장음표시 사용
71쪽
δει est , is terra scabellum pedum meorum, quam domum adi alitia miLi Act. 7. votIs DavId Is tamen annuerit , concessertique filium eius Salomonem aedificare primum templum . Ab hae insigni rerum mutatione Hi storici auspicantur quartam mundi aetatem& figunt novam epocham.
Alterum notatu dignum In Regum ΗIstoria, & sine. quo quamplurima ScrIpturae loca intelligi nequeunt , est stimo regni Salomonis facta statῖm post eius mov-tem . Nempe a Roboam Salomonis filio defecerunt decem Tribus, constItuto sibi Rege nomIne Ieroboam , &duae duntaxat Tribus, scilicet IudL&Beniamin, adhaeserunt sim Iliae David , & Ita In domo Patriarchae Iaco duo regna extItere a se InvIcem divisi, etiam religione; namque regnum Israel sic enim de Inceps appellatae sunx deeem Tribus) abjecit veri Dei cultum , agPropterea , Deo vindIcante , penitus excisum est per reis gem Assyriorum, ad quos Tobias constans Dei cultor, cum contrIbuΓbus suis transIatus est , ubique serIpsa svam HI storIam. Regnum vero Iuda ex duabus Tribuisbus eonfiatum, aliquanto post eversionem regni Israel Interruptum est, non penitus extinctum per captivita, tem Babyloni eam . Ab IIIo autem temporis IntervaIlo , quod fluxit ab exelso regno Israe I. ad captIvItatem Babylonieam; contigἰt Histora Iudith, regnante Manassee rege Iudae, nisi malis IIIam referre ad tempus subsequens reditus Iudaeorum , e captivitate Babylonica , . quo constat scriptam esse Historiam Esther. Liber Iob , quamvIs sit sacer& divinus, non Ingremditur tamen filum Historiae populi Israelitici. Iob quippe non fui: Iudaeux, sed Idumaeus, ex stirpe quidem Abrahae, sed per Esau fratrem Patriarchae Iacob. Cre- ditur hane hIstoriam Arabiee seriptam ab ipsomet Jobo , ct in Hebraeum translatam a Moyses, ut omnibus, &maxIme Iudaeis sub ἐd tempus in AEgypto graviter as-flictis, vivum daretur exemplum patientiae ..Libri Paralipomenon, ut fert illud nomeo: . Par Ilpomenon latine est derelictio) supplent quod inhI-storiam Regum saerat praetermissum. Esdraas
72쪽
Esdras Se Nehemias destribunt reditum Iudaeorum e captivitate Babylonica , templi Ierosolymitant; & urbis insta urat Ionem ex edicto Cyri & Artaxerxis Regum M dorum , repugnantibus IIcet eorum adversariis. Atque ab eo tempore usque ad annum centesimum quadrage simum primum vel quintum imperii Graecorum, qui Medos sub Alexandro magno prostraverunt , hoc est, per ducentos circiter annos , nihil in sacra HIstoria habetur de rebus Iudaicis. Duo Machabarorum libri commemorant Immanes pe secutiones, quas, Iudaei passi sunt a Regibus Graecorum , maxime vero ab Antiocho Epiphane , ct insignes victorias , quas Deus tandem IIlis dedit per Iudam Mach baeum & fratres eius per annos triginta & amplius , nempe usque ad mortem Simonis Machabaei , in quo finitur Historia sacra veteris Testamenti, anni circiter
centum quinquaginta ante Christum natum.
Acta Apostolorum a sancto Luca conscripta e Lbens ex parte stupenda exordia nascentis Ecclesiae , numera miracula , quibus Deus evIdenter probavit eam ipsam esse, quam Prophetae una voce praedikerant squamque nota lex praefiguraverat. Dixi , eκ parte; sanctus quippe Lucas , expleta na vatione rerum quae Ierosolymis, dc per universam Iudaeam mirabilIter contigerunt a Passione Domini usque
ad divisionem Apostolorum, sola deinceps gesta sancti
Pauli , comes e)us individuus prosequitur usque qua tum Imperil Neronis annum, quo Apostolus, biennio, In captivItate exacto , liber dini sitis est . Quibus autem prodigiis eeteri Apostoli ad Christum traxerint alias orbis partes , ad quas Spiritu sancto a Irante profecti sunt , quidve S. Paulus vinculis soIutus egerit per octo annos , qui usque ad eius mortem fluxere, omnino praetermIuia sanctus Evangelista, quamvis omnibus Apostolis , uno
Ioanne excepto, superstes extiterit, nempe usque ad anuum sextum Imperii Vespasiant, ut probat Baronius. Qiram vero accurate discenda sit sacra Historia, sua-
dent r. neeeuaria ebus connexio cum aliis Scripturae lio.
bris; namque Prophetae, Apostoli , di alii steri Seri-2xores ex historia Plerumque arsumenta desumunt, quae
73쪽
sine eius notitia nuIIus Intelliget, a. prImarius huJulae historiae auctor, nempe Spiritus sanctus, qui illam ad omnavit, ut nos non pigeat Iegere, quod Deus ad nosiram doctrinam dinatus est seriuere. Si legatio a rege uanos meniret, nunquid non mon , Hiis curis ροφωtis , Prompta vo nutare, cum omni devotione, Iitteras acciPremus t ... Ecce de eaera Rex Regum oe Dominus Domi--nantium per Prophetas θ' APULIos dignatus es nobis dirigere ulteras, dic. c. 9. libri de salutaribus doeumentis apud S. Aug. 3. Eiusdem historIae IectIonem commendat rerum, qu e in ea tractantur,' utilitas; dieItur
enim Isaiae 48. v. 47. Ego Dominus Deus tuus docens re utilia, non vana, non curiosa, non fastuosa, quem-
admodum. Histori ei profanἱ , sed quae curandae saliuit
tuae & praesenti δe ae emae conveniant. Enimvero In IIbris hἱstoricIs Deus suam, mon regum terrenorum, texit historIam , narratque qua sapientia , qua bonitate & aequitate , quave fortItudine regnum uum, hoc est, Ecclesiam ab initio In aeternum funda. verit, hactenusque administraverit, ut relIgio non vi
de tur, opus humanum , ct a seplentia politica exeogitaintum, sed plane divinum oculIs Iegentium exhibet quomodo per sueeedentes sibi mundi aetates una &eadem Ecclesia semper eonspieua R IndesectibIIIs, Inter mundi
eandaIa & eadentibus regnIs temporalibus, nova Incre menta susceperit, donee ultImam suam . persectionem in caelo , ex quo origInem ducit , tandem eonsequatum. Haec ab orbe condito iisque ad PatrIarcham Noe p. tenter agnoscitur In Filiis Dei per Seth ab Adamo progeniti, de In unIversali dIIuvIo Iiberatur a contagione filiorum homInum qui erant maIedicta Caini progenies . A diluvIo autem Noe & filii eius, praesertimque Sem primogenitus, ille per trecentos quinquaginta annor, ὀste per quingentos, nempe usque ad eentesimum vig
smum naei Abrahae annum, facti sunt publici praecones iustitIae Dei contra IdololatrIam, quam primo induxi Nemrod seu Belus, ae postea vehementer dIIatavIt Ninus filius eius. Ninus viIppe conditor eIvitatis Nini . ves , & dictus Assur. Gen. 18. Ex eo quod regnum AG.yriorum amplificaverit, avum suam Chus, & patrem
74쪽
αεοIUωσNemrod sive BeIum tanquam Deos eolendos praeeepit, illum , ut oreditur, sub nomine Saturni, hunc sub nomine Baal 5c Iovis . Cumque Idololatria per orbem invalesceret, Deus ab illo universali incendio festinavia edueere Abraham, Gen. o. per quem Ecclesiam inister errorum nubulas clariorem reddidἰt , quatenus
ain PatrIarehae famillam per Isaac natum , v ginti circIter annis priusquam. Sem obiret, sicut stet Ias earIi multipIIeavit , & in ea mirabilia operatus est , sive In AEgypto, siva in terra Chanaan, quae EeeIesia hodie In PsalmIs ct aliis veteris Testamenti 'lectionibus gratulabunda commemorat, tanquam in gratiam sui facta, donee veniret semen , nempe Christus Domἰnus, Ita
quo Deus sua promi sta complevit , ut constat ex lectione Libri Actuum Apostolorum. Libri sapIentiales seu morales spectandi sunt ut emis mentarii a Spiritu sancto editi, Adaeorum inteIligentiam . quae presse & summatἰm in libris legalibus tradita sunt j. Quis v. gr. Intelliget in libris Evangeliorum , virtutem baptismi, mysterium gratἰae, & sacrificium Crucis sinae epistolis ApostoIorum Z Necessario itaque consulendi sunt divini illi commentarii, ut dicatur quanta sit altitudo& sublimitas divinae Legis ; quae mysteriorum prosun ditas; quam immenis divitiae & pretiosa dona sub eor-cee litterae recludantur
Libri prophetici appositIve movent & exeItant ad te gem Dei observandam , & fugienda quae illi adversantur in
Deus)enim, quq ue homInum Planes novit . quomodo moIlIenda & flectenda eorum corda, antiquis Prophetis argumenta4 verba inspirauli, quibus convenienter persuaderent, & ad obtemperandum aecenderent ubi vehementes esse, ubi mItescere deberent et quando minIs te
rere, promissis blandiri, & spe consolari. Ex, quibus
patet, quam assidue Pastores, & alios veria Dei minΤ-sios in ejusmodi librorum lectione versari oporteat.
Atque haec summatim de libris sacris dicta sint, ullTheologiae Candidatus intellIgat saltem confuse Immensos sapientiae thesauros In ScrIpturis recondi, seiatque quem librum pro oecurrente necessitate potissimum consulere debeatis .
75쪽
variis sacrae Seripturae mersionibM.
CUM paueis admodum conee tam sit sacras serIptuis
ras In propri Is fontibus legere , operae pretium est praecipuas ScrIpturarum versiones referre , & di se tere Auaenam ex IlIIs sint genuinae de authentieete , hoe est , iudubitatae auctoritatis . Itaque' ut . 1 . Quor sunt Scripturae sacrae versiones R. Praecipue sunt Graeca , Syriaca , Arabica , Chaldalea, & Itala, seu Latina. Q. a. quot sunt mersones Gnaeeae veteris Testamenti PR. Ex pluribus quatuor sunt magIs eelebres. Prima & antiquissima est septuaginta Interpretum ἀqui rogante Ptolemaeo Philadelpho iEgyptiorum rege , ab EI Zaro Summo Iudaeorum Pontifice in aegyptumanissi sunt, ibique non Pentateuchum duntaxat, in asserit Scaliger de nonnuIII RecentIores, contra veterum sententiam, ut sancti Iustini, Irena I, & CIementis ΛIexandrini Vsed omnem veteris Testamentἰ Scripturam en Hebraeo In Graecum sermonem ante Machabaeorum te
Pora eonverterunt. Exl Illa autem versione, quae sola tunc inerat, Apostoli Prophetarum oraeuIa protulero. Secunda est Aquilae , qui ex Christiano Iudaeus factus est , v Ixit Imperante Adriano cIrea annum a ChrIso nato iso. Vide S. Ep phanIum 4 ll. de mensuris
' Tertia est Symmachi SamnItani, sui ex Iudaeo factus Christianus, tandemque ex Catholico factus Ebi nita haereticus , scripsit post Aquilam, imperante Con
Quarta est Theodotionis, qui post laseepta Christi
. na sacra , & Mareionis haereses amplexatus ad Judaeos transiit sub Antonino Caraealta , aneutrie tertio saeculo . Nunc autem trium posteriorum versionum non extant ni si quaedam se agmenta . Origenes quatuor illas versiones in unum volumen '
ollegit, qualibet pagina in quatuor columnas disincta
76쪽
n ut uno Intuitu omnes videri possent , quod opus appellatum est Tetrapta, id est, a Voce Graeca , quaterinnaria exemplarIa . Tum addidit textum Hebraicum characteribus Hebrescis in una eolumna , ct Grecis in altera et& Ita opus illud ex sex illis columnis nuncupatum est Hexapta. DenIque sex illis eolumnis duas adiunxit, In quarum altera descripta erat versio, quam in urbe JerI- chuntina, & In altera, ea, quam Nicopoli repererat,& ex illIs octo columnis postremum eius opus dictum est octapla r quae ideo referenda duximus , quia eorum mentio frequens est apud Ecclesiisticos Scriptores.
. 3. quatuor illae versoner suntne authenticae is minime dubiae .rritatis
R. r. Tres posteri ores nunquam ab universalii EccIeissia fuerunt etpprobatae, perla ulumque ess, ne ea ,. quae
ad Christum spectant & Religionem Christianam desertoret homines de Indu stri a obscuraverInt; in ceter7s vero utiles sunt, ut constat tum ex Origene, qui Irim Is Hexaptis ea, quae in Septuaginta deerant, supplevit ex Teodotione : tum ex sancto Hieronymo , qui Theodotionis versione usus est, ut testatur praefatione 'In Psalterium e tum ex Ecelesia, quae olim Daltielem, non iuria septuaginta Interpretes, sed iuxta Theodo-i tionIs versionem Iegebat ex sancto Hieronymo praefatione in DanieIem, & e tiam nunc legit caput decimum tertium, & decimum, quartum , di plures capitis tertii versus . Maior est difficultas circa primam versionem , quae est. Septuaginta . Quapropter R. a. Versio Septuaginta olim authentlea fuit. Proinbatur x. quia Apostoli ea versione usi sunt ad consoris manda nostra mysteria. a. quIa universalis Eeclesia quinque prioribus saeculis Illam adhibuit . 3. quia fuit Iumagno pretio tum apud Judaeos Hellenistas, hoc est, qu IG eo sermone usi sunt, sive ante , sive post Chri- .stum natum, quIn Ipse . Philo vult illos non tam I iterpretes scripsisse , quam Prophetas divino SpIritu afflatos e tum apud sanctos Patres, tam Graecos quam Latinos. S. Augustinus IIb. I 8. de Civit. Dei cap. 42. ,& 43. enarr. in Psatia . lib. a. de Doctr. Christ. e. r
di alibi passim, seribit illos Spiritus sanctI amatu inte
77쪽
νε Protetinent pretatos esse: is spIritus, inquit lib. t 8. de civit. e. 43. M qui in Prophetis erat, quando illa dixerunt, idem ipse is erat dc in septuaginta viris, quando illa Interpretati,, sunἔ..,, Et citat. c. I S. IIb. a. de Doctr. Christ. qu is si, ut sertur, muItique non indἰgni fide praedicana ,, sane us Pusemur, or Tertialianuι singuI ceruis lis et Iam singulis separati eum interpretati essent , , , nihil In alicujus eorum eodice Inventum est, quod non iisdem verbis eodemque verborum ordine ἔno veniretui in eeteris: quis huic auctorItati conserre , aliquid, nedum praeserre audeat Z ,, Uerum lanctus Hieronymus HistorIam de celluIIs , ut eonfictam fabulam plane Irridet; sie enim habet in prooIogo Pentateuchi: is Nescio quis primus auctor septua- ,, ginta cellulas AIexandrInas mendacio suo extrux ta quibus ditisi eadem scriptitarent , eum Aristeas eius ,, dem Ptolomaei 'orva ri υε, & multo post tempore,, Iosephus nihil tale retulerint; sed in una basilica eonis gregatos contui su scribant. Ita enim nune communiter Theologi contendentes libellum , qui circum sertur nomine Aristaeae, eonfictum e sis ab aliquo re
R. 3. Benarinia is & alli probare eonantur versionem Septuaginta nune esse vitiatam & minime authenticam et se enim de ea seribit sanctus Hieronymus praefati ne in IIbros Parat Ipomenon: is Si septuaginta Interpretum ,, pura, & ut ab eis In Graeeum versa est, edItἔo peses, maneret, superflue me Impelleres, ut Hebraea tibi v D Iumina LatIno sermone transferrem. Nunc vero, cum M pro varIetate ReligIonum dIversa ferλntur exempla.h ria & germana illa, antiquaque translatio eorrupta is sit, atque violata, Scio Idem assirmat sanctus IustIn Malogo cum Triphone , confirmarique potest ex eo quod, eum tradat Aristaeas hanc interpretationem cum Hebraeo consensisse, iam non scium diserepet in multis . sed multa habeat quae non sunt In Hebraeo , quemadmodum vicissim non pauca Hebraeus habet , quae in illa non reperiantur. Nihilominus plures TheoIogl Ilum Interpretationem ut authentIeam vindIeano, cum tota Ecclesia Graecat.
78쪽
tempore Apostororum usqUe ad sareulum nonum , quo eontIgit eius schisma, constanter ea usa sit, & etiamnunc utatur . Quis vero eredat adulteratam fuisse eam P iversionem, quae tanta cura asservata est, aut Ecclesiam Graecam a tempore schismatis carere sineeris Seripturis i eum. nullus e LatInis hactenus id ei obieeerit, Sixtu
que quintus anno 1383. eandem versionem typis man- -
darI euraverit & soIemniter approbaverit Quod spectit dIssonantiam , seu discrepantiam, quae Milethur inter Hebraeum, & Graecum septuaginta Inte pretum, respondea sanctu ο Augustinus citi cap. I. IIb. las. de Ciritate Dei SpirItum sanctum, cuius amatu
ut ipse credI: γ translatio illa suscepta est, potulse l
is aliquid praetermIttere, & aliquid addere, ,, etiam ut ,, hinc ostenderetur non humanam fuisse In illo operas, servitutem , quam verbis debebat Interpres , sed dia', Ηἰnam potius potestatem, quae mentem replebat, re,, regebat Interpretis; ,, similia habet lib. a. de Doctri na cir stiana cap.3r s. sed iuxta communem sententiam septuaginta duo illi viri c totenim laboraverunt in illo opere, quamvis septuaginta rotunde numerentur fuerunt duntaxat Interpretes, non Prophetae. R. 4. Ultro concedendum exempIaria sive Iudaeorum . sve Haereseorum suisse adurterata & eorrupta, ubi septuaginta eorum sectae adversantur, faventque Rel ἰgi ni catholiis i sed fieri non potuisse, ut in iis quae perti nent ad fidem & bonos mores, exemplaria, quae re liginis servabat Eeelesia, quibusque utebatur ad . confirmanda sua dogmata, fuerint vitiata I HIoquin uni versalis Ecclesia' per quinque prima sareula earuisses fineeris seripturis . Quae ergo emendanda censuit sanctus Hieronymus in versione septuaginta Interpretum. non spectane fidem & bonos mores, sed alia Ieviora. Rae non impediunt quominus versio anthentIea ha beatur , cum Catholi est non negent eiusmodi naevos reperirἰ in nostra vulgata, quam authenticam declara Hi Concilium TridentInum . ' Quid sentiantam est de versisne soriaca , Ara ino , chaldaica , is Latina , eam veteri quam mut
79쪽
'g Pi οἱ gom ηά R. I. Tres prIores utiles sunt ad Intel IIgent Iam Scripturae sacrae, maxime vero antiquior Syriaca , de qua sanctus BasilIus homil. L. Hexameron sic scribItem Syrorum vox significantior & evidentior & ob assinItatem, quam habet eum Hebraica lingua , sententiass, SerIpturarum propius attingit . DHaee eadem fuit olim authentica, ut qua publice &communiter usa fuerit Syrorum Ecclesia, apud quam non pauel extitere Ecclesiae Doctores, quales Iacobus Syrus, Sanctus Ephrem, &c. elialdalea non tam est translat , quam paraphrasis, ct ideo Targum , id est paraphrasis, nuncupari sol et ἰa tribus Rabbin s exarata est U. seeulo , & quamvis
Iucem afferat IocIs obscurIs, autheutica tamen non est etiam quia ab Ecelesia auctoritatem non acceset e tum quia nona Sanctis Patribus Iaudatur, & aliquando non sat accurate textum explicate tum denique quia in illa extant fabulae . .' R. a. Inter Innumeras fere IatInas versiones duae potissimum laudantur , laIlIcet Itala & Vulgata . Prior nunc dicItur vetus tum absoIute; ut omnium antiquis sma, & m ereditur, ab aliquo Apostolorum discipu-I adornata, tum respective ad Vulgatam nostram quae est longe recentIor. Itala suit UIm authentica, & a g. Aug. I. a. de Do. ctr. Christ e. I 3. ceteris praelata . Itala , inquit , cete-D Tis praesertur; nam est verborum tenacior cum perspis, euitate sententiae; ,, vocatur a sancto Hieronymo ep.1 3 s. eommunis & vuIgata; quia usque ad illius aetatem Ecclesia hac versione utebatur. ItaIae Uulgata successit; eique merIto praelata est , ut quae non ex versione veteris Testamenti sicut Itati, sed ex ipso orIginario textu edita fuerIt , atque ideo sonti v IeInlor ae purior. at s. Quis est auctor mustatae versionis R. Sanctus Ieronymus aliquam novI Testamenti verissionem emendavit, libros vero veterIs Testamenti, quibusdam exeeptIs , ex Hebraeo In Latinum transtulit ,
80쪽
V, m, vetus Νxta Hebraicum transsui .hidipsum agno sele S. Augumn. I. T8. de Civ. Dei c. 3. his verbissis non defuit temporibus nostris Presbyter Hieronymus 3 homo doctissimus, & omnium trium linguarum pe is ritus , qui non ex Graeco, sed ex Hebraeo in Laibrium eloquium easdem scripturas convertit . Dixi , quibusdam exceptis , non enim vertIt IIbros Sapientiae, Ecclesiastici, Baructi , & duos Machabaeo-vum, serte quia illos Hebraicos non invenit, ut ipsemet de SapientIa declarat praefatione In Proverbiai s& de Baructi praefatione in Ieremiam . Transtulit tari mea libros Tobiae & Iudith, quamvis Deuterocanon, COS , ut patet ex e)us praefationibus In holae libros. Quod autem sanctus Doctor non converterἱt libros , quos excepimus, probatur, tum quia nulla apud eum. mentis liuiusmodi versionis, eum tamen s Epistola 89, cap. 6. aflirmet se praefati uneulas cuilibet divInorum UDIuminum , quae transtullt , praeposuisse e tum quia Phrases ac verba , quae In his libris habet vulgata nostra versio Invepiuntur eadem In Patribus sancto
H eronymo antiquioribus , verbi gratia In sancto CP
Ρorro licet sanctus Hieronymus psalterium ex Hebraeo In Latinum converterit , n hilominus Ecclesia antiquam versionem septuaginta Interpretum ab Ipso sancto doctore emendatam retinuit ea fortasse de caussa, quod mutatio in hae parte violenta seret, o turbaretque fideIes , qui Psalmos iuxta Septuaginta decantare
Q. s. Quae est vulgatae a, Horitas 3 R. Summa esse debet, i. quia est antiqua, dc multorum taculorum usu In Ecclesia usurpata & probatae, .ut patet .ex dictἰ s. a. Quia ConciI. TrId. Sess. . eam ut authenticam declarat his verbIs, is Sacrosancta sy- ,, nodus considerans non parum utilatatis accedere pon,, se Ecclesiae DeI, si ex omnibus Latinis editionibus, ,, quae circumferuntur sacrorum librorum , quaenam pro is authentiea habenda sit, innoteseat; statuit & deesan rat, ut haec ipsa vetus 3d vulgata editio, quae lon-n So tos saeculorum usu In ipsae Ecclesia probata est,