Rege IEgvpti . Q. s. quo idiomate editi sunt Libri sacri y
R. Primo, Labri omnes veteris Testamenti, quos Iu daei In canone suo reserunt, Hebraice scripti sunt, ein Deuteroeanonicis vero Tobias de Inditii Chaldaici sunt, exarati, Sapientia de secundus Machab. Graece I primus,
69쪽
unus e se puta ginta Interpretibus, & In Graecum id Iovi ma translatum ab eius nepote, ut constat ex prologo, quam Iesus iunior libro avi sui praefixit . Hodie nota emtat textus originalis, sed tantummodo Graeeus.. R. Secundo, textus original Is librorum novi Test menti Graecus est , exceptis Evangelio sancti Matthaei , ct Epistola ab Hebraeos, scriptis Hebraice seu SyrIaces nam lingua pure Eabraica non erat tunc apud Iudaeorvernacula, sicut nee a pluribus saeculis apud Latinos lingua Latina. Evangelium S. Marci primo latine ser talptum opinatur Baronius . At S. Augustinur IIb. t. de consensu Evangelist. e. a. alilque vulgo sancti Patres 4oeent S Mareum seripsisse Graeco ser mone . Q. 7.- Textus Scxiptura sacrae origininius es ne purua is ineorruptus R. Primo, textus utrIusque Testamentἔ nori Est Immunis a mendis te vloribus . Probatur ex varIIs lecti nibus mssicum vibraleorum, Graecorum & Latinorum 3vMIetas enim illa In rebus Ievioribus argumentum est in iis aliquiu naevi irrepsisse . . . R. Secundo, nul Ium dubium est quin textus origi narius novi Testamenti purus fluat in iisquae ad fidem de mores spectant. Difficultas.solum est οἱ rea textum Hebr alcum veteris Testamenti. Catholiet enim non pauci, aliis repugnant; bus, affirmant illum esse corruptum etIam in rebus graviorἰbus . Sed sanus & Integer visus est
sancto Augussino, quippe qui pro regula statuit rem
vendum ad textum originarium, quando versiones variant, docetque lib. I s. de Civit. Det e. 46. & In PL. 3 Q. Iudaeos ideo per orbem dIspersos, ut ex librIs, qui immanibus eorum sunt, Gentiles convIneamus. Prophei Iasde Chrisso non esse a nobis confictas ,r cum illas proferamur ex infensissimus Religionis Christianae adversari Istis Codicem, inquit, portat Iudaeus., ut credet GH-st Ianus . . Librarii nostri facti sunt ; quomodo solent servi post dominos cod Iees ferre , ut IIII portando defia ciant IIli Iegendo proficiant. . . sie apparent Iudaei de ,, scriptura sancta,quam portant, quomodo apparet faeles,, caeci de speculo et ab aliis . videtur , ab ipso non videtur ἀ
70쪽
R. Solendi dividi In IegaIes, hIstor eos, sapientiale sive moraIes , & prophetleos, quamquam Idem libeη 'aliquando est simul h storieus, ct legalis , ut Exodus di quatuor Evanges, Legales in veteri quidem Testamento sunt IIbel quinque Iloysis, quia nomine Graeeo appellarI solent Penta-- reueho, In novo autem quatuor Evangelia; ll quippe Libri eontinent Del Leges o vitae, praecepta , de quibur
agIt Deut. s. Eruntque is movebuntnν inter oeulos tuos, is meditaberis sedens in domo tua, oe ambκIans in itinere , dormiens atque' consurgensi, ri e. q. Ut audis
Da nn mers praecepta haec, dicant: En populus sapiens er
Historiel veterla Legis sunt Libri Iosue , Iudicum ae
Ruth, quatuor Regum, duo-Paralipomenon, duo E drae, Tobiae, Iudith, Ester, Iob, duo Machabaeorum, novae autem Legis , Acta ApostoIorum . 'Liber Iosue historiam, quam Moyses In Genesi, ερο aliis Pentateuehi libris a ereatione mnndi deduxerat vG que ad ingressum filiorum Israel in terram promissionis, prosequitur, reserens quae gesta sunt Iudχis In gredientibus terram promi fiam, quae stupenda prodigia
operatus est Deus, ut Chananaeos subverterent, &ues hibus eorum tandem potirentur .
Libri Iussicum narrant quae post mortem in Iosue eo tἔgerunt usque ad tempora Samuelis ultimi Iudaeorum. Iudicis, sub quo mutatum est eorum regimen, Saule. In Regem Mecto. Ruth refert specialem Historiam , quae contigit tempore Iudicum , seriptam a Samuele, ut posteris e n- staret de prosapia DavIdis , simulque Christi Domini ex Davide orIturi . Quatuor Libri Regum exequuntum eorum.ΗistorIam, usque ad ' captivitatem Babyloni eam . . In hac autem HistorIa duo in primis mormoranda contigere. Primum, est constructἰo Templi per Salomonem . mirum quippe est, quod Deus, qui ab orbe eondit , λος est ,. per ter mille annos de amplius, noluerat sita